BẢO VỆ NỀN TẢNG TƯ TƯỞNG CỦA ĐẢNG: ĐẤU TRANH CÀNG MẠNH MẼ, BẢO VỆ CÀNG HIỆU QUẢ

 

Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng có quan hệ biện chứng với đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Đấu tranh càng mạnh mẽ, việc bảo vệ càng hiệu quả.

Đảng ta luôn khẳng định: "Chủ nghĩa Marx-Lenin, tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của Đảng". Thực tiễn quá trình lãnh đạo của Đảng hơn 90 năm qua đã chứng minh, nhờ có chủ nghĩa Marx-Lenin, tư tưởng Hồ Chí Minh dẫn đường, cách mạng Việt Nam đã đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác, giành lại độc lập dân tộc và đạt được những thành tựu quan trọng, có ý nghĩa lịch sử trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Theo nghĩa thông thường, nền tảng là bộ phận vững chắc, cốt lõi mà các bộ phận khác dựa trên đó tồn tại và phát triển.

Nền tảng được chia thành nhiều loại khác nhau như nền tảng vật chất, nền tảng tinh thần. Trong đó, nền tảng tư tưởng là phạm trù thuộc tinh thần, nó không phải cái có sẵn mà xuất hiện trên cơ sở hoạt động thực tiễn của con người. Vì thực tiễn luôn thay đổi nên nền tảng tư tưởng không phải là bất biến mà luôn đòi hỏi sự bổ sung, hoàn thiện để phù hợp với thực tiễn.

“MẠCH SỐNG”, “ LINH HỒN” CHO ĐƯỜNG LỐI CỦA ĐẢNG

Ngay từ khi ra đời, Đảng ta đã xác định, chủ nghĩa Marx-Lenin "là cốt", "là gốc". Trong tác phẩm "Đường Kách mệnh", lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã chỉ rõ: "Đảng muốn vững thì phải có chủ nghĩa làm cốt, trong đảng ai cũng phải hiểu, ai cũng phải theo chủ nghĩa ấy". Người còn khẳng định "Bây giờ học thuyết nhiều, chủ nghĩa nhiều, nhưng chủ nghĩa chân chính nhất, chắc chắn nhất, cách mệnh nhất là chủ nghĩa Lenin".

Tháng 12/1986, Đại hội VI của Đảng nhấn mạnh: "Đảng ta phải nắm vững bản chất cách mạng và khoa học của chủ nghĩa Marx-Lenin, kế thừa di sản quý báu về tư tưởng và lý luận cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh". Tháng 6/1991, Đại hội lần thứ VII của Đảng bổ sung luận điểm: "Nêu cao tư tưởng Hồ Chí Minh" và thông qua Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội (Cương lĩnh 91), khẳng định: "Đảng lấy chủ nghĩa Marx-Lenin và tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động". Đến năm 2021, Đại hội lần thứ XIII của Đảng khẳng định: "Kiên định và không ngừng vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Marx-Lenin, tư tưởng Hồ Chí Minh phù hợp với thực tiễn Việt Nam".

Việc khẳng định chủ nghĩa Marx-Lenin, tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động của Đảng đã được đông đảo cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân đồng thuận và kiên định thực hiện. Đây là bước phát triển mới trong tư duy lý luận của Đảng; bảo đảm cho sự tự chủ, độc lập, sáng tạo, là "mạch sống", "linh hồn" cho đường lối đổi mới của Đảng, bảo đảm cho cách mạng Việt Nam giành mọi thắng lợi.

Những quan điểm lý luận này trở thành cốt lõi, nền tảng để dựa trên đó, những bộ phận khác của Đảng như cương lĩnh, chủ trương, đường lối, chính sách, quan điểm… được hình thành, phát triển và có tác dụng trực tiếp nâng cao trình độ nhận thức, hình thành thế giới quan, nhân sinh quan, phương pháp luận khoa học và nhân cách của mỗi cán bộ, đảng viên và nhân dân.

BẢO VỆ LÀ CƠ BẢN, ĐẤU TRANH LÀ QUAN TRỌNG

Gần đây, khái niệm "nền tảng tư tưởng" còn được hiểu rộng hơn, bao hàm cả các quan điểm chỉ đạo của Đảng ta về các vấn đề chiến lược của đất nước (như về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội; về đường lối phát triển kinh tế-xã hội, về an ninh-quốc phòng và bảo vệ Tổ quốc).

Xuyên suốt hơn 90 năm hình thành và phát triển, quá trình xây dựng nền tảng tư tưởng luôn song hành với công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.

Theo nghĩa thông thường, bảo vệ là chống lại mọi sự hủy hoại, xâm phạm để giữ cho được sự nguyên vẹn. Như vậy có thể hiểu bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là hoạt động tích cực, chủ động, sáng tạo, có kế hoạch của các cấp ủy Đảng cùng các tổ chức, các lực lượng và toàn xã hội tham gia đấu tranh chống lại mọi sự phủ nhận, xuyên tạc, bảo vệ sự đúng đắn, tầm vóc, bản chất khoa học, cách mạng, nhân văn của chủ nghĩa Marx-Lenin, tư tưởng Hồ Chí Minh, làm cho hệ tư tưởng của Đảng thấm sâu vào đời sống chính trị, tinh thần của xã hội.

Theo nghĩa rộng hơn, Nghị quyết số 35-NQ/TW của Bộ Chính trị (22/10/2018) "về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới" xác định "bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng không chỉ là bảo vệ chủ nghĩa Marx-Lenin, tư tưởng Hồ Chí Minh mà còn là bảo vệ Đảng, bảo vệ Cương lĩnh chính trị, đường lối của Đảng; bảo vệ nhân dân; bảo vệ Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam và công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế; bảo vệ lợi ích quốc gia-dân tộc; giữ gìn môi trường hòa bình, ổn định để phát triển".

Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng có quan hệ biện chứng với đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Trong bảo vệ đã bao hàm đấu tranh và trong đấu tranh phản bác đã hàm chứa yếu tố bảo vệ. Mục đích đấu tranh phản bác cũng chính là để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; bảo vệ là cơ bản, đấu tranh là quan trọng, cấp bách, thường xuyên; đấu tranh càng mạnh mẽ thì bảo vệ càng hiệu quả.

Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch là đòi hỏi khách quan, là nhiệm vụ hàng đầu, vừa cấp bách, trước mắt, vừa cơ bản, thường xuyên, lâu dài. Đây là nội dung cơ bản của công tác xây dựng, chỉnh đốn Ðảng, là nhiệm vụ sống còn, quyết định sự thành công của cách mạng nước ta, là công việc tự giác, thường xuyên của cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, của từng địa phương, cơ quan, đơn vị, của mọi cán bộ, đảng viên, trước hết là người đứng đầu, trong đó các cơ quan tuyên giáo các cấp là nòng cốt.

