Một trong những quan tâm lớn nhất của Tổng Bí thư Nguyễn Phú
Trọng là công tác xây dựng Đảng, trong đó cán bộ là “then chốt của then chốt”.
Đạo đức của cán bộ,
đảng viên như “tiền vốn” của Đảng
Nói về người cách mạng
và cán bộ, đảng viên thì đạo đức là gốc, là nền tảng. Không có đạo đức thì dù
tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân. Đạo đức cách mạng giống như gốc
của cây, như nguồn của sông. Không có gốc thì cây héo, không có nguồn thì sông
cạn. Đạo đức cách mạng như bốn mùa của trời, bốn phương của đất. Thiếu một mùa
thì không thành trời. Thiếu một phương thì không thành đất. Thiếu một đức thì
không thành người. Đạo đức cách mạng như sức mạnh của con người, sức có mạnh
mới gánh được nặng, đi được xa.
Người cách mạng phải
có đạo đức cách mạng mới làm tròn nhiệm vụ nặng nề, vẻ vang. Đạo đức của cán
bộ, đảng viên như “tiền vốn” của Đảng. Có vốn mới có lãi. Cách mạng phải nhiều
“vốn” thì mới đi tới thành công. Mọi việc thành công hay thất bại đều do cán bộ
có giữ được đạo đức cách mạng hay là không. Nếu cán bộ, đảng viên không trui
rèn đạo đức cách mạng thì vô cùng nguy hại cho Đảng, cho cách mạng, đất nước và
nhân dân. Bởi vì “ai cũng tham lợi, thì nước sẽ nguy”[1]. “Một dân tộc, một đảng và mỗi con
người, ngày hôm qua là vĩ đại, có sức hấp dẫn lớn, không nhất định hôm nay và
ngày mai vẫn được mọi người yêu mến và ca ngợi, nếu lòng dạ không trong sáng
nữa, nếu sa vào chủ nghĩa cá nhân”[2].
Đó là những lời dạy
vàng ngọc của Chủ tịch Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng đối với cán bộ, đảng
viên. Người chỉ rõ trong điều kiện Đảng cầm quyền, cán bộ ít nhiều đều có quyền
hành, có quyền mà thiếu lương tâm, không giữ được đạo đức cần, kiệm, liêm, chính
thì dễ biến thành sâu mọt của dân. Với ý nghĩa đó, trong Di chúc, Người
dặn lại: “Đảng ta là một Đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự
thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần, kiệm, liêm chính, chí công vô tư.
Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là
người đày tớ thật trung thành của nhân dân”[3].
Danh dự mới là điều thiêng
liêng, cao quý nhất
Tổng Bí thư Nguyễn Phú
Trọng là người tiên phong trong việc kiên định, vận dụng và phát triển sáng tạo
tư tưởng Hồ Chí Minh nói chung, tư tưởng đạo đức nói riêng. Ông khẳng định, Chủ
tịch Hồ Chí Minh đã đi xa, nhưng di sản Người để lại cho Đảng ta, nhân dân ta
là vô cùng đồ sộ và quý giá: Đó là thời đại Hồ Chí Minh; sự nghiệp Hồ Chí Minh;
tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; một tấm gương sáng ngời để chúng ta
học tập và noi theo.
Ông nhấn mạnh tư
tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là tài sản tinh thần vô giá của Đảng ta
và nhân dân ta, soi sáng sự nghiệp cách mạng, dẫn dắt mỗi bước đi lên và thắng
lợi của cách mạng Việt Nam. Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách
Hồ Chí Minh là việc làm rất cần thiết, là nhiệm vụ hết sức quan trọng, thường
xuyên, không thể thiếu đối với toàn Đảng, toàn dân ta, trước hết là các tổ chức
Đảng, các cơ quan Nhà nước và cán bộ, đảng viên trong tu dưỡng, rèn luyện, cống
hiến, phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân.
Dưới ánh sáng tư tưởng
đạo đức Hồ Chí Minh, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng để lại một dấu ấn sâu đậm
trong các bài viết, bài nói của mình về đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng
viên. Ông cho rằng ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính
trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên, trước hết là cán bộ
lãnh đạo, quản lý các cấp là trọng tâm, xuyên suốt, cấp bách, đột phá trong
toàn bộ công tác xây dựng Đảng; là “mắt xích” chủ yếu mà chúng ta cần nắm lấy.
Bởi vì, “cái làm cho quần chúng oán thán nhất, gây mất lòng tin nhất, làm xói
mòn bản chất Đảng đó chính là sự suy thoái cả về tư tưởng chính trị và đạo đức,
lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên; cái này thật là nghiêm
trọng”[4].
Biểu hiện của cái
nghiêm trọng mà Tổng Bí thư nói đến là sống ích kỷ, thực dụng, cơ hội, vụ lợi,
hám danh, tham nhũng, lãng phí; bè phái, cục bộ, mất đoàn kết; phong cách quan
liêu, xa dân, vô cảm trước khó khăn, bức xúc của dân; lối sống xa hoa, hưởng
lạc. Trong những biểu hiện đó, cán bộ, đảng viên, nhân dân và dư luận xã hội
quan tâm nhiều nhất, bức xúc nhất là tình trạng tham nhũng, bè phái, cục bộ,
lợi ích nhóm ở một bộ phận đảng viên có chức, có quyền, cả trong một bộ phận
cán bộ cao cấp của Đảng, Nhà nước, đương chức, hoặc thôi chức.
Nói về những nguyên
nhân chủ quan dẫn đến yếu kém trong công tác xây dựng Đảng, Tổng Bí thư chỉ ra
những căn bệnh gốc rễ như cán bộ, đảng viên không thường xuyên tu dưỡng rèn
luyện, mang nặng chủ nghĩa cá nhân, ích kỷ, cơ hội, thực dụng; quan liêu, xa
dân, thiếu gắn bó mật thiết với nhân dân; nói không đi đôi với làm, nói nhiều
làm ít, quên mất trách nhiệm, bổn phận trước Đảng, trước dân.
Nỗi bận tâm lớn nhất
của Tổng Bí thư là vấn đề rèn luyện, tu dưỡng đạo đức cách mạng của cán bộ,
đảng viên. Ông nhấn mạnh phải ngăn chặn được sự suy thoái về tư tưởng chính
trị, đạo đức, lối sống, vì đây mới là cái gốc của tham nhũng. Tiền bạc, tài sản
còn có thể thu hồi được, nhưng nếu suy thoái về đạo đức, tư tưởng là mất tất
cả. Vì vậy, phòng, chống tiêu cực, mà trọng tâm là phòng, chống suy thoái về tư
tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên tức là trị tận gốc
của tham nhũng. Không ngăn chặn được suy thoái, hư hỏng về đạo đức, tư tưởng
cũng đồng nghĩa với không ngăn chặn được tham nhũng; không ngăn chặn được tham
nhũng dẫn đến gây mất ổn định, ảnh hưởng sự phát triển của đất nước, một nguy
cơ lớn đe dọa sự sống còn của Đảng và chế độ.
Nhận rõ và cảnh báo
nguy cơ về sự nguy hại của suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, Tổng Bí
thư thường xuyên nhắc nhở quan tâm xây dựng, hoàn thiện chuẩn mực đạo đức cách
mạng của cán bộ, đảng viên; xây dựng văn hóa liêm chính, không tham nhũng, tiêu
cực trong cán bộ, đảng viên. Theo Tổng Bí thư, cái cần nhất là sự tự giác, sự
thống nhất cao về ý chí, về hành động, là tổ chức thực hiện. Cán bộ, đảng viên
phải biết trọng liêm sỉ, danh dự, biết xấu hổ khi bản thân và người thân tham
nhũng, tiêu cực.
Từ những bài học của
cán bộ cao cấp bị khởi tố trong các vụ án, Tổng Bí thư nhắc nhở cán bộ, đảng
viên phải luôn luôn tự soi, tự sửa, giữ gìn phẩm chất đạo đức, đừng vướng vào
những chuyện tiêu cực, bất luận hoàn cảnh nào cũng không động lòng tham, không
ham hố vật chất, quyền lực; danh dự mới là điều thiêng liêng, cao quý nhất,
tiền bạc lắm làm gì, chết có mang theo được đâu.
Phân tích mối quan hệ
giữa quyền lực và đạo đức, Tổng Bí thư cho rằng, quyền lực luôn luôn có nguy cơ
bị “tha hóa”; tham nhũng, tiêu cực là “khuyết tật bẩm sinh” của
quyền lực; do đó phải tăng cường và nâng cao hiệu quả của kiểm soát quyền lực.
Mọi quyền lực phải được kiểm soát chặt chẽ bằng cơ chế; quyền lực phải được
ràng buộc bằng trách nhiệm; quyền lực đến đâu trách nhiệm đến đó, quyền lực
càng cao trách nhiệm càng lớn. Phải “nhốt” quyền lực vào “lồng”
cơ chế.
Theo tinh thần lời dạy
của Bác Hồ, cán bộ, đảng viên “tự mình phải gây ra cái pháp luật để trị mình…
Trong bụng các cô, các chú có tòa án lương tâm trong đó”[5], Tổng Bí thư nhiều lần nhấn mạnh rằng,
xét đến ngọn ngành mọi sự trên đời này cũng đều là vấn đề con người, do con
người. Mỗi cán bộ, đảng viên phải nêu cao tinh thần trách nhiệm và dũng khí
trước Đảng, trước nhân dân; gương mẫu, đi đầu trong lãnh đạo, chỉ đạo, triển
khai thực hiện và chấp hành thật tốt các quy định về phòng, chống tham nhũng,
tiêu cực.
Nhiều lần đồng chí
nhắc lại lời dạy của cha ông: “Thiện căn ở tại lòng ta/Chữ tâm kia mới bằng ba
chữ tài”; “Có tài mà cậy chi tài/Chữ tài liền với chữ tai một vần”. Tránh tình
trạng: “Chân mình còn lấm bê bê/Lại cầm bó đuốc đi rê chân người”; “Thượng bất
chính, hạ tắc loạn!”; “Cấp trên ở chẳng chính ngôi/Cho nên ở dưới chúng tôi hỗn
hào!”[6].
Tổng Bí thư thường
nhắc lại câu nói của Paven Coócxaghin như là một cách giáo dục đạo đức cho cán
bộ, đảng viên: Cái quý nhất của con người là cuộc sống và danh dự sống,
bởi vì đời người chỉ sống có một lần. Phải sống sao cho khỏi xót xa, ân hận vì
những năm tháng đã sống hoài, sống phí; để khỏi hổ thẹn vì những việc làm ty
tiện, đớn hèn, bị mọi người khinh bỉ; để đến khi nhắm mắt xuôi tay, ta có thể
tự hào rằng: Tất cả đời ta, tất cả sức ta, ta đã hiến dâng cho sự nghiệp cao
đẹp nhất trên đời - sự nghiệp đấu tranh cho độc lập, tự do của Tổ quốc, vì sự
trường tồn của dân tộc, sự vẻ vang của giống nòi và hạnh phúc của nhân dân![7]
Có thể khẳng định rằng
những lời dặn dò, chỉ bảo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về tu dưỡng, trui
rèn, xây đạo đức cách mạng và chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức,
lối sống làm phong phú thêm kho tàng tư tưởng đạo đức cách mạng Việt Nam. Đó
chính là động lực, nguồn lực to lớn, mạnh mẽ giúp bộ cán bộ, đảng viên chiến
thắng mọi cám dỗ về vật chất, tiền bạc, quyền lực, hoàn thành sứ mạng phụng sự
Tổ quốc, phục vụ nhân dân, góp phần vào thắng lợi của công cuộc đổi mới, vì một
nước Việt Nam giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc, vững bước đi lên chủ
nghĩa xã hội.
