Việt Nam là hình mẫu trong đảm bảo quyền con người đối với cộng đồng quốc tế

Bảo đảm nhân quyền nói chung và quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí và quyền được thông tin cho mọi người dân là chính sách nhất quán của Đảng, Nhà nước Việt Nam. Ngay từ khi nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa ra đời, bản Hiến pháp đầu tiên năm 1946 đã khẳng định rõ: “Công dân Việt Nam có quyền tự do ngôn luận, tự do xuất bản, tự do tổ chức và hội họp, tự do tín ngưỡng, tự do cư trú, đi lại trong nước, ra nước ngoài”. Hiến pháp năm 2013 là sự kế thừa, phát triển của những bản Hiến pháp trước đó, tiếp tục khẳng định công dân có nhiều quyền tự do, trong đó có tự do ngôn luận.

Các quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do thông tin ở Việt Nam được bảo đảm ngày càng tốt hơn nhờ sự phát triển nhanh chóng, đa dạng về loại hình và phong phú về nội dung của các phương tiện thông tin đại chúng. Ngoài ra, Việt Nam đã phê chuẩn và thực thi nhiều công ước quốc tế về nhân quyền như Công ước chống tra tấn (CAT), Công ước quốc tế về quyền dân sự và chính trị (ICCPR); đồng thời chủ động đưa ra các kiến nghị về việc cải thiện cơ chế giám sát và xử lý tội ác chống lại loài người. Những cải tiến này không chỉ dừng lại ở cấp quốc tế mà còn được Việt Nam áp dụng vào hệ thống pháp luật trong nước như việc sửa đổi Bộ luật Hình sự để phù hợp với các chuẩn mực quốc tế…

Theo thống kê của Liên hiệp quốc, chỉ số phát triển con người của Việt Nam nằm trong nhóm các nước có tốc độ tăng cao nhất thế giới (tăng gần 46% trong 30 năm qua); tỷ lệ biết chữ cũng ở mức cao (trong độ tuổi từ 15 - 60 là 97,85%, độ tuổi từ 15 – 35 là 99,3%); tuổi thọ trung bình của người dân Việt Nam đã đạt 73,6 năm (năm 2021). Tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế tăng nhanh từ 60,9% dân số lên 90,7%. Việt Nam cũng đã hoàn thành trước hầu hết các Mục tiêu Phát triển thiên niên kỷ (MDG) và nhận được nhiều ghi nhận trong việc thực hiện các Mục tiêu Phát triển bền vững (SDG). Theo chỉ số trật tự và luật pháp toàn cầu mới nhất, Việt Nam được đánh giá là quốc gia hòa bình nhất ở châu Á và an toàn thứ 7 trên toàn thế giới.

Tại Phiên họp ngày 27/9/2024, trong khuôn khổ Khoá họp thường kỳ lần thứ 57, Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc đã thông qua kết quả rà soát định kỳ phổ quát (UPR) chu kỳ IV đối với Việt Nam. Việt Nam đã thông báo quyết định chấp thuận 271 trên tổng số 320 khuyến nghị các nước đưa ra, đạt tỷ lệ 84,7%. Đây là tỉ lệ chấp thuận cao nhất của ta trong 4 chu kỳ. Điều này thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam đối với tiến trình UPR, cũng như khẳng định mong muốn và quyết tâm của Việt Nam trong bảo vệ và thúc đẩy quyền con người. Với sự tham dự của 90 nước, các tổ chức quốc tế và một số tổ chức phi chính phủ tham dự phiên họp.

Vai trò của Việt Nam không chỉ giới hạn ở việc tham gia mà còn chủ động thúc đẩy hợp tác, sáng kiến và cải tiến các cơ chế pháp lý toàn cầu. Đặc biệt, Việt Nam đã hai lần được bầu làm Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc nhiệm kỳ 2008-2009 và 2020-2021. Trong suốt nhiệm kỳ của mình, Việt Nam đã tích cực thúc đẩy các nỗ lực ngoại giao, đối thoại, tìm kiếm giải pháp hòa bình cho các xung đột quốc tế. Với vai trò này, Việt Nam đã đưa ra nhiều sáng kiến quan trọng như việc thúc đẩy các nghị quyết về bảo vệ dân thường trong xung đột, ứng phó với hậu quả của chiến tranh và biến đổi khí hậu.

Bên cạnh đó, Việt Nam còn được bầu vào Hội đồng Nhân quyền, Hội đồng Kinh tế - Xã hội (ECOSOC) và nhiều cơ chế quan trọng khác của Liên hiệp quốc. Từ khi Hội đồng Nhân quyền Liên hiệp quốc được thành lập năm 2006 đến nay, Việt Nam hai lần trúng cử vào hội đồng này và hiện đang ứng cử nhiệm kỳ 2026-2028 để tiếp nối những đóng góp và cam kết. Đồng thời, Việt Nam đã được quốc tế ghi nhận khi có cách tiếp cận xây dựng trong thúc đẩy đối thoại trong khuôn khổ Hội đồng Nhân quyền giữa các nước liên quan, các tổ chức khu vực và các cơ chế của Liên hiệp quốc về quyền con người nhằm giải quyết những quan tâm cụ thể về các vấn đề liên quan đến nhân quyền, nhân đạo; gắn với việc phối hợp với các nước đang phát triển đấu tranh để bảo đảm Hội đồng Nhân quyền hoạt động đúng nguyên tắc, thủ tục, không chính trị hóa, không can thiệp vào công việc nội bộ các nước.

Về sự phát triển của Internet tại Việt Nam, trái ngược hoàn toàn với những cáo buộc phi lý của Freedom House, sau 28 năm kết nối toàn cầu kể từ năm 1997, internet Việt Nam đã phát triển vượt bậc theo nền tảng thống kê thị trường Statista, số lượng người dùng Internet tại Việt Nam có thể lên đến hơn 100 triệu người vào năm 2029. Năm 2024 cũng đánh dấu cột mốc quan trọng trong việc triển khai công nghệ viễn thông di động 5G tại Việt Nam qua triển khai đấu giá thành công các băng tần B1 (2.500-2.600 MHz), C2 (3.700 - 3.800 MHz) và C3 (3.800-3.900 MHz) cho các nhà mạng. Theo Báo cáo “Kinh tế số Đông Nam Á năm 2024” do Google và Temasek công bố ngày 5/11/2024, ước tính quy mô nền kinh tế Internet Việt Nam đạt 36 tỷ USD trong năm 2025, tăng 16% so với năm ngoái.

Bên cạnh đó, với sự bùng nổ của khoa học công nghệ, không gian mạng đang trở thành môi trường thuận lợi cho các băng nhóm tội phạm móc nối với nhau, tạo thành những mạng lưới tội phạm lớn, hoạt động xuyên quốc gia đe doạ nghiêm trọng đến quyền con người. Ngày 24/12/2024 (giờ địa phương), tại New York, Đại hội đồng Liên hợp quốc đã thông qua Công ước Liên hiệp quốc về chống tội phạm mạng, đánh dấu một cột mốc lịch sử trong nỗ lực toàn cầu nhằm đối phó với tội phạm trong thời đại số. Đặc biệt, theo Điều 64 của Công ước, văn kiện này sẽ được mở ký tại Hà Nội trong năm 2025 và mang tên gọi “Công ước Hà Nội”.

Sự ra đời của Công ước Hà Nội đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong hơn hai thập niên, khi lần đầu tiên một văn kiện quốc tế về tội phạm xuyên quốc gia được thông qua. Văn kiện này không chỉ thể hiện vai trò của Việt Nam đối với quốc tế mà còn thể hiện quyết tâm của cộng đồng quốc tế trong việc đối phó với những thách thức ngày càng phức tạp từ không gian mạng mà còn khẳng định, sự đoàn kết và hợp tác là chìa khóa để đảm bảo quyền con người trên toàn cầu. Đồng thời đây cũng là cơ hội lớn để Việt Nam tiếp tục đóng góp tích cực vào những nỗ lực chung của Liên hợp quốc cũng như của cộng đồng quốc tế trong bảo vệ và thúc đẩy những giá trị phổ quát về quyền con người, cùng phấn đấu vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ, hợp tác phát triển và tiến bộ xã hội.

Một lần nữa, với chiêu bài báo cáo phúc trình, chấm điểm thường niên của những tổ chức mang danh bảo vệ nhân quyền như Freedom House là những nhận định sai trái và định kiến về tình hình nhân quyền tại Việt Nam. Việc làm của những tổ chức như Freedom House cũng chỉ là bình phong để che đậy cho những ý đồ xấu của các thế lực thù địch, các tổ chức phản động lưu vong ở nước ngoài thông qua các tổ chức mang danh dân chủ, nhân quyền để tìm cách kích động, gây rối, chống phá Đảng, Nhà nước Việt Nam.