Mâu thuẫn giữa các nước tư bản chủ nghĩa, các tập đoàn tư bản, các trung tâm kinh tế lớn trong thời đại ngày nay

Đây là mâu thuẫn vốn có của chủ nghĩa tư bản, nảy sinh một cách tất yếu do quy luật cạnh tranh, cá lớn nuốt cá bé và quy luật phát triển không đều của chủ nghĩa tư bản. Vốn là quan hệ liên minh vì cùng bản chất bóc lột và chống chủ nghĩa xã hội, nhưng giữa các nước tư bản và giữa các tập đoàn tư bản luôn cạnh tranh gay gắt, hòng tìm kiếm và giành giật lợi ích trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, quân sự. Khi còn hệ thống xã hội chủ nghĩa, do nhu cầu tập trung đối phó và chống phá phong trào cách mạng, tuy vẫn cạnh tranh với nhau nhưng các nước tư bản chủ nghĩa tạm thời hòa hoãn, dàn xếp những bất đồng trong nội bộ, chưa công khai bộc lộ những mâu thuẫn có tính chất sống còn.

Ngày nay, cùng với sự thoái trào của phòng trào cách mạng thế giới, sự phát triển mạnh mẽ của cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại, những mâu thuẫn giữa các trung tâm kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển gay gắt, lúc công khai, lúc ngấm ngầm. Trong đó, Mỹ tiếp tục đóng vai trò là siêu cường trên thế giới, ra sức phát huy vai trò ảnh hưởng, tìm cách khống chế các nước, kể cả Tây Âu và Nhật Bản, hòng làm bá chủ thế giới. Tây Âu và Nhật Bản cũng tìm mọi cách để phát triển thành siêu cường kinh tế, vừa là bạn hàng, đồng minh, vừa là đối trọng của Mỹ, vị thế quốc tế không kém Mỹ, có tham vọng là những cực khác trong một trật tự thế giới đa cực. Đồng thời, giữa các tập đoàn tư bản trong các nước tư bản chủ nghĩa cũng nổi lên nhiều mâu thuẫn về lợi ích kinh tế và quyền lực chính trị.

Thực tiễn lịch sử cho thấy trong quá trình giải quyết những vấn đề toàn cầu vì lợi ích toàn nhân loại vẫn luôn không tránh khỏi xuyên qua những vấn đề lợi ích giai cấp và lợi ích dân tộc, hợp tác và đấu tranh, đó là xu thế vận động biện chứng khách quan của giai đoạn hiện nay của thời đại. Những mâu thuẫn của thời đại hiện nay tồn tại đan xen vào nhau, tác động biện chứng lẫn nhau, sự vận động của mâu thuẫn này có tác động, ảnh hưởng đến các mâu thuẫn khác và ngược lại. Trong sự vận động tổng hợp của các mâu thuẫn, việc giải quyết mâu thuẫn giữa chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa xã hội giữ vai trò quyết định.