Định hướng và một số giải pháp chủ yếu nhằm tiếp tục giữ vững, phát huy tốt vai trò của đội ngũ cán bộ, đảng viên hưu trí

Bước vào giai đoạn phát triển mới, đất nước ta tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, bốn nguy cơ mà Đảng ta đã chỉ ra vẫn đang hiện hữu, có mặt còn gay gắt hơn; tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” còn diễn biến phức tạp. Thực tiễn đó đòi hỏi phải đặc biệt coi trọng và đưa công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng lên tầm cao mới, gắn liền với xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Đây là nhiệm vụ có ý nghĩa sống còn đối với sự tồn vong của Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Trên thực tế, những quy định, hướng dẫn thi hành Điều lệ Đảng về công tác quản lý đảng viên, trong đó có cả quản lý về đội ngũ cán bộ, đảng viên hưu trí, chưa bao quát hết tình hình thực tiễn, còn có những “kẽ hở”. Vì vậy, để phát huy tốt vai trò của đội ngũ này, cần tập trung thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu sau:

Thứ nhất, nêu cao tính tự giác, tính gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên.

Trước khi nghỉ hưu, cán bộ, đảng viên cần lên kế hoạch nghỉ hưu và sắp xếp những việc bản thân muốn làm để tránh sự nhàn rỗi đến mức nhàm chán. Cần xác định bản thân mong muốn điều gì, tìm kiếm những công việc thú vị, ưa thích và có ý nghĩa, như tham gia các hoạt động của tổ chức đảng, của cộng đồng,…; đồng thời, trải nghiệm những điều mới mẻ, thú vị, như đi tham quan, du lịch, thể dục, thể thao, tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ. Có như vậy, những người về hưu sẽ không bị chi phối bởi các cảm xúc tiêu cực, mà thay vào đó là xây dựng những cảm xúc tích cực, hạnh phúc, vui vẻ với một “chương” mới trong cuộc đời.

Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nhắc nhở, “đảng viên đi trước, làng nước theo sau” để nhấn mạnh vai trò lãnh đạo, tính tiền phong, gương mẫu của người đảng viên, cho dù ở môi trường, hoàn cảnh nào; vì thế, người cán bộ, đảng viên hưu trí phải giữ vững bản lĩnh chính trị, lập trường, quan điểm, không ngừng rèn luyện và tu dưỡng phẩm chất, đạo đức cách mạng, tư cách người đảng viên cộng sản. Khi nghỉ hưu, cán bộ, đảng viên không nên viện lý do “khó” để không chuyển sinh hoạt đảng, bỏ sinh hoạt đảng hoặc trốn tránh nhiệm vụ khi tổ chức đảng phân công hoặc phát ngôn, viết bài tùy tiện,... Phải nhận thức được rằng, những việc làm sai trái đó sẽ gây ảnh hưởng đến hình ảnh, không chỉ của cá nhân cán bộ, đảng viên, mà còn làm suy giảm niềm tin của nhân dân đối với vai trò lãnh đạo của Đảng; theo đó, phải suy nghĩ thật sâu sắc rằng, đã là đảng viên cộng sản thì phải suốt đời phấn đấu cho mục tiêu, lý tưởng cao đẹp của Đảng, cho sự nghiệp cách mạng, cho tự do, hạnh phúc của nhân dân. Quan trọng hơn, mỗi cán bộ, đảng viên hưu trí cần “tự soi”, “tự sửa” hằng ngày để khắc phục những khuyết điểm, phát huy những ưu điểm, nêu cao tinh thần tự giác, tính tiền phong gương mẫu của người đảng viên được ghi trong Điều lệ Đảng và lời thề danh dự khi vào Đảng. Không ngừng rèn luyện ý thức tổ chức, kỷ luật, thường xuyên tự phê bình và phê bình, tự tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất, đạo đức, lối sống, tích cực tham gia và đóng góp ý kiến trong sinh hoạt chi bộ, thực hiện tốt chức trách, nhiệm vụ được giao; tự giác nghiên cứu, học tập và tích cực tuyên truyền vận động quần chúng thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; không ngừng nêu cao tính đảng, vai trò lãnh đạo của Đảng trên mọi phương diện, củng cố niềm tin vào mục tiêu, lý tưởng mà mình đã chọn. Tuyệt đối không để rơi vào tình trạng nhận thức mơ hồ, phiến diện; thay vào đó, cần tỉnh táo nhìn nhận, phân tích, bình luận một cách khách quan, khoa học, biện chứng vì cái chung, vì đại cục; đồng thời, phải thực hiện nghiêm Quy định số 37-QĐ/TW, ngày 25-10-2021, của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII, “Về những điều đảng viên không được làm”; tích cực góp ý xây dựng các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương, cơ sở, ra sức xây dựng tổ chức đảng, chính quyền ở nơi cư trú trong sạch, vững mạnh.

Thứ hai, khắc phục những “kẽ hở” trong công tác quản lý đội ngũ cán bộ, đảng viên hưu trí hiện nay

Thời gian qua, công tác quản lý đội ngũ cán bộ, đảng viên hưu trí ở nhiều nơi còn lỏng lẻo, chưa sâu sát. Cụ thể như: Thủ tục chuyển sinh hoạt đảng cho đảng viên hưu trí có nơi thực hiện chưa nghiêm, việc thực hiện các khâu của quy trình chuyển sinh hoạt đảng được quy định tại điểm a, điểm c, mục 6.3 của Quy định số 24-QĐ/TW, ngày 30-7-2021, của Ban Chấp hành Trung ương, “Về thi hành Điều lệ Đảng” cần được thực hiện nghiêm túc. Ở một số nơi, việc ghi phiếu báo hồ sơ chuyển đảng viên tới nơi sinh hoạt mới thực hiện còn qua loa, đại khái. Một mặt, có trường hợp cán bộ làm thủ tục chuyển hồ sơ sinh hoạt cho cán bộ, đảng viên hưu trí do nể nang, nên không ghi hoặc ghi không khớp giữa nơi chuyển đến sinh hoạt đảng với nơi cán bộ, đảng viên hưu trí cư trú; từ đó, dẫn tới thực tế là có một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên lợi dụng “kẽ hở” này để không nộp hồ sơ, tự ý bỏ sinh hoạt đảng. Mặt khác, tại điểm d, mục 6.3, điều 6 của Quy định trên ghi rõ: Khi chuyển sinh hoạt đảng chính thức cho đảng viên, cấp ủy nơi cán bộ, đảng viên đang sinh hoạt và công tác làm đầy đủ thủ tục, niêm phong hồ sơ, giao cho cán bộ, đảng viên trực tiếp mang theo để báo cáo với tổ chức đảng làm thủ tục giới thiệu và tiếp nhận sinh hoạt đảng theo hướng dẫn của Ban Tổ chức Trung ương. Nhưng trên thực tế thì hầu hết các chi bộ đều giao trực tiếp cho cán bộ, đảng viên tự cầm hồ sơ để làm thủ tục chuyển sinh hoạt đảng, dẫn tới tạo “kẽ hở” trong công tác quản lý cán bộ, đảng viên, khi một số cán bộ, đảng viên thiếu tính tự giác đã cầm hồ sơ cất đi, không nộp cho tổ chức đảng cấp trên và tổ chức cơ sở đảng nơi chuyển đến sinh hoạt đảng.

Để chấn chỉnh tình trạng trên, cần phải “khép kín” quy trình chuyển sinh hoạt đảng. Cụ thể là, cấp ủy cơ sở nơi cán bộ, đảng viên sinh hoạt trước khi nghỉ hưu phải làm thủ tục chuyển sinh hoạt đảng cho đảng viên tại đảng ủy cấp trên cơ sở, để cấp ủy cấp trên viết hai phiếu báo gửi về cấp ủy cơ sở và cấp ủy cấp trên cơ sở nơi cán bộ, đảng viên sinh hoạt đảng sau khi nghỉ hưu; sau đó, mới cầm hồ sơ và giấy chuyển sinh hoạt đảng về giao cho cán bộ, đảng viên thực hiện các bước tiếp theo trong quy trình chuyển sinh hoạt đảng về nơi cư trú. Do vậy, Trung ương cần có hướng dẫn cụ thể riêng cho đối tượng là cán bộ, đảng viên hưu trí, bởi đây là đối tượng có số lượng đông, có ảnh hưởng lớn đến chất lượng, năng lực, sức chiến đấu của tổ chức đảng ở cơ sở nói riêng và của Đảng nói chung. Trước thực trạng không ghi phiếu báo hồ sơ chuyển sinh hoạt đảng cho cán bộ, đảng viên hưu trí, ghi không đúng nơi chuyển đến hoặc ghi nơi chuyển đến không khớp với nơi đảng viên cư trú hiện tại, thì các quy định của Trung ương cần quy định rõ trách nhiệm của đảng ủy cấp trên cơ sở trong việc phải viết hai phiếu báo chuyển sinh hoạt đảng gửi bằng đường công văn: Một phiếu gửi cấp ủy cấp trên trực tiếp của tổ chức cơ sở đảng nơi cán bộ, đảng viên chuyển đến, một phiếu gửi cấp ủy cơ sở nơi cán bộ, đảng viên chuyển đến sinh hoạt. Muốn vậy, cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc gửi phiếu báo chuyển sinh hoạt đảng, tiến hành lưu trữ, cập nhật sổ sách rõ ràng; đồng thời, tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ, tinh thần trách nhiệm cho cán bộ làm nghiệp vụ công tác đảng viên. Trước thực trạng cán bộ, đảng viên cư trú một nơi, nhưng khi về hưu lại xin chuyển hồ sơ sinh hoạt đảng về nơi khác, phổ biến nhất là các trường hợp cán bộ, đảng viên cư trú ở thành phố, nhưng xin chuyển sinh hoạt đảng về nông thôn, thì một mặt, đảng ủy cấp trên cơ sở nơi cán bộ, đảng viên đang sinh hoạt yêu cầu phải có ý kiến xác nhận của cấp ủy nơi chuyển đến thì mới làm thủ tục chuyển sinh hoạt đảng. Mặt khác, đề nghị các chi bộ cơ sở phải sâu sát, nắm bắt, rà soát thường xuyên cán bộ, đảng viên sắp về hưu, đảng viên chuyển từ nơi này sang nơi khác sinh sống mà không chuyển sinh hoạt đảng để báo cáo với cấp trên xử lý nghiêm khắc, tránh nể nang, dễ dãi; đồng thời, phải làm tốt công tác tư tưởng đối với họ, nhằm phát huy tinh thần tự giác, trách nhiệm, gương mẫu trong việc chuyển hồ sơ sinh hoạt đảng và tham gia sinh hoạt đảng.

Thứ ba, giữ nghiêm kỷ luật của Đảng.

Điều 8, khoản 1, Điều lệ Đảng ghi rõ: Đảng viên bỏ sinh hoạt chi bộ hoặc không đóng đảng phí ba tháng trong năm mà không có lý do chính đáng; đảng viên giảm sút ý chí chiến đấu, không làm nhiệm vụ đảng viên, đã được chi bộ giáo dục mà không tiến bộ thì chi bộ xem xét, đề nghị cấp trên có thẩm quyền xóa tên trong danh sách đảng viên. Một biện pháp quản lý cán bộ, đảng viên hưu trí được các cấp ủy đồng tình cao, đó là khi phát hiện được cán bộ, đảng viên tự ý bỏ sinh hoạt đảng thì thực hiện nghiêm các quy định của Đảng về xóa tên đảng viên đó trong danh sách đảng viên để bảo đảm tính nghiêm minh trong kỷ luật của Đảng. Đối với trường hợp viện dẫn đủ lý do không chính đáng để lạm dụng chủ trương miễn sinh hoạt đảng hoặc bỏ sinh hoạt đảng, cần có hình thức kỷ luật thật thích đáng. Để chấn chỉnh tình trạng này, Trung ương cần điều chỉnh quy định, theo đó thẩm quyền miễn sinh hoạt đảng phải là đảng bộ cấp trên cơ sở, kèm theo đơn xin miễn sinh hoạt của cán bộ, đảng viên và cần có xác nhận của cơ quan y tế về tình trạng sức khỏe không bảo đảm việc tham gia sinh hoạt đảng. Bên cạnh đó, cấp ủy cần tăng cường kiểm tra, giám sát, kết hợp với tuyên truyền, giáo dục, nhằm nâng cao tính tự giác, vai trò lãnh đạo, tính tiền phong gương mẫu của người cán bộ, đảng viên hưu trí. Đối với những cán bộ, đảng viên hưu trí có biểu hiện đùn đẩy, trốn tránh trách nhiệm hoặc cố tình không nhận nhiệm vụ được giao, thực chất là “không làm nhiệm vụ đảng viên” như Điều lệ Đảng đã ghi, thì ngoài việc tuyên truyền, vận động nêu cao tinh thần, trách nhiệm, sẵn sàng nhận nhiệm vụ của người đảng viên, thì các cấp ủy, chi bộ quản lý trực tiếp cần có các biện pháp tham mưu cho cấp ủy xử lý kỷ luật cán bộ, đảng viên theo quy định. Tránh tình trạng cấp ủy biết rõ cán bộ, đảng viên hưu trí có biểu hiện thoái thác nhiệm vụ, cố tình trốn tránh trách nhiệm, nhưng vẫn bỏ qua, thậm chí cuối năm vẫn bình bầu “hoàn thành tốt nhiệm vụ” hoặc “hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ”. Đối với cán bộ, đảng viên không tôn trọng kỷ luật phát ngôn, viết và đăng tải tin, bài sai sự thật, thì tùy theo mức độ nặng nhẹ, cần phải được xử lý nghiêm, như trong Quy định số 37-QĐ/TW, ngày 25-10-2021, chỉ rõ: “Đảng viên vi phạm Quy định này phải được xử lý nghiêm minh, chính xác, kịp thời theo quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước”. Các cấp ủy, chi bộ cơ sở cần coi trọng công tác kiểm tra, giám sát, bảo đảm giữ vững kỷ luật, kỷ cương của Đảng nói chung và kỷ luật phát ngôn nói riêng; đặc biệt, khi có trường hợp viết bài trái với quan điểm của Đảng để phát tán thì phải báo cáo kịp thời lên cấp ủy cấp trên để có hình thức xử lý; đồng thời, thường xuyên quan tâm làm tốt công tác tư tưởng cho cán bộ, đảng viên hưu trí.

Thứ tư, tăng cường công tác quản lý đảng viên, đổi mới sinh hoạt chi bộ hưu trí. Các cấp ủy, chi bộ hưu trí cần tăng cường công tác quản lý cán bộ, đảng viên hưu trí theo Điều lệ Đảng và các quy định của Đảng. Trung ương cần bổ sung, hoàn thiện quy định về quản lý cán bộ, đảng viên nói chung và quản lý cán bộ, đảng viên hưu trí nói riêng, xóa bỏ những “kẽ hở” dễ bị lợi dụng. Cụ thể là, cần bổ sung, hoàn thiện quy định về thủ tục chuyển sinh hoạt đảng, về điều kiện, thẩm quyền, thủ tục xét duyệt miễn sinh hoạt đảng, về cán bộ, đảng viên không chấp hành sự phân công của tổ chức đảng, về kỷ luật phát ngôn, viết bài phát tán tùy tiện,… cho phù hợp với tình hình mới. Các cấp ủy, chi bộ nơi cán bộ, đảng viên hưu trí sinh hoạt cần đổi mới phong cách, phương thức lãnh đạo, đổi mới cách ra nghị quyết, tăng cường tổ chức thực hiện nghị quyết, kiểm tra, sơ kết, tổng kết việc thực hiện nghị quyết. Tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong hoạt động của chi bộ, cấp ủy. Sinh hoạt cấp ủy, chi bộ cần ngắn gọn, tập trung vào những nhiệm vụ trọng tâm, đẩy mạnh và tăng cường tự phê bình và phê bình trong sinh hoạt chi bộ, khắc phục tình trạng sinh hoạt cấp ủy, chi bộ rườm rà, mất thời gian, nặng về thủ tục giấy tờ và cần đi thẳng vào những nội dung trọng tâm, chủ yếu, sâu sát với thực tiễn ở cơ sở./.