Xuân Anh/ Chinhphu.vn

11

Quan điểm của C.Mác và Ph.Ăngghen về quan hệ giữa tư duy và tồn tại trong tác phẩm Hệ tư tưởng Đức

 Vấn đề cơ bản của mọi triết học là mối quan hệ giữa tư duy và tồn tại hay giữa ý thức và vật chất. Trong tác phẩm Hệ tư tưởng Đức, C.Mác và Ph.Ăngghen đã đưa ra những quan điểm mang tính cách mạng về chất, về tư duy, tồn tại, mối quan hệ giữa tư duy và tồn tại, tạo nên một thế giới quan triết học hoàn toàn mới so với các triết học trước đó. Bài viết khảo cứu những luận điểm cơ bản của hai ông về mối quan hệ giữa tư duy và tồn tại trong tác phẩm Hệ tư tưởng Đức.

C.Mác (1818-1883) và Ph.Ăngghen (1820-1895) 

Vấn đề bản chất của tư duy, của tồn tại và quan hệ giữa tư duy và tồn tại, là những vấn đề lý luận được các nhà triết học và các trường phái triết học quan tâm đặc biệt. Việc giải quyết vấn đề này như thế nào quyết định khuynh hướng phát triển của một trường phái triết học. Khi phân tích hệ tư tưởng Đức qua các đại diện tiêu biểu của nó, C.Mác và Ph.Ăngghen thấy có một sự đối lập, một sự khác biệt lớn giữa những quan điểm duy vật và quan điểm duy tâm. Sự đối lập này được C.Mác và Ph.Ăngghen nghiên cứu bắt đầu từ L.Phoiơbắc. Những quan điểm của L.Phoiơbắc được hai ông phân tích trong bối cảnh quá trình tan rã của hệ thống triết học Hêghen.

Hai ông mở đầu tác phẩm Hệ tư tưởng Đức bằng đoạn sau: “Cứ tin lời các nhà tư tưởng Đức thì nước Đức, trong những năm gần đây, đã trải qua một cuộc đảo lộn chưa từng có. Quá trình tan rã của hệ thống Hê-ghen bắt đầu từ Stơ-rau-xơ đã biến thành một cuộc sôi động âm ỉ toàn thế giới, lôi cuốn tất cả “những lực lượng của quá khứ”. Trong sự hỗn độn khắp nơi đó, những cường quốc hùng mạnh đã xuất hiện để rồi lại chìm nghỉm đi liền ngay đó, những anh hùng đã xuất hiện trong khoảnh khắc để rồi lại bị những đối thủ táo bạo hơn và mạnh hơn quẳng vào bóng tối. Đó là cuộc cách mạng mà so với nó, Cách mạng Pháp chỉ là một trò trẻ con; đó là một cuộc chiến đấu thế giới mà so với nó, cuộc chiến đấu của các Đi-a-đốc chẳng có nghĩa lý gì. Những nguyên lý thay thế lẫn nhau, những anh hùng tư tưởng đẩy nhau ngã với một tốc độ nhanh chưa từng thấy, và chỉ trong ba năm từ 1842 đến 1845 ở nước Đức, người ta đã dọn sạch được nhiều hơn trong ba thế kỷ trước kia”⁽¹⁾.

Cuộc cách mạng trong lĩnh vực triết học mà hai ông đề cập tới ở đây là cuộc cách mạng trong lĩnh vực tư duy, là sự thay đổi quan niệm về vấn đề bản chất của tư duy và quan hệ giữa tư duy và tồn tại cùng tất cả những vấn đề liên quan đến nó. Các anh hùng tư tưởng được nói đến ở đây là những nhà triết học Đức - những người đã làm nên sự sâu sắc kỳ diệu của nền triết học Đức. Đã diễn ra “quá trình tan rã của tinh thần tuyệt đối”, những luận điểm của Hêghen đã bị đảo lộn và sự giải thích thế giới xuất phát từ hệ thống Hêghen đã không còn mang giá trị tuyệt đối đúng nữa. Các nhà triết học mới xuất hiện, họ phê phán Hêghen, họ tuyên bố đã vượt qua Hêghen, nhưng sự thật của sự vượt qua đó là như thế nào? 

C.Mác và Ph.Ăngghen đánh giá: “Toàn bộ sự phê phán triết học ở Đức, từ Stơ-rau-xơ đến Stiếc-nơ, đều bó tròn trong việc phê phán những quan niệm tôn giáo. Người ta xuất phát từ tôn giáo chính thống và từ tinh thần hóa chính cống. Cái mà trước kia người ta coi là ý thức tôn giáo, là quan niệm tôn giáo thì sau này lại được quy định theo nhiều cách khác nhau. Toàn bộ bước tiến là ở chỗ những quan niệm siêu hình, quan niệm chính trị, quan niệm pháp luật, quan niệm đạo đức và những quan niệm khác mà người ta cho là những quan niệm thống trị, đều được liệt vào lĩnh vực những quan niệm tôn giáo hay thần học; cũng như ở chỗ người ta tuyên bố rằng ý thức chính trị, ý thức pháp luật, ý thức đạo đức là ý thức tôn giáo hay ý thức thần học, rằng con người chính trị, con người pháp luật và con người đạo đức - xét cho cùng “con người nói chung” - là con người tôn giáo. Người ta lấy sự thống trị của tôn giáo làm tiền đề. Và dần dà, người ta tuyên bố mọi quan hệ thống trị là một quan hệ tôn giáo và người ta biến quan hệ đó thành sự sùng bái: sùng bái pháp luật, sùng bái nhà nước, v.v.. Ở tứ phía, vẫn chỉ là những giáo điều và lòng tin vào giáo điều. Thế giới được thần thánh hóa theo một quy mô ngày càng rộng, cho đến khi thánh Ma-xơ đáng kính có thể thần thánh hóa thế giới en bloc và do đó thanh toán vĩnh viễn hẳn thế giới”⁽²⁾.

Như vậy, toàn bộ sự phê phán triết học ở Đức vẫn xuất phát từ chính bản thân hệ thống Hêghen và trên thực tế chưa thoát khỏi hệ thống này. Kết quả của sự phê phán đó cuối cùng vẫn chỉ là sự thần thánh hóa thế giới và do đó là sự thủ tiêu nhận thức, là sự thanh toán vĩnh viễn hẳn thế giới. Vấn đề mấu chốt mà các nhà triết học vẫn chưa bàn đến trong sự tự đối lập với hệ thống Hêghen là vấn đề quan hệ giữa tư duy, ý thức với tồn tại; những sản phẩm tinh thần của tư duy ý thức có thật sự có một sự tồn tại độc lập không? Thế giới của chúng ta phải chăng chỉ là sự hiện thực hóa của một dạng tinh thần tuyệt đối nào đó như Hêghen quan niệm? Chừng nào tất cả những câu hỏi đó chưa được trả lời một cách thỏa đáng thì sự phê phán triết học chỉ là cuộc đấu tranh với những ảo tưởng của ý thức, sự giải thích thế giới chỉ là sự thừa nhận một cách khác đi những điều đã thừa nhận về thế giới. Đối với C.Mác và Ph.Ăngghen, đó chỉ là một sự phê phán chống lại cái vỏ của thế giới và tuyệt nhiên chẳng có ích gì cho việc nhận biết thế giới hiện thực, hiện tồn ấy cả.

C.Mác và Ph.Ăngghen có cách xuất phát khác trong sự phê phán đối với hệ thống triết học tinh thần đồ sộ của Hêghen. Điểm xuất phát của hai ông là hiện thực, cái hiện thực trong đó những con người gắn liền với thực tiễn - chủ thể của mọi quá trình nhận thức tồn tại. Theo hai ông, điểm thiếu hụt của toàn bộ triết học Đức trước đó chính là thiếu sự xác lập một cách đúng đắn mối quan hệ giữa tư duy và tồn tại. Hệ thống Hêghen đã xác lập một hiện thực lộn ngược đầu xuống đất; trong cái hiện thực, tư duy có trước tồn tại, tinh thần tuyệt đối quyết định thế giới vật chất. Cái hiện thực lộn ngược ấy giờ đây không còn tìm thấy tính hợp lý của nó nữa. 

C.Mác và Ph.Ăngghen đã chỉ ra rằng, chính con người sản sinh ra những quan niệm, ý niệm chứ không phải ngược lại. Con người qua những hoạt động thực tiễn tiếp xúc với hiện thực, nhận biết hiện thực, phản ánh hiện thực và thông qua đó hình thành nên ý thức của mình về thế giới hiện thực.

Như vậy, tiền đề để có ý thức về hiện thực là phải có một thế giới, một con người hiện thực và vì thế thế giới hiện thực, con người hiện thực phải có trước ý thức chứ không phải ngược lại. Cá nhân con người sống, sự tồn tại của con người là những tiền đề đầu tiên cho lịch sử nhân loại, cho triết học và cho sự nhận thức thế giới. Không có con người thì vấn đề nhận thức thế giới không còn ý nghĩa nữa. Con người là một thực thể chủ thể mang lại cho thế giới ý nghĩa nhận thức. Sự tồn tại của con người là tiền đề đầu tiên cho mọi quá trình nhận thức. Con người là thực thể có ý thức và cái ý thức đó gắn liền với tồn tại, phản ánh tồn tại. Ý thức - đến lượt mình - lại là một dạng đặc biệt của tồn tại: tồn tại ý thức. Cái lôgic chặt chẽ đó được C.Mác và Ph.Ăngghen khẳng định trong mệnh đề nổi tiếng: “Ý thức... không bao giờ có thể là cái gì khác hơn là sự tồn tại được ý thức”⁽³⁾.

Giữa cái tồn tại ý thức (chính ý thức) với cái tồn tại được ý thức (tồn tại được phản ánh thông qua ý thức) có sự tương đồng, một sự tương đồng chứa đựng những nội dung sâu sắc của triết học. Tồn tại được ý thức trước hết là cái không đồng nhất với tồn tại hiện thực. Tồn tại được ý thức là tồn tại được phản ánh trong ý thức, là hình ảnh, là bản sao của tồn tại. Trong một ý nghĩa nào đó, nó trùng khít với tồn tại; trong một chừng mực nào đó, nó phù hợp gần như tuyệt đối với tồn tại, nhưng bản thân nó lại không phải là tồn tại mà chỉ là tồn tại được phản ánh, là cái tồn tại được phản ánh vào trong ý thức, vì thế sự “tồn tại được ý thức này” lại không bao giờ có thể tồn tại ở đâu khác hơn là ở trong ý thức, dưới những hình thức biểu hiện khác nhau của ý thức. 

Trong toàn bộ hệ tư tưởng Đức đến giữa thế kỷ XIX, mọi quan hệ giữa tồn tại hiện thực và tồn tại ý thức bị đảo ngược. Tồn tại được ý thức  trở thành tồn tại thực, còn tồn tại hiện thực lại trở thành tồn tại ảo, tồn tại phụ thuộc vào ý thức, trong chừng mực ý thức nhận thức được trạng thái đó của tồn tại. 

Theo C.Mác và Ph.Ăngghen, triết học Đức cho đến bấy giờ là triết học đi từ trên trời xuống đất chính bởi vì nó đã xác lập không đúng mối quan hệ giữa tư duy với tồn tại, giữa ý thức với tồn tại. Hai ông không xuất phát từ tư duy ý thức của con người mà xuất phát từ thế giới hiện thực, thế giới trong đó con người tồn tại và nhận thức. Ý thức luôn được hình thành trong quá trình con người giao tiếp vật chất với thế giới, vì thế gắn liền và phụ thuộc vào những tiền đề vật chất của đời sống. Không có ý thức tách rời khỏi thế giới vật chất. Ý thức là sản phẩm của những điều kiện vật chất, là những sản phẩm thăng hoa tất yếu của những quá trình đời sống vật chất. Không phải ý thức quyết định đời sống mà chính là đời sống quyết định ý thức. Hai ông viết: “Ngay cả những ảo tưởng hình thành trong đầu óc con người cũng là những vật thăng hoa tất yếu của quá trình đời sống vật chất của họ, một quá trình có thể xác định được bằng kinh nghiệm và gắn liền với những tiền đề vật chất. Như vậy thì đạo đức, tôn giáo, siêu hình học và những dạng khác của hệ tư tưởng cùng với những hình thái ý thức tương ứng với chúng, liền mất ngay mọi vẻ độc lập bề ngoài. Tất cả những cái đó không có lịch sử, không có sự phát triển; chính con người, khi phát triển sự sản xuất vật chất và sự giao tiếp vật chất của mình, đã làm biến đổi, cùng với hiện thực đó của mình, cả tư duy lẫn sản phẩm tư duy của mình. Không phải ý thức quyết định đời sống mà chính đời sống quyết định ý thức. Theo cách xem xét thứ nhất, người ta xuất phát từ ý thức, coi đó là cá nhân sống; theo cách thứ hai, là cách phù hợp với đời sống hiện thực, người ta xuất phát từ chính ngay những cá nhân sống, hiện thực và coi ý thức chỉ là ý thức của họ mà thôi”⁽⁴⁾.

Mặt khác, con người chỉ nhận biết về thế giới xung quanh thông qua hoạt động ý thức của họ. Trong một chừng mực nào đó, đối với chủ thể thì thế giới như thế nào là do hình ảnh thế giới ở trong ý thức của con người quy định như thế; con người không thể biết về một thế giới không được phản ánh, kết tinh, suy tư và thăng hoa trong ý thức. Mối quan hệ giữa tư duy và tồn tại, ý thức và đời sống luôn là mối quan hệ mang tính biện chứng trong những tác động qua lại và tương hỗ lẫn nhau. Ý thức - trong một chừng mực nào đó - độc lập tương đối so với tồn tại nhưng bản thân nó - suy cho cùng - chỉ là một dạng đặc biệt của tồn tại, là tồn tại được ý thức, được phản ánh  thông qua hoạt động nhận thức của chủ thể.

Mặt khác, theo C.Mác và Ph.Ăngghen, mặc dù quan niệm tinh thần tuyệt đối đang tan rã, thế giới quan của Hêghen đã không còn đúng nữa, những tín điều của hệ thống Hêghen đang bị quăng vào bóng tối, nhưng không phải toàn bộ di sản của hệ thống triết học tinh thần đồ sộ đó đã bị hủy diệt: “Chính nơi mà tư biện dừng lại, - chính trong đời sống hiện thực - là nơi bắt đầu khoa học thực sự, thực chứng, sự miêu tả hoạt động thực tiễn và quá trình thực tiễn của sự phát triển của con người. Những luận điệu trống rỗng về ý thức chấm dứt; thay cho những luận điệu đó phải là tri thức thực sự”⁽⁵⁾. Những hạt nhân hợp lý của triết học Hêghen với tính cách là triết học biện chứng về ý thức không mất đi, những hạt nhân biện chứng này tồn tại trong thế giới quan cách mạng mới, dưới những nội dung mới của triết học Mác chiếu sáng, xua tan đi bóng tối trên con đường nhận thức thế giới của nhân loại.

__________________

(1), (2), (3), (4), (5) C.Mác và Ph.Ăngghen: Toàn tập, t.3, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 1995, tr.23, 26-27, 37, 38, 38-39.

VIỆT NAM - NHÂN TỐ QUAN TRỌNG TRONG SỰ PHÁT TRIỂN CỦA ASEAN

Từ khi gia nhập ASEAN, Việt Nam đã ngày càng trưởng thành, chủ động tham gia và đóng góp tích cực vào các hoạt động chung của ASEAN với tinh thần trách nhiệm, được các nước đánh giá cao.

Ngày 28/7/1995, tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 28 (AMM-28) diễn ra tại Brunei Darussalam, Việt Nam đã chính thức gia nhập ASEAN, trở thành thành viên thứ bảy của Hiệp hội.

Trải qua những bước đi ban đầu, từng bước học hỏi, trưởng thành và hòa nhập cùng các nước bạn bè trong ASEAN, Việt Nam luôn xác định tinh thần là một thành viên chủ động, tích cực, có trách nhiệm, đóng góp hết sức mình vào sự phát triển vững mạnh của ASEAN. Đến nay, Việt Nam đã trở thành nhân tố quan trọng của tổ chức khu vực.

Gia nhập ASEAN - Hướng đi đúng đắn

Tham gia ASEAN, Việt Nam đã chứng kiến những bước chuyển quan trọng của Hiệp hội: từ một khởi đầu khiêm tốn, ASEAN đã từng bước lớn mạnh, trở thành một trong những tổ chức khu vực được đánh giá là thành công nhất, là hạt nhân thúc đẩy đối thoại và hợp tác vì hòa bình, ổn định và thịnh vượng ở khu vực, là đối tác quan trọng của nhiều cường quốc và trung tâm chính trị-kinh tế lớn trên thế giới.

Việt Nam đã góp một phần tích cực vào các mốc phát triển đầy ý nghĩa của ASEAN, từ hoàn tất ý tưởng ASEAN-10, thúc đẩy và cụ thể hóa mục tiêu hình thành Cộng đồng ASEAN, xây dựng Hiến chương ASEAN cho đến phát huy vai trò trung tâm và vị thế quốc tế của ASEAN...

Theo nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan, quyết định gia nhập ASEAN của nước ta đã đưa đến kết quả “cùng thắng” cho cả Việt Nam và ASEAN. Với ASEAN, đó là bước khởi đầu để quy tụ toàn bộ 10 nước Đông Nam Á, mở đường xóa bỏ nghi kỵ, đối đầu, chuyển sang hòa bình, hợp tác. Với Việt Nam, đây là nấc thang đầu tiên để Việt Nam “tập dượt” hội nhập với thế giới. Gia nhập ASEAN là sự khởi đầu tích cực cho quá trình mở cửa hội nhập khu vực và quốc tế sâu rộng của Việt Nam, bước đột phá trong đổi mới tư duy đối ngoại của nước ta.

Quá trình hội nhập và tham gia của Việt Nam trong ASEAN gắn liền với quá trình Đổi mới, hội nhập quốc tế của đất nước. Việt Nam đã có những bước tiến mạnh mẽ trong đổi mới tư duy đối ngoại, với chủ trương “thêm bạn, bớt thù”, đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ quốc tế, “chuyển từ đối đầu sang đối thoại” và trở thành “thành viên chủ động, tích cực, có trách nhiệm” trong ASEAN.

Đến Đại hội XII (năm 2016), Đảng ta tiếp tục xác định phương hướng đối với hợp tác trong ASEAN là “chủ động, tích cực và có trách nhiệm cùng các nước ASEAN xây dựng Cộng đồng vững mạnh”, “chủ động tham gia và phát huy vai trò tại các cơ chế đa phương, đặc biệt là ASEAN và Liên hợp quốc.”

Chính sách đối với ASEAN đã trở thành một bộ phận quan trọng trong chính sách đối ngoại của Việt Nam. Điều này được nhấn mạnh trong các văn kiện, nghị quyết của Đảng về đối ngoại, đặc biệt là Chỉ thị 25-CT/TW ngày 8/8/2018 của Ban Bí thư về “đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương đến năm 2030.”

Nội dung được nhấn mạnh là cần “tiếp tục phát huy và khai thác có hiệu quả vai trò thành viên của Cộng đồng Kinh tế ASEAN,” “phát huy vị thế của Việt Nam trong xây dựng Cộng đồng Chính trị-An ninh ASEAN 2025, tăng cường vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực và nâng cao vị thế, sự hiện diện của Cộng đồng trên trường quốc tế.”

Tại Đại hội XIII của Đảng (năm 2021), tư duy về đối ngoại song phương và đa phương có những bước phát triển mới. Về đối ngoại đa phương, Đảng ta xác định cần “chủ động tham gia, tích cực đóng góp, nâng cao vai trò của Việt Nam trong xây dựng, định hình các thể chế đa phương và trật tự chính trị-kinh tế quốc tế” và “trong những vấn đề, các cơ chế quan trọng, có tầm chiến lược đối với lợi ích Việt Nam, phù hợp với khả năng và điều kiện cụ thể.”

Dù hội nhập thế giới nhưng đường lối đối ngoại của Đảng vẫn “bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc, trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế, bình đẳng và cùng có lợi.”

Vai trò dẫn dắt

Là thành viên muộn của ASEAN, từ khi gia nhập tổ chức khu vực này, với tư duy, chính sách đối ngoại đúng đắn, Việt Nam đã ngày càng trưởng thành, chủ động tham gia và đóng góp tích cực vào các hoạt động chung của ASEAN với tinh thần trách nhiệm, được các nước đánh giá cao.

Việt Nam đã cùng các nước tích cực thúc đẩy việc kết nạp Lào, Myanmar (năm 1997), Campuchia (năm 1999), hiện thực hóa giấc mơ về một ASEAN bao gồm cả 10 nước Đông Nam Á. Nhờ đó, ASEAN đã mở ra một chương mới cho khu vực và tạo nền tảng thiết yếu cho ASEAN trở thành một tổ chức khu vực toàn diện, liên kết sâu rộng, có vai trò quan trọng ở khu vực và thế giới.

Việt Nam đã tổ chức thành công Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 6, lần thứ 17 và lần thứ 36, 37 (1998, 2010, 2020); Hội nghị Diễn đàn Kinh tế thế giới về ASEAN (WEF on ASEAN) năm 2018, Đại hội đồng Liên nghị viện ASEAN lần thứ 41 (AIPA 41) năm 2020, Diễn đàn cấp cao của ASEAN về hợp tác tiểu vùng vì tăng trưởng bao trùm và phát triển bền vững năm 2021. Cùng với đó, Việt Nam đảm nhiệm vai trò điều phối viên quan hệ ASEAN với Liên minh châu Âu (EU); là Chủ tịch luân phiên Ủy ban các nước ASEAN tại Buenos Aires từ tháng 7/2022.

Việt Nam góp phần đáng kể trong thúc đẩy ký kết Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), phối hợp cùng các quốc gia cho ra đời Hiến chương ASEAN; đảm nhiệm thành công vai trò Chủ tịch Ủy ban Thường trực ASEAN (năm 2001) và Chủ tịch ASEAN (năm 2010) với nhiều dấu ấn tích cực.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Lương Minh được tin tưởng giao nhiệm vụ làm Tổng Thư ký ASEAN nhiệm kỳ 2013-2017 - Đây là lần đầu tiên Việt Nam có đại diện chính thức đảm nhiệm vị trí này. Đại sứ Việt Nam tại Indonesia Hoàng Anh Tuấn được tín nhiệm đề cử và trở thành Phó Tổng Thư ký ASEAN phụ trách Chính trị -An ninh nhiệm kỳ 2018-2021.

Tháng 2/2021, Đại sứ Trần Đức Bình, Trưởng Phái đoàn đại diện thường trực Việt Nam tại ASEAN từ năm 2018-2021 được đề cử trở thành Phó Tổng Thư ký ASEAN phụ trách Cộng đồng và Nội bộ nhiệm kỳ 2021-2024. Trong cơ chế nghị viện ASEAN, bà Nguyễn Tường Vân, Phó Vụ trưởng Vụ Đối ngoại, Văn phòng Quốc hội đã trở thành Tổng Thư ký thứ 5 của AIPA, nhiệm kỳ 2019-2022.

Việt Nam đã đưa ra nhiều sáng kiến nhằm thúc đẩy tăng cường liên kết nội và ngoại khối, như thành lập cơ chế Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+) năm 2010, các cơ chế ASEAN+, mở rộng Hội nghị cấp cao Đông Á với sự tham gia của Nga và Mỹ (năm 2010), thành lập Cộng đồng ASEAN (năm 2015).

Những nỗ lực này đã giúp tăng cường vị thế quốc tế của ASEAN nói chung và Việt Nam nói riêng, đem lại những lợi ích to lớn đối với Việt Nam trên các khía cạnh an ninh-chính trị và vị thế quốc tế, tạo điều kiện thuận lợi giúp Việt Nam xử lý các thách thức trong khu vực và trên thế giới.

Năm 2020, khi dịch COVID-19 bùng nổ, gây thách thức rất lớn đối với khu vực và thế giới, trên cương vị Chủ tịch luân phiên ASEAN 2020, Việt Nam vẫn chèo lái con thuyền ASEAN vững vàng, duy trì được các hoạt động của ASEAN thông qua hình thức trực tuyến và thúc đẩy bình thường tiến trình xây dựng cộng đồng.

Nước Chủ tịch Việt Nam cùng các nước thành viên, các đối tác đã tổ chức hơn 550 cuộc họp, bằng hình thức trực tuyến-bán trực tuyến, thông qua số lượng kỷ lục các văn kiện. Riêng Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các Hội nghị Cấp cao liên quan, 20 cuộc họp liên quan đã được tổ chức thành công và hơn 80 văn kiện được thông qua. Đây là số văn kiện được thông qua cao nhất trong các kỳ họp ASEAN.

Ngày 14/2/2020, Chủ tịch ASEAN ra Tuyên bố Chủ tịch về ứng phó của ASEAN trước dịch COVID-19. Nhiều sáng kiến có tính thiết thực nhất của ASEAN về hợp tác ứng phó COVID-19 và các nguy cơ dịch bệnh đã được Việt Nam đề xuất và triển khai như: Quỹ ASEAN ứng phó COVID-19; Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp ASEAN; Khung phục hồi tổng thể ASEAN; Khung chiến lược ASEAN về các vấn đề y tế khẩn cấp; Trung tâm khu vực về Ứng phó dịch bệnh mới nổi và các tình huống y tế công cộng khẩn cấp; Nhóm công tác liên ngành của Hội đồng điều phối Cộng đồng ASEAN về ứng phó các tình trạng y tế công cộng khẩn cấp...

Với sự dẫn dắt của nước Chủ tịch Việt Nam, các nước thành viên đã duy trì đà xây dựng Cộng đồng, thực hiện thành công các mục tiêu, ưu tiên đề ra trong năm 2020. Đáng chú ý là việc hoàn tất đánh giá giữa kỳ triển khai Kế hoạch tổng thể Cộng đồng ASEAN 2025 và Kế hoạch tổng thể Kết nối ASEAN 2025, đưa ra Tuyên bố Hà Nội về Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2025, xây dựng nền tảng vững chắc cho con đường phát triển phía trước của Cộng đồng ASEAN.

Bên cạnh đó, trên tinh thần “gắn kết và chủ động thích ứng”, ASEAN đã nỗ lực hợp tác chặt chẽ để đem lại kết quả tốt đẹp, đó là việc ký kết Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 tháng 11/2020.

Tổng Thư ký ASEAN Dato Lim Jock Hoi đánh giá: Việt Nam đã thể hiện “tầm lãnh đạo mạnh mẽ” trong việc dẫn dắt một phản ứng tập thể của khu vực trước đại dịch COVID-19. ASEAN đã đoàn kết và nhanh chóng ứng phó với đại dịch kể từ tháng 2/2020. Điều này một lần nữa khẳng định “tầm lãnh đạo của Việt Nam” đặc biệt trong việc thúc đẩy các quốc gia thành viên đối thoại và hợp tác thông qua một loạt các hội nghị trực tuyến. ASEAN hoàn toàn có thể vượt qua thử thách của dịch COVID-19 với sự đồng thuận, kiên cường và nỗ lực.

Bằng ý chí kiên cường, quyết tâm cao, hành động mạnh mẽ của cả Cộng đồng ASEAN, sự hợp tác hiệu quả của các đối tác và tay lái vững vàng của “thuyền trưởng” Việt Nam, ASEAN bước qua năm 2020 đầy khó khăn với nhiều những thành quả đáng tự hào. Nhiều sáng kiến của năm 2020 trở thành nền tảng cho hoạt động của ASEAN trong những năm tiếp theo.

Có thể thấy, ngay từ khi gia nhập ASEAN, Việt Nam luôn thể hiện vai trò tích cực và có trách nhiệm của mình, giúp mở rộng và tăng cường tính cố kết trong ASEAN cũng như thúc đẩy khả năng của ASEAN trên mọi lĩnh vực.

Bên cạnh đó, Việt Nam không ngừng cải thiện, nâng cao năng lực, uy tín và tiếng nói của mình trên trường quốc tế thông qua các hình thức hội nhập quốc tế, như tham gia các tổ chức quốc tế, các diễn đàn đa phương khu vực, liên khu vực và toàn cầu, đăng cai tổ chức các sự kiện quốc tế quan trọng, trúng cử vào các vị trí quan trọng của các cơ chế quốc tế..., góp phần nâng cao uy tín của Việt Nam trong ASEAN và tạo điều kiện để Việt Nam có cơ hội đóng góp nhiều hơn cho ASEAN.

Một trong những mục tiêu cơ bản và xuyên suốt của Việt Nam khi tham gia ASEAN là mong muốn duy trì một môi trường an ninh hòa bình, ổn định tại khu vực. Tuy nhiên, cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn thời gian qua tại khu vực đã và đang tác động không nhỏ tới vai trò trung tâm của ASEAN cũng như tác động tới vai trò dẫn dắt của Việt Nam.

Bên cạnh đó, việc bảo đảm hòa bình, an ninh tại Biển Đông và thúc đẩy hoàn tất đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) đều có ý nghĩa quan trọng đối với Việt Nam, song việc đàm phán này hiện gặp nhiều khó khăn do sự bất đồng giữa các bên liên quan trên nhiều vấn đề. Vì vậy, để có thể gắn kết quan điểm của các nước ASEAN, Việt Nam cần nỗ lực đóng vai trò trong quá trình đàm phán COC. Đây sẽ là tiền đề để Việt Nam tiếp tục nâng cao vị thế và tiếng nói của mình trong quá trình xử lý các vấn đề quốc tế.

Cũng theo Tổng Thư ký ASEAN Dato Lim Jock Hoi, Việt Nam đã góp phần nâng cao hơn nữa vị thế quốc tế của ASEAN trong những năm qua. Ví dụ, khi bắt đầu đảm nhận chức Chủ tịch Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc với tư cách là thành viên không thường trực nhiệm kỳ 2020-2021, Việt Nam đã đặt ra các ưu tiên vào các vấn đề có ý nghĩa, trong đó Hà Nội có thể đóng vai trò quan trọng, như biến đổi khí hậu, sự phối hợp giữa Liên hợp quốc và ASEAN...

Thực tế đã khẳng định, Việt Nam đã hội nhập thành công với đại gia đình ASEAN kể từ khi gia nhập tổ chức này. Với vị trí địa lý của mình, Việt Nam đang đóng vai trò quan trọng, đi đầu trong việc tăng cường sự kết nối giữa Đông Nam Á và phần còn lại của khu vực, đặc biệt là trong các vấn đề mới nổi toàn cầu như: biến đổi khí hậu, đa dạng sinh học, ô nhiễm rác thải trên biển, nông nghiệp, và môi trường bền vững, nhất là dọc theo tiểu vùng sông Mekong.

Cơ hội nâng cao vai trò, vị thế của Việt Nam

Hậu đại dịch COVID-19, Việt Nam đang từng bước mở cửa trở lại nền kinh tế; đẩy mạnh tiến trình hội nhập quốc tế nhằm tạo động lực phát triển bên trong.

Nước ta đang đứng trước cơ hội và thách thức lớn trong bối cảnh hiện nay. Cơ hội được mở ra với việc năm 2020 Việt Nam là nước có tốc độ tăng trưởng GDP cao nhất tại Đông Nam Á và nằm trong số ít các quốc gia trên thế giới đạt mức tăng trưởng dương.

Cùng với đó, Việt Nam luôn giữ được sự ổn định chính trị, tạo nền tảng vững chắc đưa đất nước vượt qua giai đoạn khó khăn. Tình hình kiểm soát dịch bệnh tại Việt Nam có nhiều tín hiệu tích cực. Việt Nam thuộc 6 nước có tỷ lệ bao phủ tiêm vaccine cao nhất thế giới, cơ bản kiểm soát được dịch bệnh, đang từng bước đẩy mạnh phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội.

Việt Nam cũng ngày càng tạo dựng được uy tín, vị thế trên trường quốc tế với việc đăng cai tổ chức Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC) năm 2017, Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Triều lần thứ hai (năm 2019)...; tham gia đàm phán, ký kết các thỏa thuận thương mại đa phương lớn, như Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Thương mại tự do Liên minh châu Âu-Việt Nam (EVFTA) và Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP)... Đặc biệt là việc Việt Nam trúng cử là ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020 - 2021 với số phiếu gần như tuyệt đối (192/193).

Tuy nhiên, thách thức vẫn còn. Đó là việc tái thiết nền kinh tế, nối lại chuỗi cung ứng vốn bị đứt gãy do dịch bệnh; tác động từ cạnh tranh giữa các nước lớn…Những thách thức này đòi hỏi Việt Nam phải có những ứng xử linh hoạt, vừa mềm dẻo, vừa giữ vững nguyên tắc để không ngừng nâng cao vai trò, vị thế của Việt Nam trong khu vực và trên thế giới.

Chia sẻ về vai trò và phương hướng tham gia ASEAN của Việt Nam trong thời gian tới, Đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ Nguyễn Quốc Dũng (nguyên Trưởng SOM ASEAN) cho rằng, định hướng phát triển của ASEAN trong thời gian tới rất phù hợp với chính sách của Việt Nam.

ASEAN luôn là một trong những ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại của Việt Nam. Vừa tận hưởng những lợi ích mà Cộng đồng ASEAN mang lại, Việt Nam sẽ tiếp tục chủ động đề xuất những sáng kiến, định hướng để chung tay xây dựng cộng đồng. Một Cộng đồng ASEAN lớn mạnh và tự cường sẽ là chỗ dựa vững chắc của Việt Nam để cùng vượt qua những khó khăn, sóng gió ngày càng lớn trong thời gian tới.

Kể từ khi gia nhập ASEAN, Việt Nam đã có nhiều đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của cả khối, từ đó nâng cao vị thế và vai trò dẫn dắt của nước ta trong tổ chức. Những đóng góp nổi bật của Việt Nam cùng với thành tựu của đất nước trong giai đoạn hiện nay là động lực giúp Việt Nam có thể tự tin triển khai chính sách đối ngoại hướng tới vai trò ngày càng quan trọng đối với ASEAN trong giai đoạn tới.

TTXVN

11

“CHÁY NHÀ…” RÕ THÊM MẶT VIỆT TÂN

Trong văn hóa dân gian Việt Nam, thành ngữ “Cháy nhà mới ra mặt chuột” hàm ý chỉ khi xảy ra tình huống nguy hiểm, kẻ xấu mới phơi bày bản chất thật vốn được che đậy.

Vận thành ngữ đó chỉ Việt Tân có phần không phù hợp.

Không, vì bộ mặt thật của Việt Tân lâu nay, mấy ai còn lạ. Không lạ bởi lâu nay, họ tận mắt chứng kiến những động cơ đen tối, thủ đoạn thâm độc, ngôn từ dối trá, luận điệu xuyên tạc mà tổ chức phản động này tung ra nhằm vào đất nước.

Tuy nhiên, một khía cạnh khác, thành ngữ trên vẫn có thể dùng theo nghĩa mỗi lần “cháy nhà” – tức xảy ra tình huống nguy hiểm – là thêm một lần cái giả nhân, giả nghĩa của Việt Tân phơi bày.

Vụ “cháy nhà” – vụ cháy quán karaoke trên đường Quan Hoa (Cầu Giấy, Hà Nội), ngày 1/8 vừa qua, kể có thể coi là tình huống như thế.

Không nghi ngờ gì nữa, vụ cháy gây chấn động xã hội.

Chấn động vì một tai họa thình lình, dù còn trong quá trình điều tra, nhưng nguyên nhân không thể không liên quan sự bất cẩn của con người.

Chấn động vì vụ cháy đã vẫn xảy ra, cho dù trước đó, từng có những bài học đắt giá gây thương vong hàng chục nhân mạng, cũng trên cùng địa bàn…

Và đặc biệt, chấn động vì vụ cháy khiến hàng triệu người bàng hoàng trước sự ra đi bi thương của ba chiến sĩ cảnh sát phòng cháy công an Hà Nội: Thượng tá Đặng Anh Quân, Thượng úy Đỗ Đức Việt, Hạ sĩ Nguyễn Đình Phúc. Ngọn lửa đã cướp đi sinh mạng các anh khi một lần nữa, các anh lao vào hiện trường tìm kiếm những nạn nhân có thể còn mắc kẹt, sau khi đã hướng dẫn 8 người bị nạn thoát ra ngoài an toàn.

Không thể khác, đó là những con người quả cảm và dũng cảm. Cho dù hy sinh bi thương, nhưng cũng chính ngọn lửa hung tàn ngày 1/8 đã làm cho triệu người, thêm một lần nữa chứng kiến phẩm chất sáng ngời, tinh thần xả thân vì nhân dân của những người lính trẻ.

Tới hôm nay, khi vẫn còn hàng triệu tiếng nấc nghẹn cùng hàng triệu giọt nước mắt nghẹn ngào xót thương cho sự ra đi của ba chiến sĩ, thì Việt Tân, vốn tự cho là giàu lòng trắc ẩn, vì dân, thương dân…, đã làm gì?

Việt Tân đã không một dòng tin, không một tấm hình về vụ cháy thảm khốc.

Việt Tân đã không một lời thương tiếc những người vì tính mạng người dân mà ngã xuống.

Việt Tân đã không một lời chia sẻ với thân nhân những người đã khuất.

Tóm lại, Việt Tân đã câm lặng như kẻ điếc nên không nghe tiếng rít kinh hoàng của ngọn lửa. Việt Tân đã nhắm mắt như những kẻ mù nên không chứng kiến ngọn lửa dữ dội và hành động dũng cảm của các chiến sĩ phòng cháy Hà Nội dập lửa và tìm cứu người bị nạn…, để rồi, điều bất ngờ bi thương đã xảy ra: ba chiến sĩ đã trở thành nạn nhân.

Trong khi đó, qua nhiều bài viết trên mạng xã hội, Việt Tân lại đang dư nước mắt và những lời lẽ xót xa đòi tự do những “tù nhân lương tâm” mà thực chất là những kẻ phản dân hại nước, đã bị bắt quả tang vi phạm pháp luật.

“Cháy nhà”, càng thêm rõ mặt Việt Tân là vậy!

Hà Văn Minh

Thích

Bình luận

Chia sẻ

Không thể phủ nhận nỗ lực phòng, chống mua bán người tại Việt Nam

Vẫn như hằng năm, Hoa Kỳ tự xem mình là “chuẩn mực về nhân quyền” tự cho mình quyền đưa ra các phán xét về chính trị, kinh tế-xã hội các quốc gia, đặc biệt là chủ đề nhân quyền.

Báo cáo năm 2022 về tình hình mua bán người trên thế giới của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ (viết tắt là Báo cáo) đã xuất hiện những thông tin, những nhận định không xác thực, không phản ánh đầy đủ, chính xác về tình hình và nỗ lực của Việt Nam trong công tác phòng, chống mua bán người. Đó là các thông tin, nhận định liên quan tới tình hình lao động cưỡng bức đối với trẻ em, các vụ buôn bán phụ nữ, trẻ em, việc người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài...

Trước hết xin được khẳng định rằng: Pháp luật Việt Nam nghiêm cấm mọi hành vi ngược đãi, mua bán người, bắt người làm nô lệ. Hiến pháp Việt Nam qua các thời kỳ: Từ Hiến pháp năm 1946, 1959, 1980, 1992 đến 2013 đều có các quy định về quyền công dân và quyền con người được Nhà nước bảo hộ. Hiến pháp năm 2013 đã giành cả Chương II để quy định về “Quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân”. Trong đó có quy định rõ việc bảo đảm quyền con người, bảo đảm quyền công dân như: Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về sức khỏe, danh dự và nhân phẩm (Điều 20). Nghiêm cấm phân biệt đối xử, cưỡng bức lao động, sử dụng nhân công dưới độ tuổi lao động tối thiểu (Điều 35). Nghiêm cấm xâm hại, hành hạ, ngược đãi, bỏ mặc, lạm dụng, bóc lột sức lao động và những hành vi khác vi phạm quyền trẻ em (Điều 37).

Tuyên truyền phòng, chống tội phạm buôn bán người ở vùng đồng bào dân tộc Khmer Sóc Trăng.

Để có căn cứ pháp lý cụ thể nhằm ngăn chặn, xử lý hành vi mua bán người, Việt Nam đã có Luật Phòng, chống mua bán người. Điều 3 Luật phòng, chống mua bán người quy định “Các hành vi bị nghiêm cấm” bao gồm: Mua bán người; chuyển giao hoặc tiếp nhận người để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy các bộ phận cơ thể hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác; môi giới để người khác thực hiện mua bán người; cản trở việc tố giác, khai báo và xử lý hành vi mua bán người; kỳ thị, phân biệt đối xử với nạn nhân...

Điều 4 về nguyên tắc phòng, chống mua bán người của Luật Phòng, chống mua bán người quy định rõ: Thực hiện đồng bộ các biện pháp phòng ngừa, phát hiện, xử lý hành vi mua bán người. Giải cứu, bảo vệ, tiếp nhận, xác minh, hỗ trợ nạn nhân kịp thời, chính xác. Tôn trọng quyền, lợi ích hợp pháp và không kỳ thị, phân biệt đối xử đối với nạn nhân. Ngăn chặn, phát hiện và xử lý nghiêm minh, kịp thời, chính xác hành vi mua bán người...

Nhà nước ta đã xây dựng và triển khai nhiều chính sách phòng, chống mua bán người. Công tác phòng, chống mua bán người là nội dung của chương trình phòng, chống tội phạm, tệ nạn xã hội và được kết hợp với việc thực hiện các chương trình khác về phát triển kinh tế-xã hội. Nhà nước khuyến khích cơ quan, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước tham gia, hợp tác, tài trợ cho hoạt động phòng, chống mua bán người và hỗ trợ nạn nhân; khuyến khích cá nhân, tổ chức trong nước thành lập cơ sở hỗ trợ nạn nhân theo quy định của pháp luật.

Nhà nước khen thưởng cơ quan, tổ chức, cá nhân có thành tích trong công tác phòng, chống mua bán người; bảo đảm chế độ, chính sách đối với người tham gia phòng, chống mua bán người bị thiệt hại về tính mạng, sức khỏe hoặc tài sản theo quy định của pháp luật. Hằng năm, Nhà nước bố trí ngân sách cho công tác phòng, chống mua bán người.

Trên bình diện quốc tế, Việt Nam là thành viên Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia; Công ước ASEAN về phòng, chống mua bán người; tham gia Nghị định thư về ngăn ngừa, phòng, chống và trừng trị việc mua bán người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, bổ sung cho Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia. Cùng với đó, Việt Nam tiếp tục triển khai có hiệu quả các hiệp định hợp tác với nhiều quốc gia trong khu vực và trên thế giới về phòng, chống mua bán người; tiếp tục nỗ lực triển khai thỏa thuận toàn cầu về di cư hợp pháp, an toàn và trật tự (GCM) nhằm củng cố môi trường di cư minh bạch, ngăn chặn nguy cơ mua bán người trong các hoạt động di cư quốc tế.

Triển khai Chương trình phòng, chống mua bán người giai đoạn 2021-2025 và định hướng đến năm 2030, thời gian qua, Việt Nam đã và đang đẩy mạnh thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp phòng, chống mua bán người với sự vào cuộc và tập trung cao độ của tất cả các bộ, ngành và địa phương. Các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng (sửa đổi), các văn bản chính sách, pháp luật về phòng ngừa mua bán người, lao động cưỡng bức, hỗ trợ nạn nhân bị mua bán, bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng đã được ban hành. Ngày 18-7 vừa qua, các bộ: Lao động-Thương binh và Xã hội, Công an, Quốc phòng và Ngoại giao cũng đã ký Quy chế phối hợp trong công tác tiếp nhận, bảo vệ và hỗ trợ nạn nhân bị mua bán.

Lực lượng chức năng của Việt Nam và các nước, nhất là các nước láng giềng thường xuyên phối hợp tổ chức các đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm mua bán người. Trong 6 tháng đầu năm 2022, khắc phục những khó khăn do đại dịch Covid-19, các lực lượng chức năng của Việt Nam đã phát hiện, điều tra, khám phá 33 vụ, với 75 đối tượng phạm tội mua bán người và các tội phạm có liên quan đến mua bán người; đã kết thúc điều tra, chuyển hồ sơ sang Viện Kiểm sát nhân dân đề nghị truy tố 17 vụ; 66 nạn nhân từ các vụ mua bán đã được tiếp nhận, xác minh, giải cứu, hỗ trợ...

Nhằm nâng cao năng lực cho cán bộ, nhân viên làm nhiệm vụ về phòng, chống mua bán người, Việt Nam chú trọng đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng. Hàng trăm cán bộ của Việt Nam đã được bố trí tham gia các cuộc hội thảo, các lớp tập huấn chuyên đề, chuyên sâu về pháp luật và nghiệp vụ công tác phòng ngừa, phát hiện, xử lý tội phạm mua bán người và bảo vệ nạn nhân bị mua bán...

Trong Báo cáo của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ có những thông tin, đánh giá không chính xác về việc xuất khẩu lao động của Việt Nam. Có thể thấy rằng, pháp luật, chính sách của Nhà nước ta đã quan tâm, hỗ trợ cho người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài. Cụ thể, Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng (sửa đổi) đã xóa bỏ các khoản phí môi giới và mở rộng phạm vi bảo vệ đối với người lao động. Cùng với đó, Nhà nước có chính sách hỗ trợ học phí học nghề, ngoại ngữ, bồi dưỡng kiến thức cần thiết; tiền ăn trong thời gian thực tế học; chi phí đi lại; hỗ trợ chi phí làm thủ tục hộ chiếu, visa, khám sức khỏe... Hỗ trợ chi phí đào tạo, nâng cao trình độ tay nghề (Nghị định số 61/2015/NĐ-CP ngày 9-7-2015). Đối với người lao động thuộc hộ nghèo, hộ bị thu hồi đất nông nghiệp và người lao động là người dân tộc thiểu số nếu có nhu cầu đi làm việc ở nước ngoài thì được vay vốn từ Ngân hàng Chính sách xã hội. Còn người lao động thuộc hộ cận nghèo, người lao động là thân nhân của người có công với cách mạng được vay vốn đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng từ Quỹ Quốc gia về việc làm với mức vay tối đa là 100%.

Không phủ nhận rằng, Việt Nam vẫn đang trong tình trạng thiếu việc làm. Xuất phát từ nhu cầu nôn nóng muốn đi tìm việc ở nước ngoài mà có những người dân đã mắc lừa các tổ chức, cá nhân làm ăn phi pháp. Thời gian qua, Nhà nước ta đã xử lý rất nghiêm các hành vi vi phạm luật liên quan đến việc đưa người Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài. Cụ thể, ngay trong Báo cáo của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã viết: “Trong năm 2020, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội đã thanh tra 84 doanh nghiệp đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài, xử phạt 32 doanh nghiệp do vi phạm hành chính, rút giấy phép kinh doanh do vi phạm luật về đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng”.

Từ những dẫn chứng nêu trên, có thể thấy rằng không ai có thể phủ nhận nỗ lực của Đảng, Nhà nước Việt Nam và những kết quả đạt được trong công tác phòng, chống mua bán người tại Việt Nam. Trong những năm qua, quan hệ ngoại giao Việt Nam-Hoa Kỳ đã phát triển vượt bậc, trở thành quan hệ đối tác toàn diện, mang lại những hiệu quả thực chất. Thiết nghĩ đã đến lúc Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ nên chấm dứt đưa ra những báo cáo về vấn đề nhân quyền không đúng sự thật, can thiệp vào công việc nội bộ của các nước, trong đó có Việt Nam mà nên làm những việc có ích để tiếp tục phát triển quan hệ với các quốc gia, đóng góp tích cực vào hòa bình và phát triển của nhân loại.