Khai thác giá trị văn hóa, để văn hóa
trở thành nguồn lực cho sự phát triển đất nước là chủ trương xuyên suốt của
Đảng qua nhiều kỳ đại hội. Trong Hội nghị văn hóa toàn quốc năm 2021, Tổng Bí
thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh yêu cầu: “xây dựng môi trường văn hóa số phù hợp
với nền kinh tế số, xã hội số và công dân số, làm cho văn hóa thích nghi, điều
tiết sự phát triển bền vững đất nước trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp lần
thứ tư. Khẩn trương phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, xây dựng thị
trường văn hóa lành mạnh”.
Như vậy, phát triển các ngành công nghiệp văn hóa (CNVH) được
xem như một khâu đột phá trong phát triển văn hóa, con người Việt Nam, giúp
chúng ta phát huy giá trị văn hóa và sức mạnh con người Việt Nam nhằm thực hiện
khát vọng phát triển Việt Nam phồn vinh, hạnh phúc, để văn hóa thực sự là nền
tảng tinh thần, soi đường cho quốc dân đi trong sự nghiệp đổi mới hiện nay.
Trong hai thập niên gần đây, Chính phủ đã ban hành, sửa đổi, bổ
sung nhiều luật nhằm tạo dựng môi trường pháp lý thuận lợi cho sự phát triển
các ngành CNVH như: Luật Điện ảnh, Luật Di sản văn hóa, Luật quảng cáo, Luật
Xuất bản, Luật Du lịch, Luật Sở hữu trí tuệ... Những năm qua, CNVH bao gồm các
lĩnh vực sử dụng tài năng sáng tạo, tiềm năng văn hóa kết hợp với công nghệ và
kỹ năng kinh doanh để tạo ra các sản phẩm và dịch vụ văn hóa đã và đang trở thành
động lực cho sự phát triển kinh tế đất nước.
Theo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, nguồn lực cho phát triển
các ngành CNVH rất đa dạng và phong phú. Tài năng của người Việt Nam được khẳng
định ở nhiều lĩnh vực, từ thiên tài quân sự, nhà khoa học lớn đến các nghệ sĩ
tài năng trong văn học, hội họa, âm nhạc, điện ảnh, múa, thời trang, kiến
trúc... Việt Nam xếp thứ 48/131 quốc gia và nền kinh tế về Chỉ số Đổi mới sáng
tạo toàn cầu năm 2022. 150 trung tâm, không gian sáng tạo ở Việt Nam mang tính
đột phá trên toàn cầu.
Đối với tiềm năng văn hóa, 54 dân tộc anh em cùng lịch sử hàng
ngàn năm đã tạo ta một kho tàng vô giá về các di tích, nghi lễ, lễ hội, hình
tượng anh hùng, văn hóa dân gian, thủ công truyền thống, ẩm thực... là nguồn
lực vô cùng quý, hiếm có, vô tận để phát triển CNVH. Trong đó, 3.447 di tích
quốc gia đã được xếp hạng, 151 di tích danh lam thắng cảnh, hàng nghìn di sản
văn hóa vật thể và phi vật thể (14 di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân
loại) tạo nền tảng kinh tế, kỹ thuật, tinh thần cho phát triển CNVH và tôn vinh
văn hoá dân tộc.
Mặc dù, đóng góp gần 4% GDP nhưng các ngành CNVH vẫn chưa được
khai thác hiệu quả, xứng tầm với lợi thế của bề dày văn hóa dân tộc, tài năng
của con người Việt Nam.
“Điểm nghẽn” đầu tiên chính là nhận thức về CNVH chưa đầy đủ.
Văn hóa nghệ thuật vẫn chưa khẳng định giá trị hàng hóa trong nền kinh tế thị
trường. Thậm chí, một số ngành, địa phương chưa xác định đầu tư vào văn hóa là
đầu tư phát triển bền vững. Các ngành CNVH Việt Nam chưa thể cất cánh khi thiếu
các chính sách hỗ trợ phát triển, bởi không có đầu mối đủ mạnh để định hướng sự
phát triển và phối hợp giữa các ngành.
Để khắc phục những tồn tại trên, các chuyên gia cho rằng, song
song với hoàn thiện hệ thống pháp luật, Chính phủ và các bộ, ngành cần tiếp tục
đổi mới cơ chế, chính sách phát triển CNVH với tư cách là sự hội tụ đa ngành,
đồng thời tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng, giữ vai trò “bà đỡ” để giải phóng
sức sáng tạo, thúc đẩy lực lượng sản xuất văn hóa.
Thiết nghĩ, phát triển các ngành CNVH sẽ giúp chúng ta tái cơ
cấu mô hình tăng trưởng, tạo ra những sản phẩm, dịch vụ văn hóa có tính cạnh
tranh cao, tạo đóng góp tích cực cho nền kinh tế. Sự dồi dào của hàng hóa, dịch
vụ văn hóa Việt Nam chính là sức mạnh mềm quan trọng của quốc gia, mang văn hóa
Việt Nam ra với thế giới, đưa Việt Nam trở thành một nền kinh tế sáng tạo,
thịnh vượng, tự tin và độc đáo./.
💥“Yêu
nước” – hai tiếng thiêng liêng luôn chảy trong huyết quản mỗi người con đất Việt.
Nhưng yêu nước không phải là những lời hô hào sáo rỗng, càng không phải là những
lời kích động, xuyên tạc gây chia rẽ xã hội!
Hiện nay, các tổ chức cơ sở
đảng đang tiến hành đại hội cấp mình để tiến tới đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ XIV của Đảng. Vì vậy, mỗi cán bộ, đảng viên và lãnh đạo các tổ chức cơ sở
đảng cần nghiêm túc tiềm hiểu những vấn đề liên quan đến công tác chính trị, tư
tưởng và tổ chức của Đảng. Một trong những vấn đề đó là nguyên tắc “Đảng hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật”.
Nội dung cơ bản của nguyên tắc “Đảng hoạt
động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật” được hiểu như sau:
Một
là, vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước, hệ thống chính trị và xã hội là
vấn đề của Hiến pháp, không thể tùy tiện thay đổi hay phủ nhận
Trong nhà nước pháp quyền thì việc thượng
tôn pháp luật là yêu cầu tất yếu, mọi tổ chức và công dân đều phải sống và làm
việc theo hiến pháp và pháp luật, dù Đảng Cộng sản Việt Nam là đảng cầm quyền,
lãnh đạo nhà nước song Đảng cũng không đứng trên hay đứng ngoài pháp luật, mà
chính Hiến pháp và pháp luật đã quy định rõ vị trí, vai trò cầm quyền của Đảng.
Hiến pháp và pháp luật cũng đồng thời bảo đảm cho sự lãnh đạo của Đảng đối với
nhà nước và xã hội, bảo đảm các hoạt động của tổ chức đảng và đảng viên đúng với
chủ trương, quy định của Đảng và Hiến pháp, pháp luật của Nhà nước.
Hai
là,đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng được thể chế hóa thành Hiến pháp
và pháp luật thông qua trình tự lập hiến, lập pháp, qua đó thực hiện sự lãnh
đạo của Đảng đối với xã hội
Là đảng cầm quyền, Đảng đề ra cương lĩnh,
chiến lược, các định hướng về chính sách, chủ trương lớn của đất nước. Nhà nước
với chức năng quản lý của mình, sẽ xây dựng pháp luật để thể chế hóa, cụ thể
hóa các nghị quyết, chỉ thị, các đường lối, chủ trương của Đảng, đảm bảo sự
lãnh đạo của Đảng đối với toàn xã hội được thực hiện.
Trong thực tế sau các kỳ Đại hội Đảng, các
chủ trương, đường lối của Đảng sẽ được Quốc hội, Chính phủ triển khai bằng việc
cụ thể hóa thành các quy định, các chế định cụ thể trong Hiến pháp và trong hệ
thống văn bản pháp luật, và đảm bảo triển khai thực hiện các văn bản đó trong
xã hội.
Ba
là,tổ chức,sinh hoạt của Đảng phù hợp với các thiết chế do Hiến pháp và
pháp luật quy định
Điều lệ Đảng ghi rõ: “Tổ chức Đảng được
thành lập tương ứng với hệ thống hành chính nhà nước”. Quy định này vừa đảm bảo quá trình thực hiện yêu cầu lãnh đạo của Đảng, vừa đáp ứng yêu cầu thực thi Hiến pháp và
pháp luật, không làm cản trở hoạt động của Nhà nước và các tổ chức trong hệ
thống chính trị. Thêm vào đó, quy định này làm cho bộ máy cơ quan đảng và cơ
quan nhà nước bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất về tổ chức và hoạt động.
Bốn
là,nội dung và phương thức lãnh đạo của Đảng phù hợp với các chế định của
Hiến pháp và pháp luật
Đảng thực hiện sự lãnh đạo xã hội qua chủ
trương, đường lối được luật hóa. Đảng xây dựng các quy định cụ thể để đề ra các
nội dung, phương thức lãnh đạo của Ðảng đối với hệ thống chính trị và toàn xã
hội, trong đó xác định rõ chức năng, nhiệm vụ, mối quan hệ giữa Ðảng với Nhà
nước, Mặt trận và các đoàn thể nhân dân, song các quy định này không được trái
với Hiến pháp và pháp luật.
Đảng lãnh đạo xã hội thông qua công tác
cán bộ, thông qua các tổ chức của Đảng, Đảng lựa chọn, phân công đảng viên tham
gia vào các vị trí lãnh đạo của các tổ chức trong hệ thống chính trị, nhằm định
hướng cho tổ chức đó hoạt động theo đúng mục đích mà Đảng đã đề ra./.
Các tổ chức chính trị - xã hội như Mặt trận Tổ quốc, Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ... có vai trò quan trọng trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Những tổ chức này cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho hội viên, đoàn viên về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Đồng thời, cần tổ chức các hoạt động thiết thực, tạo môi trường để người dân tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Nền tảng tư tưởng của Đảng không chỉ là lý luận mà còn cần được vận dụng linh hoạt vào thực tiễn. Việc quán triệt và thực hiện chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong xây dựng chính sách, phát triển kinh tế - xã hội là điều quan trọng. Các cấp ủy Đảng, chính quyền phải chủ động nghiên cứu, vận dụng sáng tạo lý luận vào thực tế, góp phần giải quyết những vấn đề của đất nước. Đồng thời, cần tạo điều kiện để nhân dân hiểu và tin tưởng vào đường lối, chính sách của Đảng.
"Tự diễn biến", "tự chuyển hóa" là những nguy cơ tiềm ẩn đe dọa sự ổn định của Đảng và Nhà nước. Một số cán bộ, đảng viên có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, dễ bị tác động bởi những luận điệu xuyên tạc. Do đó, công tác tự phê bình và phê bình cần được thực hiện nghiêm túc, đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát trong Đảng. Mỗi cán bộ, đảng viên cần tự rèn luyện, nâng cao bản lĩnh chính trị, kiên định với con đường mà Đảng và nhân dân đã chọn.
Truyền thông đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh với các quan điểm sai trái, thù địch. Báo chí, truyền hình, mạng xã hội cần được sử dụng hiệu quả để tuyên truyền, định hướng dư luận. Các cơ quan truyền thông cần đổi mới nội dung, hình thức thể hiện, đảm bảo thông tin chính xác, kịp thời, hấp dẫn. Đồng thời, mỗi người dân cần có ý thức sử dụng mạng xã hội một cách thông minh, không lan truyền thông tin sai lệch, góp phần xây dựng không gian mạng lành mạnh, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng.
Thế hệ trẻ là lực lượng nòng cốt trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước. Tuy nhiên, trước sự tác động của nhiều luồng thông tin trên mạng xã hội, một bộ phận thanh niên có tư tưởng dao động, mất phương hướng. Vì vậy, việc giáo dục chính trị tư tưởng, giúp thanh niên hiểu đúng về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và vai trò của Đảng là hết sức quan trọng. Nhà trường, gia đình và xã hội cần phối hợp để trang bị cho thế hệ trẻ kiến thức chính trị, đồng thời khuyến khích họ tham gia các hoạt động thực tiễn để củng cố niềm tin vào Đảng và Nhà nước.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự bùng nổ của internet, các thế lực thù địch lợi dụng không gian mạng để tung tin giả, xuyên tạc nền tảng tư tưởng của Đảng. Chúng tìm cách phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng, kích động tư tưởng phản động, gây chia rẽ trong nội bộ nhân dân. Trước tình hình đó, mỗi người dân cần nâng cao cảnh giác, không tiếp tay lan truyền những thông tin sai lệch. Đồng thời, cần chủ động đấu tranh, phản bác các luận điệu sai trái bằng những luận cứ khoa học, khách quan. Đảng và Nhà nước cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế quản lý thông tin, tăng cường giáo dục chính trị tư tưởng để củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng.
Chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của Đảng Cộng sản Việt Nam. Đây là hệ tư tưởng khoa học, cách mạng, giúp Việt Nam vượt qua nhiều thử thách lịch sử, từ đấu tranh giành độc lập đến công cuộc đổi mới và phát triển đất nước. Hiện nay, các thế lực thù địch luôn tìm cách xuyên tạc, bóp méo giá trị của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh nhằm làm suy yếu niềm tin của nhân dân vào Đảng. Do đó, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là bảo vệ con đường phát triển đúng đắn của dân tộc. Mỗi cán bộ, đảng viên cần kiên định lập trường, đấu tranh với các quan điểm sai trái và kiên trì vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh vào thực tiễn.
Kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV dự kiến sẽ khai mạc vào ngày 5/5 tới đây với nhiều nội dung quan trọng về lập hiến, lập pháp và kinh tế-xã hội.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu. Ảnh: TTXVN
Chiều 31/3, tại Nhà Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức phiên họp cho ý kiến về việc chuẩn bị Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV.
Kỳ họp thứ 9 dự kiến khai mạc vào ngày 5/5
Tổng Thư ký Quốc hội Lê Quang Tùng cho biết dự kiến tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội sẽ xem xét, quyết định: Các nội dung theo thẩm quyền về lập hiến; 44 nội dung thuộc công tác lập pháp; 12 nhóm nội dung về kinh tế-xã hội, ngân sách Nhà nước, giám sát và các vấn đề quan trọng khác; 8 nhóm nội dung gửi báo cáo để đại biểu Quốc hội nghiên cứu.
Trong đó, bổ sung 3 dự án luật, 4 dự thảo nghị quyết trong Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh; bổ sung 2 nội dung theo quy định của các luật, nghị quyết có liên quan, kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và đề nghị của Chính phủ, gồm: Việc điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; Việc thành lập Hội đồng bầu cử quốc gia.
Theo Tổng Thư ký Quốc hội, dự kiến bổ sung 17 nội dung cụ thể khác, trong đó có các nội dung đề xuất sửa đổi qua quá trình rà soát các quy định để tiếp tục phục vụ công tác sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo các cơ quan khẩn trương chuẩn bị hồ sơ tài liệu báo cáo cấp có thẩm quyền và trình Quốc hội xem xét, quyết định sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và sửa đổi toàn diện Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng Nhân dân.
Để bảo đảm thời gian hoàn thành khối lượng công việc rất lớn của Kỳ họp, trong đó có nhiều nội dung cần hoàn thành trước ngày 30/6, Tổng Thư ký Quốc hội đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định việc khai mạc Kỳ họp sớm hơn thông lệ, dự kiến vào ngày 5/5 và việc xin ý kiến đại biểu Quốc hội về việc tổ chức Kỳ họp sớm hơn quy định trước khi tiến hành triệu tập Kỳ họp.
Dự kiến, tổng thời gian làm việc của Quốc hội là 35,5 ngày, tiến hành theo 2 đợt, thời gian nghỉ giữa 2 đợt là 13 ngày (bố trí họp 3 ngày thứ Bảy).
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu. Ảnh: TTXVN
Quốc hội họp tập trung tại Nhà Quốc hội; bố trí thực hiện 3 nội dung để xem xét, quyết định việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp 2013, trong đó đề xuất bố trí thảo luận chung trong cùng thời gian đối với dự thảo Nghị quyết về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp và Nghị quyết thành lập Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp; bảo đảm quyết định 2 nội dung này trong ngày 5/5.
Ngoài ra, bố trí thảo luận ở tổ và ở hội trường (lần 1) đối với dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp ngay thời điểm gửi lấy ý kiến nhân dân; thảo luận ở hội trường (lần 2) sau khi kết thúc thời gian lấy ý kiến nhân dân.
Phát thanh, truyền hình trực tiếp phiên thảo luận về sửa đổi Hiến pháp
Qua thảo luận, các đại biểu cơ bản tán thành với Báo cáo của Tổng Thư ký Quốc hội về công tác chuẩn bị tổ chức Kỳ họp thứ 9 và dự kiến nội dung, chương trình, danh mục tài liệu Kỳ họp; nhất trí nội dung và cách thức tiến hành đối với việc xem xét sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất điều chỉnh thời gian xem xét, thông qua đối với các nội dung: Dự án Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi), dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 9; Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân từ Kỳ họp thứ 9 sang Kỳ họp thứ 10.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng nhất trí rút 5 nội dung khỏi dự kiến chương trình Kỳ họp, gồm: dự án Luật Báo chí (sửa đổi); dự án Luật Cấp, thoát nước; dự án Luật Phá sản (sửa đổi); dự án Luật Quản lý phát triển đô thị; dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2026, điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2025.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu. Ảnh: TTXVN
Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ: Kỳ họp thứ 9 là Kỳ họp có rất nhiều nội dung quan trọng, trong đó ưu tiên trình Quốc hội xem xét, quyết định các nội dung thật sự cấp thiết phục vụ công tác sắp xếp tổ chức bộ máy, tổ chức chính quyền theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền; những vấn đề điều chỉnh, bổ sung luật, nghị quyết liên quan đến phát triển kinh tế-xã hội, đảm bảo quốc phòng-an ninh của đất nước.
Cho biết Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần thứ 11 dự kiến tổ chức vào đầu tháng 4/2025, Chủ tịch Quốc hội đề nghị ngay sau Hội nghị này, các cơ quan chủ trì nội dung cần khẩn trương tiếp thu hoàn thiện tài liệu để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến.
Do Kỳ họp khai mạc sớm hơn thường lệ, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu Chính phủ và các cơ quan tiếp tục phối hợp chặt chẽ, nỗ lực, quyết tâm cao nhất để hoàn thiện hồ sơ, tài liệu các nội dung Kỳ họp, nhất là các nội dung trình Quốc hội xem xét, thông qua theo quy trình một kỳ họp.
Chủ tịch Quốc hội giao Tổng Thư ký Quốc hội chỉnh lý dự kiến chương trình Kỳ họp theo hướng bảo đảm việc triển khai các hoạt động đối ngoại của lãnh đạo Đảng, Nhà nước; tiếp tục rút ngắn tối đa thời gian trình bày tờ trình, báo cáo.
Ngoài các phiên họp theo quy định của Nội quy kỳ họp Quốc hội, bố trí truyền hình, phát thanh trực tiếp trên Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam đối với phiên thảo luận tại hội trường về dự án, dự thảo nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.
Chủ tịch Quốc hội cũng giao Tổng Thư ký Quốc hội tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, chỉnh lý, hoàn thiện dự kiến nội dung, chương trình Kỳ họp; phối hợp Văn phòng Đảng ủy Quốc hội chuẩn bị tài liệu phục vụ cuộc họp giữa Ban Thường vụ Đảng ủy Quốc hội với Ban Thường vụ Đảng ủy Chính phủ để trao đổi, thống nhất về việc chuẩn bị Kỳ họp.
Chủ tịch Quốc hội lưu ý Tổng Thư ký Quốc hội phối hợp với các cơ quan hữu quan tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền trước, trong và sau Kỳ họp, bảo đảm đầy đủ, nhanh chóng, kịp thời để đại biểu Quốc hội, cử tri hiểu rõ và đồng thuận với những quyết sách của Quốc hội.
Ủy ban Giám sát và Dân nguyện của Quốc hội tiếp tục triển khai thực hiện tốt công tác tiếp công dân; tăng cường rà soát, giải quyết kịp thời, dứt điểm các vụ việc khiếu nại, tố cáo tồn đọng, kéo dài, phức tạp ngay tại cơ sở để hạn chế khiếu kiện.
Việc thực hiện đối thoại giữa cán bộ chỉ huy các cấp trong Bộ Chỉ huy BĐBP Điện Biên nói chung và tại Tiểu đoàn Huấn luyện - Cơ động nói riêng là cách làm cụ thể hóa nội dung, hình thức thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở của BĐBP Điện Biên. Đối thoại dân chủ không chỉ là cơ chế để giải quyết những vấn đề nội bộ, mà còn để xây dựng mối quan hệ gắn bó, tin cậy giữa cán bộ, chiến sĩ, từ đó, tạo nên sức mạnh tổng hợp để đơn vị hoàn thành tốt nhiệm vụ.
Trong một lần công tác gần đây, chúng tôi được tham dự buổi sinh hoạt đối thoại dân chủ giữa lãnh đạo Bộ Chỉ huy BĐBP Điện Biên và cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn Huấn luyện - Cơ động. Buổi đối thoại này không chỉ nhằm mục đích nắm bắt tình hình tư tưởng của cán bộ, chiến sĩ, mà còn là dịp để nhìn nhận, đánh giá kết quả công tác huấn luyện trong thời gian qua và tìm ra những giải pháp khắc phục những khó khăn, vướng mắc còn tồn tại. Trên tinh thần cởi mở và đoàn kết, tại buổi sinh hoạt, các cán bộ, chiến sĩ đã mạnh dạn bày tỏ, nói lên những tâm tư, tình cảm, nguyện vọng của mình. Các ý kiến đã được lãnh đạo Bộ Chỉ huy BĐBP Điện Biên trao đổi, giải thích cặn kẽ, tận tình, thấu đáo, làm rõ, khơi thông mọi vấn đề, tạo sự thống nhất, đồng thuận cao, nhất là đối với các chiến sĩ mới nhập ngũ đang trong quá trình huấn luyện.
Thượng tá Hà Đại Trung, Chính trị viên Tiểu đoàn Huấn luyện - Cơ động, BĐBP Điện Biên cho biết: “Là một đơn vị có nhiệm vụ huấn luyện, đào tạo chiến sĩ mới, đồng thời, tham gia các nhiệm vụ cơ động, sẵn sàng chiến đấu. Với đặc thù công việc đòi hỏi tính kỷ luật cao và sự đoàn kết chặt chẽ, việc thực hiện đối thoại dân chủ được xem là "chìa khóa" để giải quyết các vấn đề chính trị nội bộ của đơn vị, từ công tác huấn luyện, đời sống vật chất, tinh thần đến các vấn đề liên quan đến kỷ luật, tác phong quân nhân...”.
Ngoài ra, hàng tháng, Tiểu đoàn đã tổ chức các buổi đối thoại giữa chỉ huy đơn vị với toàn thể cán bộ, chiến sĩ. Tại đây, mọi người có thể thẳng thắn nêu lên những khó khăn, vướng mắc trong công tác huấn luyện, đời sống sinh hoạt, cũng như đề xuất các sáng kiến cải tiến phương pháp và nâng cao chất lượng huấn luyện. Nhờ cơ chế đối thoại dân chủ, nhiều vấn đề như thiếu thốn vật chất, khó khăn trong sinh hoạt, hay những bất đồng trong quá trình huấn luyện đã được giải quyết nhanh chóng, kịp thời. Điều này giúp duy trì tinh thần đoàn kết, đồng thuận trong đơn vị.
Trung úy Lò Văn Đông, Chính trị viên Đại đội Huấn luyện, Tiểu đoàn Huấn luyện - Cơ động, BĐBP Điện Biên chia sẻ: "Đối thoại dân chủ cũng là dịp để các chiến sĩ trẻ phát huy tính sáng tạo, đóng góp ý kiến vào công tác huấn luyện. Nhiều sáng kiến về cải tiến kỹ thuật, phương pháp huấn luyện đã được áp dụng, mang lại hiệu quả thiết thực. Mặc dù đạt được nhiều kết quả tích cực, việc thực hiện đối thoại dân chủ vẫn gặp phải một số khó khăn. Một bộ phận cán bộ, chiến sĩ còn e ngại, chưa mạnh dạn bày tỏ ý kiến. Để khắc phục những hạn chế này, đơn vị cần tiếp tục đổi mới phương pháp tổ chức đối thoại, tạo không khí cởi mở, thân thiện để mọi người tự tin bày tỏ quan điểm. Đồng thời, cần tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về vai trò của đối thoại dân chủ trong xây dựng các tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, đơn vị vững mạnh toàn diện “Mẫu mực, tiêu biểu”.
Chiến sĩ Tiểu đoàn Huấn luyện - Cơ động, BĐBP Điện Biên phát biểu ý kiến tại buổi sinh hoạt. Ảnh: Anh Dũng
Trong 3 tháng đầu năm 2025, các đồng chí trong Ban Thường vụ Đảng ủy, lãnh đạo Bộ Chỉ huy BĐBP Điện Biên đã tham dự 24 cuộc họp đối thoại dân chủ ở đơn vị. Đồng thời, cấp ủy, chỉ huy các đơn vị đã tổ chức được hơn 80 buổi sinh hoạt đối thoại dân chủ. Tại các buổi sinh hoạt, Hội đồng quân nhân các đơn vị đã phát huy vai trò nòng cốt, đại diện cho quân nhân các đơn vị trong giám sát thực hiện dân chủ trên các mặt chính trị, quân sự, kinh tế và đời sống. Qua đó, góp phần củng cố và giữ vững niềm tin của quân nhân đối với cấp ủy, chỉ huy các cấp. Đồng thời, xây dựng mối quan hệ giữa cán bộ và chiến sĩ ngày càng gắn bó, tạo nên sức mạnh tổng hợp để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
Đại tá Phạm Hồng Giang, Phó Chỉ huy trưởng, Tham mưu trưởng BĐBP Điện Biên khẳng định: Đối thoại dân chủ đã tạo ra bầu không khí cởi mở, vui tươi, phấn khởi, tin tưởng, đoàn kết giữa cấp ủy, chỉ huy các cấp với cán bộ, chiến sĩ. Qua đó, giúp cấp ủy, chỉ huy nắm được tâm tư, tình cảm cũng như những kiến nghị, đề xuất để kịp thời giải quyết và xử lý, uốn nắn, chấn chỉnh, khắc phục những biểu hiện nhận thức lệch lạc, tư tưởng chưa đồng thuận, hành vi tiêu cực, sai trái, góp phần đấu tranh, phòng ngừa, ngăn chặn các biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.
Thời gian tới, Ban Thường vụ Đảng ủy, Bộ Chỉ huy BĐBP Điện Biên tiếp tục tăng cường sinh hoạt đối thoại, không ngừng đề cao quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của mỗi quân nhân; quan tâm giáo dục quân nhân thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở, đảm bảo công bằng, tập trung thống nhất trong mỗi hành động. Việc duy trì và phát huy hiệu quả của đối thoại dân chủ sẽ tiếp tục là nhiệm vụ quan trọng, góp phần xây dựng đơn vị ngày càng vững mạnh toàn diện, các tổ chức Đảng trong sạch vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia trong tình hình mới.
Trong kỷ nguyên số với việc phát triển mạnh mẽ của các thiết bị điện tử thông minh, có rất nhiều kênh và cách để tiếp cận tri thức nhưng văn hóa đọc vẫn giữ một vị trí nhất định, là một kênh quan trọng để “công dân số” ưu tiên lựa chọn. Thế nhưng làm thế nào để lan tỏa văn hóa đọc, để người dân có được những lựa chọn thông minh, tìm về với thế giới tri thức hữu ích trên mỗi trang sách, không chỉ là trăn trở của riêng các nhà xuất bản, phát hành mà là của toàn xã hội.
