Chưa đầy một tháng, hoạt động ngoại giao cấp cao của Việt Nam diễn ra theo hai chiều song hành: đón tiếp và chủ động tiếp cận. Ở chiều “đón bạn đến nhà”, Việt Nam thể hiện vai trò một điểm đến an toàn, ổn định và có năng lực hợp tác thực chất. Ở chiều “đi xa”, các chuyến thăm chiến lược đến những khu vực ít được chú ý trước đây phản ánh nỗ lực dịch chuyển trọng tâm chiến lược – không chỉ nhằm đa dạng hóa quan hệ, mà còn để mở rộng không gian hành động trong một trật tự thế giới đang biến đổi nhanh chóng.
Sự xuất hiện liên tục của các nguyên thủ, lãnh đạo cấp cao từ châu Phi, Nam Mỹ, châu Âu và Đông Nam Á không phải là dấu hiệu ngoại giao thông thường. Nó cho thấy Việt Nam đang trở thành một điểm tựa tiềm năng trong mạng lưới hợp tác liên khu vực.
Chuyến thăm đầu tiên của Tổng thống Burundi đến Việt Nam là trường hợp đáng chú ý. Trong mắt một quốc gia đang tìm cách bứt lên sau xung đột, Việt Nam là mô hình chuyển hóa thành công từ một nền kinh tế hậu chiến sang một quốc gia có tốc độ tăng trưởng ổn định. Quan trọng hơn, Việt Nam không chỉ mang đến công nghệ, như trường hợp Lumitel của Viettel tại Burundi, mà còn xuất khẩu cách tiếp cận cùng phát triển – thứ ngày càng khan hiếm trong các quan hệ Bắc – Nam truyền thống.
Việc Tổng thống Brazil – nhà lãnh đạo có ảnh hưởng trong nhóm các nền kinh tế mới nổi – chọn Việt Nam là điểm dừng chân tiếp theo, cho thấy xu hướng dịch chuyển trọng tâm chiến lược về phía châu Á – Thái Bình Dương. Việc Brazil công nhận quy chế kinh tế thị trường cho Việt Nam không chỉ mang ý nghĩa kỹ thuật trong xử lý các tranh chấp thương mại. Đây còn là chỉ báo chiến lược: một bên đang tìm kiếm đối tác mới ngoài trục Mỹ – Trung, bên còn lại thì cần những đối trọng thương mại giúp giảm phụ thuộc vào một vài thị trường lớn.
Tại Đông Nam Á, chuyến thăm của Thủ tướng Singapore tiếp tục củng cố vị thế của Việt Nam như một mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị công nghệ cao khu vực. Singapore không đầu tư dàn trải – họ chọn nơi có độ mở thể chế và có khả năng thu hút dòng vốn chất lượng. Việc Việt Nam lọt vào tầm ngắm của nhà đầu tư này cho thấy nỗ lực cải cách thể chế và nâng cấp hạ tầng số trong nước đang bắt đầu tạo hiệu ứng lan tỏa.
Ở bình diện châu Âu, chuyến thăm của Nhà vua Bỉ mang tính biểu tượng cao. Từ một đối tác phát triển truyền thống, Bỉ đang chuyển dịch quan hệ với Việt Nam sang hợp tác kỹ thuật – môi trường. Thay vì chỉ nhìn nhận hậu quả chiến tranh như một “gánh nặng lịch sử”, Việt Nam chủ động biến nó thành lĩnh vực hợp tác công nghệ, thông qua các dự án xử lý đất nhiễm độc. Đây là một dạng “chuyển hóa bất lợi chiến lược” – tận dụng điểm yếu thành không gian đối thoại mới.
Ở chiều ngược lại, Việt Nam cũng đang chủ động “đi xa” để mở rộng bản đồ hợp tác. Chuyến thăm Armenia là một ví dụ ít được chú ý nhưng có tính toán. Trong lúc các nền kinh tế lớn trở nên khó đoán, thì việc tiếp cận những quốc gia nhỏ nhưng có vị trí kết nối với các khu vực lớn hơn – như Liên minh Kinh tế Á – Âu – sẽ giúp Việt Nam có thêm lựa chọn chiến lược khi cần thiết. Đây là cách phân tán rủi ro điển hình trong tư duy đối ngoại hiện đại.
Tổng thể các động thái này cho thấy một Việt Nam không còn chỉ đứng ở trung tâm của các tiến trình khu vực, mà đang vươn ra để tạo ra các “trục liên kết mềm” – những kết nối dựa trên lợi ích thực chất thay vì mô hình trục – vệ tinh cũ. Không có tuyên bố rầm rộ, không chọn phe, Việt Nam đang dần xây dựng vị trí riêng bằng chiến lược tiếp cận linh hoạt, gắn kết lợi ích kinh tế với khả năng ứng xử chính trị đa chiều.
Trong bối cảnh thế giới đang trong giai đoạn “tái phân cực mềm” – nơi ranh giới địa – chính trị không còn cứng nhắc – quốc gia nào biết chủ động điều hướng, quốc gia đó sẽ có vị trí. Việt Nam, với các bước đi thực dụng nhưng bài bản, đang cho thấy khả năng thích nghi đáng chú ý trong một thế giới nhiều bất định./.
Yêu nước ST.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét