NHẬN THỨC RÕ MỐI QUAN HỆ GIỮA ĐẢNG VÀ NHÀ NƯỚC
TRONG THỜI KỲ MỚI (Kỳ 4)

Trong bối cảnh cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng đang tiến hành tinh gọn bộ máy lãnh đạo, điều hành đất nước để tiến tới mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, công bằng, dân chủ, văn minh”…các thế lực thù địch cũng đồng thời lợi dụng công cuộc đổi mới của Đảng, Nhà nước ta để cho rằng: “Đảng đang làm thay Nhà nước”, “ không nhận thấy vai trò của nhà nước trong quản lý, điều hành đất nước mà chỉ nhìn thấy vai trò của Đảng…”. Do đó, làm rõ mối quan hệ giữa Đảng và nhà nước trình hình hiện nay là vấn đề quan trọng và cần thiết cả về lý luận và thực tiễn.

Mối quan hệ giữa đảng và nhà nước là sự liên đới tác động giữa hai chủ thể.  Đảng và nhà nước là hai thực thể chính trị và công quyền khác biệt, được biểu hiện  trên các khía cạnh sau đây:

Một là, đó là quan hệ giữa lực lượng chính trị và bộ máy công quyền. Lực lượng chính trị là một nhóm người trong dân cư và nó đại diện cho những người đó. Đảng Cộng sản Việt Nam đại diện cho hơn năm triệu đảng viên của Đảng. Nhà nước là cơ quan công quyền đại diện cho toàn dân. Nói cách khác nó là công bộc của dân (làm những gì vì lợi ích cho dân). Giữa đảng và nhà nước là quan hệ mục đích nắm quyền (mục đích của Đảng) và hoạt động quản lý xã hội (của nhà nước). Nếu một đảng cầm quyền, họ sẽ ''thâu tóm” mọi thực quyền của nhà nước bằng chính những người của Đảng nắm các vị trí trong bộ máy công quyền. Nhà nước là công cụ quản lý đại diện cho công dân nhưng chịu sự chi phối của đảng cầm quyền. Chi phối bằng chủ trương, quyết sách, định hướng, hành động đưa chúng vào đời sống qua luật pháp, điều hành hoặc phán quyết của tòa án.

Như thế trong điều kiện một đảng nào đó cầm quyền, họ không có lý do gì phải ''làm thay nhà nước'' cả, vì họ nắm hết các vị trí quan trọng rồi. Nếu Đảng Cộng sản Việt Nam có biểu hiện làm thay thì phải tìm cho được. Quyết khắc phục thì có thể khắc phục được.

Hai là, có sự đan xen chức năng trong một cá nhân giữ vị trí trong bộ máy nhà nước một khi họ là đảng viên của đảng cầm quyền. Đó là sự chuyển tải tinh thần chính trị qua điều hành xã hội. Họ làm việc của công quyền nhưng phải quán triệt tinh thần chính trị của đảng cầm quyền. Thông qua những người này đảng cầm quyền nhà nước và định hướng đối với xã hội.

Nếu họ làm kém, tùy từng mức độ mà họ bị trừng phạt ở những mức khác nhau như khiển trách, cách chức... (ở những nước đa đảng chính trị, bộ máy của đảng cầm quyền yếu kém, làm mất lòng tin của xã hội thì khả năng mất vị trí cầm quyền là rất lớn như chúng ta đã biết). Như thế cũng không có quan hệ nào để dẫn đến lẫn lộn chức năng. Trọng mọi hoạt động điều hành đất nước, Tổng thống Mỹ Đ. Trăm đương nhiệm mà yếu kém thì liệu nay mai Đảng Cộng hòa còn tín nhiệm ông ta nữa hay không. Đây cũng chính là vần đề mà Đảng Cộng sản Việt Nam luôn luôn nhấn mạnh: ''Công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn chưa làm sáng tỏ được một số vấn đề về Đảng cầm quyền".

Chất lượng của công quyền phản ánh năng lực chính trị của đảng cầm quyền. Một bộ máy công quyền yếu kém, năng lực không hoàn thành được nhiệm vụ, tham nhũng, mắc lỗi tác phong trong điều hành (hách dịch, chây lười, cẩu thả) thì đảng cầm quyền không thể ''vô can” được. Tất nhiên đó là trách nhiệm chính trị của đảng (uy tín với xã hội, cơ hội và niềm tin trong nhân dân...). Bộ máy công quyền đưa xã hội phát triển, tình hình ổn định thì vị thế chính trị của đảng được củng cố.

Trong bối cảnh cả hệ thống chính trị đang tập trung thực hiện tinh giảm biên chế, nâng cao hiệu lực, hiệu năng, hiệu quả bộ máy quản lý nhà nước. Các nhà khoa học cần làm rõ qua phân tích, đánh giá, ''mổ xẻ'' căn nguyên và lý giải một cách thoả đáng và trách nhiệm để cùng tìm ra giải pháp hiệu quả và khoa học, khả thi nhất để Đảng, Nhà nước làm “đúng vai, tròn vai”  mà Cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhiều lần nhấn mạnh./.