Từ không gian chia sẻ…
Đến Thư viện Quốc gia vào lúc xế chiều, qua các phòng đọc sách từ tầng 2 đến tầng 5, phóng viên không khỏi ngỡ ngàng vì hầu như phòng nào cũng vẫn còn rất đông bạn đọc.
Từ phòng đọc đa phương tiện, phòng đọc dành cho doanh nhân và người nghiên cứu, phòng sách khoa học xã hội, phòng sách khoa học tự nhiên,… phòng nào cũng không còn mấy chỗ trống. Cán bộ phụ trách các phòng đều cho biết, do không gian mỗi phòng khác nhau nên số lượng bạn đọc đến cũng khác nhau. Bình quân các phòng mỗi ngày đều đón từ vài chục đến hàng trăm bạn đọc, đủ các độ tuổi, ngành nghề, kể cả người nước ngoài nhưng có lẽ đông nhất vẫn là học sinh, sinh viên.
Trong bối cảnh hạn chế việc dạy thêm, học thêm hiện nay, để đáp ứng nhu cầu tự học tập, nghiên cứu, các em học sinh, sinh viên tìm tới thư viện lại càng đông. Đặc biệt hiện nay đang phát triển phong trào học nhóm, thảo luận nhóm - điều trước đây hầu như không có trong môi trường yên tĩnh, nghiêm túc là thư viện.
Phòng đọc đa phương tiện ở Thư viện Quốc gia.
Trao đổi với sinh viên Dương Thùy Hương Giang - Đại học Giao thông vận tải và nhóm bạn, các em cho biết, mặc dù ở trường cũng có thư viện nhưng các em vẫn tìm tới Thư viện Quốc gia để học vì ở đây không chỉ có nhiều tài liệu phong phú, đa dạng không phải thư viện nào cũng có mà còn có nhiều phòng đọc tiện nghi, như phòng đa phương tiện với hệ thống máy móc hiện đại, giúp truy cập các dạng tài liệu điện tử rất nhanh và tiện ích. Ngoài ra, các em tìm đến Thư viện Quốc gia để học nhóm bởi ở đây có hẳn một phòng “Không gian chia sẻ” rất phù hợp để trao đổi, thảo luận các đề tài. Với không gian mở, vừa học vừa thư giãn, các em không cảm thấy bị áp lực, gò bó như ở các nơi khác.
Trong số rất nhiều học sinh, sinh viên trong phòng “Không gian chia sẻ”, bà Nguyễn Thị Bích (63 tuổi, Hà Nội) cũng cho biết, mặc dù không còn ở độ tuổi đi học, đi làm nhưng bà vẫn đến thư viện thường xuyên. Đối với bà, đến thư viện không chỉ đơn thuần là đến để thu nạp kiến thức mà còn được nghỉ ngơi, thư giãn, gặp gỡ bạn bè, cùng thảo luận về một vấn đề mình quan tâm.
Ngoài phòng “Không gian chia sẻ”, bà Bích còn hay đến phòng sách khoa học xã hội. Ở đây bà không chọn sách nói, sách đọc online mà vẫn chọn cách đọc truyền thống, bởi khi đọc sách, bà muốn tâm trí được thảnh thơi nhất, lần giở từng trang sách, vừa đọc vừa nghiền ngẫm, chỗ nào không thích thì lướt qua, chỗ nào thích thì đọc đi đọc lại…
Mỗi năm Thư viện Quốc gia có hàng chục nghìn người đến đăng ký làm thẻ đọc sách và số lượng này không ngừng tăng lên mỗi năm, cho thấy văn hóa đọc vẫn có sức hút và vị trí nhất định trong xã hội hiện đại.
Phòng dành cho doanh nhân và các nhà nghiên cứu rất tiện nghi tại Thư viện Quốc gia.
Trong kỷ nguyên số, mỗi người đều có rất nhiều sự lựa chọn và cũng phải đối mặt với rất nhiều áp lực cuộc sống, đặc biệt là học sinh, sinh viên. Hằng ngày ngoài học chính khóa, các em còn phải chạy đua với các lớp học thêm, học kỹ năng…, vì thế để có được những khoảng trống bình yên, thư thả khám phá cuộc sống qua những trang sách, mở ra những chân trời mới…, điều tưởng như giản dị nhưng lại vô cùng khó khăn.
…đến những tác phẩm ngắn gọn, nhẹ nhàng
Chia sẻ về vấn đề này, ThS. Kiều Thúy Nga - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho rằng, trong bối cảnh hiện nay, việc đọc sách, đặc biệt ở giới trẻ, đang phải đối mặt với nhiều thách thức. Do áp lực của cuộc sống, của việc học tập…, tâm lý lười đọc sách, ngại đọc sách ngày càng gia tăng. Xu hướng đọc sách cũng có nhiều thay đổi đáng kể, cả về cách thức tiếp cận lẫn nội dung quan tâm.
Do quỹ thời gian hạn hẹp, bạn đọc ngày nay chuộng xu hướng đọc nhanh, đọc lướt, chọn lọc những tác phẩm có nội dung ngắn gọn, súc tích thay vì đọc những cuốn sách dày, chuyên sâu.
Phòng không gian chia sẻ tại Thư viện Quốc gia được thiết kế mở giúp bạn đọc luôn cảm thấy thỏa mái, thư giãn khi đọc sách.
Bạn đọc trẻ quan tâm nhiều hơn đến những cuốn sách về phát triển bản thân, kỹ năng sống, kinh doanh - khởi nghiệp và công nghệ. Các sách về tư duy tích cực, quản trị thời gian, xây dựng thói quen thành công…được tìm đọc nhiều hơn. Đồng thời, sách về tài chính cá nhân, đầu tư và quản lý kinh doanh cũng được tìm kiếm nhiều, phản ánh xu hướng người trẻ ngày càng quan tâm đến sự nghiệp và làm giàu.
Những tác phẩm về tâm lý, sức khỏe tinh thần, công nghệ, trí tuệ nhân tạo (AI), chuyển đổi số cũng được quan tâm, tìm đọc.
Trong thời kỳ hiện đại, dù xu hướng thay đổi nhưng sách văn học vẫn có chỗ đứng nhất định. Những tiểu thuyết kinh điển, sách văn học nước ngoài, truyện trinh thám, tiểu thuyết ngôn tình vẫn có lượng độc giả trung thành. Các tác phẩm văn học ngắn gọn, dễ tiếp cận được “trình làng” ngày càng nhiều, giúp độc giả tiếp cận với văn hóa đọc một cách nhẹ nhàng hơn.
ThS. Kiều Thúy Nga - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
Nhìn chung, trong kỷ nguyên số, dù cách tiếp cận có thay đổi nhưng nhu cầu đọc sách vẫn còn rất lớn. Điều quan trọng là các nhà xuất bản, thư viện và những người tha thiết với văn hóa đọc cần có những hướng đi mới, sáng tạo để thu hút và giữ chân độc giả.
