Xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại là quan điểm cơ bản, nhất quán của Đảng, Nhà nước trong lãnh đạo, chỉ đạo lực lượng vũ trang, có ý nghĩa quyết định đối với sự trưởng thành, phát triển của Quân đội ta.
Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại là bốn nội dung quan trọng trong xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam thời kỳ mới. Tuy mỗi nội dung có vị trí, vai trò khác nhau, song có mối quan hệ chặt chẽ, tác động, ảnh hưởng, ràng buộc và chi phối lẫn nhau trong quá trình xây dựng và phát triển của Quân đội ta. Nếu thiếu một trong những nội dung trên hoặc một mặt nào đó kém chất lượng thì không thể xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Trong các nội dung ấy, xây dựng quân đội chính quy, duy trì kỷ luật là những nhân tố có ý nghĩa rất quan trọng đối với xây dựng quân đội tinh, gọn, mạnh, một số quân chủng, binh chủng, lực lượng tiến thẳng lên hiện đại. Xem nhẹ công tác xây dựng quân đội chính quy, duy trì kỷ luật, tất yếu sẽ dẫn đến những hệ lụy tiêu cực khó tránh khỏi.
Yêu cầu cao nhất của xây dựng quân đội chính quy là tạo được sự đồng bộ, thống nhất, nền nếp. Tuy nhiên, sự đồng bộ, thống nhất và nền nếp chỉ có thể đạt được nếu tính cách mạng và sự tinh nhuệ của Quân đội ta đã được xây dựng và ngày càng phát triển. Trên cái nền gốc vững chắc ấy, ý thức tự giác trong xây dựng nền nếp chính quy, duy trì kỷ luật tự giác, nghiêm minh được củng cố và phát triển bền vững. Nếu ý thức xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật của cán bộ, chiến sĩ được nâng cao, sự giác ngộ tốt thì chính nó là điều kiện thuận lợi để thực hiện “tinh binh, tinh cán”, tinh nhuệ về chính trị; phòng tránh và loại trừ được hiện tượng “trên nóng, dưới lạnh”, “trống đánh xuôi, kèn thổi ngược”.
Quân đội chính quy là quân đội được xây dựng theo những tiêu chuẩn, tiêu chí thống nhất, được pháp luật Nhà nước, điều lệnh quân đội quy định chặt chẽ về tổ chức, biên chế, trang bị; hệ thống chỉ huy; chế độ huấn luyện, giáo dục; các chế độ công tác và sinh hoạt trên cơ sở xây dựng vững chắc tính tổ chức, tính kỷ luật, tính tập trung và tính khoa học.
Xây dựng quân đội chính quy là quá trình thống nhất về xây dựng cơ cấu tổ chức, biên chế trang bị; nền nếp, chế độ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, công tác quản lý bộ đội, công tác bảo đảm các sinh hoạt là cơ sở để duy trì nghiêm kỷ luật quân đội, làm cho hai nội dung này hòa quyện vào nhau, ngày càng phát huy tác dụng, hiệu quả. Mục đích xây dựng Quân đội ta chính quy là tạo sự thống nhất cao về tư tưởng và hành động của cán bộ, chiến sĩ toàn quân, bảo đảm cho Quân đội ta có tổ chức chặt chẽ, thống nhất về mọi mặt: từ trang phục, lễ tiết, tác phong đến việc chấp hành nghiêm minh về kỷ luật, khoa học trong hiệp đồng tác chiến, huấn luyện, học tập và công tác...
Vì lẽ đó, trong xây dựng chính quy, duy trì kỷ luật bắt buộc phải tiến hành đồng bộ, toàn diện nhiều mặt, giải quyết nhiều mối quan hệ; trong đó, ban hành thống nhất hệ thống văn bản, các luật, điều lệnh, điều lệ, quy chế, quy định và thực hiện cải cách hành chính quân sự có ý nghĩa quan trọng. Theo đó, biên chế, tổ chức của quân đội phải được xây dựng “tinh, gọn, mạnh”; phải loại bỏ những tổ chức, những bộ phận không rõ chức năng, nhiệm vụ hoặc hoạt động kém hiệu quả. Đồng thời, thành lập mới một số tổ chức theo yêu cầu, nhiệm vụ với những quy định chặt chẽ về chức năng, nhiệm vụ, số lượng thành viên, cơ chế vận hành, tầm ảnh hưởng. Điều đó có nghĩa là phải vì công việc, vì nhiệm vụ mà đặt tổ chức, đặt người; không vì người mà đặt tổ chức, gây áp lực về giải quyết sự chồng chéo, trùng lặp.
Để thực hiện yêu cầu, nhiệm vụ trên cần quán triệt và thực hiện tốt ba khâu đột phá trong xây dựng chính quy, duy trì kỷ luật và bảo đảm tính hài hòa, hợp lý, hợp hiến giữa các mặt: (1) Điều chỉnh về tổ chức, biên chế và lực lượng; (2) Nâng cao chất lượng huấn luyện, đào tạo và bồi dưỡng cán bộ; (3) Chấp hành kỷ luật và cải cách hành chính. Trong đó, điều chỉnh tổ chức, biên chế theo hướng “tinh, gọn, mạnh”, bảo đảm cơ cấu cân đối giữa các lực lượng, quân binh chủng, ưu tiên quân số cho các đơn vị chủ lực làm nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, các đơn vị trên tuyến biên giới, biển, đảo; giảm quân số ở một số cơ quan trung gian và các đơn vị làm nhiệm vụ bảo đảm, phục vụ; phù hợp với điều kiện thời bình; giảm tỷ lệ kỷ luật thông thường và hạn chế thấp nhất các vụ việc vi phạm kỷ luật nghiêm trọng. Muốn vậy, cần nắm vững và thực hiện tốt các điểm sau:
Một là, rà soát kỹ công tác quản lý bộ đội, tình hình thực hiện các chế độ trong ngày, trong tuần gắn với công tác quản lý vũ khí, trang bị, phương tiện quân sự; đánh giá kết quả thực hiện mang mặc thống nhất về trang phục, lễ tiết, tác phong quân nhân; thực hiện nghiêm chức trách, nhiệm vụ và chế độ quy định; có biện pháp kịp thời chấn chỉnh sự lệch chuẩn, các sai phạm; không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống.
Hai là, đẩy mạnh công tác cải cách hành chính, tích cực đổi mới, nâng cao chất lượng soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật về lĩnh vực quân sự, quốc phòng, góp phần bảo đảm chỉ huy thông suốt; giải quyết mọi công việc thống nhất, nhanh, gọn, hiệu quả. Xây dựng nền hành chính dân chủ trong từng đơn vị và toàn quân, bảo đảm: trong sạch, vững mạnh, chuyên nghiệp, hiệu quả. Thông qua việc rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, các cơ quan, đơn vị kịp thời phát hiện sự bất cập, những mâu thuẫn, điểm trùng lặp, chồng chéo để kịp thời sửa đổi, bổ sung; loại bỏ những văn bản quy phạm không còn phù hợp. Đề xuất phương án giảm bớt các hội nghị, cuộc họp không cần thiết; tăng hội nghị trực tuyến và các phương án tối ưu.
Ba là, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt công tác quản lý kỷ luật quân đội về bảo quản, sử dụng vũ khí, trang bị và chấp hành các chế độ, thời gian, nhất là sử dụng thời gian trong hai ngày nghỉ cuối tuần, những ngày nghỉ lễ, tết; chế độ sinh hoạt trong ngày, tuần; coi trọng công tác giáo dục, phổ biến pháp luật, công tác quản lý kỷ luật ở các đơn vị cơ sở hoạt động độc lập, phân tán, đơn vị huấn luyện chiến sĩ mới. Xử lý nghiêm các vụ vi phạm kỷ luật và làm tốt hơn nữa công tác bảo vệ chính trị nội bộ; thực hiện nghiêm Quy định số 37-QĐ/TW ngày 25-10-2021 khóa XIII của Đảng về những điều đảng viên không được làm.
Bốn là, có chủ trương, biện pháp quyết liệt hơn nữa để không ngừng đổi mới công tác xây dựng nền nếp chính quy, duy trì nghiêm kỷ luật trong huấn luyện, đào tạo, công tác và sẵn sàng chiến dấu trong toàn quân, nhất là ở các học viện, trường sĩ quan quân đội; các đơn vị đủ quân làm nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu. Quân tâm hơn nữa việc đổi mới quy trình, chương trình, nội dung, hình thức, biện pháp đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn, diễn tập, dã ngoại cho phù hợp với từng đối tượng, khắc phục tình trạng lúng túng, bị động đối với sĩ quan trẻ sau khi tốt nghiệp và chiến sĩ mới sau khóa huấn luyện tân binh về đơn vị công tác.
Năm là, đề cao việc nêu gương, nhất là sự mẫu mực về nền nếp chính quy, rèn luyện kỷ luật, đảm bảo sự chuẩn mực trong giao tiếp, lễ tiết, tác phong, chú trọng bảo đảm tính chính quy trên mọi mặt công tác, từ mệnh lệnh chỉ huy, ban hành văn bản, chỉ thị, hướng dẫn đến việc duy trì nền nếp chế độ báo cáo, xây dựng quy trình, nền nếp làm việc khoa học, tính kế hoạch trong tổ chức hội thi, hội thao điều lệnh đội ngũ, bắn súng, thể thao quân sự.
Sáu là, tăng cường giáo dục nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của Nhà nước, kỷ luật của quân đội, quy định của đơn vị cho cán bộ, chiến sĩ; đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp giáo dục pháp luật trong quân đội, nâng cao trình độ nhận thức về luật pháp, văn hóa pháp lý cho cán bộ, chiến sĩ, công nhân và viên chức quốc phòng; nâng cao hiệu lực của cơ quan bảo vệ pháp luật nhà nước trong Quân đội. Thực hiện tốt phương châm: “Sống và làm việc theo Hiến pháp, pháp luật”, “toàn quân hành động theo Điều lệnh”; làm cho nó thực sự trở thành phong cách, đạo đức, nếp sống tốt đẹp của mỗi cán bộ, chiến sĩ “Bộ đội Cụ Hồ”.
