Hợp tác quốc tế về quốc phòng phát triển ngày càng sâu rộng và thực chất

 

Những năm qua, thực hiện đường lối đối ngoại của Đảng “Về hội nhập quốc tế và đối ngoại quốc phòng đến năm 2020 và những năm tiếp theo”, đưa hội nhập quốc tế và đối ngoại quốc phòng trở thành trụ cột quan trọng trong Chiến lược bảo vệ Tổ quốc, là một trong những kế sách bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa bằng biện pháp hòa bình. Hợp tác quốc phòng là một trong những yếu tố quan trọng để duy trì hòa bình, ổn định trong khu vực và trên thế giới, đồng thời là yếu tố để thực hiện các mục tiêu quốc phòng của Việt Nam. Đây trở thành một nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên của quân đội trong thời bình, gắn chặt với nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, sản xuất và công tác.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, trực tiếp là Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng, hợp tác quốc phòng không ngừng được mở rộng cả bề rộng lẫn chiều sâu. Đến nay, Việt Nam đã có quan hệ quốc phòng với hơn 132 nước, trong đó có đầy đủ 5 nước Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và 3 tổ chức quốc tế. Thiết lập quan hệ quốc phòng với các đối tác chủ chốt, gồm: 3 nước quan hệ đối tác hữu nghị truyền thống, đoàn kết đặc biệt, hợp tác toàn diện; 10 nước có quan hệ đối tác chiến lược toàn diện, 20 nước có quan hệ đối tác chiến lược; 14 nước có quan hệ đối tác hợp tác toàn diện.

Quan hệ hợp tác quốc phòng song phương tiếp tục được củng cố và đi vào chiều sâu, thực chất. Với các nước có biên giới liền kề, hợp tác quốc phòng tiếp tục là ưu tiên hàng đầu nhằm giải quyết các vấn đề về biên giới lãnh thổ, xây dựng và giữ vững tuyến biên giới hòa bình, ổn định, hợp tác, hữu nghị và phát triển. Với các nước lớn, hợp tác quốc phòng góp phần xử lý tốt mối quan hệ, tạo thế đan xen chiến lược, vừa hợp tác, vừa đấu tranh để bảo vệ độc lập, chủ quyền và lợi ích quốc gia, dân tộc. Với các nước đối tác chiến lược, đối tác toàn diện, hình thức và nội dung hợp tác ngày càng được mở rộng và làm sâu sắc hơn trên nhiều lĩnh vực. Hợp tác quốc phòng cũng được củng cố, bảo đảm sự ủng hộ của các nước Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đối với các lợi ích chính đáng của Việt Nam trong khu vực. Với các nước bạn bè truyền thống, hợp tác quốc phòng được duy trì phù hợp với nhu cầu của Việt Nam và khả năng của các nước bạn.

Trên cơ sở đó, quan hệ quốc phòng song phương của Việt Nam với các đối tác được thực hiện với nhiều nội dung, hình thức khác nhau, mang lại hiệu quả thiết thực. Trong đó, thúc đẩy công tác đối ngoại biên giới thông qua việc ký kết, thực hiện hiệu quả các văn bản, thỏa thuận hợp tác với lực lượng bảo vệ biên giới của các nước Trung Quốc, Lào, Campuchia; phối hợp đấu tranh chống các loại tội phạm xuyên biên giới, di cư trái phép; tăng cường các hoạt động tuần tra chung trên bộ, trên biển; tổ chức giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới với Trung Quốc, Lào và xúc tiến với Campuchia, giao lưu biên cương thắm tình hữu nghị; kết nghĩa đồn - trạm, cụm bản; trao đổi kinh nghiệm; đào tạo cán bộ, góp phần xây dựng đường biên giới trên bộ hòa bình, ổn định, hợp tác, hữu nghị và phát triển. Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng chủ trì, tham mưu cho Bộ Quốc phòng tổ chức ký kết hợp tác quốc tế trong lĩnh vực hợp tác biên phòng, phối hợp quản lý, bảo vệ biên giới. Bộ chỉ huy bộ đội biên phòng 25 tỉnh biên giới đất liền tổ chức ký kết biên bản hợp tác thuộc lĩnh vực biên phòng với 60 đại diện lực lượng quản lý, bảo vệ biên giới tương ứng (cấp tỉnh) của các nước Trung Quốc, Lào và Campuchia. Hai bên thường xuyên, luân phiên theo định kỳ tổ chức gặp gỡ, tọa đàm theo các cấp (cấp Bộ Tư lệnh; bộ chỉ huy bộ đội biên phòng tỉnh, thành phố và cấp đồn, trạm biên phòng), trao đổi, phối hợp hiệu quả trên các lĩnh vực hợp tác biên phòng. Tích cực, chủ động, phối hợp hiệu quả hoạt động tuần tra song phương với lực lượng quản lý, bảo vệ biên giới các nước láng giềng, qua đó, quản lý, kiểm soát chặt chẽ cửa khẩu, phối hợp đấu tranh hiệu quả với các loại tội phạm, hoạt động buôn lậu, xuất - nhập cảnh trái phép, đấu tranh phòng, chống tội phạm ma túy; bảo đảm an ninh, trật tự khu vực biên giới với các nước láng giềng.

Ngoài ra, hợp tác quốc phòng với các nước, các tổ chức khu vực và quốc tế được triển khai dưới nhiều hình thức để bảo vệ an ninh biển. Lực lượng hải quân, cảnh sát biển và các lực lượng hoạt động trên biển tăng cường giao lưu, hợp tác với các đối tác của các nước có vùng biển liền kề để thúc đẩy sự hiểu biết, tin cậy lẫn nhau và giải quyết các vấn đề an ninh biển, thực hiện kiểm soát các vấn đề nảy sinh trên biển để phòng ngừa xung đột. Duy trì tốt công tác bảo đảm an ninh và thực thi pháp luật trên biển thông qua các cơ chế tham vấn song phương và ký kết các văn bản hợp tác; tổ chức tuần tra chung với hải quân và lực lượng thực thi pháp luật trên biển của các nước; phối hợp trao đổi, chia sẻ thông tin về tìm kiếm cứu nạn và tham gia tích cực các hoạt động trong khuôn khổ đa phương. Xây dựng các cơ chế song phương và đa phương để đối phó với các vấn đề an ninh phi truyền thống trên Biển Đông, hợp tác chặt chẽ với các nước thành viên ASEAN trong quá trình thực hiện Tuyên bố về ứng xứ của các bên ở Biển Đông (DOC), xây dựng và thực hiện Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).

Hợp tác về đào tạo, trao đổi chuyên môn, nghiên cứu khoa học được chú trọng với số lượng cán bộ cử đi học ở nước ngoài ngày càng tăng, chuyên ngành được mở rộng, có trọng tâm, trọng điểm; đồng thời, ta tiếp nhận hàng trăm học viên quân sự quốc tế tham gia các khóa học tại Việt Nam. Cử cán bộ, học viên tham gia các khóa đào tạo dài hạn và ngắn hạn tại các quốc gia, như Nga, Australia, Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Singapore, Hàn Quốc…  Với Lào, ta tiếp nhận học viên quân sự sang đào tạo dài hạn và cán bộ sang tập huấn ngắn hạn; với Campuchia, tiếp nhận học viên quân sự sang đào tạo dài hạn và cán bộ sang tập huấn ngắn hạn. Ngoài ra, thông qua các hoạt động giao lưu, huấn luyện, diễn tập chung với các nước, ta tranh thủ học hỏi nhiều kinh nghiệm, công nghệ tiên tiến của đối tác, góp phần nâng cao trình độ chuyên môn, cũng như khả năng phối hợp hoạt động giữa các lực lượng quân đội của ta với lực lượng các nước trong khu vực và quốc tế.

Hợp tác quốc tế trong lĩnh vực đầu tư, thương mại quân sự được quan tâm thúc đẩy và tiến hành chặt chẽ, hiệu quả; đa dạng hóa các quan hệ thương mại quốc phòng, cung cấp cho quân đội những trang thiết bị, vũ khí phù hợp với yêu cầu tác chiến. Trong khi duy trì các mối quan hệ thương mại với các bạn hàng truyền thống, Việt Nam mở rộng quan hệ thương mại với các đối tác tiềm năng, thực hiện kết hợp chặt chẽ các hoạt động thương mại, kinh tế và hợp tác công nghiệp quốc phòng với các hoạt động quốc phòng khác. Tranh thủ và tận dụng mọi nguồn lực về vốn, khoa học - công nghệ, sự hỗ trợ về vật chất, trang bị... của các đối tác, nhất là các nước công nghiệp phát triển để tăng cường tiềm lực quốc phòng. Hoạt động đầu tư trực tiếp ra nước ngoài của các doanh nghiệp quân đội Việt Nam được đẩy mạnh. Hợp tác kỹ thuật quân sự có những bước phát triển mới về chất, từ chủ yếu mua sắm trước đây sang giai đoạn chuyển giao công nghệ, tự sửa chữa, cải tiến và sản xuất.

Bên cạnh đó, hợp tác quốc tế về tình báo quốc phòng tiếp tục được duy trì, thúc đẩy thông qua các cơ chế hợp tác tình báo, góp phần nắm bắt quan điểm, chủ trương của các nước đối với những vấn đề quốc tế, khu vực có liên quan đến an ninh, lợi ích của Việt Nam. Tích cực vận động các nước, các tổ chức quốc tế ủng hộ công tác khắc phục hậu quả bom mìn và chất độc da cam/dioxin tại Việt Nam. Hoạt động hợp tác quốc phòng đa phương tiếp tục có những bước phát triển tích cực cả về lượng và chất. Đối ngoại quốc phòng đa phương có sự chuyển biến mạnh từ “tham dự” sang “chủ động đóng góp xây dựng định hình luật chơi chung”. Tham gia đầy đủ, liên tục các cơ chế hợp tác quân sự, quốc phòng do ASEAN dẫn dắt, tham gia có trách nhiệm vào các diễn đàn an ninh quốc tế lớn, các tổ chức đa phương quốc tế và khu vực. Việt Nam đảm nhận và chủ trì thành công các hoạt động hợp tác thực chất; tích cực cử lực lượng quân đội tham gia các hoạt động thực tế trong khuôn khổ ASEAN và hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc. Lãnh đạo cấp cao Bộ Quốc phòng thường xuyên tham dự và phát biểu tại các diễn đàn an ninh quốc tế lớn, như Hội nghị thượng đỉnh an ninh châu Á (Singapore), Diễn đàn Hương Sơn Bắc Kinh (Trung Quốc), Hội nghị An ninh quốc tế Moscow (Nga)... tạo dư luận tốt cả trong nước và quốc tế về vai trò tích cực, chủ động và trách nhiệm của Việt Nam, góp phần bảo vệ các lợi ích chính đáng của Việt Nam. Việt Nam coi Liên hợp quốc là đối tác hợp tác quốc phòng quan trọng, ủng hộ và tích cực tham gia thực hiện các sáng kiến hợp tác quốc phòng đa phương có lợi cho hòa bình, ổn định và hợp tác phát triển trong khu vực và trên thế giới. Trong lĩnh vực gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc, sự tham gia của Việt Nam mở rộng cả về hình thức, quy mô và địa bàn, góp phần xây dựng hình ảnh Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế, cũng như tăng cường khả năng hội nhập quốc tế và làm việc trong môi trường đa phương của Quân đội nhân dân Việt Nam, được Liên hợp quốc và các đối tác quốc tế đánh giá cao, góp phần củng cố lòng tin chiến lược, nâng cao vị thế và uy tín của đất nước và quân đội trên trường quốc tế.

HAIVAN