Thực hiện trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý, là một phương thức lãnh đạo của Đảng ta.
Các cấp ủy, cán bộ, đảng viên, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, địa
phương phải nghiêm túc thực hiện trách nhiệm nêu gương; cán bộ giữ chức
vụ càng cao càng phải gương mẫu, nhất là các đồng chí Ủy viên Bộ Chính
trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương.
Nêu
gương bằng những việc làm, hành động cụ thể hằng ngày, với phương châm
“trên trước, dưới sau”, “trong trước, ngoài sau”, “học tập đi đôi với
làm theo Bác”. Đề cao vai trò, trách nhiệm tiên phong, gương mẫu với nêu
gương của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu cấp ủy, chính
quyền, cơ quan, đơn vị, cương vị càng cao càng phải gương mẫu trong tu
dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống, phong cách, tác phong, lề
lối công tác để nhân dân noi theo; phải thể hiện được bản lĩnh chính trị
vững vàng, tư tưởng đúng đắn, phẩm chất đạo đức, lối sống trong sáng,
dám nghĩ, dám làm, dám đột phá, sáng tạo, dám chịu trách nhiệm vì lợi
ích chung, hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân; có
phong cách lãnh đạo khoa học, dân chủ, sâu sát thực tiễn, thực sự là hạt
nhân đoàn kết, quy tụ, tạo động lực và phát huy trí tuệ tập thể...
Nêu
gương là đề cao “nói đi đôi với làm”, “rèn luyện suốt đời”, thường
xuyên “tự soi”, “tự sửa”, nâng cao tính cảnh tỉnh, răn đe đối với những
tư tưởng, biểu hiện tiêu cực; đồng thời, khuyến khích, cổ vũ cán bộ,
đảng viên suy nghĩ, hành động vì lợi ích chung, vì hạnh phúc của nhân
dân, làm cho Đảng ta thực sự trong sạch, vững mạnh.
Đảng
ta luôn coi cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng. Sự
nêu gương của cán bộ, đảng viên có vai trò đặc biệt quan trọng, là một trong những phương thức lãnh đạo của Đảng.
Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã ban hành nhiều
quy định về thực hiện trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên.
Mới đây nhất, Quy định số 144-QĐ/TW, ngày 9-5-2024, của Bộ Chính trị,
về “Chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn
mới” tiếp tục khẳng định vai trò, trách nhiệm gương mẫu, đi đầu của cán
bộ, đảng viên. Nhờ đó, việc thực hiện trách nhiệm nêu gương của cán bộ,
đảng viên có những chuyển biến tích cực, thể hiện qua các mặt sau:
Về tư tưởng chính trị,
đa số cán bộ, đảng viên giữ vững lập trường tư tưởng, kiên định chủ
nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, tin tưởng vào sự lãnh đạo,
đường lối đổi mới của Đảng; gương mẫu trong việc thực hiện, tuyên truyền
và bảo vệ chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà
nước. Cán bộ, đảng viên đã nhận thức đầy đủ hơn tầm quan trọng của công
tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; bước đầu có chuyển biến rõ rệt trong nhận
diện và tham gia đấu tranh với những biểu hiện suy thoái về tư tưởng
chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” để tự soi,
tự sửa.
Về đạo đức, lối sống,
nhiều cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ chốt các cấp, đã tích cực
học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, thực hiện
các bộ quy tắc, chuẩn mực đạo đức công vụ gắn với nhiệm vụ chính trị
của địa phương, cơ quan, đơn vị; qua đó, tạo được sự chuyển biến bước
đầu trong nhận thức và nêu cao tinh thần cần, kiệm, liêm, chính, chí
công vô tư, có thái độ chống chủ nghĩa cá nhân, cơ hội, thực dụng; có
tác phong sâu sát thực tế, gần gũi với cấp dưới, với nhân dân; dám nghĩ,
dám làm, dám chịu trách nhiệm; tích cực đấu tranh phòng, chống quan
liêu, tham nhũng, lãng phí... Việc thực hiện các quy định về nếp sống
văn minh, văn hóa công sở... có nhiều tiến bộ.
Về tự phê bình và phê bình,
nhiều cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu đã gương mẫu thực hiện
tự phê bình và phê bình với tinh thần xây dựng, cầu thị, tự giác. Việc
thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ trong các tổ chức đảng, cơ quan,
đơn vị đã có chuyển biến tích cực, từng bước khắc phục tình trạng độc
đoán, chuyên quyền hoặc dân chủ hình thức. Qua kiểm điểm tự phê bình và
phê bình, đã xác định rõ hơn trách nhiệm của từng cá nhân trong khuyết
điểm của tập thể.
Về quan hệ với nhân dân,
nhiều cán bộ, đảng viên, trong đó có cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp,
đã sâu sát cơ sở, gần dân, sát dân, lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của
nhân dân để có hướng xử lý phù hợp. Một số cấp ủy và chính quyền đã có
cách làm hiệu quả, như tổ chức đối thoại trực tiếp giữa lãnh đạo cấp ủy -
chính quyền với nhân dân, để kịp thời lắng nghe những vấn đề phát sinh
từ cơ sở; công bố số điện thoại đường dây nóng, số điện thoại cơ quan,
đơn vị để nhân dân phản ánh kịp thời về tinh thần trách nhiệm, thái độ
thực thi nhiệm vụ và phục vụ nhân dân... Qua đó, vừa nắm bắt tâm tư,
nguyện vọng, tiếp thu được ý kiến của nhân dân, giải quyết các vụ việc
bức xúc, phức tạp, vừa kịp thời chấn chỉnh thái độ, phong cách giao
tiếp, phục vụ nhân dân của cán bộ, đảng viên; góp phần củng cố và nâng
cao niềm tin của nhân dân vào vai trò lãnh đạo của cấp ủy, tổ chức đảng,
chính quyền và trách nhiệm thực thi công vụ của cán bộ, đảng viên.
Về trách nhiệm trong công tác,
một số cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp đã nêu gương về đổi mới tư duy,
sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, không ngại khó khăn,
gian khổ, sẵn sàng nhận nhiệm vụ do tổ chức phân công. Thực thi công vụ
bảo đảm nguyên tắc, kỷ cương, hoàn thiện các quy trình, đổi mới cách
làm, tận tụy với công việc; xây dựng và thực hiện các quy chế, quy ước,
đạo đức công vụ, nhất là về thực hành tiết kiệm, chống tham nhũng, lãng
phí.
Về ý thức tổ chức, kỷ luật,
đa số cán bộ, đảng viên gương mẫu chấp hành Cương lĩnh, Điều lệ, nghị
quyết và các quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Thực
hiện nguyên tắc tập trung dân chủ, phát huy dân chủ đi đôi với giữ
nghiêm kỷ luật trong chi bộ, cơ quan, đơn vị. Tuân thủ sự phân công,
điều động của tổ chức; gương mẫu thực hiện chế độ sinh hoạt đảng và các
nội quy, quy chế của địa phương, cơ quan, đơn vị.
Về đoàn kết nội bộ,
ở nhiều nơi, cán bộ, đảng viên đã tích cực tham gia xây dựng đoàn kết
nội bộ trong tổ chức đảng, chính quyền và các tổ chức chính trị - xã
hội. Nhiều cán bộ chủ chốt là tấm gương trong đoàn kết, tạo môi trường
làm việc dân chủ, hợp tác và giúp đỡ nhau cùng tiến bộ; tích cực đấu
tranh chống các biểu hiện chia rẽ, cục bộ, bè phái, ở một số địa phương,
cơ quan, đơn vị và khi phát hiện có dấu hiệu mất đoàn kết nội bộ, người
đứng đầu đã chủ động gặp gỡ, trao đổi, tìm hiểu, nắm bắt thông tin từ
nhiều nguồn để có biện pháp chấn chỉnh, xử lý kịp thời.
