Chủ nghĩa xã hội là chế độ “Có nền kinh tế phát triển cao dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại và quan hệ sản xuất tiến bộ phù hợp”.

 

Đây là đặc trưng về phương diện kinh tế của xã hội xã hội chủ nghĩa. Với tính cách là chế độ xã hội tiên tiến, là nấc thang sau chủ nghĩa tư bản trong tiến trình phát triển tất yếu khách quan của lịch sử loài người, chủ nghĩa xã hội ở giai đoạn chín muồi nhất định phải có nền kinh tế phát triển cao. Tất nhiên, đó phải là cơ sở kinh tế để chủ nghĩa xã hội phát triển trên cơ sở của chính nó. Điều này được xác định trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội, cần tập trung phát triển lực lượng sản xuất, khoa học công nghệ hiện đại, lấy phát triển kinh tế là trung tâm; do đó, chủ nghĩa xã hội là xã hội có nền kinh tế phát triển cao, làm ra nhiều của cải, không ngừng nâng cao mức sống của các tầng lớp nhân dân.

Nền kinh tế phát triển cao đòi hỏi phải dựa trên lực lượng sản xuất tiên tiến, hiện đại; đồng thời, phải có quan hệ sản xuất phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất. Nếu chỉ nói một chiều rằng chủ nghĩa xã hội là xã hội có lực lượng sản xuất phát triển cao mà không nói đến quan hệ sản xuất dựa trên chế độ công hữu, phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất thì như vậy sẽ phiến diện, không phân biệt được chủ nghĩa xã hội với chủ nghĩa tư bản.

Sự phát triển của quan hệ sản xuất là một tất yếu của toàn cầu hóa, một mặt, mở rộng hoạt động của nó thông qua ngoại giao phát triển kinh tế và củng cố quốc phòng,… đồng thời, khẳng định được uy tín, vị thế, tiềm lực, cơ đồ của quốc gia – dân tộc trên trường quốc tế. Phát triển quan hệ sản xuất phù hợp không chung chung mà phải có bước đi, hoàn thiện thích hợp được cụ thể hóa vào các chiến lược quốc gia, vừa bảo đảm vừa tạo điều kiện phát triển đất nước, vừa bảo đảm tính dẫn dắt làm sáng tỏ con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta hiện nay.