Và các góc thư viện rất “chill”
Ở Hà Nội, Trường chuyên Hà Nội-Amsterdam, ngôi trường thuộc tốp đầu trong cả nước về thành tích cũng như nhiều hoạt động giáo dục, cũng là một trong những trường có nhiều sáng tạo trong mô hình xây dựng “thư viện xanh”, “thư viện thân thiện” ở Hà Nội.
Với phương châm đa dạng hóa không gian thư viện, tạo dựng môi trường đọc thân thiện, thoải mái cho học sinh, nhà trường đã rất sáng tạo trong việc xây dựng không gian đọc rộng mở, đa dạng, tiện nghi, giúp học sinh “học mà chơi, chơi mà học” với các góc như: “Thư viện xanh Study Green Corner”, “Cafe sách Ams”, “Thư viện mini” ở sảnh mỗi khu nhà.
Thư viện xanh Study Green Corner của Trường chuyên Hà Nội-Amsterdam.
Cô Nguyễn Ngọc Trâm, giáo viên dạy văn của nhà trường cho biết, hằng ngày số lượng học sinh đến đây rất đông, các em tìm đọc tài liệu cũng có mà thảo luận học nhóm cũng rất sôi nổi. Nhờ có những góc thư viện này mà các em yêu trường và chăm đến trường hơn.
Ngoài ra, để nâng cao tinh thần chủ động đọc sách, rèn luyện thói quen đọc sách mỗi ngày, tạo nên cộng đồng học sinh yêu thích đọc sách, đoàn thanh niên của trường còn phát động phong trào "Mỗi tháng một cuốn sách hay". Tham gia phong trào, học sinh có thể sáng tạo nhiều hình thức để chia sẻ về cuốn sách mình đọc: Viết bài cảm thụ, viết thư cho nhân vật trong tác phẩm, thiết kế postcard giới thiệu sách tới bạn bè, xây dựng video review sách...
Để lan tỏa văn hóa đọc trong cộng đồng, nhất là từ các trường học, theo ThS. Kiều Thúy Nga còn nhiều trường ở các địa phương cũng đã xây dựng và áp dụng thành công các mô hình thư viện sáng tạo để khuyến khích học sinh tiếp cận sách. Tiêu biểu như mô hình “Thư viện xanh” tại các trường: Trường Tiểu học Lê Hồng Phong, Trường THCS Trần Phú (TP. Phủ Lý, Hà Nam); Trường Tiểu học Hoàng Hoa Thám (TP. Thanh Hóa); Trường Tiểu học Chim Vàn, xã Chim Vàn (tỉnh Sơn La)...
Với cách phân loại sách theo mã màu, không gian được trang trí sinh động và các khu vực hoạt động như góc trò chơi ngôn ngữ, góc sáng tạo…, mô hình "Thư viện thân thiện" cũng được triển khai rộng rãi tại nhiều trường học, giúp học sinh tiếp cận sách một cách tự nhiên, đồng thời phát huy trí tưởng tượng vô hạn cho học sinh.
Không gian “Cafe sách Ams” rất “chill”, tạo cảm hứng rất lớn cho các em học sinh mỗi khi đến đọc sách.
Hệ thống “Thư viện thân thiện” tại các trường tiểu học thuộc 10 tỉnh, thành phố gồm: Cao Bằng, Hà Giang, Hòa Bình, Phú Yên, Quảng Ngãi, Đắk Lắk, Đắk Nông, Đồng Tháp, Tây Ninh và Cà Mau… là những điểm sáng tiêu biểu.
Chung tay lan toả văn hoá đọc
Bên cạnh trường học, ThS. Kiều Thúy Nga cho rằng, gia đình chính là cái nôi đầu tiên hình thành và nuôi dưỡng những thói quen đọc sách cho mỗi con trẻ. Thế nhưng ngày nay, phần lớn các gia đình, nhất là gia đình trẻ dành quá nhiều thời gian cho mạng xã hội và ít chú trọng đến việc đọc sách. Thậm chí, vì không được rèn thói quen đọc sách ngay từ nhỏ, nhiều trẻ đã dần lãng quên sách hay tệ hơn là bị sợ sách.
Để duy trì thói quen đọc sách giúp con trẻ phát triển trí tuệ, làm giàu thêm vốn tri thức, hoàn thiện nhân cách, các gia đình mà trụ cột là bố mẹ, ông bà phải kiên nhẫn “đọc sách cùng con”; xây dựng tủ sách gia đình, tủ sách dòng họ; phát triển mô hình “Gia đình đọc sách-Gắn kết yêu thương”....
Không chỉ trong gia đình và trường học, văn hóa đọc cũng cần được thúc đẩy mạnh mẽ tại các cơ quan, đơn vị. Nhiều tổ chức đã thiết lập "Không gian văn hóa đọc", xây dựng thư viện thu nhỏ với đa dạng đầu sách về kinh tế, chính trị, văn hóa - xã hội, pháp luật... nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng cho cán bộ, công nhân viên. Tiêu biểu như Công an thành phố Hải Phòng; Trung tâm Giáo dục Lao động Xã hội 2, Công ty Cổ phần Nhựa Tiền Phong, Công ty Đóng tàu Bạch Đằng (Hải Phòng)…
Thư viện mini được thiết kế tại sảnh các tòa nhà tại Trường chuyên Hà Nội-Amsterdam, rất tiện lợi giúp các em học sinh "học mà chơi, chơi mà học".
Những mô hình này không chỉ góp phần gìn giữ và phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng một xã hội học tập bền vững, tạo nền tảng tri thức vững chắc cho mỗi cá nhân và tập thể.
Tuy nhiên ThS. Kiều Thúy Nga cũng cho biết, theo thống kê từ Bộ Thông tin Truyền thông năm 2024, hiện nay mới chỉ có khoảng 30% người Việt đọc sách thường xuyên, 44% thỉnh thoảng đọc và có tới 26% hoàn toàn không đọc sách. Trung bình, một người Việt chỉ đọc khoảng 4 cuốn sách mỗi năm, trong đó có tới 2,8 cuốn là sách giáo khoa, điều này cho thấy việc đọc sách tự nguyện để mở rộng tri thức chưa thực sự phổ biến trong cộng đồng. So với các quốc gia khác trên thế giới, thói quen đọc sách của người Việt Nam vẫn còn khá khiêm tốn.
Để duy trì và phát triển văn hóa đọc trong kỷ nguyên số, theo ThS. Kiều Thúy Nga, ngoài việc đẩy mạnh mô hình đọc sách ở gia đình- nhà trường- xã hội thì các nhà xuất bản và thư viện cũng cần kết hợp linh hoạt giữa sách in và sách điện tử, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ như thư viện số, audiobook, trí tuệ nhân tạo (AI) gợi ý sách phù hợp.
Bên cạnh đó, cần đầu tư phát triển thư viện, không gian đọc cộng đồng, tổ chức hội sách, tọa đàm nhằm lan tỏa niềm đam mê đọc sách. Chính sách hỗ trợ giá sách, phát triển tủ sách gia đình, tủ sách cộng đồng… cũng là một trong những yếu tố quan trọng để nhân rộng và phổ biến văn hóa đọc.
Để xây dựng sức mạnh mềm cho quốc gia, hình thành nên thế hệ những công dân có trí tuệ, có khả năng sáng tạo, có đạo đức, lối sống lành mạnh, cần lắm sự chung tay của toàn xã hội.
Trong nhiều thách thức khi thực hiện mô hình không tổ chức cấp huyện và việc đặt lại tên các đơn vị hành chính (ĐVHC) mới nổi lên vấn đề đáng quan tâm, đó là tiêu chuẩn hóa chức danh cán bộ, công chức cấp xã trong điều kiện mới và việc giữ gìn hồn cốt, bản sắc văn hóa và địa danh thuộc địa phương, đô thị từng là một phần của lịch sử hào hùng của dân tộc. Tin tưởng rằng, khi “Dân chúng đồng lòng, việc gì cũng làm được”.
Nắm bắt thời cơ, thời điểm vàng
Cử tri và Nhân dân kỳ vọng tổ chức chính quyền cấp tỉnh và cấp xã theo Kết luận số 127-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư gắn với xây dựng hoàn chỉnh chính quyền điện tử, chính quyền số, chuyển dần sang quản lý công mới sẽ năng động, nâng cao hiệu lực, hiệu quả và nâng cao chất lượng phục vụ Nhân dân; quy trình thủ tục hành chính và các quy tắc sẽ được rút gọn, bớt phiền nhiễu và thuận tiện cho dân hơn; tiết kiệm được nguồn nhân lực, tài chính của Nhà nước và của người dân. Chính quyền địa phương (CQĐP) 2 cấp cũng là điều kiện cần để phát huy tốt hơn các hình thức dân chủ trực tiếp, dân chủ đại diện của Nhân dân, góp phần hoàn thiện cơ chế nhân dân trực tiếp kiểm soát quyền lực nhà nước, phòng chống tiêu cực, tham nhũng, lãng phí.
Lễ kỷ niệm 50 năm Giải phóng Bảo Lộc, Lâm Đồng
Bất cứ cuộc cách mạng nào cũng đều có thử thách và sự hy sinh. Nhưng nếu nắm bắt đúng thời cơ, hội đủ yếu tố khoa học, hợp quy luật khách quan, dân ủng hộ thì xác suất thành công sẽ rất cao. Phát biểu tại thảo luận Tổ, Kỳ họp bất thường thứ Chín, Quốc hội Khóa XV, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: Đây là thời điểm vàng, chín muồi để sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy và được người dân đồng tình. Trong nhiều nhiệm vụ, có hai nhiệm vụ quan trọng là tăng trưởng kinh tế và nâng cao đời sống nhân dân - là những mục tiêu xuyên suốt Đảng ta đặt ra.
Sự quyết đoán của người đứng đầu Đảng ta, của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và BCH Trung ương đã tạo được niềm tin trong toàn Đảng, toàn dân, dù vẫn còn những thách thức phía trước. Nhưng tin tưởng rằng “Dân chúng đồng lòng, việc gì cũng làm được”.
Phát huy mạnh mẽ hơn các giá trị của đô thị, địa phương
"Chặng đường nào trải bước trên hoa hồng, bàn chân cũng thấm đau vì những mũi gai", đó là câu ngạn ngữ được nhiều người vui vẻ nhắc tới khi bàn luận sôi nổi việc sáp nhập các đơn vị hành chính cấp xã, cấp tỉnh và tinh gọn tổ chức bộ máy, thực hiện CQĐP 2 cấp. Điều đó chứng minh ý thức chính trị và dân trí ngày càng cao. Nhân dân quan tâm đến đời sống chính trị, tham gia quản lý nhà nước và xã hội, tích cực đóng góp ý kiến để xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, cho thấy quá trình dân chủ hóa được phát huy cao; cũng là hàn thử biểu đánh giá hiệu quả chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong thực tiễn.
Trong nhiều thách thức khi thực hiện mô hình không tổ chức cấp huyện và việc đặt lại tên các ĐVHC mới nổi lên vấn đề đáng quan tâm nhất đó là tiêu chuẩn hóa chức danh cán bộ, công chức cấp xã trong điều kiện mới và việc giữ gìn hồn cốt, bản sắc văn hóa và địa danh thuộc địa phương, đô thị từng là một phần của lịch sử hào hùng của dân tộc. Xin nêu mấy ý kiến tham khảo.
Trước hết, xét về kinh tế học đô thị, không cần nhắc lại vai trò là cực tăng trưởng hay chức năng hạt nhân thúc đẩy phát triển vùng của các đô thị ... Nhưng cần xem xét rằng: sự phát triển đô thị ở các quốc gia trên thế giới và ở Việt Nam là một quá trình lịch sử, thể hiện sự biến đổi, tích lũy về chất của tăng trưởng kinh tế đô thị và luôn luôn gắn chặt với công nghiệp hóa. Đó là các yếu tố tạo nên giá trị tổng hợp của đô thị, biến đô thị thành không gian mở về kinh tế, văn hóa, xã hội... và luôn hướng ra bên ngoài, hướng ra thế giới nhằm tăng nhanh nhịp độ phát triển kinh tế đô thị. Các giá trị kinh tế, văn hóa, tinh thần, khoa học, công nghệ, kết cấu hạ tầng, dịch vụ... do đô thị tạo ra là liên thông, không chỉ phục vụ cho dân cư tại chỗ mà còn phải đáp ứng gấp nhiều lần cho nhu cầu của người dân trong vùng, trong nước, quốc tế.
Sự phát triển của đô thị chịu ảnh hưởng bởi nhiều nhân tố, nhưng nhân tố quan trọng nhất đó là vai trò quản lý của Nhà nước. Vì vậy, khi bỏ cấp huyện và cấp tương đương, cử tri và Nhân dân mong muốn các nhà hoạch định chính sách nghiên cứu giải pháp bảo tồn và phát huy mạnh mẽ hơn các giá trị của đô thị, địa phương mà nhiều thế hệ đã cống hiến tạo nên.
Thứ hai, về tên gọi của ĐVHC mới sau khi sáp nhập, dư luận cử tri và Nhân dân cho rằng, việc đặt tên cần nghiên cứu sâu sắc về lịch sử, văn hóa, bản sắc đô thị, địa phương... Theo đó, cần bảo tồn các giá trị lịch sử, văn hóa để hạn chế tối đa đính chính hay giải thích; bảo vệ được thương hiệu quốc gia trong quan hệ quốc tế… Vừa qua, có ý kiến đề xuất, để dễ nhận diện thương hiệu quốc gia, dễ xác định vị trí (khi có tỉnh, thành phố lớn có đến hàng trăm xã, phường sau sáp nhập), có thể đặt tên ĐVHC cấp xã, phường mới theo số thứ tự 1, 2, 3... hay Đông, Tây, Nam, Bắc ở phía trước hoặc phía sau tên thành phố, thị xã, quận, huyện hiện tại. Ví dụ: Phường 1 Đà Lạt, phường Tây Hội An, xã Dầu Tiếng Nam... Đó là đề xuất nghiêm túc từ người dân cần tham khảo. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn: “Dân chúng biết giải quyết nhiều vấn đề một cách giản đơn, mau chóng, đầy đủ, mà những người tài giỏi, những đoàn thể to lớn, nghĩ mãi không ra”.
