Xây dựng lực lượng Dân quân tự vệ là một trong những quy luật tất yếu phát triển sức mạnh quân sự

 Trong quá trình lãnh đạo Cách mạng nước ta, Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã vận dụng sáng tạo những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lê-nin, một trong những nguyên lý cơ bản đó là sử dụng lực lượng toàn dân, tạo nên sức mạnh của cả Dân tộc. Tất yếu phải xây dựng các lực lượng vũ trang, trong đó sự ra đời, phát triển của lực lượng Dân quân tự vệ là một trong những quy luật phổ biến duy trì, phát triển sức mạnh quân sự.

gày 28 tháng 3 năm 1935, Đại hội lần thứ nhất Đảng Cộng sản Đông Dương ra “Nghị quyết về đội tự vệ”, đây là mốc son và trở thành ngày truyền thống của lực lượng Dân quân tự vệ. Ngày này, đánh dấu một trong những sự kiện lịch sử có ý nghĩa vô cùng quan trọng với việc gìn giữ và phát triển đất nước, xây dựng an ninh quốc phòng, bảo vệ độc lập, tự do và chủ quyền của Dân tộc Việt Nam.

Dân quân tự vệ là một thành phần trong lực lượng vũ trang nhân dân, có vai trò quan trọng trong sự nghiệp cách mạng của Đảng. Đây là lực lượng vũ trang quần chúng vừa là dân, vừa là quân, không thoát ly sản xuất, công tác, được tổ chức tại cơ sở, đặt dưới sự lãnh đạo của Cấp ủy Đảng, sự quản lý, điều hành của chính quyền địa phương; sự chỉ huy trực tiếp của cơ quan quân sự cùng cấp. Dân quân tự vệ là một trong những công cụ chủ yếu để bảo vệ Đảng, chính quyền, bảo vệ tính mạng, tài sản của Nhân dân, của Nhà nước ở cơ sở. Trải qua các thời kỳ cách mạng, lực lượng Dân quân tự vệ được xây dựng và phát triển không ngừng với những tên gọi: Tự vệ đỏ, Du kích quân, Dân quân và Dân quân tự vệ. Ở từng thời kỳ, chức năng, nhiệm vụ, đặc điểm, tổ chức biên chế... của lực lượng Dân quân tự vệ đã có sự bổ sung, phát triển cho phù hợp với tình hình, nhiệm vụ của Cách mạng. Cùng với sự trưởng thành, lớn mạnh không ngừng của lực lượng vũ trang nhân dân, lực lượng Dân quân tự vệ có sự phát triển mạnh mẽ cả về cơ cấu, thành phần, trang bị, số lượng và chất lượng, nhất là chất lượng chính trị, trở thành lực lượng quan trọng tham gia giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở cơ sở và tham gia tích cực, hiệu quả trong phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai. Đánh giá về vai trò của lực lượng Dân quân tự vệ, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: Dân quân, tự vệ và du kích là lực lượng của toàn dân tộc, là một lực lượng vô địch, là một bức tường sắt của Tổ quốc. Vô luận kẻ địch hung bạo thế nào, hễ đụng vào lực lượng đó, bức tường đó, thì địch nào cũng phải tan rã [2].

Lịch sử phát triển của Dân quân tự vệ đã gắn liền với sự nghiệp giành độc lập, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Từ năm 1935 đến năm 1945, các đội tự vệ ở cả nông thôn và thành thị ra đời, làm nòng cốt cho quần chúng thực hiện khởi nghĩa vũ trang, tiến hành chiến tranh du kích, xây dựng và mở rộng các căn cứ địa. Tháng 8/1945, lực lượng dân quân tự vệ đã cùng toàn quân, toàn dân thực hiện thắng lợi cuộc Tổng khởi nghĩa giành độc lập. Sau ngày 2/9/1945, Dân quân tự vệ trở thành lực lượng vũ trang của Nhà nước Việt Nam, một trong ba thứ quân của lực lượng vũ trang nhân dân, được tổ chức rộng khắp ở các làng, xã, đường phố trong cả nước, thực sự là công cụ bảo vệ thành quả và chính quyền cách mạng.

Trải qua quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, các thế hệ Cán bộ, chiến sĩ Dân quân tự vệ đã hết lòng trung thành với Tổ quốc, với Nhân dân, với sự nghiệp Cách mạng của Đảng, chiến đấu kiên cường, mưu trí, dũng cảm; lao động, học tập, công tác hiệu quả, sáng tạo và đã lập nhiều chiến công to lớn; có nhiều tập thể và cá nhân thuộc lực lượng Dân quân tự vệ đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.

Vai trò của Dân quân tự vệ là vô cùng quan trọng trong việc xây dựng đất nước, bảo vệ an ninh quốc phòng và chủ quyền của dân tộc. Dân quân tự vệ còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ an ninh trong các khu vực dân cư, bảo vệ tài sản và giữ gìn trật tự công cộng. Hơn nữa, Dân quân tự vệ còn đóng góp tích cực vào công tác xây dựng đất nước. Với các hoạt động tình nguyện và các chương trình hỗ trợ xã hội …, các chiến sĩ Dân quân tự vệ góp phần giải quyết các vấn đề xã hội, giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn và đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.