Cheo Reo: Trận ‘đánh chặn’ vô tiền khoáng hậu

 

Sau thất bại liên tiếp ở Buôn Ma Thuột và Nông Trại – Chư Cúc, ngày 14/3, Tổng thống chính quyền Sài Gòn Nguyễn Văn Thiệu quyết định rút bỏ Tây Nguyên theo đường 7. Từ 15-16/3, quân đội Sài Gòn ở bắc và trung Tây Nguyên (khoảng 15 nghìn quân, gồm cơ quan Quân đoàn 2 thuộc Quân khu 2, Sư đoàn Không quân 6, Lữ đoàn Kị binh 2 và 6 liên đoàn biệt động quân, 6 tiểu đoàn pháo binh) theo đường 7 (đường liên tỉnh) rút chạy qua Cheo Reo về đồng bằng Khu 5.

Đêm 16/3, Bộ tư lệnh Chiến dịch giao nhiệm vụ cho Sư đoàn 320 được tăng cường Trung đoàn 95B, 1 tiểu đoàn xe tăng và một bộ phận pháo binh thuộc Trung đoàn 675 truy kích địch. Bộ tư lệnh Sư đoàn 320 giao nhiệm vụ cho Tiểu đoàn 9 (Trung đoàn 64, Sư đoàn 320) đang làm nhiệm vụ ở tây nam Cheo Reo cơ động lên trước để chặn địch ở cầu lanu; Trung đoàn 64 bố trí thế trận vận động tiến công kết hợp chốt tại trận địa có sẵn của Tiểu đoàn 9, tiêu diệt địch trong khu vực Mơria. Khi quân địch co cụm ở thị xã Cheo Reo, dùng một mũi đánh từ phía nam lên, phối hợp với các hướng tiến công khác đánh địch trong thị xã. Trung đoàn 48 đánh ép và chia cắt địch ở phía tây, tây bắc Cheo Reo. Các đơn vị vừa diệt địch, vừa ngăn chặn không cho chúng rút chạy.

Trong khi các trung đoàn bạn truy kích, tiến công, ngăn chặn địch ở khu vực Cheo Reo, Trung đoàn 9 hiệp đồng với các lực lượng vũ trang trong khu vực đánh chiếm Phú Nhơn – Mĩ Thạch và bao vây cô lập quận lị Phú Thiện ờ tây bắc Cheo Reo để chia cắt đội hình rút chạy của địch. Trung đoàn 95B (Sư đoàn 325) làm nhiệm vụ dự bị. Đêm 16.3, quân ta bắt đầu triển khai lực lượng tiến công địch.

Sáng 17/3, Tiểu đoàn 9 (Trung đoàn 64), cơ động đến đường 7, bộ phận địch đi đầu đã lọt qua. Tiểu đoàn tổ chức chốt ở đó, đến 16 giờ 30 phút tiểu đoàn tiêu diệt một đoàn xe chở bộ binh địch rút chạy qua khu vực này. Tiếp sau các đơn vị khác thuộc Trung đoàn 64 lần lượt cơ động đến và liên tục vận động tiến công kết hợp các chốt của Tiểu đoàn 9 tiêu diệt nhiều toán quân địch rút chạy ở khu vực đèo Mơria. Cùng thời gian trên, Trung đoàn 48 đã đến khu vực Chưpa; phát hiện Liên đoàn 23 địch và lực lượng bảo an từ thị xã Cheo Reo nống ra hướng tây nam, trung đoàn nhanh chóng chiếm dãy Chưpa đánh ngăn chặn và buộc chúng phải quay về thị xã, trung đoàn cơ động đội hình vào sát sân bay và cắt đường 7 cách Cheo Reo 3 km về phía bắc hình thành thế bao vây cô lập địch ở Cheo Reo.

Ở hướng Phú Nhơn, Trung đoàn 9 đến khu vực kênh sắn, tiến công tiêu diệt một số lớn quân địch, số còn lại rút chạy về Phú Nhơn; trung đoàn truy kích địch giải phóng một loạt ấp từ Phú Quang đến Mĩ Thạch, trong đó có căn cứ 433, sau đó tiếp tục tiến về Phú Thiện.

11 giờ 30 phút ngày 18/3, pháo binh ta bắt đầu bắn vào các mục tiêu trong thị xã Cheo Reo. Nhiều xe địch bốc cháy, quân địch hoảng sợ, đội hình hỗn loạn, đến 17 giờ bộ binh đánh chiếm sân bay, địch dựa vào các công sự, vật cản chống trả quyết liệt. Quân ta vận động áp sát, bao vây, dùng các loại hoả lực chi viện cho bộ binh liên tục đột phá và làm chủ sân bay, đến 18 giờ 30 phút, tiêu diệt và đánh tan Liên đoàn Biệt động 23.

Ở hướng bắc Cheo Reo, ta đột phá cụm quân địch ở trại Ngô Quyền, địch co cụm, dựa vào hoả lực xe tăng chống trả quyết liệt; ta dùng hoả lực đi cùng diệt xe tăng, đến 18 giờ ta làm chủ trại Ngô Quyền, đài phát thanh; 21 giờ 30 phút, hiệp đồng với lực lượng hướng tây nam đánh lên, tiến hành đánh chiếm được hầu hết các mục tiêu ở tây bắc tiểu khu. Quân địch trong thị xã Cheo Reo bị ta tiêu diệt phần lớn, bộ phận chỉ huy và xe tăng cùng lực lượng còn lại co cụm về tiểu khu chống cự; 24 giờ, pháo binh và bộ binh ta hiệp đồng tiến công tiêu diệt toàn bộ quân địch ở Cheo Reo.

Đến hết ngày 18/3, số địch rút chạy trên đường 7 chì còn 2 cụm ở cách thị xã Cheo Reo 2 km về phía nam; 6 giờ 30 phút ngày 19/3, ta tiếp tục bao vây và tiến công địch co cụm. Bị đánh bất ngờ, cả 2 cụm quân địch đều không chống đỡ nổi, một số lớn bị tiêu diệt, so còn lại phải xin hàng; đến 9 giờ ngày 19/3, quân ta giải phóng hoàn toàn thị xã Cheo Reo và vùng phụ cận. Cùng thời gian trên, ở phía tây bắc thị xã, Trung đoàn 9 đánh chiếm Phú Thiện, một số xe tăng, cơ giới địch chở bộ binh chạy về Cheo Reo, thấy thị xã bị đánh chiếm, địch hốt hoảng rút chạy theo đường 2C.

Quân ta trong thị xã dùng pháo 155 mm mới thu được của địch bắn chặn kết hợp với bộ binh cơ động ra hiệp đồng với Trung đoàn 9 tiêu diệt đoàn xe địch. Ở phía đông nam thị xã, một bộ phận quân địch và xe, pháo rút chạy đến Ianu bị quân ta chặn đánh buộc phải co cụm ở tây đèo Mơria; từ 10-13 giờ ngày 19/3, Trung đoàn 64 vận động tới tiêu diệt và bắt toàn bộ lực lượng địch.

Kết quả, ta diệt, bắt và gọi hàng 13.570 quân địch, thu gần 4 nghìn súng các loại (có 32 pháo 105 mm, 155 mm) và hơn 1 nghìn xe quân sự (có 161 xe tăng, thiết giáp) giải phóng phần lớn tỉnh Phú Bổn với khoảng 20 nghìn dân. Thắng lợi của trận Cheo Reo tạo điều kiện cho lực lượng chiến dịch tiếp tục phát triển tiến công về hướng đông, tạo thế chia cắt chiến lược và đập tan ý đồ co cụm phòng ngự ở đồng bằng của địch.