NIỀM TIN, CHẤT VĂN HÓA CỦA BỘ ĐỘI HẢI QUÂN 

Văn hóa bảo vệ chủ quyền quốc gia trên biển là một thành tố quan trọng của văn hóa biển, đảo Việt Nam. Nó liên tục được bồi đắp theo dòng chảy lịch sử, tạo thành hệ giá trị, trở thành niềm tin, giúp chất văn hóa của Bộ đội Hải quân, lực lượng nòng cốt bảo vệ chủ quyền biển, đảo ngày nay được phát huy hiệu quả trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.

Lịch sử dựng nước, giữ nước từ hàng nghìn năm trước, cư dân người Việt đã gắn bó, lấy biển, đảo là không gian sinh tồn và quyết liệt bảo vệ không gian chủ quyền ấy. Đây chính là cơ sở xuất phát, là gốc rễ, nền tảng để xây dựng niềm tin, tạo ra sức mạnh bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia, phát triển, vun đắp các giá trị, trở thành nền tảng văn hóa biển, đảo.

Ngoài truyền thuyết Lạc Long Quân và Âu Cơ sinh ra một bọc trăm trứng, 50 người con theo cha xuống biển, 50 người con theo mẹ lên rừng, từ thời Vua Hùng Vương thứ sáu, quân, dân ta đã đánh thắng quân giặc từ đảo Quỳnh Châu.

Trải qua thời gian, những trận thủy chiến nổi tiếng trên sông Bạch Đằng do Ngô Quyền chỉ huy và những trận đánh vang lừng cũng trên chính dòng sông ấy thời nhà Trần đã chứng minh giá trị văn hóa bảo vệ chủ quyền quốc gia biển, đảo Việt Nam.

Sang thời Nguyễn, triều đình Vua Gia Long giao cho đội Hoàng Sa cùng thủy quân ra Hoàng Sa khảo sát, đo vẽ đường biển, ghi nhớ chủ quyền. Các đời vua triều Nguyễn rất quan tâm đến việc phát huy sức mạnh của con người, văn hóa khi huy động nhân dân sở tại ven biển sẵn sàng thuyền bè, khí giới, phương tiện tiếp ứng đánh giặc biển lúc cần...

Thời hiện đại, kể từ khi ra đời đến nay, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, trực tiếp là Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Bộ đội Hải quân đã không ngừng kế thừa truyền thống cha ông, vun đắp niềm tin, xây dựng nên những giá trị văn hóa quân sự mới. Những giá trị ấy được tựu trong công tác tư tưởng, tổ chức và cao nhất là giá trị phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ người chiến sĩ hải quân”.

Đó là tình yêu quê hương, đất nước hòa trộn với tình yêu biển, đảo; sẵn sàng hy sinh để bảo vệ biển, đảo Tổ quốc trong bất cứ hoàn cảnh, tình huống nào. Đó là những tri thức phong phú và tài thao lược của cha ông ta trong đánh giặc trên sông, biển được thế hệ hôm nay gìn giữ, phát triển theo yêu cầu của các hình thái chiến đấu chống quân xâm lược. Đó là nghệ thuật thủy chiến, thủy binh của dân tộc ta là một phần tinh hoa nghệ thuật quân sự Việt Nam được Bộ đội Hải quân phát triển lên tầm cao mới.

Văn hóa của Bộ đội Hải quân được phát huy cao độ trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước với những chiến công vang dội. Trong đó, sự kiện đầu tháng 8-1964, lần đầu ra quân chiến thắng hải quân và không quân Mỹ của Hải quân nhân dân Việt Nam. Bộ đội Đặc công Hải quân đã rèn luyện, trở thành những Yết Kiêu thời hiện đại bơi hàng chục ki-lô-mét, dũng cảm, mưu trí đánh chìm nhiều tàu hiện đại hàng nghìn tấn của đối phương. Đồng thời, thành công mở Đường Hồ Chí Minh trên biển, góp công lớn cùng quân và dân làm nên Đại thắng mùa Xuân 1975, thống nhất đất nước.

Ngày nay, vấn đề an ninh, tranh chấp trên Biển Đông diễn biến phức tạp, khó lường cùng sự tác động mạnh của kinh tế thị trường khiến việc xây dựng niềm tin, phát huy hiệu quả các giá trị văn hóa biển, đảo trong xây dựng Quân chủng Hải quân chính quy, hiện đại, đáp ứng đòi hỏi cao trong công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc trở thành vấn đề cấp thiết.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng, niềm tin của Bộ đội Hải quân được bồi đắp liên tục thông qua nhiều hình thức hoạt động khác nhau.

Không chỉ nhận được sự quan tâm, chăm lo từ lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng mà Bộ đội Hải quân còn nhận được sự quan tâm, chăm lo của các tổ chức chính trị-xã hội, các tầng lớp nhân dân. Phong trào "Cả nước hướng về Trường Sa-Trường Sa vì cả nước"; các quỹ vì biển, đảo; cuộc vận động sáng tác, trưng bày, triển lãm về đề tài biển, đảo; chương trình kết nghĩa, phối hợp tuyên truyền về biển, đảo của các đơn vị hải quân, Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển, dân quân... Những điều đó đã mang lại hiệu quả thiết thực giúp họ vững niềm tin, bồi đắp các giá trị văn hóa mới, hướng tới thực hiện tốt hơn nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền quốc gia trên biển.

Trong tổ chức, lãnh đạo, chỉ huy, việc xây dựng niềm tin, ý chí và văn hóa được hòa quyện thể hiện qua nhiều nội dung. Từ nghị quyết lãnh đạo của Đảng, các cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì, người chỉ huy các cấp đã đồng sức, đồng lòng xây dựng chủ trương, biện pháp phù hợp, sáng tạo, phải luôn quán triệt và tổ chức đưa nghị quyết vào cuộc sống; nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu; lãnh đạo, chỉ huy cơ quan, đơn vị hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ trong mọi tình huống. Cho dù cách xa đất liền, hoạt động phân tán, độc lập nhưng các cấp ủy, tổ chức đảng vẫn thực hiện đúng nguyên tắc tập trung dân chủ, tự phê bình và phê bình, giữ vững nền nếp, chế độ sinh hoạt Đảng.

Với nhiều biện pháp linh hoạt, sáng tạo sát tình hình thực tiễn, các tổ chức đảng ở vùng biển, đảo của Bộ đội Hải quân đã lãnh đạo đơn vị đoàn kết, thống nhất, khắc phục khó khăn, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt nhiệm vụ; sẵn sàng chiến đấu, hy sinh làm nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc.

Ở bên trong, theo thời gian, tình yêu, tinh thần và phẩm chất gắn bó, sẵn sàng hy sinh bảo vệ chủ quyền biển, đảo Tổ quốc của Bộ đội Hải quân liên tục được bồi đắp, phát huy. Bộ đội Hải quân luôn thấm nhuần ý nghĩa phương châm: "Đảo là nhà, biển cả là quê hương, quân dân trên đảo là anh em ruột thịt"; "Còn đảo, còn người, còn Tổ quốc"; "Xây dựng đảo mạnh về phòng thủ, tốt về lối sống, đẹp về cảnh quan môi trường"... Nhờ đó mà niềm tin, văn hóa của lính biển càng rực rỡ, thắm đượm và biến thành tinh thần cống hiến, hy sinh, kiên cường vượt khó cho dù cuộc sống hằng ngày còn thiếu thốn, gian nan. Thậm chí, dẫu biết ngày mai có thể hy sinh nhưng Bộ đội Hải quân vẫn sừng sững lòng tin, chắc tay súng, hiên ngang giữa bốn bề sóng vỗ.

Bộ đội Hải quân thấm nhuần tinh thần mỗi tấc đất, góc đảo, sải biển là chủ quyền thiêng liêng của quốc gia. Bộ đội Hải quân cùng nhân dân gìn giữ, bồi đắp và phát huy truyền thống văn hóa biển, đảo của cha ông, tạo thành những "cột mốc mềm" trên các vùng biển, đảo Tổ quốc, bằng việc: Lập làng, chùa, cắm mốc, dựng cột cờ...

Trong công tác, Bộ đội Hải quân luôn có mối liên hệ khăng khít với nhân dân và với các lực lượng khác. Những người lính giữ biển luôn được ôm ấp bởi tình yêu thương, che chở; được thấm đẫm những nét văn hóa trong đời sống lao động, sản xuất của nhân dân vùng biển... Họ hòa mình vào đời sống của người dân để hiểu và chia sẻ, người lính biển đã trở thành người thân, người bạn đồng hành tin cậy với ngư dân trên biển.

Trong thực tiễn đã xuất hiện những tấm gương bộ đội hy sinh trong chiến đấu, bảo vệ biển, đảo Tổ quốc; hay những tấm gương cùng ngư dân bám biển, sẵn sàng hỗ trợ ngư dân trong cuộc sống, lao động, khi gặp nạn trên biển.

Lính biển chú trọng xây dựng tinh thần đoàn kết, sự gắn bó keo sơn như anh em một nhà. Cán bộ các cấp đã thực sự gương mẫu về ý chí và hành động, cấp trên, cấp dưới thân tình như người trong gia đình, thường xuyên hỏi thăm, kịp thời động viên, chia sẻ những vướng mắc, khó khăn. Chính vì thế mà niềm tin luôn được hiện hữu và bồi đắp, trở thành chất văn hóa rất riêng của người chiến sĩ hải quân.

Tuy nhiên, trong thực tiễn hiện nay, niềm tin, đặc trưng văn hóa của những người lính biển đang bị chi phối bởi suy nghĩ so sánh làm nảy sinh những mâu thuẫn giữa cống hiến, hy sinh và hưởng thụ. Ở một tầng nấc nào đó, trong công tác, đôi khi vẫn còn những cắn sạn và hạt bụi mang biểu hiện của lười nhác, vị kỷ cá nhân, gia trưởng, độc đoán, chuyên quyền. Đây chính là những “vật cản” hữu hình làm giảm niềm tin và ảnh hưởng tới nét văn hóa độc đáo của lính biển đã tạo dựng.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng dạy: “Ngày trước ta chỉ có đêm và rừng. Ngày nay ta có ngày, có trời, có biển. Bờ biển ta dài, tươi đẹp, ta phải biết giữ gìn lấy nó”. Thiết nghĩ, bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, bên cạnh việc thấm nhuần lời dạy của Bác Hồ kính yêu, Bộ đội Hải quân cần tích cực, nỗ lực học tập, rèn luyện nhiều hơn nữa để niềm tin và văn hóa của Bộ đội Hải quân thêm sáng tỏ, đặc sắc. Bên cạnh đó, thực hiện chủ trương xây dựng Quân chủng Hải quân hiện đại, mỗi cán bộ, chiến sĩ hải quân cần quán triệt sâu sắc quan điểm của Tổng Bí thư Tô Lâm: “Học tập suốt đời để dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám hy sinh vì lợi ích chung, để trở thành người có ích cho xã hội”.

Đây chính là biện pháp để xây dựng niềm tin luôn vững vàng, để văn hóa của Bộ đội Hải quân không ngừng được bồi đắp, biến thành động lực làm chủ phương tiện, vũ khí, khí tài và trang bị hiện đại; hướng tới huấn luyện giỏi, sẵn sàng chiến đấu cao, làm chủ vùng biển, quyết chiến quyết thắng./.

Báo QĐND