Thứ ba, có ý kiến băn khoăn khi bỏ cấp huyện sẽ chuyển xấp xỉ 500 thủ tục hành chính hiện hành về cho cấp xã và lên cấp tỉnh, làm thế nào giải quyết thủ tục hành chính nhanh hơn khi dân cần? Tiêu chí nào để thực hiện được nguyên tắc “Vì việc mà tìm người chứ không vì người mà đặt việc” khi sắp xếp lại đội ngũ cán bộ dôi dư sau sáp nhập? Đó là những tâm tư cần những giải pháp hữu hiệu để thực hiện. Vì vậy, cần thiết phải sửa đổi, bổ sung tiêu chuẩn chức danh cán bộ, công chức cấp xã trong điều kiện mới để giữ chân người giỏi, người tài phục vụ Nhân dân.
Chủ trương sáp nhập tỉnh, không tổ chức cấp huyện là một định hướng lớn, mang tầm chiến lược của Trung ương đang được triển khai khẩn trương, kiên quyết, dứt khoát trên cơ sở tham vấn rộng rãi, đặt sự đồng thuận làm nền tảng. Đây là một cuộc cách mạng, là bước đột phá về thể chế chuẩn bị cho “tầm nhìn trăm năm” phát triển đất nước. Mọi cải cách thể chế đều phải vì lợi ích thiết thực và lâu dài của nhân dân. Đây là một trong những nội dung được Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh tại cuộc làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy Đà Nẵng và Tỉnh ủy Quảng Nam chiều qua, 29.3.
Mạnh mẽ, triệt để, khoa học, nhân văn, làm từ trên xuống dưới
Có thể thấy, từ sau Hội nghị Trung ương 10 khóa XIII (tháng 9.2024) đến nay, dưới sự lãnh đạo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, trực tiếp là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, cả hệ thống chính trị đã thể hiện sự thống nhất cao về ý chí và hành động, tất cả vì mục tiêu chung của Đảng, của đất nước và dân tộc. Với khát vọng lớn, tầm nhìn xa, tư duy đổi mới, sát thực tiễn, Trung ương đã đưa ra nhiều quyết sách mang tính cách mạng, đột phá, tạo nền tảng để phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới với mục tiêu cao nhất là nâng cao đời sống của người dân, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu vật chất và tinh thần của nhân dân.
Một trong những cuộc cách mạng đó chính là sắp xếp tinh gọn bộ máy, trong đó có chủ trương sáp nhập các tỉnh và không tổ chức cấp huyện.
Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu chỉ đạo tại cuộc làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy Đà Nẵng và Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Nam
Trước đó, chia sẻ về chủ trương này tại cuộc gặp mặt cán bộ lão thành cách mạng, người có công, gia đình chính sách tiêu biểu khu vực miền Trung -Tây Nguyên nhân kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết, trên cơ sở tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW, với tinh thần quyết liệt, khẩn trương, "vừa chạy vừa xếp hàng", không cầu toàn, không nóng vội, không được để gián đoạn công việc và mô hình tổ chức mới phải tốt hơn, hiệu quả hơn mô hình cũ với những bước đi, lộ trình được thực hiện bài bản, bảo đảm giữ đúng nguyên tắc, Điều lệ của Đảng, định hướng chỉ đạo của Trung ương, việc sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị được thực hiện mạnh mẽ, triệt để, khoa học, nhân văn, làm từ trên xuống dưới với phương châm "Trung ương làm gương, địa phương hưởng ứng".
Và chỉ trong 2 tháng qua, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã ban hành 21 kết luận, quyết định; Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW đã ban hành 39 văn bản hướng dẫn, tổ chức triển khai các hoạt động liên quan đến tổng kết việc thực hiện Nghị quyết này. Các cơ quan, ban, ngành ở Trung ương, như Chính phủ, Quốc hội và các tổ chức chính trị - xã hội... đã đi đầu, nêu gương, khẩn trương triển khai rà soát toàn diện các chức năng, nhiệm vụ, tiến hành sắp xếp đầu mối bên trong theo đúng tinh thần "tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả". Chính phủ đã khẩn trương ban hành chính sách để bảo đảm quyền, lợi ích của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, góp phần giải tỏa tâm tư, tạo thuận lợi cho quá trình sắp xếp. Các địa phương cũng đang tích cực, chủ động triển khai thực hiện việc tổng kết, nghiên cứu, đề xuất các phương án tinh gọn, kết thúc hoạt động, sáp nhập, hợp nhất các cơ quan một cách đồng bộ theo đúng chỉ đạo của Trung ương.
Hiện nay Bộ Chính trị đang xây dựng nội dung để trình Trung ương xem xét “Đề án sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, tiếp tục sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã”; “Đề án sắp xếp lại các tổ chức chính trị-xã hội, các hội quần chúng được Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ về trực thuộc MTTQ Việt Nam”; “Chủ trương sửa đổi Hiến pháp 2013”...; sau đó sẽ xin ý kiến nhân dân.
Các nội dung nêu trên, theo Người đứng đầu Đảng ta, đều nhằm tổ chức lại không gian phát triển kinh tế - xã hội để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng với tầm nhìn đến năm 2045 - 2050 và xa hơn nữa.
Nhân dân phải được phục vụ tốt hơn!
Theo đó, dự kiến hệ thống tổ chức bộ máy hành chính sẽ cơ cấu lại gồm 3 cấp, đó là: Trung ương - tỉnh/thành phố - xã, phường. “Cơ cấu tổ chức này sẽ hướng tới mục tiêu chính quyền và cán bộ gần dân hơn, sát dân hơn, phục vụ nhân dân tốt hơn. Chính quyền chủ động tiếp cận với người dân thay vì nhân dân phải tới chính quyền và tạo không gian cho phát triển kinh tế - xã hội của từng khu vực, vùng và đất nước...”, Tổng Bí thư khẳng định. Đây là công việc rất mới trong tư duy.
Thực tế qua tham khảo trên thế giới cho thấy, khoảng trên 80% các nước tổ chức mô hình chính quyền 3 cấp. Với chúng ta, khi tổ chức mô hình 3 cấp thì cần nghiên cứu, làm rõ: Trung ương sẽ làm gì; cấp tỉnh làm gì và chính quyền cấp xã làm gì? Đơn cử, Trung ương sẽ tập trung cho các chiến lược quốc gia, đối ngoại, quốc phòng, an ninh; cấp tỉnh triển khai các nội dung này cụ thể ở địa phương; và đặc biệt là cấp xã, theo Tổng Bí thư, đây là “cấp quan trọng nhất”, là “nơi gần dân nhất”, là nơi tổ chức triển khai tất cả các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. "Nếu nghị quyết không được triển khai tới chi bộ, tới đảng viên, tới nhân dân thì có lẽ tất cả chỉ là trên giấy", Tổng Bí thư thẳng thắn.
