Một là, các đảng cộng sản đã khẳng định mục đích của công cuộc cải cách, đổi mới là
đưa đất nước phát triển vững chắc theo con đường CNXH.
Tư tưởng căn bản của
C.Mác và Ph.Ăngghen về tính tất yếu của sự phát triển xã hội loài người lên
hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa được xây dựng trên quan niệm duy
vật về lịch sử. Trên cơ sở chỉ ra các quy luật
khách quan, quy định sự vận động, phát triển của xã hội loài người, đó là quy
luật về sự phù hợp của quan hệ sản xuất với trình độ phát triển của lực lượng sản
xuất; quy luật cơ sở hạ tầng quyết định kiến trúc thượng tầng và biểu hiện về mặt
xã hội là quy luật đấu tranh giữa các giai cấp đối kháng, C.Mác và
Ph.Ăngghen đã đi đến kết luận khoa học về “sự
phát triển của những hình thái kinh tế - xã hội là một quá trình lịch sử tự
nhiên”. Điều đó đã làm cho học thuyết của các ông mang tính khoa học, cách mạng
và có giá trị lý luận, thực tiễn vạch thời đại.
Sự sụp đổ của chế độ XHCN ở Liên Xô và các nước Đông Âu
mặc dù đã tạo nên một cơ chấn địa, chính trị - xã hội to lớn, làm cho phong
trào cộng sản và công nhân quốc tế lâm vào khủng hoảng và tạm thời thoái trào
nhưng đã không làm mất đi xu thế phát triển lên CNXH. Một số đảng cộng sản đang
nắm quyền (cầm quyền) đã tiếp tục khẳng định tính khoa học, cách mạng của chủ
nghĩa Mác - Lênin, nhận thức rõ sự cần thiết và tiến hành công cuộc đổi mới, cải
cách đất nước giành thắng lợi, như cải cách, mở cửa của Đảng Cộng sản Trung Quốc
(1978); đổi mới của Đảng Cộng sản Việt Nam (1986); chủ trương cập
nhật mô hình CNXH (kinh tế - xã hội) của Đảng Cộng sản Cuba (2011)... Trong đó,
các đảng cộng sản đều xác định, mục đích của đổi mới, cải cách, mở cửa,
hay cập nhật mô hình kinh tế - xã hội là đưa đất nước
thoát khỏi tình trạng trì trệ, khủng hoảng, phát triển nhanh, mạnh, vững chắc
theo con đường XHCN.
Thành tựu nổi bật nhất của các đảng cộng sản trong cải
cách, đổi mới là trên cơ sở kiên trì với các nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác
- Lênin để tìm ra một hệ thống lý luận về CNXH và con đường xây dựng CNXH
riêng, phù hợp với đặc điểm của dân tộc mình, như Đảng Cộng sản Trung Quốc đã
tìm ra được một hệ thống lý luận về CNXH đặc sắc Trung Quốc và con đường xây dựng
CNXH đặc sắc Trung Quốc. Đảng Cộng sản Việt Nam khẳng định: “Lý luận về đường lối đổi mới, về chủ nghĩa xã hội và con
đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta ngày càng được hoàn thiện và từng bước
được hiện thực hóa. Đất nước đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch
sử, phát triển mạnh mẽ, toàn diện so với những năm trước đổi mới”. “Đất nước ta
chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”. Đảng Cộng sản Cuba cũng chỉ rõ: Chỉ có chủ nghĩa xã hội mới có khả năng
chiến thắng những khó khăn và bảo tồn thành quả cách mạng. Những điều chỉnh này sẽ đảm bảo tính kế
thừa của CNXH nhằm phát triển kinh tế và nâng cao đời sống cho nhân dân… Điều đó cho thấy, các đảng cộng sản đã không
ngừng nghiên cứu lý luận và coi trọng tổng kết thực tiễn, sau đó khái quát
thành lý luận để trở lại chỉ đạo thực tiễn công cuộc cải cách, đổi mới, mở cửa
đất nước giành thắng lợi.
Hai là, các đảng cộng sản đã trên cơ sở những nguyên lý phổ quát của chủ nghĩa
Mác - Lênin để sáng tạo ra nhiều mô hình có tính đặc thù về CNXH.
Quan niệm cũ về mô hình CNXH mang tính kinh viện, giáo điều và rập khuôn
theo kiểu Liên Xô có rất nhiều điểm không phù hợp với nhiều quốc gia nên đã bị
công cuộc cải cách, đổi mới của các nước XHCN từ bỏ. Thay vào đó, các đảng cộng
sản đang cầm quyền hiện nay đã sáng tạo ra các mô hình CNXH vừa chứa đựng những
đặc trưng của chủ nghĩa Mác - Lênin, vừa mang đặc điểm riêng của dân tộc mình.
Đáng chú ý, mô hình CNXH đặc sắc Trung Quốc, mô hình CNXH ở Việt Nam, mô hình
CNXH ở Lào, hay cập nhật mô hình CNXH -cập nhật hóa mô
hình kinh tế - xã hội ở Cuba… vừa là thành tựu lý luận quan trọng bậc nhất của
các đảng cộng sản, vừa khẳng định sức sống mạnh mẽ của chủ nghĩa xã hội hiện thực
trong giai đoạn hiện nay. Trong đó, điểm tương đồng của các đảng cộng sản
khi nhận thức về mô hình CNXH đều bám sát hơn vào thực tiễn mỗi nước và nội hàm
vừa phản ánh các nguyên lý chung của chủ nghĩa xã hội khoa học vừa mang những
nét đặc thù của mỗi dân tộc và thời đại.
Bên cạnh đó, các đảng cộng sản đều
chấp nhận có sự khác biệt trong nhận thức về mô hình CNXH theo tinh thần “cầu đồng,
tồn dị” (hướng tới cái tương đồng, chấp nhận những khác biệt), không can thiệp
vào công việc nội bộ của nhau. Các mô hình mới về CNXH (Trung Quốc hơn 45
năm; Việt Nam, Lào hơn 35 năm) đã được thực tiễn kiểm nghiệm tính hợp lý và đạt
được thành công nhất định. Điều đó đã giúp cho chủ nghĩa xã hội hiện thực vượt
qua giai đoạn trì trệ, khủng hoảng về kinh tế - xã hội, giữ vững chế độ chính
trị, phát triển mạnh mẽ và hội nhập tích cực, chủ động với thế giới. Năm 2010, Trung Quốc đã trở thành nền kinh tế lớn thứ
hai trên thế giới; tổng sản phẩm quốc nội (GDP) năm 2020 vượt mốc 100 nghìn tỷ
nhân dân tệ, chiếm tỷ trọng 17% kinh tế toàn cầu, duy trì xã hội hài hòa, ổn định,
phát triển mạnh mẽ. Trong hơn 35 năm đổi mới, Việt Nam luôn đạt được mức tăng trưởng trung bình khoảng 7% mỗi năm; quy
mô GDP năm 2020 đạt 342,7 tỷ đô la Mỹ (USD), trở thành nền kinh tế lớn thứ tư
trong ASEAN; thu nhập bình quân đầu người tăng khoảng 17 lần, lên mức 3.512
USD. Việt Nam đã ra khỏi nhóm các nước có thu nhập thấp từ năm 2008 và là nước
đang phát triển có thu nhập trung bình. Thực tiễn đó đã khẳng định tính đúng đắn
trong nhận thức về mô hình CNXH của các đảng cộng sản đã được thắng lợi của
công cuộc cải cách, đổi mới ở các nước khẳng định.
Ba là, các đảng cộng sản đã nhận thức mới về con đường và điều kiện để xây dựng
thành công CNXH.
