UKRAINE VÀ BÀI HỌC TỰ LỰC, TỰ CHỦ

Tổng thống Mỹ Donad Trump và Tổng thống Nga V. Putin vừa có điện đàm về lập lại hoà bình cho Ukraine mà không có bất kỳ đại điện nào đến từ quốc gia sở tại. Zelensky và người dân Ukraine phải đứng ngoài cuộc chơi và để mặc cho các quốc gia khác quyết định số phận của mình. Nghe có vẻ phi logic nhưng lại đang diễn ra trong thực tiễn quan hệ quốc tế hiện nay. Tổng thống Zelensky và người Ukraine đang phải trả giá quá đắt cho sự phụ thuộc vào chính trị, kinh tế của các quốc gia được coi là “đồng minh”. Ukraine đã đặt cược vận mệnh của mình vào những cam kết chính trị từ các cường quốc (Thỏa thuận Budapest - Ukraine đã từ bỏ vũ khí hạt nhân để đổi lấy những cam kết an ninh), tin rằng họ sẽ giữ lời và bảo vệ Ukraine trước mọi nguy cơ xâm lược. Nhưng lịch sử đã chứng minh, những cam kết chính trị đôi khi không đủ mạnh mẽ để ngăn chặn những toan tính chính trị giữa các quốc gia.

Trong lịch sử Việt Nam, nhiều nhà lãnh đạo cao cấp của Việt Nam đã phản đối các cuộc gặp gỡ, đàm phán giữa các cường quốc khi bàn về kết thúc chiến tranh mà không có sự tham gia của đại diện Việt Nam. Số phận của dân tộc Việt Nam phải do người dân Việt Nam tự quyết định, không phải nghe sự phát quyết của bất kỳ quốc gia nào. Trong giai đoạn hiện nay, các quốc gia vừa và nhỏ có thể dễ dàng tiếp cận nguồn vốn khổng lồ từ các nước lớn với những điều kiện kèm theo không phải ai cũng biết. Khi không có điều kiện trả nợ, các quốc gia sẽ suy kiệt, rơi vào “bẫy nợ” và lệ thuộc nước ngoài về kinh tế, văn hoá và dẫn đến mất quyền tự quyết của quốc gia.

Bài học về sự tự chủ, tự lực trong quan hệ quốc tế quá hiện hữu trong giai đoạn hiện nay nhìn từ Ucraina. Sự tin tưởng ngây thơ vào các đối tác nước ngoài sẽ khiến cho quốc gia dân tộc trả giá đắt. Chỉ có tự chủ kinh tế, phát huy nội lực mới phát triển bền vững và độc lập dân tộc. Thế mới thấy các nhà lãnh đạo của Việt Nam đã sáng suốt và vĩ đại thế nào.