NHẬN THỨC RÕ MỐI QUAN HỆ GIỮA ĐẢNG VÀ NHÀ NƯỚC

TRONG THỜI KỲ MỚI (Kỳ 3)

 

Trong bối cảnh cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng đang tiến hành tinh gọn bộ máy lãnh đạo, điều hành đất nước để tiến tới mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, công bằng, dân chủ, văn minh”…các thế lực thù địch cũng đồng thời lợi dụng công cuộc đổi mới của Đảng, Nhà nước ta để cho rằng: “Đảng đang làm thay Nhà nước”, “ không nhận thấy vai trò của nhà nước trong quản lý, điều hành đất nước mà chỉ nhìn thấy vai trò của Đảng…”. Do đó, làm rõ mối quan hệ giữa Đảng và nhà nước trình hình hiện nay là vấn đề quan trọng và cần thiết.

Nhà nước là tổ chức công quyền duy nhất trong hệ thống chính trị. Công quyền là quyền lực công. Quyền lực công trong nền dân chủ là quyền lực của nhân dân, khác căn bản với xã hội phong kiến khi quyền lực công trong tay một người. Vì vậy quyền lực công ở nước ta chính là quyền của nhân dân trao cho nhà nước với những con người cụ thể, với những vị trí khác nhau trong bộ máy. Chính do nguồn gốc này mà Hồ Chủ tịch đã nói với người dân rằng khi chính phủ của những con người cụ thể điều hành mà không tốt thì có thể thay bằng một chính phủ khác. Ngụ ý rằng những người yếu kém thì phải bị thay thế (thậm chí Người còn dùng chữ ''phế bỏ nó đi''). Đây chính là bản chất dân chủ cơ bản, khác về bản chất, về văn hóa và sự tiến bộ của lịch sử xã hội.

Bộ máy công quyền của các nền dân chủ hiện luôn luôn có sự can thiệp chính trị thể hiện qua một đảng được xã hội tín nhiệm, trở thành đảng cầm quyền. Khi trở thành đảng cầm quyền, tất cả những vị trí quan trọng, chủ chốt đều do đảng cầm quyền nắm giữ. Đó chính là trật tự của nền chính trị của các thiết chế dân chủ. (Thực ra những nền dân chủ còn thấp thì tranh chấp quyền lực là triền miên, có bầu cử nhưng không tôn trọng kết quả, lập ra các lực lượng phá hoại lẫn nhau...Tình trạng đó hiện nay rải rác vẫn còn, nhưng không nhiều). Đảng cầm quyền thực chất là đảng đã hoạt động bằng nhà nước để lãnh đạo xã hội. Những hoạt động cụ thể của đảng (sinh hoạt, đại hội, hội nghị...) chỉ là việc của nội bộ trong đảng. Đảng lãnh đạo xã hội bằng nhà nước khi đã trở thành đảng cầm quyền. Chính vì các nước tổ chức hệ thống chính trị như vậy nên họ không bao giờ mắc phải tình trạng ''đảng làm thay nhà nước'' như nước ta.

Bộ máy công quyền nhà nước làm những việc căn bản sau đây: phân chia lãnh thổ thành các cấp hành chính, đặt ra pháp luật, xây dựng bộ máy, điều hành xã hội trực tiếp, hàng ngày những lĩnh vực pháp luật đặt ra. Nhà nước đặt ra các luật thuế, tổ chức thanh tra kiểm tra bằng quyền lực công. Nhà nước tổ chức cưỡng chế những hành vi của cá nhân và tổ chức vi phạm pháp luật, vi phạm quyền và lợi ích hợp pháp của xã hội và công dân. Nhà nước phán xét bằng tòa án, theo luật công những hành vi nguy hiểm của các cá nhân...

Những việc làm đó đều trên tinh thần của đảng cầm quyền. Nếu đảng nào mất vị trí cầm quyền thì những việc làm đó vẫn diễn ra nhưng do một lực lượng chính trị khác chi phối. Đây là khía cạnh rất căn bản, sớm muộn cũng phải nhận thức một cách chính xác và đúng đắn. Như thế là rất rõ sự khác nhau về chức năng….