Đánh giá cán bộ là việc xác
định đúng ai tốt, ai xấu, mặt nào mạnh, mặt nào yếu; để từ đó bố trí, sử dụng
đúng người, đúng việc. Bác chỉ rõ: "Ở đời, ai cũng có chỗ tốt và chỗ xấu.
Ta phải khéo nâng cao chỗ tốt, khéo sửa chữa chỗ xấu của họ".
Trong suốt cuộc đời hoạt
động cách mạng, Hồ Chí Minh luôn quan tâm chăm lo, bồi dưỡng, huấn luyện đội
ngũ cán bộ của Đảng có đủ đức và đủ tài phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân, xây
dựng chủ nghĩa xã hội. Nếu nói cán bộ là một trong những khâu quan trọng, quyết
định thành công hay thất bại của cách mạng, thì đánh giá là khâu rất quan trọng
trong việc sử dụng cán bộ, có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn trong việc
phát huy sức mạnh của đội ngũ cán bộ, nhằm thực hiện thắng lợi chủ trương,
đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước; đánh giá cán bộ chính xác là cơ sở
cho việc đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, bổ nhiệm, đề bạt cán bộ.
Cách mạng Tháng Tám năm
1945 thành công, Đảng ta trở thành Đảng cầm quyền, chỉ hai năm sau đó, Bác viết
tác phẩm "Sửa đổi lối làm việc" (10/1947), Người đã khẳng định: Cán
bộ là cái gốc của mọi việc, công việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ
tốt hay kém. Như vậy, công tác cán bộ là cái gốc của công tác xây dựng Đảng, vì
cán bộ tốt hay xấu một phần rất quan trọng phụ thuộc vào công tác cán bộ; khi
khẳng định cán bộ là "gốc" của mọi công việc thì đánh giá đúng cán bộ
là "gốc" của công tác cán bộ.
Hồ Chí Minh nhấn mạnh:
"Vấn đề cán bộ là một vấn đề rất trọng yếu, rất cần kíp". Người cho
rằng, hiểu rõ và đánh giá đúng cán bộ mới có cơ sở để quy hoạch, đào tạo, bố
trí sử dụng đúng cán bộ, đồng thời có tác dụng kích thích mặt tích cực, hạn chế
mặt tiêu cực của cán bộ "Biết rõ ràng cán bộ, mới có thể cất nhắc cán bộ
một cách đúng mực". Để đánh giá đúng cán bộ, Người yêu cầu phải có quan
điểm biện chứng. Bởi vì, mọi sự vật, hiện tượng đều không ngừng biến đổi, theo
Người: "Trong thế giới, cái gì cũng biến hóa"; con người là sản phẩm
của hoàn cảnh xã hội khách quan, "Từng lớp xã hội khác nhau, trình độ, văn
hóa khác nhau; tính tình cá nhân cũng không giống hệt". Đánh giá cán bộ là
việc xác định đúng ai tốt, ai xấu, mặt nào mạnh, mặt nào yếu; khả năng công tác
của họ thế nào, để từ đó mà bố trí, sử dụng cho đúng người, đúng việc. Bác chỉ
rõ: "Ở đời, ai cũng có chỗ tốt và chỗ xấu. Ta phải khéo nâng cao chỗ tốt,
khéo sửa chữa chỗ xấu của họ". Cán bộ là con người và "Hiểu biết cán
bộ là một điều rất khó", vì thế trong khi xem xét đánh giá cán bộ, Hồ Chí
Minh yêu cầu phải hết sức thận trọng, khách quan, có quan điểm phát triển và
không định kiến: "Thả cho họ làm, thả cho họ phụ trách, dù sai lầm chút ít
cũng không sợ. Nhưng phải luôn luôn tùy theo hoàn cảnh mà bày vẽ cho họ về
phương hướng công tác, cách thức công tác, để cho họ phát triển năng lực và
sáng kiến của họ, đúng với đường lối của Đảng"; "Một người cán bộ khi
trước có sai lầm, không phải vì thế mà sai lầm mãi. Cũng có cán bộ đến nay chưa
bị sai lầm, nhưng chắc gì sau này không phạm sai lầm? Quá khứ, hiện tại và
tương lai của mọi người không phải luôn giống nhau".
Theo Hồ Chí Minh việc đánh
giá cán bộ phải được tiến hành ở nhiều chiều hướng: Cán bộ cấp trên đánh giá
cán bộ cấp dưới; thủ trưởng đánh giá nhân viên; quần chúng đánh giá cán bộ,
đảng viên; cán bộ, đảng viên đánh giá quần chúng, v.v... Đảng ta là đảng cầm
quyền nên công tác đánh giá cán bộ trước hết là trách nhiệm của Đảng, cụ thể là
của đội ngũ cán bộ lãnh đạo cấp ủy và tổ chức đảng nơi người cán bộ, đảng viên
đang sinh hoạt.
Để đánh giá đúng cán bộ,
đòi hỏi người đánh giá phải công tâm, vô tư, "dĩ công vi thượng". Do
đó, bản thân người đánh giá cũng phải tự biết mình. Người nhắc nhở: "Nếu
không biết sự phải trái ở mình, thì chắc không thể nhận rõ người cán bộ tốt hay
xấu". Không chỉ dừng lại ở sự biết mình, Hồ Chí Minh yêu cầu bản thân
người đánh giá cán bộ "trước hết phải sửa những khuyết điểm của mình. Mình
càng ít khuyết điểm thì xem xét cán bộ càng đúng". Nếu người đánh giá cán
bộ mắc phải các khuyết điểm: 1. Tự cao tự đại; 2. Ưa người ta nịnh mình; 3. Do
lòng yêu, ghét của mình mà đối với người; 4. Đem một cái khuôn khổ nhất định,
chật hẹp mà lắp vào tất cả mọi người khác nhau. Phạm một trong bốn bệnh đó thì
cũng như mắt đã mang kính có màu, không bao giờ thấu rõ cái mặt thật của những
cái mình trông". Do đó, chất lượng của công tác đánh giá cán bộ phụ thuộc
không nhỏ vào phẩm chất, năng lực, tinh thần trách nhiệm của người có thẩm
quyền đánh giá.
Người nhận thức rõ, khi xem
xét, đánh giá cán bộ, "quyết không nên chấp nhất" mà phải có cái nhìn
toàn diện. Việc đánh giá cán bộ không thể chỉ căn cứ vào những biểu hiện bên
ngoài của họ, mà phải đi sâu tìm hiểu bản chất của họ; không thể chỉ dựa vào
một việc làm của họ, mà phải tìm hiểu tất cả các công việc mà họ thực hiện;
không thể chỉ xem xét cán bộ trong một thời điểm, mà phải thấy rõ lịch sử của
họ. Người chỉ rõ: "Xem xét cán bộ không nên chỉ xem xét mặt ngoài mà còn
phải xem tính chất của họ. Không chỉ xét một việc, một lúc mà phải xem toàn cả
lịch sử, toàn cả công việc của họ" [4]. Khi người đánh giá cán bộ có cái
nhìn toàn diện, lịch sử như vậy, thì mới có thể đánh giá cán bộ một cách đúng
đắn, công tâm, khách quan.
Hồ Chí Minh đặt ra yêu cầu
đối với người làm công tác đánh giá phải có lòng vị tha, độ lượng, khoan dung
vì là người ở đời, ai cũng có ưu điểm và khuyết điểm. Do đó, việc đánh giá phải
nêu rõ cả ưu điểm và khuyết điểm; khi đánh giá khuyết điểm phải tìm hiểu nguyên
nhân, động cơ của khuyết điểm và cán bộ mắc khuyết điểm trong việc gì thì phê
bình việc đó, "Ta nhận họ tốt, xong phải xem xét số nhiều đồng chí có nhận
họ tốt hay không. Phải biết ưu điểm của họ, mà cũng phải biết khuyết điểm của
họ". Trong đánh giá cán bộ phải giúp họ tự nhận thức để phát huy ưu điểm,
sở trường thế mạnh, sửa chữa khắc phục khuyết điểm, đồng thời "Sau khi đã
cất nhắc phải giúp đỡ họ, khuyên gắng họ, vun trồng lòng tự tin, tự trọng của
họ. Ai cũng có lòng tự trọng, tự tin. Không có lòng tự tin, tự trọng thì là
người vô dụng".
Trong nhận định, đánh giá
cán bộ phải thực sự sáng suốt, tinh tường, cho dù hiệu quả công việc là một
tiêu chí quan trọng để đánh giá cán bộ nhưng lòng chí công vô tư, phẩm chất đạo
đức là rất quan trọng. Hồ Chí Minh cho rằng, đức là gốc của tài, người thực sự
có đức thì cái tài sẽ đến. Khi nhìn nhận, đánh giá cán bộ phải tính đến khả
năng phát triển của họ trên nền tảng vững chắc là đạo đức cách mạng. Người
khẳng định: "Ai mà hay khoe công việc, hay a dua, tìm việc nhỏ mà làm,
trước mặt thì theo mệnh lệnh, sau lưng thì trái mệnh lệnh, hay công kích người
khác, hay tự tâng bốc mình, những người như thế, tuy họ làm được việc, cũng
không phải cán bộ tốt. Ai cứ cắm đầu làm việc, không ham khoe khoang, ăn nói ngay
thẳng, không che giấu khuyết điểm của mình, không ham việc dễ, tránh việc khó,
bao giờ cũng kiên quyết làm theo mệnh lệnh của Đảng, vô luận hoàn cảnh thế nào,
lòng họ cũng không thay đổi, những người như thế, dù công tác kém một chút cũng
là cán bộ tốt".
Công tác đánh giá cán bộ
cần được tiến hành thường xuyên. Mỗi khi cất nhắc, bổ nhiệm cán bộ, trước đó
phải tiến hành đánh giá cán bộ. Hồ Chí Minh yêu cầu: "Trước khi cất nhắc
cán bộ, phải nhận xét rõ ràng. Chẳng những công tác của họ mà còn phải xem xét
sinh hoạt của họ. Chẳng những xem xét cách viết, cách nói của họ, mà còn phải
xem xét việc làm của họ có đúng với lời nói, bài viết của họ hay không. Chẳng
những xem xét họ đối với ta thế nào mà còn phải xem xét họ đối với người khác
thế nào". Đặc biệt, "Phải xét rõ người đó có gần gũi quần chúng, có
được quần chúng tin cậy và mến phục hay không. Lại xem người ấy xứng với việc
gì. Nếu người có tài mà dùng không đúng tài của họ, cũng không được việc"
[6]. Trên cơ sở xem xét, đánh giá cán bộ một cách kỹ lưỡng và trên nhiều phương
diện, việc cất nhắc, sử dụng cán bộ mới chính xác và hiệu quả. Ngược lại, nếu
không đánh giá cẩn thận thì dẫn đến việc cất nhắc "không khỏi đem người bô
lô ba la, chỉ nói mà không biết làm vào những vị trí lãnh đạo. Như thế rất có
hại". Do đó, việc xem xét, đánh giá cán bộ phải dựa trên những tiêu chuẩn
cán bộ chứ không xuất phát từ sự áp đặt, chủ quan của cá nhân. Có như vậy thì
mới hiểu biết đúng cán bộ và là cơ sở để giúp cho công việc sử dụng cán bộ phù
hợp, phát huy được phẩm chất và năng lực của người cán bộ trong thực hiện chức
trách, nhiệm vụ được giao.
Những kinh nghiệm, những
lời dạy quý báu, thấu đáo của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã và đang được cụ thể hóa
thành những quan điểm, chủ trương của Đảng ta luôn có ý nghĩa to lớn và có giá
trị sâu sắc. Nghiên cứu, học tập, vận dụng tư tưởng của Người và quan điểm chủ
trương của Đảng để thực hiện tốt hơn công tác đánh giá cán bộ, sao cho đạt kết
quả chính xác hơn, góp phần đổi mới đồng bộ các khâu trong công tác cán bộ,
nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ vững mạnh đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cách mạng là
vấn đề có ý nghĩa quan trọng hiện nay, do đó cần tập trung vào một số nội dung
sau đây:
Thứ nhất, thường xuyên quán
triệt sâu sắc nguyên tắc Đảng thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ.
Thực hiện biện pháp này
chính là tăng cường vai trò lãnh đạo của các cấp ủy đảng đối với công tác cán
bộ, trong đó có đánh giá cán bộ. Việc đánh giá cán bộ được thực hiện theo quy
trình, quy chế, công khai, theo nguyên tắc tập trung dân chủ, nguyên tắc Đảng
thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ. Mọi vấn đề về
chủ trương, chính sách, đánh giá, sử dụng cán bộ nhất thiết phải do tập thể có
thẩm quyền quyết định sau khi lắng nghe đầy đủ ý kiến của các cơ quan có liên
quan và ý kiến đóng góp của quần chúng trong cơ quan, đơn vị đó. Đề cao trách
nhiệm của người đứng đầu trong đánh giá, sử dụng cán bộ. Đặc biệt, hiện nay,
cần nghiêm túc thực hiện Quy định số 80-QĐ/TW, ngày 18/8/2022 của Bộ Chính trị
về phân cấp quản lý cán bộ và bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử. Việc trọng
dụng cán bộ cho hệ thống tổ chức phải đúng tiêu chuẩn do Đảng và Nhà nước quy
định, mạnh dạn bổ nhiệm những cán bộ trẻ đã được rèn luyện, thử thách, được đào
tạo, có đủ tiêu chuẩn vào những chức danh lãnh đạo, quản lý thích hợp. Bảo đảm
ổn định, kế thừa và phát triển của đội ngũ cán bộ, nâng cao chất lượng, hiệu
quả hoạt động của cơ quan, đơn vị. Cá nhân người lãnh đạo quản lý phát huy
trách nhiệm của mình trong việc đề xuất, nhận xét, đánh giá khách quan về cán
bộ. Tập thể, tổ chức đảng, lãnh đạo cơ quan đơn vị thảo luận, nhận xét đánh giá
cán bộ, quyết định hoặc đề nghị cấp có thẩm quyền xem xét bổ nhiệm cán bộ một
cách công khai, dân chủ. Cấp ủy, người lãnh đạo là những người trực tiếp quản
lý, giáo dục, rèn luyện, giúp đỡ; đồng thời là người nhận xét, đánh giá, cất
nhắc, đề bạt cán bộ, có ảnh hưởng trực tiếp đến "sinh mệnh chính trị"
của cán bộ. Vì vậy, đòi hỏi cấp ủy, người lãnh đạo phải thực sự công tâm, trung
thực, khách quan và có tinh thần độ lượng, bao dung, "chí công, vô
tư" vì sự phát triển, tiến bộ của cán bộ và vì lợi ích của Nhân dân, của
đất nước.
Thứ hai, phát huy vai trò
của cơ quan chuyên trách tham mưu công tác cán bộ; thực hiện đúng nguyên tắc
công tác đánh giá cán bộ. Để cấp ủy đảng thực hiện tốt việc đánh giá, sử dụng
cán bộ, các cơ quan chuyên trách tham mưu công tác cán bộ cho cấp ủy có vai trò
rất quan trọng trong xây dựng đội ngũ cán bộ, trong việc đánh giá, sắp xếp, bố
trí, bổ nhiệm, đề bạt cán bộ. Do vậy, đội ngũ này phải tuyệt đối trung thành
với Đảng, với sự nghiệp cách mạng, thường xuyên trau dồi phẩm chất đạo đức cách
mạng, giữ vững lập trường chính trị, tư tưởng; thật sự là những người hội đủ cả
đức lẫn tài, phải vừa có tâm vừa có tầm; phải biết nhìn xa, trông rộng, phải
hiểu biết về con người, thực sự quan tâm và yêu thương cán bộ, phải thật sự vô
tư trong sáng, phải có tư chất của người làm công tác tổ chức cán bộ, phải được
đào tạo, huấn luyện nghiệp vụ về công tác này... Vì vậy, các cơ quan làm công
tác tham mưu phải phát huy tính độc lập tương đối trên cơ sở chức năng, nhiệm
vụ của cơ quan, sáng suốt và thận trọng trong điều tra, nghiên cứu các ý kiến
đóng góp và dư luận của quần chúng để có kết luận đúng đắn, rõ ràng về cán bộ.