Bên cạnh kết quả đạt được, việc thực hiện trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên cũng còn hạn chế, khuyết điểm:
Một là,
một số cán bộ, đảng viên, trong đó có người đứng đầu, thậm chí cả Ủy
viên Ban Chấp hành Trung ương, Ủy viên Bộ Chính trị, cán bộ chủ chốt
chưa thể hiện vai trò tiên phong, gương mẫu. Tình trạng suy thoái về tư
tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ,
đảng viên chưa bị đẩy lùi, có mặt, có bộ phận còn diễn biến tinh vi,
phức tạp hơn; tham nhũng, lãng phí, tiêu cực vẫn còn nghiêm trọng, tập
trung chủ yếu vào đảng viên có chức vụ. Một số cán bộ lãnh đạo chủ chốt
thiếu gương mẫu trong rèn luyện tư tưởng chính trị, giữ gìn phẩm chất
đạo đức, lối sống, tác phong, với các biểu hiện, như nói không đi đôi
với làm, nói nhiều làm ít, trục lợi; lạm dụng tài sản công (công quỹ, xe
công, nhà công vụ...); lãng phí trong công tác và sinh hoạt, tiêu dùng
xa xỉ, tiệc tùng xa hoa; thiếu minh bạch trong kê khai tài sản, thu
nhập; lạm dụng chức vụ, quyền hạn trong công tác cán bộ; còn biểu hiện
quan liêu, cửa quyền, không thực sự sâu sát cơ sở, chưa kịp thời nắm bắt
được tâm tư, nguyện vọng của cán bộ, đảng viên và nhân dân.
Tình
hình mâu thuẫn, mất đoàn kết nội bộ diễn ra ở một số cơ quan, đơn vị
chưa được giải quyết kịp thời, vẫn còn cán bộ, đảng viên, kể cả cán bộ
lãnh đạo chủ chốt, ngại khó khăn, gian khổ, không sẵn sàng nhận nhiệm vụ
khi được tổ chức phân công. Một số cán bộ, trong đó có cả cán bộ cao
cấp đã vi phạm kỷ luật đảng, vi phạm pháp luật, làm xói mòn niềm tin của
nhân dân đối với Đảng.
Hai là,
vẫn còn tình trạng vi phạm quy chế làm việc của cấp ủy; thực hành dân
chủ, tự phê bình và phê bình còn mang nặng tính hình thức, chưa thực sự
phát huy hết vai trò, trách nhiệm nêu gương. Tinh thần, trách nhiệm của
nhiều cán bộ, đảng viên trong tự phê bình và phê bình chưa cao, chưa
mạnh dạn, chưa thẳng thắn, thấy đúng không bảo vệ, thấy sai không đấu
tranh, né tránh không nhận khuyết điểm, sai phạm của mình. Trong đấu
tranh còn có biểu hiện nể nang, né tránh, ngại va chạm, ngại góp ý với
đồng chí, đồng nghiệp, nhất là khi phê bình người đứng đầu; có nơi, có
lúc vẫn còn tình trạng lợi dụng phê bình để xu nịnh, lấy lòng, thổi
phồng thành tích hoặc nói xấu, cường điệu khuyết điểm, hạ thấp uy tín
của nhau.
Ba là,
công tác kiểm tra, giám sát thực hiện các quy định nêu gương của một số
cấp ủy, tổ chức đảng chưa thường xuyên, nghiêm túc, chủ yếu lồng ghép
với kiểm tra, giám sát các nghị quyết, quy định, chỉ thị khác. Nhiều vi
phạm của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ chốt, chủ yếu do cấp trên
kiểm tra, giám sát phát hiện hoặc do đơn, thư tố cáo, phản ánh, kiến
nghị, góp ý của đảng viên, nhân dân và báo chí. Việc xử lý vi phạm ở một
số địa phương, cơ quan, đơn vị còn chưa nghiêm, tính răn đe chưa cao.
Bốn là,
công tác sơ kết, đánh giá việc thực hiện quy định nêu gương còn nhiều
hạn chế. Hằng năm, không có báo cáo riêng về thực hiện trách nhiệm nêu
gương. Việc phát hiện, xây dựng gương người tốt, việc tốt và tổng kết mô
hình mới, cách làm hay để nhân rộng và biểu dương, khen thưởng chưa
được kịp thời.