Xây dựng đơn vị tinh, gọn, mạnh là quyết tâm, tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt của Đảng ủy, Bộ tư lệnh Quân đoàn 3. Trên cơ sở quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng, các nghị quyết, chỉ thị của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Đảng ủy, Bộ tư lệnh Quân đoàn 3 đã có nhiều chủ trương, giải pháp, mô hình sáng tạo như: “1 tập trung, 3 khâu đột phá” trong xây dựng đơn vị; “3 thực chất” trong huấn luyện; “5 yêu cầu” trong giáo dục chính trị; chi bộ; đảng bộ bộ phận, đảng bộ cơ sở “4 tốt” trong xây dựng đảng; “Ngày pháp luật”, “Mỗi ngày một câu hỏi”, “Tổ tư vấn tâm lý, pháp lý quân nhân”; “4 không”, “3 có”, “3 nên”, “5 chủ động” trong công tác tư tưởng...

Ngoài ra, các đơn vị: Sư đoàn 10, Sư đoàn 320 có những cách làm hay như “Ban nhạc thao trường”, “Mách nhỏ tư tưởng”, “Hội thao chính trị”, “Một hội viên phụ nữ - Một quân nhân”... Qua đó, giáo dục cho mọi cán bộ, chiến sĩ có bản lĩnh chính trị vững vàng, ý chí quyết tâm cao, nhận và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao; xây dựng tổ chức đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức, cán bộ; có năng lực lãnh đạo, năng lực tổ chức thực tiễn, tính đấu tranh tự phê bình và phê bình cao.

Quân đoàn 3 đang từng bước điều chỉnh tổ chức, lực lượng theo hướng tinh, gọn, mạnh, nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ XI, Nghị quyết số 230-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương và Kế hoạch số 1228/KH-BQP của Bộ Quốc phòng. Tập trung chỉ đạo Sư đoàn 10 làm trước để rút kinh nghiệm cho toàn quân về thực hiện biểu tổ chức biên chế mới của sư đoàn bộ binh (thời bình) được biên chế hỏa lực mạnh.

Quán triệt sâu sắc Nghị quyết số 1659-NQ/QUTW ngày 20-12-2022 của Quân ủy Trung ương về nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2023-2030 và những năm tiếp theo. Lãnh đạo, chỉ đạo đổi mới toàn diện công tác huấn luyện, giáo dục đào tạo, diễn tập phù hợp với điều chỉnh tổ chức biên chế, trang bị vũ khí và yêu cầu thực tiễn đặt ra. Đẩy mạnh phong trào phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật để nâng cao chất lượng huấn luyện, trình độ sẵn sàng chiến đấu của đơn vị, sức cơ động, khả năng chiến đấu độc lập, chiến đấu vào ban đêm và hiệp đồng chiến đấu trong điều kiện đối phương sử dụng vũ khí công nghệ cao.

Trước khi bước vào huấn luyện năm 2024, Quân đoàn tổ chức hội thi công tác chuẩn bị huấn luyện; tổ chức 143 lớp tập huấn cho hơn 96% cán bộ các cấp, trong đó có những nội dung tập huấn chuyên sâu theo từng chuyên ngành, binh chủng và phương pháp huấn luyện, làm cơ sở nâng cao chất lượng huấn luyện, diễn tập hiệp đồng quân, binh chủng. Toàn Quân đoàn đầu tư hơn 10 tỷ đồng và hàng nghìn ngày công của bộ đội củng cố, làm mới thao trường, bãi tập, đồ dùng huấn luyện và có 353 sáng kiến, cải tiến ứng dụng vào huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu.

Kết quả huấn luyện các đối tượng hằng năm có trên 83% khá, giỏi; hoàn thành tốt các cuộc diễn tập, nhất là diễn tập hiệp đồng quân binh chủng, sử dụng vũ khí, trang bị mới. Kiểm tra “3 tiếng nổ” của chiến sĩ mới có nhiều đơn vị đạt kết quả giỏi, trong đó, năm 2024, có 9 đại đội, 21 trung đội đạt giỏi. Đặc biệt, trong huấn luyện, cấp ủy, chỉ huy các cấp đã kết hợp, vận dụng tốt những bài học kinh nghiệm chiến đấu của Quân đội, Quân đoàn và thành tựu khoa học, công nghệ hiện đại.

Đóng quân trên địa bàn chiến lược Tây Nguyên, Quân đoàn 3 luôn chủ động phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương xây dựng các tiềm lực trong khu vực phòng thủ vững mạnh; đấu tranh làm thất bại âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch nhằm bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ nhân dân. Triển khai nhiều chương trình an sinh xã hội, giúp nhân dân xây dựng nông thôn mới, xóa đói, giảm nghèo, phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, cứu hộ, cứu nạn.

Từ năm 2014 đến nay, Quân đoàn đã huy động gần 42.000 lượt cán bộ, chiến sĩ; 683 lượt ô tô, 169 lượt tàu xuồng, ca nô, phà các loại thực hiện nhiệm vụ phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, thảm họa, tìm kiếm cứu nạn; sơ tán hàng trăm hộ dân, cùng phương tiện, tài sản trong vùng nguy hiểm, vùng ngập lụt đến nơi an toàn. Tham gia 39 vụ chữa cháy, dập tắt đám cháy, cứu 261ha rừng; tu sửa, dựng lại 244 nhà dân và trường học bị hư hỏng do bão lũ; giúp 18 xã trên địa bàn đóng quân đạt chuẩn nông thôn mới, được cấp ủy, chính quyền địa phương tin tưởng, nhân dân quý mến.