Đồng thời, xác định rõ công tác cán bộ không phải là việc riêng ai, mà là việc
chung cho nhân dân, cho đất nước; phải có bản lĩnh và am hiểu, thực hiện đúng
quy trình, quy chế trong công tác đánh giá cán bộ.
Thứ ba, đánh giá cán bộ một
cách toàn diện, chú trọng lấy kết quả hoàn thành nhiệm vụ theo chức trách được
giao. Để làm tốt việc đánh giá cán bộ, trước hết từng cấp, từng ngành, từng đơn
vị trong hệ thống chính trị phải trên cơ sở tiêu chuẩn chung để xác định tiêu
chuẩn về mọi mặt cho từng chức danh cán bộ; cán bộ căn cứ vào đó tu dưỡng, rèn
luyện, phấn đấu; đồng thời phải có cơ chế phân công, giao trách nhiệm rõ ràng
trên tinh thần "cá nhân phụ trách". Trên cơ sở những tiêu chuẩn đó,
cũng như hiệu quả hoàn thành nhiệm vụ công tác thực tế theo chức trách được
giao của cán bộ mà xem xét đánh giá. Chỉ có dựa vào tiêu chuẩn, hiệu quả của
toàn bộ công việc mà xét chất lượng người cán bộ, mới thấy rõ mặt mạnh, mặt
yếu, mặt đúng và mặt chưa đúng ở cán bộ. Đánh giá năng lực cán bộ nên lưu ý các
khía cạnh về kiến thức, sự hiểu biết và sự vận dụng kiến thức đó vào cuộc sống.
Ngăn ngừa, khắc phục những biểu hiện chưa đúng đắn, những tác động, chi phối
không cần thiết trong đánh giá cán bộ; tránh những định kiến, chủ quan, áp đặt
trong đánh giá cán bộ. Theo Hồ Chí Minh: "phê bình việc" chứ không
phải "phê bình người", tức là nhận xét, đánh giá công việc cán bộ
làm, chứ không phải kẻ vạch, công kích vào tính cách riêng của bản thân người
cán bộ.
Trong giai đoạn mới, công
tác đánh giá cán bộ nhất thiết phải thực hiện nghiêm túc theo đúng quan điểm
của Đảng là phải căn cứ vào hiệu quả công tác, khả năng đoàn kết, quy tụ, phát
huy sức mạnh của tập thể, tạo ra sự tiến bộ và kết quả cụ thể trong ngành, lĩnh
vực, địa phương, đơn vị mình phụ trách; không tham nhũng, lãng phí, tiêu cực,
quan liêu và kiên quyết chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, quan liêu.