Con đường và điều kiện xây dựng CNXH là các khái niệm
để chỉ các biện pháp, công cụ, lực lượng… sẽ được vận dụng để xây dựng
CNXH trong thực tiễn. Nhận thức về con đường, biện pháp xây dựng CNXH cũng
là một quá trình dần bổ sung, phát triển về lý luận. Trước đây, trong “Tuyên
ngôn của Đảng Cộng sản”, C.Mác và Ph.Ăngghen đã đề cập tới 10 biện pháp để
xây dựng xã hội mới. Sau này, V.I.Lênin đã tiếp tục bổ sung, phát triển nhiều vấn
đề thông qua tổng kết thực tiễn xây dựng CNXH ở nước Nga. Sau đó, các đảng
cộng sản đã tiếp tục vận dụng và phát triển ở nhiều nước XHCN trên thế giới.
Thực tiễn hơn 100 năm xây dựng CNXH trên thế giới đã cho thấy, hầu hết
các nước XHCN đều có điểm xuất phát về kinh tế từ tiền tư bản chủ nghĩa hoặc
chưa qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa (trừ một số nước ở Đông Âu). Tuy
nhiên, nhận thức của các đảng cộng sản trong một thời dài đã chưa rõ về con đường
và các điều kiện cần thiết để xây dựng CNXH, như coi việc bỏ qua “giai đoạn
phát triển tư bản chủ nghĩa” là tránh “con đường tư bản chủ nghĩa”... Vì thế,
các vấn đề cơ bản, như nhà nước pháp quyền, kinh tế thị trường… đã không được
nhìn nhận như những quy luật tự nhiên của một xã hội tiền tư bản, có điểm xuất
phát từ một nền sản xuất nhỏ, trình độ lạc hậu.
Sự nghiệp cải cách và đổi mới của các đảng cộng sản hiện nay đã mở ra
những quan niệm mới về con đường, biện pháp, điều kiện để xây dựng CNXH.
Trong đó, nhiều thành tựu văn minh của nhân loại dưới chủ nghĩa tư bản đã được
nhìn nhận, đánh giá đúng và kế thừa chọn lọc để xây dựng CNXH, như kinh tế thị
trường, nhà nước pháp quyền, các quy luật công nghiệp hóa, động lực về lợi
ích, … Hầu hết các nước XHCN hiện nay đều thừa nhận vai trò to lớn của kinh tế
thị trường trong phát triển sản xuất, xây dựng cơ sở vật chất cho CNXH và
nâng cao đời sống nhân dân. Thị trường không chỉ là cơ chế vận hành
mà còn là thuộc tính nội tại của nền kinh tế trong thời kỳ quá độ lên
CNXH mà cả trong CNXH. Theo đó, Đảng Cộng sản Trung Quốc chủ trương phát
triển nền kinh tế thị trường XHCN. Đảng Cộng sản Việt Nam xác định thực hiện nền
kinh tế thị trường định hướng XHCN. Đảng Cộng sản Cuba chủ trương cập nhật mô hình kinh tế - xã hội; trong
đó có mở rộng sự tham gia của các thành phần kinh tế phi nhà nước, tăng phân cấp
quản lý và tính tự chủ; đẩy mạnh cải cách, khuyến khích mô hình kinh tế tự
doanh, giảm bao cấp, thực hiện chính sách thuế mới... Bên cạnh đó, các vấn đề về
xây dựng đảng cầm quyền trong sạch, vững mạnh; xây dựng nhà nước pháp quyền
XHCN; xây dựng nền văn hoá mới… cũng được các đảng cộng sản coi trọng và tiến
hành có hiệu quả. Điều đó đã thấy một CNXH mới, với diện mạo và sức sống đầy sinh
động, sáng tạo đã được các đảng cộng sản cập nhật và phát triển thêm nhiều vấn
đề để ngày càng gần gũi hơn với “mảnh đất hiện thực” của từng nước và xu thế thời
đại.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét