Sinh ra trong một gia đình Nho giáo có
nguồn gốc nông dân, trải suốt thời gian từ tuổi ấu thơ cho đến tuổi học trò,
sống giữa những người nghèo khổ, một nắng hai sương, Bác Hồ của chúng ta rất
thấm thía nỗi khổ của người nông dân. Công việc của nhà nông đối với Bác hoàn
toàn không xa lạ; cả trong thời kỳ hoạt động cách mạng ở nước ngoài, khi Bác
được bầu vào Ban Chấp hành Quốc tế Nông dân, có người còn hoài nghi vì Bác khai
trong lý lịch là xuất thân nhà Nho, trí thức, nghề nghiệp chính lại là thủy
thủ, họ e rằng Bác sẽ không có điều kiện để am hiểu các vấn đề về nông dân. Sau
Đại hội Nông dân, các đại biểu đi thăm một nông trang, thấy nông dân đang lao
động, Bác cũng xắn quần xuống giúp một nông dân đang làm ruộng, việc nhà nông
đối với Bác không có gì khó khăn, trong khi nhiều người đang lúng túng, thì Bác
làm nhanh nhẹn như một nông dân thực thụ, trước con mắt thán phục của mọi
người. Có ai biết một thời Bác ra đồng cùng người dân quê làng Sen làm lụng,
hay những lúc đi trồng nho cùng những người nông dân nghèo khổ ở Bờ-rúc-lin của
nước Mỹ. Trên công luận, Bác là người viết nhiều về nông dân, tố cáo, vạch mặt
sự bóc lột sức lao động người nông dân của địa chủ, cường hào phong kiến, đẩy
nông dân vào con đường bần cùng bằng sưu cao thuế nặng. Bác đã tìm ra và chính
Bác đã thực hiện cương lĩnh giải phóng người nông dân bằng cuộc Cách mạng Tháng
Tám lịch sử của nước Việt Nam ta. Bác đã để lại chân dung một lãnh tụ bên người
nông dân!
Khi cách mạng giành được chính quyền,
dẫu bận rộn với biết bao công việc, Bác vẫn dành nhiều thời gian, không chỉ
nhắc nhở các địa phương đắp đê điều chống bão lụt, mà còn trực tiếp xuống tận
các xã để đôn đốc, kiểm tra công việc. Biết tin về thiên tai ở một địa phương
nào, Bác thường đích thân xuống kiểm tra việc khắc phục hậu quả để có biện pháp
kịp thời cùng chính quyền địa phương vận động giúp đỡ nhân dân vượt qua khó
khăn. Bác hỏi cặn kẽ số người bị nạn, trước hết phải lo cái ăn để họ khỏi đói
bữa, sau đến nơi ở và ổn định sinh hoạt cho mọi người, tập trung nhân tài, vật
lực để khắc phục thiên tai…
Nạn đói năm 1945 đã để lại hậu quả như
một bóng ma ghê rợn phủ lên cuộc sống đói rách của người nông dân, càng làm
không khí ảm đạm khó khăn thêm. Trên cương vị Chủ tịch nước, Bác trực tiếp đi
xuống các địa phương để đôn đốc việc cứu đói, tổ chức tăng gia sản xuất, đắp đê
phòng chống thiên tai... Một lần trong cuộc họp bàn việc chống đói, Bác nói:
"Các chú biết không, người xưa nói: dân dĩ thực vi thiên". Có đồng
chí tưởng Bác nói nhầm bèn chữa lại: Thưa Bác "Dân dĩ thực vi tiên chứ ạ".
Bác cười và giải thích: "Bác nói "Dân dĩ thực vi thiên" là người
xưa dạy "Dân lấy cái ăn làm trời", Đảng, Chính phủ phải lo cái ăn cho
dân không được để dân đói". Đó là Bác lấy lời của Lục Sinh nói với Hán Cao
Tổ: "Nhà vua lấy dân làm trời, dân lấy cái ăn làm trời". Bác dạy thật
chí lý! Năm 1955, nghe tin lũ lụt lớn ở Kiến An gây thiệt hại lớn về người và
của cho nhân dân, Bác cho gọi đồng chí có trách nhiệm lên hỏi cụ thể. Bác hỏi:
xã Hòa Nghĩa mấy người chết, nhà cửa trường học bệnh xá bị đổ bao nhiêu. Khi
nghe báo cáo con số thiệt hại cụ thể, Bác rất lo lắng và rơm rớm nước mắt, nhất
là biết nhiều gia đình có người chết và trôi nhà cửa. Bác căn dặn phải có
phương án tỉ mỉ khắc phục hậu quả thiệt hại. Người chỉ thị Tỉnh ủy phải trực
tiếp chỉ đạo và dặn đi dặn lại: "Trước hết phải lo để không một người bị
đói"!
