Một số giải pháp góp phần phòng, chống chiến lược “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa trong sinh viên ở Việt Nam hiện nay

Từ tình hình hoạt động chống phá của các thế lực thù địch đối với sinh viên thời gian qua, để phòng, chống chiến lược “diễn biến hòa bình” về tư tưởng, văn hóa trong sinh viên ở các  trường đại học, cao đẳng, cần thực hiện một số giải pháp cơ bản sau:

Một là, tăng cường giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên

Hiện nay, ở các trường đại học, cao đẳng của nước ta, các môn lý luận chính trị như: triết học Mác - Lênin, kinh tế chính trị Mác - Lênin, chủ nghĩa xã hội khoa học, tư tưởng Hồ Chí Minh, lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam là những môn học bắt buộc. Tuy nhiên, thời lượng các môn học này bị cắt giảm, trong khi đó phương pháp giảng dạy chậm được đổi mới. Do đó, để tăng cường giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên hiện nay, trước hết cần đổi mới đồng bộ cả nội dung và chương trình đào tạo. Đổi mới nội dung chương trình cần được tiến hành theo hướng giảm dần những kiến thức kinh viện, hàn lâm; tăng dần những kiến thức thực tiễn. Phương pháp giảng dạy cần đổi mới theo hướng kết hợp hài hòa các phương pháp giảng dạy thuyết trình truyền thống với phương pháp giảng dạy tích cực, hiện đại; mạnh dạn chuyển hướng theo mô hình “lớp học đảo ngược” bằng cách tăng dần vị thế làm chủ lớp học của sinh viên để phát huy tính chủ động, sáng tạo, tích cực của sinh viên. Mô hình này đã được áp dụng có hiệu quả ở nhiều trường đại học nên cần tiếp tục được nhân rộng để phát huy tối đa tính chủ động, sáng tạo của sinh viên trong quá trình học tập lý luận chính trị.

Các môn lý luận chính trị vốn rất khô khan nên để kích thích sự hào hứng, tích cực của sinh viên cần mạnh dạn đổi mới cả cách thức quản lý lớp học, cách thức kiểm tra, thi cử. Thay dần hình thức thi viết truyền thống bằng thi vấn đáp, hùng biện, trắc nghiệm trực tuyến... Việc tăng cường giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên là công cụ đầu tiên để trang bị cho họ nền tảng lý luận vững chắc, giúp cho sinh viên có lập trường tư tưởng vững vàng, có ý thức chính trị đúng đắn, có khả năng phân biệt những luận điệu xuyên tạc, sai trái, tránh bị lôi kéo, mua chuộc bởi các thế lực thù địch.

Hai là, phát huy vai trò, trách nhiệm của tổ chức Đoàn Thanh niên và Hội Sinh viên trong các học viện, nhà trường

Tổ chức Đoàn Thanh niên và Hội Sinh viên là trường học của sinh viên. Đó là môi trường giáo dục và rèn luyện sinh viên cả về tri thức, đạo đức, tác phong, kỹ năng... Do đó, để góp phần phòng, chống chiến lược “diễn biến hòa bình” về tư tưởng, văn hóa trong sinh viên cần đặc biệt quan tâm đến phát huy vai trò của tổ chức Đoàn Thanh niên, Hội Sinh viên trong các học viện, trường đại học, cao đẳng.

Trước hết, cần đổi mới nội dung hoạt động của tổ chức Đoàn Thanh niên, Hội Sinh viên theo hướng hiệu quả, thiết thực. Nội dung hoạt động phải phong phú, sinh động với mục tiêu là giáo dục cho sinh viên sống và làm việc theo pháp luật, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc; làm cho sinh viên thấm nhuần quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước; hiểu biết và trân trọng truyền thống dân tộc cũng như truyền thống của nhà trường, nơi sinh viên đang theo học, định hướng đạo đức nghề nghiệp, từ đó giúp họ thấu hiểu và kiên định với sự lựa chọn con đường xã hội chủ nghĩa mà Đảng và nhân dân ta đã lựa chọn. Ngoài ra, tổ chức Đoàn Thanh niên và Hội Sinh viên cần tăng cường giáo dục cho sinh viên ý thức công dân, trách nhiệm với cộng đồng và xã hội, nhất là trách nhiệm trong đấu tranh chống những biểu hiện tiêu cực, phản động.

Trong bối cảnh của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 hiện nay, khi các thế lực thù địch đang tìm mọi cách lôi kéo, mua chuộc sinh viên trên các trang mạng xã hội phản động, trách nhiệm của Đoàn Thanh niên và Hội Sinh viên là phải nhanh chóng nắm bắt tâm lý, tư tưởng của sinh viên; phát hiện và xử lý kịp thời những biểu hiện sai trái, lệch lạc trong tư tưởng, lối sống; chú trọng đến việc định hướng dư luận để giúp sinh viên có những nhận thức đúng đắn về các hiện tượng xã hội, nhất là những hiện tượng tiêu cực được nhiều người quan tâm.

Phát huy vai trò của cán bộ đoàn, cán bộ hội trong tuyên truyền, vận động sinh viên tích cực tham gia sinh hoạt đoàn, sinh hoạt hội để kịp thời nắm bắt tư tưởng, tình cảm, tâm lý của họ. Bản thân mỗi cán bộ đoàn, cán bộ hội phải thực sự gương mẫu cả trong học tập và trong sinh hoạt; cả trong đạo đức và trong lối sống để tạo tầm ảnh hưởng và sức lan tỏa tích cực trong sinh viên.

Ba là, chú trọng chăm lo đời sống vật chất và tinh thần cho sinh viên.

Ở Việt Nam hiện nay, đời sống vật chất và tinh thần của sinh viên còn khá nghèo nàn, đơn điệu. Biểu hiện của tình trạng này là sự thiếu thốn điều kiện sinh hoạt, học tập, ít có cơ hội được tiếp cận các hoạt động văn hóa, văn nghệ... Đây là một trong những kẽ hở để các thế lực thù địch thực hiện chiến lược “diễn biến hòa bình” về tư tưởng, văn hóa. Do đó, để góp phần phòng, chống chiến lược “diễn biến hòa bình” phải chú ý đến việc nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho sinh viên.

Trước hết, lãnh đạo các nhà trường cần quan tâm, tạo điều kiện cho sinh viên, nhất là sinh viên có hoàn cảnh khó khăn về điều kiện ăn, ở trong các ký túc xá; các giảng đường, thư viện được trang bị các thiết bị dạy học hiện đại; điều kiện sinh hoạt của sinh viên gắn với các khu văn hóa, thể thao... Đó là những môi trường thuận lợi để sinh viên phát huy năng lực của mình trong học tập và rèn luyện. Điều đó góp phần giúp sinh viên có tâm lý an tâm, thoải mái, hứng khởi, tin tưởng vào môi trường học tập, tránh xa những thói hư tật xấu; tránh bị lôi kéo, dụ dỗ, mua chuộc...

Các tổ chức chính trị - xã hội trong các nhà trường, nhất là Công đoàn, Đoàn Thanh niên, Hội Sinh viên... cần có sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ trong tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao, giúp cho sinh viên có đời sống văn hóa tinh thần phong phú, hướng đến những giá trị sống tích cực. Giáo dục sinh viên theo hướng tạo điều kiện cho sinh viên tham gia nhiều hơn vào các hoạt động vì cộng đồng như các phong trào xung kích, tình nguyện, hướng nghiệp, khởi nghiệp... Những hoạt động thiết thực này sẽ giúp cho sinh viên có định hướng sống rõ ràng, hạn chế tiếp xúc với những lối sống, văn hóa lệch lạc, thiếu chuẩn mực.

Bốn là, phát huy tính tích cực, chủ động của sinh viên trong học tập và rèn luyện.

Để có thể phòng, chống chiến lược “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa không thể không chú ý phát huy tính tích cực, chủ động của mỗi sinh viên trong học tập và rèn luyện, bởi lẽ bản thân mỗi sinh viên chính là chủ thể quan trọng nhất trong việc làm thất bại mọi âm mưu chống phá của các thế lực thù địch.

Mỗi sinh viên cần nêu cao ý thức và trách nhiệm trong học tập và rèn luyện; trước tiên là học tập lý luận chính trị để trang bị cho mình nền tảng lý luận vững chắc, tăng cường khả năng “miễn dịch” trước các âm mưu của các thế lực thù địch. Khắc phục triệt để tình trạng lười học, học qua loa, đối phó, gian lận trong thi cử. Ngoài ra, mỗi sinh viên cần nêu cao tinh thần cảnh giác, tỉnh táo trước những chiêu bài mua chuộc của các thế lực thù địch; luôn có ý thức trách nhiệm khi tham gia các trang mạng xã hội, nhất là những trang mạng có nội dung chính trị - xã hội. Không bình luận, chia sẻ những bài viết có nội dung bôi nhọ, hạ bệ danh dự của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Không tham gia vào các cộng đồng mạng có dấu hiệu tiêu cực như chống đối, phản bác, biểu tình... Bên cạnh đó, mỗi sinh viên cũng cần tích cực tham gia vào các chương trình do nhà trường, Đoàn Thanh niên và Hội Sinh viên tổ chức như cuộc thi “Ánh sáng soi đường”, thi cán bộ đoàn giỏi các cấp, thi sinh viên thanh lịch, thi tìm hiểu về pháp luật... Những cuộc thi đó chính là sân chơi để sinh viên nâng cao ý thức chính trị cho bản thân.

Sinh viên là đối tượng hướng tới nhiều nhất của các thế lực thù địch khi thực hiện chiến lược “diễn biến hòa bình” về tư tưởng, văn hóa ở Việt Nam. Để phòng, chống chiến lược đó, cần có sự kết hợp của nhiều biện pháp, cách thức, trong đó có những giải pháp cơ bản nêu trên. Những giải pháp này sẽ góp phần xây dựng đội ngũ sinh viên vững vàng về tri thức và lập trường chính trị, tư tưởng, kiên định trước mọi sự lôi kéo, chống phá ngày càng tinh vi của các thế lực thù địch.