Việt Nam thúc đẩy quyền con người gắn với tăng trưởng kinh tế bền vững

 Qua gần 3 năm thực thi Hiệp định Thương mại tự do giữa Liên minh châu Âu và Việt Nam (EVFTA) các hoạt động giao thương, kết nối đầu tư cho cộng đồng doanh nghiệp và người dân không ngừng được đẩy mạnh với mục tiêu lấy con người làm trung tâm trong phát triển kinh tế. Tuy nhiên thời gian qua đã xuất hiện những tiếng nói lạc lõng, thông tin sai sự thật đòi xóa bỏ EVFTA, gây ảnh hưởng xấu đến quan hệ đối tác giữa Việt Nam và các nước trong Liên minh châu Âu (EU).

Ngày 28/2/2023, một số nghị sĩ thuộc Nghị viện châu Âu (EP) đã tổ chức Hội thảo xem xét mức độ vi phạm nhân quyền và quyền lợi của người lao động Việt Nam sau hơn 2 năm thực thi Hiệp định Thương mại tự do giữa EU và Việt Nam (Hội thảo) với nhiều cáo buộc chủ quan, sai sự thật.

Đáng chú ý, qua thông tin, hình ảnh, video được một số tờ báo nước ngoài đăng tải, có thể nhận thấy ban tổ chức Hội thảo dường như không mời Nhóm tư vấn trong nước (DAG) Việt Nam tham gia cuộc họp trên. Cần nói rõ, Nhóm DAG Việt Nam được thành lập theo quy định tại Điều 13.15 của Hiệp định EVFTA.

Nhóm bao gồm các hiệp hội, tổ chức phi chính phủ, phi lợi nhuận của Việt Nam, được thành lập và hoạt động hợp pháp tại Việt Nam, đại diện cho các lợi ích chính đáng tại Việt Nam liên quan đến thương mại và phát triển bền vững. Chức năng chính của Nhóm DAG Việt Nam là tập hợp, trình bày quan điểm và đưa ra khuyến nghị, tư vấn đối với việc thực thi Chương Thương mại và Phát triển bền vững của Hiệp định EVFTA, phù hợp với cam kết tại Hiệp định. Các thành viên DAG Việt Nam hoạt động độc lập với cơ quan quản lý nhà nước mà DAG Việt Nam cung cấp tư vấn.

Trong khi đó, ban tổ chức Hội thảo lại mời một số tổ chức không thiện chí với Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam, thậm chí mời cả đại diện của tổ chức khủng bố Việt tân. Trên thực tế, tổ chức này luôn tìm cách chống phá Đảng, Nhà nước Việt Nam, nổi bật là hoạt động tuyển dụng, huấn luyện thành viên tham gia các vụ khủng bố, phá hoại, ám sát, phá rối an ninh, kích động bạo loạn.

Nhiều thành viên của tổ chức khủng bố Việt tân đã bị cơ quan chức năng Việt Nam bắt, xử lý vì các tội xâm phạm an ninh quốc gia. Có mặt tại Hội thảo, tổ chức khủng bố Việt tân cùng các tổ chức không thiện chí đã lập tức tranh thủ diễn đàn, tung ra những luận điệu bôi đen tình hình tự do, dân chủ, nhân quyền và xuyên tạc bức tranh chính trị-xã hội Việt Nam sau hơn 2 năm thực thi EVFTA.

Theo đó, các nhóm, tổ chức này vu cáo rằng “tình hình nhân quyền Việt Nam ngày càng thậm tệ hơn”, “Nhà nước Việt Nam tìm đủ mọi cách ngăn cản, gây khó khăn cho người lao động trong việc thành lập nghiệp đoàn độc lập”, “chính quyền Việt Nam đã vi phạm chương 13 của Hiệp định EVFTA”,… cùng nhiều nội dung xuyên tạc khác; đồng thời hối thúc các nghị viên EU “gây sức ép mạnh hơn đối với chính quyền Hà Nội”.

Có thể thấy mục đích hướng tới từ các ý kiến tham gia Hội thảo của những tổ chức này là cổ xúy các hành động chống phá Việt Nam và các đối tượng, hội nhóm phạm pháp. Minh chứng rõ nhất là họ cố tình hiểu sai, xuyên tạc khái niệm “tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở” (quy định tại khoản 3, Điều 3, Điều 170 của Bộ luật Lao động năm 2019). Từ đó, tạo cớ cho các tổ chức chống phá dưới vỏ bọc “công đoàn độc lập” thực hiện các âm mưu đen tối, dụ dỗ công nhân, người lao động tham gia các hoạt động trái pháp luật.

Cần nhấn mạnh rằng, dù tự xưng là “các nghiệp đoàn, hội nhóm công đoàn độc lập” nhưng các tổ chức này không đăng ký cũng như tiến hành các thủ tục xin phép thành lập mà ngang nhiên hoạt động trái với các quy định của pháp luật Việt Nam. Chẳng những vậy, tuy mang danh là bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động nhưng các tổ chức trên lại không hề có ý định hợp tác cùng Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và các doanh nghiệp hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam trong việc chăm lo đời sống của công nhân. Thay vào đó, họ chỉ sử dụng hàng loạt kênh mạng xã hội để dụ dỗ, kích động công nhân bỏ việc, tham gia các cuộc đình công, biểu tình bất hợp pháp.

Do đó, những doanh nghiệp, tổ chức có người đại diện pháp luật thực hiện hành vi gian dối, vi phạm pháp luật vì có hành vi trốn thuế trong thời gian dài như Trung tâm Phát triển và Sáng tạo Xanh (GreenID; Trung tâm Nghiên cứu pháp luật và chính sách phát triển bền vững (LPSD); Trung tâm truyền thông giáo dục cộng đồng (MEC),… không xứng đáng được gia nhập Nhóm tư vấn trong nước Việt Nam. Đây là sự thật hiển nhiên nhưng một số nghị viên EP và đại diện các tổ chức thiếu thiện chí vẫn ra sức bao biện, phủ nhận, vu cáo Việt Nam vi phạm nhân quyền.

Đáng buồn đây không phải lần đầu tiên một số nghị viên EP mở các cuộc hội thảo, kỳ họp, đưa ra những báo cáo, tuyên bố thiếu khách quan như vậy. Nhìn lại quá khứ, một nhóm nghị viên EP đã nhiều lần ban hành phán quyết, thư ngỏ với nội dung không chính xác về tình hình bảo đảm, bảo vệ và thúc đẩy quyền con người tại Việt Nam, nhất là trong giai đoạn Việt Nam và EU bắt đầu tiến hành đàm phán về hiệp định thương mại tự do.

Ngay cả khi Ủy ban Thương mại Quốc tế Liên minh châu Âu đã thông qua khuyến nghị việc phê chuẩn Hiệp định EVFTA, một số nghị viên EP vẫn giữ nguyên cái nhìn phiến diện, quan điểm sai lệch về tình hình nhân quyền tại Việt Nam. Điển hình là sự kiện ngày 13/6/2022, cơ quan nghiên cứu của EP đã công bố báo cáo về các hoạt động hỗ trợ những nhà hoạt động nhân quyền trên toàn thế giới của Liên minh châu Âu với thông tin, nhận định thiếu khách quan, không công bằng, dựa trên một số thông tin sai lệch, không có cơ sở, không phản ánh đúng tình hình thực tế tại Việt Nam.

Đây là điều đáng tiếc, nhất là khi Liên minh châu Âu và Việt Nam đã có cơ chế Đối thoại nhân quyền hằng năm để trao đổi về các vấn đề cùng quan tâm, tìm ra giải pháp tháo gỡ những vướng mắc trong công tác đánh giá tình hình bảo vệ và thúc đẩy quyền con người.

Những năm qua, chủ trương, chính sách nhất quán của Đảng và Nhà nước Việt Nam là lấy con người làm trung tâm của sự phát triển, bảo đảm người dân được thụ hưởng những thành quả của quá trình phát triển. Do đó, thúc đẩy quyền con người gắn với tăng trưởng kinh tế bền vững luôn là mục tiêu được Nhà nước Việt Nam đặt lên hàng đầu.

Vì vậy, khi tham gia các hiệp định thương mại tự do, ngoài sự bảo đảm công bằng kinh tế giữa các bên, Việt Nam cũng chủ động hợp tác, tìm ra tiếng nói chung với các quốc gia, vùng lãnh thổ, tổ chức quốc tế về các nội dung “phi thương mại” như thúc đẩy quyền và lợi ích chính đáng của người lao động, bảo vệ môi trường, phát triển bền vững.

Thế nên, khi EVFTA được thông qua, Nhà nước Việt Nam đánh giá những cam kết về quyền con người trong hiệp định là cơ hội để đất nước tiến nhanh đến các mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.

Có thể khẳng định, gần 3 năm thực thi EVFTA, Việt Nam luôn tuân thủ hiệp định khi không ngừng bảo vệ và thúc đẩy quyền con người, chú trọng cải thiện các quyền về kinh tế, xã hội thông qua gia tăng năng lực sản xuất, tạo việc làm, nâng cao đời sống của người dân, nâng cao các tiêu chuẩn lao động và môi trường trong nước.

Điều này được minh chứng trên nhiều phương diện từ cải cách, hoàn thiện hệ thống pháp luật cho đến xây dựng các chính sách nhằm hỗ trợ, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp và người lao động, nhất là trong giai đoạn chịu ảnh hưởng nặng nề từ đại dịch COVID-19.

Đồng thời, nhằm hiện thực hóa quyền thành lập, gia nhập và tham gia hoạt động của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở cùng nhiều quyền lợi khác của người lao động theo quy định của Hiến pháp năm 2013 và Bộ luật Lao động năm 2019, hiện nay Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã và đang khẩn trương triển khai để dự án Luật Công đoàn (sửa đổi) có thể hoàn thành đúng kế hoạch trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 7 và thông qua tại kỳ họp thứ 8.

Theo ghi nhận của Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (Eurocham), “trong 12 tháng qua, Chính phủ Việt Nam tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi, cạnh tranh và hấp dẫn hơn cho các nhà đầu tư nước ngoài… Việt Nam là một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất thế giới… Điều này đã giúp nâng cao sinh kế, mức sống và triển vọng của hàng triệu người… Hơn nữa, những cải thiện về cơ sở hạ tầng đã góp phần nâng cao đáng kể điều kiện sống.

Năm 1993, dưới 50% người dân được sử dụng điện. Ngày nay điện gần như có ở khắp nơi, ngay cả vùng nông thôn và các hải đảo xa xôi… Việt Nam cũng đạt được một số Mục tiêu Phát triển thiên niên kỷ (MDG) trước hạn” (trích Eurocham: “Sách trắng 2022/2023 Nỗ lực hướng tới kinh tế xanh và phát triển bền vững: Thực thi toàn diện EVFTA và hoàn tất phê chuẩn EVIPA”, Tr.17).

Ngày 3/4/2023, Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc (UNHRC) đã đồng thuận thông qua Nghị quyết kỷ niệm 75 năm Tuyên ngôn quốc tế về nhân quyền và 30 năm Tuyên bố và Chương trình hành động Viên do Việt Nam đề xuất và soạn thảo. Qua đó, tiếp tục khẳng định vai trò và những sáng kiến, đóng góp của Việt Nam trên lĩnh vực quyền con người trên tư cách là thành viên của UNHRC.

Mới đây, ngày 4/4, Chủ tịch Tiểu ban Nhân quyền của Nghị viện châu Âu Udo Bullmann trong lịch trình chuyến thăm Việt Nam đã gặp và làm việc với Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang. Tại buổi làm việc, ông Udo Bullmann khẳng định, EU coi Việt Nam là đối tác hợp tác ưu tiên và quan trọng; đánh giá cao những thành tựu phát triển mà Việt Nam cũng như vai trò, vị thế của Việt Nam tại các tổ chức, diễn đàn đa phương; mong muốn tiếp tục hợp tác chặt chẽ với Việt Nam trong lĩnh vực quyền con người.

Đây là những minh chứng thuyết phục cho những kết quả mà Việt Nam đã đạt được trong vấn đề nhân quyền, được bạn bè quốc tế ghi nhận và đánh giá cao. Những tiếng nói lạc lõng, thông tin sai sự thật của một vài cá nhân, tổ chức không thiện chí cần được nhận diện và phê phán, để không gây ảnh hưởng tiêu cực đến các hoạt động hợp tác giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu trong khuôn khổ Hiệp định EVFTA./.