Phải vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh vào điều kiện cụ thể của công cuộc đổi mới trong giai đoạn cách mạng mới.

          Việt Nam đang đứng trước thời cơ và thách thức, nguy cơ lớn của sự phát triển. Tình hình đó, đặt ra cho Đảng ta phải biết nắm bắt thời cơ, vượt qua thách thức, nguy cơ, có năng lực lãnh đạo, cầm quyền cao, có bản lĩnh chính trị kiên cường, có tầm tư duy sáng suốt. Một vấn đề đặt ra là, nếu Đảng cầm quyền bị thoái hóa, biến chất; Đảng không khắc phục và đẩy lùi được tình trạng một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; không đề phòng, ngăn chặn và khắc phục “tự chuyển hóa”, “tự diễn biến”, thì Đảng sẽ bị mất vai trò lãnh đạo hệ thống chính trị và toàn xã hội. Nắm lấy thời cơ, vượt qua thách thức, nguy cơ, sẽ phụ thuộc vào chất lượng Đảng cầm quyền. Do đó, Đảng phải thường xuyên, tích cực xây dựng và chỉnh đốn, phải vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng vào điều kiện cụ thể từng lúc, từng nơi.

Đảng nâng cao năng lực cầm quyền đặt ra yêu cầu phải nắm bắt một cách chính xác tình hình để đề ra đường lối, chủ trương phù hợp trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Năng lực cầm quyền của Đảng là sự tổng hòa trình độ, khả năng, bản lĩnh chính trị để giải quyết các yêu cầu, nhiệm vụ do tình hình đất nước đặt ra nhằm đạt mục tiêu phát triển. Muốn đề ra đường lối, chủ trương phù hợp, phải nắm chắc tình hình mọi mặt ở trong nước và quốc tế. Đây chính là quá trình dựa trên cơ sở vững chắc quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về chính sách đối nội, đối ngoại của Đảng và Nhà nước. Phải tránh bảo thủ, trì trệ trong xây dựng đường lối, chủ trương của Đảng. Trong đổi mới, vừa phải chú ý đến những vấn đề mới nảy sinh, kịp thời nghiên cứu, tổng kết, mạnh dạn bổ sung, phát triển để đưa vào cương lĩnh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước những vấn đề đã rõ, đã “chín”. Bảo thủ, trì trệ, không chịu bổ sung, phát triển cương lĩnh, đường lối, chủ trương khi tình hình trong nước và quốc tế có sự biến chuyển, thay đổi là không xứng đáng với một đảng tiên phong, một đảng năng động, sáng tạo, một chủ thể khởi xướng đổi mới toàn diện đất nước, đưa đất nước Việt Nam tiến nhanh, mạnh, đạt được những thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử trong 35 năm đổi mới vừa qua. Ở đây, việc “thiết kế” nội dung đường lối có tầm quan trọng đặc biệt, vì “sai một ly đi một dặm”. Phải tính toán cẩn trọng trên cơ sở nghiên cứu khoa học lý luận chính trị, phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, kết hợp tính khoa học với tình hình thực tế của đất nước và thế giới để đề ra đường lối, chủ trương phù hợp. Nhưng, không chú trọng dựa trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh mà vội vàng, nôn nóng, duy ý chí đề ra và thực hiện những vấn đề không phù hợp với hoàn cảnh đất nước thì cũng là con đường đi đến thất bại.

Đảng cầm quyền phải trong sạch, vững mạnh. Sự cầm quyền của Đảng không phải cứ tự nhận mà được. Sự cầm quyền đó là kết quả của một quá trình Đảng chứng tỏ được với toàn xã hội sức mạnh và uy tín của mình, được toàn dân tộc thừa nhận vai trò cầm quyền đó. Tính chính đáng của sự cầm quyền đó là có căn cứ thực tế, không ai có thể phủ nhận được. Nhưng, Đảng sẽ không còn ở vị trí cầm quyền nữa, nếu Đảng bị suy yếu, không trong sạch, vững mạnh, niềm tin của nhân dân vào Đảng bị suy giảm và mất đi. Điều này giống như chỉ dẫn của Hồ Chí Minh: một dân tộc, một đảng và mỗi con người, ngày hôm qua là vĩ đại, có sức hấp dẫn lớn, không nhất định hôm nay và ngày mai vẫn được mọi người yêu mến và ca ngợi, nếu lòng dạ không trong sáng nữa, nếu sa vào chủ nghĩa cá nhân. Vì vậy, vai trò cầm quyền của Đảng cũng như việc phải luôn tự đổi mới và tự chỉnh đốn là hai vế đồng thời vận hành trong cùng một cơ thể sống của Đảng. Điều này làm cho chúng ta thấu hiểu hơn lý do tại sao Đảng ta lại xác định xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt. Tính chất then chốt của nhiệm vụ đó thể hiện ở việc Đảng phải nâng cao tầm trí tuệ và năng lực lãnh đạo, cầm quyền cũng như sức chiến đấu của mình trong giai đoạn mới. Sự nghiệp xây dựng đất nước đặt ra cho Đảng và Nhân dân Việt Nam một tầm nhìn và một năng lực sáng tạo vượt bậc. Đảng phải tự tìm tòi, tự tổng kết thực tiễn để đề ra lý luận đổi mới, trong đó có lý luận về Đảng cầm quyền trong thế giới hội nhập. Đường lối, dù là cực kỳ quan trọng và đúng đến mấy, đều phụ thuộc vào nhiều yếu tố, nhưng cơ bản nhất vẫn là phụ thuộc vào năng lực, trí tuệ, phẩm chất của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Cần có đội ngũ cán bộ, đảng viên có bản lĩnh chính trị vững vàng, tầm cao trí tuệ, đầy tinh thần trách nhiệm trước Đảng, trước dân tộc, năng động, dám nghĩ, dám làm.

Phải tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng. Dù có đường lối đúng, nhưng phương thức lãnh đạo không phù hợp thì không thể đưa được đường lối, chủ trương của Đảng cầm quyền vào cuộc sống. Tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, cần dựa trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, càng phải đặt trọng tâm vào việc đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước. Nói đến “cầm quyền” của bất kỳ đảng chính trị nào là trước hết nói đến đảng lãnh đạo nhà nước; rằng, trong xã hội nói chung và nhà nước pháp quyền nói riêng, nhà nước là trung tâm quyền lực, thể hiện ý chí và quyền lực của nhân dân, thực hiện chức năng đối nội, đối ngoại. Xét trong mối quan hệ với Đảng cầm quyền thì chính Nhà nước và chỉ có Nhà nước mới có chức năng, nhiệm vụ thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng. Nói đến “cầm quyền” của Đảng, còn phải đề cập tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với xã hội thông qua các tổ chức chính trị - xã hội của nhân dân. Trong xã hội hiện đại, vai trò phản biện xã hội ngày càng lớn, nhất là trong hội nhập quốc tế. Đảng sẽ thực thi chức năng, nhiệm vụ cầm quyền của mình trong sự so sánh, đối chiếu với các ý kiến tư vấn, phản biện của các tổ chức đoàn thể; qua đó, tự nhìn lại mình để bổ sung, phát triển, điều chỉnh đường lối, chủ trương, để đổi mới phương thức lãnh đạo đối với hệ thống chính trị và toàn xã hội.

Để chế độ chính trị xã hội chủ nghĩa Việt Nam ngày càng phát triển và giương cao ngọn cờ Cộng sản dẫn dắt nhân dân Việt Nam tiến lên, thì phải kiên định và củng cố vững chắc chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng.