Dấu ấn đối ngoại về quyền con người của Việt Nam trong năm 2022

 Năm 2022 là năm Việt Nam đã đạt được những thành tựu nổi bật trong bảo đảm quyền con người tại các diễn đàn đa phương. Những thành tựu đó một lần nữa khẳng định vai trò, vị thế của Việt Nam là một thành viên tích cực, trách nhiệm của cộng đồng quốc tế trong vấn đề nhân quyền.

Việt Nam luôn tích cực tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hiệp quốc. Ảnh: TTXVN.

Những sự kiện nổi bật

Việt Nam trúng cử làm thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc (HĐNQ LHQ) nhiệm kỳ 2023-2025

Ngày 11-10-2022, trong khuôn khổ Khóa họp lần thứ 77, Đại hội đồng LHQ (ĐHĐ LHQ) đã bỏ phiếu bầu 14 thành viên mới của HĐNQ LHQ nhiệm kỳ 2023-2025, trong đó có Việt Nam. Đây là lần thứ 2 Việt Nam trúng cử vào làm thành viên HĐNQ LHQ (nhiệm kỳ trước 2014-2016).

Việc Việt Nam trúng cử vào HĐNQ LHQ trong bối cảnh có nhiều cạnh tranh tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương (7 nước ứng cử trong khi chỉ có thể chọn được 4 trúng cử), cạnh tranh nước lớn phức tạp, có ý nghĩa rất quan trọng, góp phần khẳng định chủ trương, quan điểm đúng đắn và nhất quán của Đảng và Nhà nước ta về đặc biệt coi trọng và phát huy hiệu quả nhân tố con người trong phát triển đất nước.

Việc trúng cử HĐNQ không chỉ minh chứng cho nỗ lực bền bỉ của Việt Nam trong việc thực hiện nghiêm túc các cam kết quốc tế về quyền con người, mà còn khẳng định sự ủng hộ, tín nhiệm cũng như kỳ vọng của cộng đồng quốc tế đối với những đóng góp quan trọng và có trách nhiệm của Việt Nam vào thúc đẩy quyền con người trên thế giới.

Đây là cơ hội lớn để Việt Nam tiếp tục đóng góp tích cực vào nỗ lực chung của LHQ và cộng đồng quốc tế trong bảo vệ và thúc đẩy những giá trị phổ quát về quyền con người, cùng phấn đấu vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ, hợp tác phát triển và tiến bộ xã hội.

Sau khi Việt Nam được tín nhiệm bầu làm thành viên HĐNQ LHQ, Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres đã tới thăm Việt Nam nhân kỷ niệm 45 năm Ngày Việt Nam trở thành thành viên LHQ. Tại đây, ngài Antonio Guterres đã bày tỏ tin tưởng Việt Nam sẽ tiếp tục đóng góp tích cực, hiệu quả trong việc thúc đẩy và bảo vệ quyền con người, bởi Việt Nam là một trong những thành viên không thể thiếu của LHQ, đã, đang và sẽ có những đóng góp ý nghĩa cho công việc chung của LHQ trong giải quyết các thách thức toàn cầu, vì hòa bình và phát triển trên thế giới.

Duy trì sự tham gia tích cực, chủ động tại các diễn đàn đa phương quốc tế về quyền con người

Việt Nam đã tham gia các diễn đàn chính, lớn của LHQ về nhân quyền như: Phiên họp cấp cao và các Khóa họp thường kỳ trong năm 2022 của HĐNQ LHQ (Giơ-ne-vơ, Thụy Sỹ); đồng chủ trì thúc đẩy thông qua bằng đồng thuận Nghị quyết về “Biến đổi khí hậu và quyền lương thực” với số nước đồng bảo trợ cao tại Khoá 50 HĐNQ (tháng 7-2022); tham gia các cuộc họp của Uỷ ban 3 Đại Hội đồng Khoá 74 (tháng 10 và 11-2022); qua đó duy trì sự hiện diện thường xuyên, tích cực và trách nhiệm tại các diễn đàn đa phương về quyền con người.

Việt Nam tiếp tục tích cực cử lực lượng tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình LHQ. Từ tháng 6-2014 đến tháng 8-2022, Quân đội đã cử 512 lượt sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp tại Phái bộ Nam Sudan, Cộng hòa Trung Phi, khu vực Abyei và Trụ sở LHQ. Trong đó hơn 70 trong tổng số 512 quân nhân là nữ, trong đó có 9 nữ sĩ quan được triển khai theo hình thức cá nhân, 21 nữ quân nhân thuộc Đội Công binh số 1 và 45 nữ quân nhân thuộc các Bệnh viện dã chiến cấp 2 của Việt Nam. Các lực lượng của Việt Nam đã và đang hoàn thành tốt nhiệm vụ

Điều này đã được ngài Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres đánh giá cao: “Trên trường quốc tế, Việt Nam hiện không chỉ là nước đóng góp quan trọng cho hoạt động gìn giữ hòa bình của LHQ mà tỷ lệ nữ quân nhân Việt Nam tham gia còn nhiều gấp đôi so với tỷ lệ trung bình của nữ quân nhân nói chung trong lực lượng gìn giữ hòa bình LHQ”.

Tiếp tục triển khai đầy đủ, nghiêm túc, trách nhiệm các cam kết quốc tế về quyền con người

Tính đến nay, Việt Nam đã phê chuẩn, gia nhập 7/9 công ước cơ bản của LHQ về quyền con người và là thành viên tích cực của cộng đồng quốc tế trong việc bảo đảm các vấn đề về nhân quyền.

Việt Nam đã nỗ lực triển khai Kế hoạch tổng thể thực hiện các khuyến nghị UPR chu kỳ III; xây dựng và công bố Báo cáo giữa kỳ thực hiện UPR chu kỳ III; phối hợp với các bộ, ngành trong xây dựng và bảo vệ Báo cáo thực hiện Công ước Quyền trẻ em (CRC); xây dựng Báo cáo thực hiện Công ước LHQ về các quyền dân sự, chính trị (ICCPR), Công ước LHQ về chống tra tấn (CAT), Báo cáo lần thứ 9 thực hiện Công ước về Xóa bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử với phụ nữ (CEDAW), nộp và chuẩn bị bảo vệ Báo cáo Công ước về chống phân biệt đối xử (CERD).

Tháng 3 vừa qua, Bộ Ngoại giao tổ chức công bố Báo cáo giữa kỳ tự nguyện thực hiện các khuyến nghị mà Việt Nam đã chấp thuận theo Cơ chế rà soát định kỳ phổ quát về quyền con người (UPR) chu kỳ III. Việt Nam là một số ít quốc gia trên thế giới thực hiện Báo cáo giữa kỳ tự nguyện. Điều này đã thể hiện trách nhiệm quốc gia thành viên, sự minh bạch và nghiêm túc của Việt Nam đối với cơ chế UPR nói riêng và trong việc thực hiện các cam kết quốc tế về bảo đảm quyền con người nói chung.

Đặc biệt vào ngày 8-12, Việt Nam đã tổ chức Hội thảo cập nhật tình hình thực hiện khuyến nghị về quyền con người trong lĩnh vực lao động - xã hội theo cơ chế UPR chu kỳ III theo hình thức trực tiếp và trực tuyến. Tại đây các đại biểu khẳng định, nỗ lực của Việt Nam thúc đẩy quyền con người rất đáng được ghi nhận. Việt Nam đã nỗ lực và thực hiện 82,6% các khuyến nghị đã chấp thuận với nhiều kết quả nổi bật, đạt nhiều thành tựu ấn tượng so với các nước trong khu vực trong việc bảo đảm và thúc đẩy quyền con người ở lĩnh vực lao động, xã hội và bình đẳng giới, phòng, chống mua bán người.

Chủ trì, phối hợp với các bộ, ban, ngành tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền đối ngoại về chủ trương, đường lối, thành tựu dân chủ, nhân quyền của Việt Nam

Việt Nam đã tổ chức thành công “Triển lãm ảnh về các cộng đồng dân tộc và tôn giáo tại Việt Nam: Hòa hợp trong đa dạng” tại Giơ-ne-vơ, Thụy Sỹ; các Hội thảo quốc tế về chống bạo lực và phân biệt đối xử dựa trên xu hướng tính dục và bản dạng giới, Hội thảo quốc tế về bảo đảm quyền các nhóm dễ tổn thương trong bối cảnh biến đổi khí hậu và Hội thảo quốc tế nhân dịp kỷ niệm Ngày nhân quyền quốc tế và khởi động tiến trình UPR chu kỳ IV.

Việt Nam cũng đã phát huy các cơ chế trao đổi, đối thoại, hợp tác song phương về quyền con người với các nước như Mỹ, EU và một số nước khác, qua đó thúc đẩy hiểu biết lẫn nhau, tăng cường hợp tác trên các vấn đề quyền con người cùng quan tâm.

Định hướng của Việt Nam về quyền con người tại các diễn đàn đa phương

Thời gian tới, Việt Nam tiếp tục thể hiện vai trò tích cực của mình khi tham gia đảm nhiệm vai trò thành viên HĐNQ LHQ nhiệm kỳ 2023-2025. Việt Nam sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các nước thành viên, đóng góp thực chất vào công việc chung của HĐNQ, thúc đẩy đối thoại và hợp tác quốc tế trên tinh thần tôn trọng, hiểu biết lẫn nhau, thúc đẩy quyền con người, đáp ứng điều kiện, nhu cầu và lợi ích chính đáng của các quốc gia, nhất là các nước đang phát triển.

Tại các các khóa họp của HĐNQ, Việt Nam sẽ cùng các nước thành viên thúc đẩy các sáng kiến, giải pháp trong các lĩnh vực các trọng tâm của LHQ và quan tâm chung của cộng đồng quốc tế, như phát triển bền vững (thực hiện Chương trình Nghị sự 2030 về phát triển bền vững), ứng phó với biến đổi khí hậu, di cư, bảo vệ và thúc đẩy quyền của các nhóm dễ bị tổn thương (phụ nữ, trẻ em, người khuyết tật, các nhóm thiểu số, người di cư...).

Theo đó, ưu tiên của Việt Nam tại HĐNQ LHQ và các diễn đàn đa phương khác về quyền con người sẽ tập trung vào các nhóm vấn đề: (i) Đề cao các nguyên tắc, tôn chỉ, mục đích của Hiến chương LHQ, chức năng, nhiệm vụ của HĐNQ và các cơ chế của Hội đồng, đóng góp vào nỗ lực nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội đồng; (ii) Bảo vệ các nhóm dễ tổn thương và đấu tranh chống bạo lực và phân biệt đối xử với các nhóm này; (iii) Thúc đẩy bình đẳng giới; (iv) Thúc đẩy và bảo vệ quyền con người trong ứng phó với biến đổi khí hậu, nhất là trong việc bảo đảm quyền của các nhóm dễ bị tổn thương; (v) Thúc đẩy và bảo đảm quyền con người trong thời đại chuyển đổi số; (vi) Thúc đẩy việc bảo đảm quyền sức khỏe, nhất là các nội dung liên quan đến quyền con người trong ứng phó với đại dịch COVID-19 và các dịch bệnh truyền nhiễm khác; (vii) Thúc đẩy và bảo đảm quyền của người dân có việc làm thỏa đáng, đóng góp vào nỗ lực chung thực hiện Chương trình Nghị sự 2030 vì sự Phát triển bền vững; (viii) Thúc đẩy và bảo đảm quyền giáo dục có chất lượng, trong đó bao gồm cả giáo dục về quyền con người nhằm nâng cao nhận thức của người dân và năng lực của các cơ quan thực thi pháp luật.

Tiếp tục thực hiện đầy đủ, có trách nhiệm các cam kết quốc tế của Việt Nam con người, trong đó tiến hành xây dựng và nộp Báo cáo UPR chu kỳ IV; phối hợp với các bộ, ban, ngành liên quan triển khai tốt, nghiêm túc thực hiện các cam kết quốc tế về quyền con người và công tác xây dựng, nộp và bảo vệ đúng hạn các Báo cáo quốc gia thực hiện các Công ước quốc tế về quyền con người mà Việt Nam là thành viên như các Công ước ICCPR, CAT, CERD, CRPD, CEDAW.

Tiếp tục triển khai công tác thông tin, tuyên truyền thành tựu của Việt Nam về dân chủ, nhân quyền, dân tộc, tôn giáo, các nỗ lực và thành tựu của ta trong phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quyền con người.. và các vấn đề khác được cộng đồng quan tâm, góp phần đấu tranh, bác bỏ những thông tin xuyên tạc, một chiều.

Ngày Nhân quyền quốc tế (10-12) năm 2022, LHQ đã chọn chủ đề “Phẩm giá, tự do và công lý cho tất cả mọi người”. Đây cũng là những mục tiêu của Việt Nam trong bảo đảm quyền con người. Với vai trò thành viên HĐNQ LHQ nhiệm kỳ 2023-2025, Việt Nam sẽ đóng góp trực tiếp vào nỗ lực bảo vệ và thúc đẩy quyền con người trên toàn thế giới.

VTT (St)