"Đánh giá và sử dụng đúng cán bộ trên cơ sở những tiêu chuẩn, quy trình đã
được bổ sung, hoàn thiện, lấy hiệu quả công tác thực tế và sự tín nhiệm của
nhân dân làm thước đo chủ yếu. Không bổ nhiệm cán bộ không đủ tài, đủ đức, cơ
hội chủ nghĩa" [8]. Đại hội lần thứ XIII, Đảng ta nhấn mạnh: "Coi
trọng đánh giá chất lượng, hiệu quả, sản phẩm thực tế theo chức trách, nhiệm vụ
được giao và đề cao trách nhiệm người đứng đầu". Như vậy, Đảng ta yêu cầu
phải thực hiện việc đánh giá cán bộ đúng đắn, khách quan, coi trọng tính hiệu
quả để có cơ sở sử dụng, bố trí cán bộ, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng chạy
chức, chạy quyền, chạy tuổi, chạy bằng cấp; cấp ủy các cấp cần quan tâm xây
dựng tinh thần đoàn kết, giúp đỡ nhau trong cuộc sống cũng như công việc; biểu
dương, khen thưởng kịp thời những cán bộ "dám nghĩ; dám nói; dám làm; dám
chịu trách nhiệm; dám đổi mới, sáng tạo; dám đương đầu với khó khăn, thử thách
và dám hành động vì lợi ích chung". Thông qua đó, họ có cơ hội để phát
triển, trở thành cán bộ có đức, có tài, mãi xứng đáng là người lãnh đạo,
"người đầy tớ" trung thành của nhân dân.
Thứ tư, đề cao ý thức tự
đánh giá, thực hiện công khai hóa kết quả đánh giá cán bộ. Không ai có thể hiểu
mình hơn chính bản thân mình. Do đó, trong công tác này phải để cho cán bộ tự
đánh giá. Người lãnh đạo phải biết cách gợi mở, động viên, khuyến khích cán bộ
tự đánh giá, đồng thời phải thực sự trân trọng, tin tưởng ở cán bộ, biết lắng
nghe cán bộ. Có như vậy cán bộ mới cảm thấy yên tâm, không có điều gì băn
khoăn, e ngại, và thực sự tự giác, bình tĩnh, thành khẩn trong nhận xét những
ưu, khuyết điểm ở mình.
Trước khi đề bạt, bổ nhiệm,
cất nhắc cán bộ cũng nên tạo cơ hội cho cán bộ tự nhận xét, đánh giá khả năng
của mình trong việc đảm đương nhiệm vụ mới sắp tới. Các nơi cần thực hiện tốt
hơn công khai hóa việc đánh giá cán bộ cho tập thể cơ quan, đơn vị đều biết. Cá
nhân cán bộ được đánh giá nhất thiết phải được biết ý kiến đánh giá của tập
thể, của những người có thẩm quyền, của lãnh đạo cấp trên về mình. Đồng thời
cán bộ phải được có ý kiến phản hồi về những nhận xét chưa chính xác, chưa đúng
đắn và có quyền đòi hỏi phải được điều chỉnh, sửa đổi, nhận xét lại về mình.
Thực hiện tốt vấn đề này sẽ tạo động lực để những cán bộ có phẩm chất và năng
lực thực sự cống hiến hết mình cho sự nghiệp cách mạng.
Tóm lại, cuộc sống luôn là
những hành trình không bằng phẳng. Chỉ thực sự dấn thân vào thử thách trên con
đường mình đi, hành động, sáng tạo, con người mới có thể đạt được mục đích. Mỗi
cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo cần có tinh thần đổi mới, dám nghĩ,
dám làm, dám đột phá, dám hy sinh vì lợi ích chung, biết đặt mình trong tập
thể, cùng mọi người hợp thành một tập thể cùng chung ý chí, cùng chung hành
động, chắc chắn sẽ biết cách biến thách thức thành cơ hội để đạt được những mục
tiêu tốt đẹp hơn.
Điều quan trọng là để Nghị
quyết, quy định, quy chế đi vào cuộc sống, trở thành động lực thúc đẩy cán bộ
dám nghĩ, dám nói, dám làm thì tập thể lãnh đạo, nhất là người đứng đầu cơ quan
đơn vị phải thật sự có tâm trong ứng xử, có tầm trong lãnh đạo, điều hành;
quyết đoán nhưng không độc đoán, biết tạo môi trường làm việc văn minh, văn
hóa; biết mang đến cho mọi người cơ hội công bằng trong sáng tạo, cống hiến và
được ghi nhận; biết rõ "vai trò then chốt" của cán bộ. Nếu không, thì
mọi cơ chế, dù tiến bộ, nhân văn đến mấy, cũng chỉ nằm trên giấy mà thôi./.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét