Dân chủ là mục tiêu, động lực của sự phát triển đất nước.

Trong sự nghiệp cách mạng của nước ta, xây dựng và thực hiện dân chủ xã hội chủ nghĩa vừa là vấn đề cơ bản, lâu dài, vừa là nhu cầu cần thiết và cấp bách, đặc biệt trong công cuộc đổi mới của đất nước ta hiện nay. Cương lĩnh xây dựng đất nước trong Thời kỳ quá độ lên xã hội chủ nghĩa (bổ sung, phát triển 2011), về vấn đề dân chủ, Đảng ta khẳng định: “Dân chủ xã hội chủ nghĩa là bản chất của chế độ ta, vừa là mục tiêu vừa là động lực của sự phát triển đất nước”.

Thứ nhất, nền dân chủ ấy hướng đến là giải phóng giai cấp, dân tộc và toàn thể nhân dân ra khỏi áp bức, bóc lột bất công.

Thứ hai, xây dựng một chế độ xã hội tốt đẹp;

Thứ ba, bảo đảm và phát huy cao nhất quyền làm chủ của nhân dân; nền dân chủ ấy phải được xác lập và không ngừng hoàn thiện cùng với quá trình phát triển đất nước, mọi chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đều phải xuất phát từ nhân dân, vì lợi ích của nhân dân. 

Thứ tư, nhân dân phát huy quyền làm chủ trên thực tiễn mọi mặt đời sống. Đây là thước đo và tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thiện của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa.

Dân chủ xã hội chủ nghĩa là mục tiêu của công cuộc đổi mới, đồng thời là mục tiêu và bản chất của xã hội chủ nghĩa. Mục tiêu dân chủ được thể hiện trước hết ở dân chủ trong kinh tế, dân chủ trong chính trị. Cùng với nó còn là dân chủ trong văn hoá, trong phát triển xã hội và quản lý xã hội, hướng trực tiếp vào việc giải quyết các vấn đề xã hội, chính sách xã hội và an sinh xã hội cho con người, vì con người.

Khi nhân dân lao động được làm chủ, phát huy cao độ tính tích cực, tự giác của mình trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước; sức lao động được giải phóng, mọi tiềm năng của đất nước được phát huy, tạo nên sức mạnh tổng hợp to lớn cho sự phát triển đất nước.

Về kinh tế: Dân chủ bảo đảm hài hòa lợi ích cá nhân - tập thể - cộng đồng xã hội. Theo đó tạo động lực cho nhân dân hăng say lao động sản xuất, xây dựng đất nước.

Về Chính trị: Khi quyền lực và ý chí của nhân dân được tôn trọng và thực hiện rõ ràng, công khai, minh bạch, thì dân chủ chính trị sẽ tỏ rõ sức mạnh động lực của nó đối với tiến bộ và phát triển xã hội. Môi trường xã hội dân chủ sẽ làm hình thành dư luận xã hội tích cực, thúc đẩy hành động sáng tạo của đông đảo quần chúng để bảo vệ chế độ, bảo vệ Đảng và Nhà nước, chống lại những hành vi phản dân chủ.

Về xã hội: Môi trường xã hội dân chủ, hình thành dư luận tích cực, thúc đẩy hành động sáng tạo của đông đảo quần chúng để bảo vệ chế độ, chống lại hành vi phản dân chủ.

Về văn hóa: Tạo môi trường và cơ chế thuận lợi để khơi dậy và phát huy các sản phẩm và giá trị văn hóa xã hội chủ nghĩa, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại.