Thời gian qua, Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách phát triển toàn diện vùng đồng bào DTTS và miền núi; quan tâm hỗ trợ, tạo điều kiện cho thanh niên, sinh viên là người DTTS học tập, nâng cao trình độ; giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, xây dựng nếp sống văn minh cũng như đấu tranh xóa bỏ những phong tục, tập quán không còn phù hợp, thúc đẩy bình đẳng giới… Tuy nhiên, thực tế thanh niên DTTS vẫn còn phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, nhất là ở các vùng đặc biệt khó khăn.

Chia sẻ tại Hội thảo “Thúc đẩy vai trò tiên phong của thanh niên DTTS tiên phong thay đổi định kiến giới, khuôn mẫu giới” do Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam tổ chức, từ những kiến thức đã được học cũng như từ những trải nghiệm thực tế, Vi Thị Trà Giang (sinh viên Lớp Đại học khóa 3, Học viện Dân tộc) cho rằng, định kiến giới và khuôn mẫu giới đều là nguyên nhân sâu xa dẫn tới bất bình đẳng giới. Điều này đã và đang gây ra những tồn tại, cản trở sự phát triển của cả nam và nữ, đặc biệt là thế hệ trẻ của đất nước.

Để xóa bỏ định kiến, khuôn mẫu về giới đối với thanh niên nói chung, thanh niên đồng bào DTTS hiện nay, Trà Giang đề xuất, các tổ chức chính trị - xã hội cần tổ chức nhiều hoạt động cập nhật dung nội dung về nâng cao nhận thức bình đẳng giới, thay đổi hành vi xây dựng các mô hình gia đình tiến bộ, tổ chức các lớp học kỹ năng sống, câu lạc bộ tình nguyện để thanh niên tham gia, từ đó mở rộng mối quan hệ… "Việc thay đổi nhận thức và hành vi là một quá trình, cần có sự kiên trì và đầu tư bền vững, nam giới cần đồng hành cùng nữ giới để khuyến khích họ tham gia vào các hoạt động xã hội nhằm thúc đẩy bình đằng giới" - Trà Giang nói.

Với vai trò là tổ chức chính trị - xã hội của thanh niên Việt Nam; đội hậu bị tin cậy của Đảng, lực lượng xung kích cách mạng, trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên, những năm qua, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh luôn xác định công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, lòng yêu nước, nuôi dưỡng hoài bão, khát vọng vươn lên, thúc đẩy phong trào thanh niên tình nguyện, xung kích, sáng tạo, khởi nghiệp trong thanh niên đặc biệt với thanh niên vùng DTTS và miền núi là một trong những giải pháp quan trọng để xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa đáp ứng yêu cầu của cách mạng, góp phần thực hiện mục tiêu, tầm nhìn của Đảng đến năm 2030 và khát vọng 2045. 

Nhằm đẩy mạnh các hoạt động, phong trào trong công tác giáo dục thanh niên, phát huy tối đa vai trò, tiếng nói và sự tham gia của thanh niên vùng DTTS, miền núi để vừa đáp ứng được những yêu cầu đặt ra trong bối cảnh chuyển đổi số, vừa đảm bảo các hình thức phù hợp với nhu cầu, mong muốn của các bạn trẻ, ông Đỗ Công Tuân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Đoàn cho biết, thời gian tới, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tập trung thực hiện một loạt các giải pháp. Đó là:

Tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, học tập và vận dụng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng, của Đoàn vào thực tiễn công tác và đời sống thanh niên. Đẩy mạnh công tác giáo dục đạo đức cách mạng, nâng cao tinh thần tự giác tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, khơi dậy khát vọng cống hiến dựng xây quê hương, đất nước phồn vinh, hạnh phúc của đoàn viên, thanh niên. Quan tâm và có định hướng cụ thể trong công tác tuyên truyền, giáo dục phù hợp với đặc điểm, tình hình của bộ phận thanh niên DTTS, miền núi. 

Xác định giáo dục thông qua các phong trào hành động cách mạng từ thực tiễn vẫn chứng minh là phương thức giáo dục hiệu quả nhất, vì vậy, các cấp bộ đoàn xây dựng các hoạt động tập trung gắn với 03 phong trào: “Thanh niên tình nguyện”, “Tuổi trẻ sáng tạo”, “Tuổi trẻ xung kích bảo vệ Tổ quốc” và 03 chương trình đồng hành với thanh niên: “Đồng hành với thanh niên trong học tập”; “Đồng hành với thanh niên khởi nghiệp, lập nghiệp”; “Đồng hành với thanh niên rèn luyện và phát triển kỹ năng trong cuộc sống, nâng cao thể chất, đời sống văn hóa tinh thần” đảm bảo phù hợp với đặc điểm tình hình thực tế của khu vực DTTS, miền núi giúp thanh niên có môi trường thực tiễn sinh động để rèn luyện, cống hiến và trưởng thành.

Các giải thưởng, hoạt động biểu dương thanh niên DTTS tiêu biểu của tổ chức Đoàn, Hội các cấp tiếp tục được duy trì cùng với việc tăng cường phát hiện, lựa chọn và bồi dưỡng thanh niên dân tộc có thành tích nổi bật, có đóng góp cho các phong trào của Đoàn, Hội, phát huy tối đa vai trò và tiếng nói của các gương điển hình thông qua các chương trình đối thoại, tọa đàm giao lưu chia sẻ, qua đó lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng, tạo động lực tích cực, nghị lực phấn đấu vươn lên, chủ động rèn luyện các kỹ năng, nâng cao năng lực bản thân của thanh niên.

Cùng với đó, tiếp tục phát huy vai trò đội ngũ tuyên truyền viên của Đoàn, coi đây là giải pháp đặc biệt quan trọng để kết nối, chia sẻ trực tiếp với đoàn viên, thanh niên vùng DTTS, miền núi. Đổi mới phương thức hoạt động tuyên truyền miệng, gắn công tác tuyên truyền với trao đổi, đối thoại, vừa truyền tải trực tiếp những thông tin cần thiết, vừa nắm bắt tư tưởng, tâm tư, nguyện vọng của cán bộ, đoàn viên, thanh niên DTTS; thường xuyên rà soát, bổ sung, kiện toàn đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên các cấp. Tiếp tục thực hiện thường xuyên chủ trương “1 + 2” (cán bộ đoàn cấp trung ương và cấp tỉnh 1 năm tối thiểu có 2 tháng công tác tại cơ sở), cử cán bộ xuống cơ sở nắm bắt tình hình, thành lập các tổ công tác tham gia xây dựng, củng cố tổ chức tại các điểm nóng về chính trị, vận động thanh niên DTTS không tin, không nghe theo lời dụ dỗ, kích động của các thế lực phản động, không tham gia biểu tình, bạo loạn, vượt biên trái phép. Phát động trong đoàn viên, thanh niên tham gia phòng ngừa, phát hiện và tố giác hoạt động trái phép của các tổ chức phản động; tham gia đấu tranh, phản bác các luận điệu sai trái, phản động của các thế lực thù địch...

Kết hợp tổng hòa các phương thức giáo dục, tận dụng tốt các thiết chế hiện có của Đoàn để giáo dục, rèn luyện các kỹ năng thực tế, phù hợp với khả năng cho thanh niên. Phát huy tối đa vai trò của hệ thống báo chí để tác động nhiều chiều đến thanh niên; lựa chọn các sản phẩm thông tin và thực hiện các giải pháp ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông để phổ biến các sản phẩm thông tin, tuyên truyền cho các bạn trẻ, nhất là đoàn viên, thanh niên tại các cơ sở xã đoàn vùng DTTS và miền núi, vùng đặc biệt khó khăn. 

Thời gian qua, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Ủy ban Dân tộc và Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phối hợp tổ chức tuyên dương học sinh, sinh viên DTTS xuất sắc, tiêu biểu, tạo động lực, cổ vũ thanh niên, đặc biệt là thanh niên DTTS phấn đấu vươn lên, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền giáo dục, định hướng lối sống đẹp cho các bạn.

Bên cạnh đó, hằng năm, Quỹ Học bổng Vừ A Dính trực thuộc Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã trao các suất học bổng thường niên cho học sinh, sinh viên DTTS vượt khó học giỏi; tổ chức vận động cấp phát hàng trăm suất học bổng cho học sinh, sinh viên người dân tộc nghèo vượt khó; các cấp bộ đoàn đẩy mạnh công tác xóa mù và chống tái mù chữ, tham gia vận động học sinh, sinh viên dân tộc bỏ học tiếp tục đến trường, kịp thời động viên, khuyến khích tinh thần thi đua học tập trong thanh niên. 

Đoàn các cấp đã tích cực chủ động tổ chức các sân chơi giải trí, hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể dục, thể thao, thành lập các câu lạc bộ thanh niên nhằm giữ gìn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc. Trung ương Đoàn đã hỗ trợ các tỉnh, thành đoàn thành lập các Trung tâm Hoạt động thanh thiếu niên; các hoạt động giáo dục, chăm sóc sức khỏe vị thành niên, phòng chống HIV/AIDS, ma túy, mại dâm và các tệ nạn xã hội trong thanh niên, đặc biệt là thanh niên vùng DTTS...