Việc đặt tên đường phố tưởng chừng là một công việc đơn giản, nhưng lại phản ánh sâu sắc chất lượng quản trị, năng lực và trách nhiệm của cán bộ cơ sở. Gần đây, không ít quyết định đặt tên đường phố gây tranh cãi đã phơi bày một thực trạng nghiêm trọng: công tác cán bộ thất bại toàn tập.
Giao quyền là đúng, nhưng thực thi lỏng lẻo
Nhà nước giao quyền chủ động cho các đơn vị cơ sở là một chính sách hợp lý, thể hiện tư tưởng đổi mới và phân quyền. Các địa phương có thể chủ động trong việc đặt tên đường, phố, vừa phù hợp quy hoạch đô thị, vừa phát huy giá trị văn hóa – lịch sử địa phương.
Vấn đề nằm ở cách thức giao quyền và cơ chế kiểm tra giám sát. Hiện nay, việc này còn rất lỏng lẻo, chưa chuẩn hóa, dẫn đến quyền lực thực tế bị “tự do hóa” quá mức. Cấu trúc hành chính bên trong vẫn què quặt, chỉ có vẻ bề ngoài đổi mới, khiến những quyết định quan trọng như đặt tên đường phố dễ rơi vào tay những cán bộ thiếu năng lực và thiếu trách nhiệm.
Trình độ và cơ chế vận hành của cán bộ cơ sở
Thực tế cho thấy, đa số quan chức xã, phường:
- Học vấn hạn chế, ít có bằng chính quy; phần lớn học chuyên tu hoặc tại chức, không được đào tạo bài bản.
- Lên chức nhờ quan hệ, cơ chế, không phản ánh năng lực thực chất.
- Tính cách và đạo đức công vụ còn yếu, tham lam và thiếu trách nhiệm với cộng đồng.
Khi những người như vậy được giao quyền đặt tên đường phố, kết quả là những cái tên gây tranh cãi, phản cảm, hoặc thiếu cơ sở lịch sử – văn hóa.
Pháp luật và thủ tục thay đổi tên đường phố
Theo Nghị định 91/2005/NĐ-CP, việc thay đổi tên đường phố phải tuân thủ một quy trình nghiêm ngặt:
1. Thành lập Hội đồng tư vấn
Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phải thành lập Hội đồng tư vấn về đặt tên, đổi tên đường, phố và công trình công cộng, có nhiệm vụ nghiên cứu, xác lập ngân hàng tên và lên danh mục các đường, phố cần đổi tên hoặc đặt tên mới.
2. Lấy ý kiến các cơ quan chuyên môn và cộng đồng
Trước khi trình Hội đồng nhân dân cùng cấp, Ủy ban nhân dân phải lấy ý kiến của các cơ quan chuyên môn (Hội Khoa học lịch sử, Hội Văn học nghệ thuật), tổ chức Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể và các nhà khoa học.
Việc lấy ý kiến cần được công khai để nhân dân tham gia góp ý.
3. Trình Hội đồng nhân dân quyết định
Sau khi hoàn tất các bước trên, Ủy ban nhân dân trình Hội đồng nhân dân cùng cấp xem xét và ra nghị quyết chính thức về việc đặt tên hoặc đổi tên đường, phố.
4. Công bố và thực hiện
Nghị quyết được công bố công khai và tổ chức thực hiện việc gắn biển tên đường phố trong thời hạn 30 ngày kể từ khi có hiệu lực.
Hội đồng chuyên môn: điểm đen dễ bị lợi dụng
Trớ trêu thay, Hội đồng chuyên môn vốn là cơ chế giám sát nhưng lại trở thành “điểm đen dễ bị lợi dụng”:
- Lợi dụng cơ chế để chạy quan hệ: Các thành viên hội đồng có thể thông đồng, ưu ái hoặc chịu áp lực từ quan chức địa phương, dẫn đến danh sách tên được duyệt không khách quan.
- Thiếu minh bạch và giám sát: Quá trình họp hội đồng thường không công khai, dư luận khó biết ai tham gia và ai chịu trách nhiệm, tạo cơ hội cho sai phạm hoặc quyết định cục bộ theo lợi ích nhóm.
- Thẩm định hình thức: Một số hội đồng chỉ “ký cho có”, không thực sự đánh giá về lịch sử, văn hóa hay tác động xã hội, khiến những quyết định sai lầm được hợp thức hóa.
Hậu quả
Khi những quan chức hạn chế năng lực đưa ra các quyết định cục bộ, dư luận không chỉ phản đối trên mạng xã hội, mà còn lên tiếng bằng văn bản, đòi cơ quan cấp trên kiểm tra và điều chỉnh. Tình trạng này không chỉ gây lãng phí nguồn lực, làm xấu bộ mặt đô thị, mà còn phơi bày toàn bộ lỗ hổng trong công tác cán bộ, đặc biệt là cơ chế giám sát bị lợi dụng.
Kết luận
Việc đặt tên đường phố không chỉ là vấn đề danh xưng, mà là tấm gương phản chiếu chất lượng quản trị và cán bộ cơ sở. Khi trao quyền mà không đi kèm cơ chế kiểm tra, giám sát và chuẩn hóa năng lực cán bộ, mọi chính sách đổi mới chỉ là bề nổi, còn thực chất vẫn là hành chính què quặt.
Để khắc phục, cần thắt chặt quy trình, chuẩn hóa năng lực cán bộ và tăng cường giám sát, đặc biệt là kiểm soát hoạt động của Hội đồng chuyên môn, để đảm bảo rằng tên đường phố không phản ánh sự bất lực của hệ thống quản trị, mà thực sự phục vụ giá trị lịch sử, văn hóa và cộng đồng.
Các cụ có câu "Mưa dầm thấm đất": một cơn mưa dù nhỏ nhưng mưa lâu sẽ làm sụp cả một núi lớn./.
Ảnh: Lượm trên mạng!
Khuyết danh ST.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét