Vượt quãng đường xa, chúng tôi đến thôn Sủng Lủ, xã Lũng Chinh. Nhiều năm trước đây, nhận thức của người dân trong thôn còn rất hạn chế bởi những tập tục lạc hậu như: Tảo hôn, thách cưới cao, giết mổ nhiều gia súc để làm tang lễ, để người chết trong nhà nhiều ngày rồi mới an táng... Một số hộ gia đình trong thôn bị kẻ xấu lôi kéo đi theo tà đạo, từ bỏ phong tục tập quán truyền thống tốt đẹp của cộng đồng. 

Đảng viên nêu gương xóa hủ tục

Đại diện cấp ủy, chính quyền xã Lũng Chinh (Mèo Vạc, Hà Giang) và lực lượng chức năng xã đến từng gia đình để tuyên truyền xóa bỏ hủ tục.  

Toàn thôn Sủng Lủ có 211 hộ dân, 1.031 nhân khẩu, 100% là người dân tộc Mông. Chi bộ thôn có 29 đảng viên. Là Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn Sủng Lủ, anh Già Mí Nu, sinh năm 1991, được đánh giá là một trong những đảng viên trẻ tiêu biểu trong việc nêu gương và tích cực tham gia công tác xóa bỏ hủ tục, xây dựng nếp sống văn minh tại địa phương. Xác định đây là vấn đề then chốt để mở đường phát triển kinh tế-xã hội, nâng cao đời sống cho bà con nhân dân trong thôn, Bí thư chi bộ Già Mí Nu tập trung chỉ đạo các tổ chức, đoàn thể đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nhân dân xây dựng đời sống văn hóa mới, trong đó yếu tố then chốt là tranh thủ sự ủng hộ và nêu cao vai trò của đảng viên, người có uy tín trong cộng đồng, dòng họ... 

Anh Già Mí Nu chia sẻ: "Muốn bà con nghe theo, làm theo thì trước hết mình là đảng viên và gia đình phải gương mẫu. Ngoài tuyên truyền trong các buổi họp thôn, họp chi bộ, tôi cũng phối hợp với cán bộ xã, thôn vào từng hộ gia đình vận động, giải thích để từ đó bà con hiểu được cái đúng, cái sai, nhất là sự nguy hại của các hủ tục. Đến nay, cơ bản bà con đều đồng tình không tổ chức đám tang dài ngày, không giết mổ nhiều gia súc và xóa bỏ nhiều hủ tục. Đặc biệt, 13/13 hộ gia đình trong thôn trước kia đi theo tà đạo, nay đều tự nguyện từ bỏ, quay lại phong tục tập quán truyền thống của dân tộc mình".

Theo đồng chí Sùng Thị Dợ, Phó bí thư Thường trực Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Lũng Chinh, Đảng bộ xã có 210 đảng viên, trong đó 183 đảng viên là người dân tộc thiểu số. Đảng viên của xã luôn phát huy vai trò gương mẫu, đi đầu trong xóa bỏ hủ tục, xây dựng nếp sống văn minh. Nhờ đó trên địa bàn xã từ năm 2021 đến nay không có tình trạng hôn nhân cận huyết thống, các cặp có dấu hiệu tảo hôn đều được cấp ủy, chính quyền tuyên truyền, vận động thành công. Nhân dân đã có sự chuyển biến tích cực trong đời sống, sinh hoạt; đồng tình cam kết thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội; đặc biệt, xóa bỏ thành công một loại tà đạo ra khỏi địa bàn. 

Còn tại thị trấn Mèo Vạc, những năm gần đây, ban chỉ đạo xóa bỏ hủ tục của thị trấn đã thành lập và duy trì hiệu quả các mô hình dòng họ của đồng bào dân tộc Mông như: Dòng họ Vàng, dòng họ Sùng làm điểm, gương mẫu trong việc xóa bỏ hủ tục, xây dựng nếp sống văn minh. 

Trò chuyện với chúng tôi, ông Sùng Mí Nô, trưởng dòng họ Sùng ở thôn Tìa Chí Đùa, thị trấn Mèo Vạc cho biết: "Mình là đảng viên thì cần phải gương mẫu thực hiện trước để bà con trong dòng họ nghe theo. Cái nào là hủ tục thì phải xóa bỏ để phù hợp với cuộc sống hiện đại. Trước đây, dòng họ Sùng chúng tôi không đưa người chết vào áo quan, tổ chức cúng lễ dài ngày, giết mổ nhiều gia súc... Được lãnh đạo huyện, thị trấn tuyên truyền, cùng với quyết tâm, nêu gương của các đảng viên trong họ, dòng họ tôi cũng đã xóa bỏ được các hủ tục này".

Với quyết tâm xóa bỏ các hủ tục trên địa bàn, Huyện ủy Mèo Vạc đã ban hành đề án về nội dung này để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo; trong đó tập trung xóa bỏ các hủ tục trong tổ chức việc tang; xây dựng và duy trì hiệu quả 26 mô hình, dòng họ điểm về xóa bỏ hủ tục. Nhờ đó, nhiều hủ tục được xóa bỏ dứt điểm; toàn huyện vận động được 340 hộ dân với 1.572 nhân khẩu tự nguyện từ bỏ đạo lạ...

Đồng chí Vương Thị Thủy, Phó bí thư Thường trực Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện Mèo Vạc khẳng định: "Chúng tôi xác định các đảng viên là người dân tộc thiểu số là nhân tố quan trọng để thực hiện hiệu quả công tác xóa bỏ hủ tục. Đặc biệt, huyện Mèo Vạc tổ chức cho cán bộ, đảng viên ký cam kết thực hiện nghiêm việc tổ chức đám tang và chính sách dân số; nhất là xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên không thực hiện, thực hiện không nghiêm túc cam kết. Nhờ đó, công tác xóa bỏ hủ tục, xây dựng nếp sống văn minh cho đồng bào trên địa bàn toàn huyện có nhiều chuyển biến rất rõ nét, thực chất và vững chắc".