Cơ sở lý luận ra đời hình thái kinh tế cộng sản chủ nghĩa

 

Sự ra đời của hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa ra đời, phủ định biện chứng hình thái kinh tế - xã hội tư bản chủ nghĩa, là kết quả tất yếu của việc giải quyết các mâu thuẫn về kinh tế và chính trị - xã hội trong lòng xã hội tư bản.

Về kinh tế, C.Mác đã “giải phẫu” xã hội tư bản chủ nghĩa, tìm ra các quy luật vận động của nó, đó là mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất với quan hệ sản xuất. Khi tìm hiểu căn cứ để C.Mác dự đoán về sự phát triển tương lai của chủ nghĩa cộng sản trong tiến trình lịch sử, V.I.Lênin chỉ ra rằng C.Mác xuất phát từ chỗ là chủ nghĩa cộng sản hình thành từ chủ nghĩa tư bản, phát triển lên từ chủ nghĩa tư bản, là kết quả tác động của một lực lượng xã hội do chủ nghĩa tư bản sinh ra - giai cấp công nhân hiện đại. Khi lực lượng sản xuất càng phát triển và mang tính xã hội hoá cao thì quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa dựa trên chế độ chiếm hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa đối với tư liệu sản xuất ngày càng trở nên lạc hậu, cản trở, kìm hãm sự phát triển của nó bấy nhiêu, C.Mác và Ph.Ăngghen đã chỉ ra, trong xã hội đầy đối kháng giai cấp đó, con người ngày càng chinh phục tự nhiên, cải tạo tự nhiên bao nhiêu thì tình trạng người áp bức, bóc lột người càng được mở rộng bấy nhiêu. Điều đó làm cho mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất mang tính chất xã hội hoá với quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa phát triển ngày càng gay gắt. Việc giải quyết mâu thuẫn này là nguồn gốc sâu xa của sự ra đời hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa.

Về chính trị - xã hội, mâu thuẫn kinh tế cơ bản đó của chủ nghĩa tư bản được thể hiện trên lĩnh vực xã hội là mâu thuẫn giữa giai cấp công nhân, nhân dân lao động với giai cấp tư sản. Giai cấp công nhân, nhân dân lao động là lực lượng chủ yếu tạo ra của cải vật chất, quyết định đến sự phát triển của xã hội; tuy nhiên, họ lại chịu sự thống trị và bị giai cấp tư sản bóc lột giá trị thặng dư. Mặt khác, dưới chủ nghĩa tư bản, sự suy đồi về đạo đức, sự giàu có, thừa thãi của số ít giai cấp tư sản đã đẩy số đông giai cấp công nhân và nhân dân lao động vào cảnh bần cùng hóa. Vì vậy, mâu thuẫn giữa giai cấp công nhân, nhân dân lao động với giai cấp tư sản ngày càng trở nên sâu sắc, không thể điều hoà. Cùng với sự phát triển của nền đại công nghiệp, giai cấp công nhân phát triển mạnh mẽ cả về số lượng và chất lượng; cuộc đấu tranh của họ từng bước chuyển từ tự phát sang tự giác. Như vậy: “Những vũ khí mà giai cấp tư sản đã dùng để đánh đổ chế độ phong kiến thì ngày nay quay lại đập vào chính ngay giai cấp tư sản. Nhưng giai cấp tư sản không những đã rèn những vũ khí sẽ giết mình; nó còn tạo ra những người sử dụng vũ khí ấy chống lại nó, đó là những công nhân hiện đại, những người vô sản”¹.

Sự ra đời hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa là kết quả tất yếu của việc giải quyết các mâu thuẫn về kinh tế, xã hội. Song, thắng lợi của cách mạng xã hội chủ nghĩa về chính trị là điều kiện tiên quyết, bởi nó giúp giai cấp công nhân, nhân dân lao động có được công cụ chính quyền để cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới.

---

1 C.Mác và Ph.Ăngghen, Toàn tập, tập 4, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội - 2002, tr. 605.