Có lần Bác về một địa phương tham gia
chống hạn với nông dân, nghe tin Bác về, các đồng chí cán bộ tỉnh tổ chức đón
Bác long trọng. Bác không hài lòng, phê bình ngay: "Bác về là đi chống hạn
chứ có phải đi chơi đâu mà đón tiếp". Bác ăn mặc quần áo như một lão nông
thực sự. Người đi rất nhanh đến chỗ nhân dân đang đào mương, xắn quần, xắn tay
áo xuống cùng đào đất với bà còn. Cuối cùng tất cả cùng ào xuống đào đất với bà
con theo gương Bác. Bác không nói, không hô hào, nhưng Bác đã làm cuộc
"cách mạng" cho mọi người trước muôn dân. Bác ăn cơm chung với mọi
người tại nơi đang đào mương. Thấy người xới cơm, xới bát nào cũng vơi, Bác nói
vui: "Chú xới cơm thế này thì công việc làm sao cho đầy được". Bữa ăn
có Bác vui hẳn lên. Bác hỏi chuyện: "Các chú có biết nấu nướng
không?". Mỗi người kể theo cách hiểu của mình. Bác thừa hiểu chẳng có ai ở
nhà thực sự giúp vợ nấu ăn cả nên nghe nói nấu nướng sao thì kể vậy. Rồi Bác kể
chuyện hồi xưa Bác làm phụ bếp thế nào nên biết nấu nướng, Bác nói nghề nấu ăn
ai biết nấu kể là biết ngay, còn ai chỉ nghe hoặc nhìn thì không thể doái được
người khác. Bác chỉ vào mũi, chứ không phải chỗ này - Bác chỉ vào mắt và tai.
Bác nói tiếp, vì sao mọi người phải biết nấu ăn là vì vừa giúp được "cô
ấy" có thời gian học tập và nuôi dạy con cái, vừa rèn luyện mình, chữa cái
bệnh hão, bệnh sĩ, bệnh gia trưởng thâm căn cố đế, cho việc bếp núc là của đàn
bà. Hơn nữa khi tự mình nấu thì mình ăn ngon hơn, thích ăn món nào thì làm món
ấy. Chuyện vui, nhưng Bác giáo dục đạo đức con người, đạo đức cộng sản trong
cán bộ. Bác lo lắng quan tâm đến sự tiến bộ của cán bộ từ những việc làm bình
thường nhất nhưng chính đó là những xuất phát điểm của đạo đức chân chính, mà
mọi người cán bộ muốn dân tin thì soi vào để tự xem xét, rèn luyện hoàn thiện
mình.
Bác lại về một địa phương khác để chống
hạn, khi đến một con mương chắn ngang đường, đồng chí Chủ tịch tỉnh mời Bác đi
vòng đến chỗ dễ qua hơn; nhìn xuống thấy đồng chí Chủ tịch tỉnh đi đôi giày
bóng lộn. Bác bảo: "Chú cứ đi đường ấy"; nói rồi, Bác cởi dép lội tắt
qua cho nhanh để đến với nông dân đang tát nước chống hạn. Sang bờ bên kia, Bác
bảo mọi người cùng tát nước giúp dân. Bác chỉ một thanh niên ăn mặc bảnh bao
cùng tát nước với Bác, nhưng đồng chí này không biết tát nước, đồng chí Bí thư
tỉnh đỡ lời: "Thưa Bác, đồng chí này là nhà báo ạ". Bác cười và nói:
"Nhà báo của nông dân thì phải biết lao động như nông dân thì viết mới
đúng được"!
Mỗi người chúng ta ai cũng được xem
hình ảnh Bác đang đạp nước trên guồng chống úng, ghi nhận trong ta hình ảnh Bác
hòa mình với nỗi vất vả một nắng hai sương của người nông dân. Khắc sâu trong
ta tâm niệm Chủ tịch nước cũng là một công dân, một người lao động trong triệu
triệu người không có gì cách biệt. Đó là hình ảnh được ghi lại khi Bác về chống
úng tại xã Hiệp Lực. Vừa đạp guồng nước, Bác vừa nhắc nên lắp ổ bi vào trục để
người đạp vỡ vất vả, mà năng suất cao hơn. Bác lẩy Kiều: "Trăm năm trong
cõi người ta, chống úng thắng lợi mới là người ngoan". Bác bảo các cô lẩy
tiếp, các cô vì mải nhìn Bác nên không chuẩn bị, không lẩy tiếp được chỉ biết
vỗ tay, và xin mắc nợ với Bác. Bác nói: "Muốn lao động đỡ mệt và có sức
mạnh thanh niên nên tổ chức văn nghệ"!
Bác về dự Hội nghị "Bàn về sản
xuất nông nghiệp" (ở một tỉnh vào năm 1958). Bác chăm chú lắng nghe các
bản báo cáo thành tích của các đơn vị. Bác chú ý bản báo cáo nói về cách làm
các loại phân bón. Bác đứng lên nhìn khắp hội trường và hỏi: "Chú nào gánh
bùn đổ cho hai sào lúa có đây không?". Không có ai đứng dậy. Một đồng chí
cán bộ tỉnh ủy báo cáo là người nông dân đó không thuộc diện tham dự hội nghị
này. Bác phê bình và yêu cầu cho người đó đến dự hội nghị ngay. Bác hỏi, chị em
phụ nữ ở đây có đội phân nữa không? Các đồng chí cán bộ tỉnh chưa dám báo cáo
với Bác ngay, may có chị đại biểu nữ đỡ lời: “Thưa Bác, chị em ở đây không quen
gánh nên cái gì cũng đội ạ". Bác dặn: "Nên tìm cách cải tiến vận
chuyển bằng xe để đỡ cho chị em về lâu dài".
Bác về chống hạn ở một xã (năm 1963);
hôm đó Bác đến sớm, đồng bào còn vắng, tiện đường Bác xuống khu dân cư, hỏi
thăm bà con. Bác vào một nhà dân hỏi Tết vừa qua gia đình đón Tết có vui không?
Có cụ già 60 tuổi thưa với Bác là ăn Tết không vui. Bác hỏi vì sao, cụ kể lại
gia đình từ xưa có ngôi nhà gần đường, vừa qua ông chủ tịch huyện có lệnh đuổi
gia đình cụ đi để mở đường, không bồi thường, cũng không chỉ cho gia đình
chuyển đi đâu, vì thế gia đình ăn Tết không vui. Bác lắng nghe mà vẻ mặt không
vui. Bác bảo, làm người cán bộ như vậy là không xứng đáng, không khác gì cường
hào xưa. Sau đó Bác chỉ thị phải điều tra làm rõ ngay. Vị chủ tịch kia bị kỷ
luật, lòng dân rất phấn khởi và nhắc mãi chuyện đó như làm gương cho cán bộ đối
với dân phải làm gì. Hôm đó Bác tham gia chống hạn với dân, trời nắng to có
đồng chí cầm ô che cho Bác, Bác bảo: "Dân chịu được thì Bác cũng chịu
được, chú làm như Bác là ông quan thời xưa". Trên đường đi chống hạn giúp
dân, thấy phía trước có xe công an còi inh ỏi dẹp đường, Bác cho dừng xe và
lệnh cho xe công an dừng lại, Bác mới đi tiếp. Bác phê bình: "Bác xuống
với dân để chống hạn mà các chú làm cho dân họ sợ thì xuống làm gì?"...
Những năm tháng cuối đời, tuy sức khỏe
yếu nhưng Người đã dành nhiều thời gian làm việc với các đồng chí phụ trách
nông nghiệp. Họp Bộ Chính trị hay trong các buổi làm việc về nông nghiệp Bác
thường nhắc đến Điều lệ Hợp tác xã. Bác bảo công nhân có ngày kỷ niệm, nên lấy
ngày ban hành Điều lệ Hợp tác xã làm ngày kỷ niệm cho nông dân. Bác dặn viết
bản Điều lệ sao cho nông dân ít học cũng hiểu được. Sau khi đọc bản dự thảo,
Bác nói đây là bản dùng cho cán bộ, còn đối với xã viên thì viết phải tóm tắt
hơn, dễ hiểu hơn. Bác đọc và sửa chữa rất kỹ, có chỗ nào chữ nghĩa cầu kỳ khó
hiểu Bác đều sửa lại. Số thứ tự các chương đánh số La Mã, Bác sửa lại
"chương Một... Hai...". Sau đó, Bác yêu cầu chuyển nội dung bản Điều
lệ sang diễn ca phát trên đài phát thanh cho dân dễ thuộc, dễ nhớ, để làm theo.
Với nông dân, Chủ tịch Hồ Chí Minh –
Bác Hồ muôn vàn kính yêu của chúng ta là người như thế đó…
St:
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét