Nhận diện 8 nguy cơ, thách thức an ninh mạng

Trung tướng Hoàng Phước Thuận – cục trưởng Cục An ninh mạng – phát biểu tại hội thảo – Ảnh: ĐỨC HIẾU

“Thời gian qua, tình hình an ninh mạng nước ta ngày càng diễn biến phức tạp, đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với công tác bảo vệ an ninh hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia"

Thứ nhất, nguy cơ gây rối loạn, mất kiểm soát hệ thống thông tin phục vụ quốc phòng an ninh.

Nếu cuộc tấn công mạng vào hệ thống thông tin điều khiển máy bay quân sự, máy bay không người lái, tên lửa hành trình,… thì những phương tiện đó sẽ bị chiếm quyền sử dụng, thậm chí quay lại tấn công chính điểm xuất phát hoặc các mục tiêu quan trọng khác của đất nước.

Thứ hai, nguy cơ bị tấn công, chiếm đoạt, đánh cắp tài liệu, bí mật nhà nước từ hệ thống cơ sở dữ liệu, hệ thống mạng máy tính nội bộ. 

Từ nguy cơ này có thể dẫn đến khả năng thất bại trong cuộc chiến tranh mạng khi đối phương nắm rõ hệ thống phòng thủ, lực lượng, tiềm lực, quân sự, phòng chống tấn công mạng hay thất bại trong các cuộc đàm phám ngoại giao, thương lượng khi mọi chủ trương, quyết sách, sự chuẩn bị bị đối phương kiểm soát.

Hàng năm, cơ quan chức năng phát hiện hàng chục vụ lộ, lọt bí mật nhà nước trên internet. Tin tặc có thể thực hiện tấn công mạng theo từng đợt hoặc âm thầm kéo dài nhiều năm mà chủ thể bị tấn công không hay biết.

Ở Việt Nam, thể hiện rõ nhất là đợt tấn công vào hệ thống thông tin của Vietnam Airlines kéo dài từ năm 2012 đến sự kiện nghiêm trọng ngày 29-7-2016.

Thời điểm này, trên màn hình thông tin chuyến bay tại sân bay Nội Bài, Tân Sơn Nhất xuất hiện nhiều thông tin kích động, xúc phạm Việt Nam và Philippines, xuyên tạc các nội dung về Biển Đông. Hệ thống phát thanh của sân bay cũng phát đi những thông điệp tương tự.

Cùng thời điểm, trên website của hãng hàng không Việt Nam cũng bị thay đổi nội dung, đồng thời đăng tải thông tin (họ tên, ngày sinh, địa chỉ, chức vụ, cơ quan công tác, số điện thoại… ) của hơn 400.000 tài khoản khách hàng thành viên của Việt Nam Airlines.

Thứ ba, nguy cơ bị đình trệ, tê liệt hoạt động của hệ thống cổng thông tin điện tử, trang thông tin của các cơ quan Đảng, Nhà nước.

Tấn công mạng có thể khiến hoạt hoạt động quản lý, điều hành của Chính phủ bị tê liệt hoặc làm sai lệch, cung cấp thông tin sai sự thật gây hoang mang, bất bình và hỗn loạn của quần chúng nhân dân mà ví dụ rõ nhất là kết quả một số cuộc bầu cử HĐND các cấp bị làm giả, sai lệch.

Ngoài ra, việc các hạ tầng dịch vụ lõi (router, thiết bị mạng…) dùng trong các cơ quan nhà nước bị tấn công có thể khiến các mệnh lệnh chỉ đạo trong tình huống khẩn cấp bị gián đoạn, vô hiệu hóa.

Thứ tư, tấn công mạng kéo theo nguy cơ gây rối loạn các giao dịch tài chính, hoạt động vận hành, điều khiển hàng không, điện lưới quốc gia, hệ thống giao thông đường bộ, xử lý hóa chất phục vụ cung cấp nước sinh hoạt, y tế…

Khi đó, nhiều kịch bản thảm họa có thể sẽ hiện hữu như: dịch vụ hải quan bị xâm nhập khiến hành trình của hàng nghìn khách hàng và chuyến hay quốc tế bị ngưng hoạt động, gián đoạn; hệ thống ngân hàng tự động chuyển tiền đến hàng trăm, hàng nghìn tài khoản cùng lúc; 5 thành phố trực thuộc trung ương đồng loạt mất điện; chất độc hại xuất hiện trong nước sinh hoạt cung cấp cho Hà Nội, TP.HCM hay các thiết bị y tế mà hệ thống đo lường, cảnh báo bị vô hiệu hóa…

Thứ năm, nguy cơ hệ thống điều khiển tự động hóa (SCADA) của các nhà máy lọc dầu, thủy điện, nhiệt điện, đường ống xăn đầu, khí đốt… bị tê liệt, rối loạn, dẫn đến nguy cơ mất an toàn cháy nổ. Ảnh hưởng này gây thiệt hại vô cùng lớn mề mặt kinh tế, an ninh trật tự và đời sống dân sinh.

Thứ sáu, nguy cơ hệ thống thông tin phục vụ phát thanh, truyền hình, báo chí, xuất bản của Nhà nước bị kiểm soát, vô hiệu hóa. Ở cấp độ thấp, đó là những tin đồn thất thiệt, thông tin xuyên tạc sai sự thật gây mất niềm tin của nhân dân.

Cao hơn, đó là hoạt động kích động biểu tình, gây bạo loạn, lật đổ trên cơ quan báo chí chính thống… ảnh hưởng trực tiếp đến sự tồn vong của chế độ XHCN và Nhà nước CHXHCN Việt Nam.

Thứ bảy, nguy cơ bị kiểm soát, chiếm đoạt, phá hủy hệ thống thông tin phục vụ cơ sở dữ liệu quốc gia về thủ tục hành chính, dân cư, xuất nhập cảnh,… dẫn tới sự đình trệ hoạt động từ Trung ương tới địa phương, sự quá tải của các cơ quan quản lý xuất nhập cảnh và tại các nhà ga, sân bay quốc tế.

Thứ tám, nguy cơ tấn công mạng nhằm vào hạ tầng truyền dẫn vật lý (cáp truyền dẫn quốc tế, trục truyền dẫn nội bộ quốc gia…) khiến kết nối internet của Việt Nam với quốc tế bị gián đoạn hoặc ngừng. Từ đó, hàng loạt giao dịch về mọi lĩnh vực của Việt Nam với thế giới bị ảnh hưởng.

Đặc biệt, nguy cơ Việt Nam bị mất chủ quyền trên không gian mạng, kéo theo sự thất bại trong một cuộc chiến tranh mạng mà hậu quả khôn lường./.