CÁCH MẠNG THÁNG TÁM VÀ QUỐC KHÁNH 02/9: NHỮNG MỐC SON LỊCH SỬ HÀO HÙNG

Những ngày mùa thu Tháng Tám lịch sử này, trong trái tim của hàng triệu người con đất Việt lại bồi hồi xúc động và dâng trào niềm tự hào khôn xiết khi hướng về sự kiện ghi dấu ấn trong lịch sử dân tộc : Đó là Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh mùng 02/9. Cách đây 79 năm ngày 19/8/1945 đã đi vào lịch sử hào hùng của dân tộc ta như mốc son chói lọi - Cách mạng Tháng Tám thành công ở Thủ đô Hà Nội thúc đẩy nhân dân giành chính quyền trong cả nước, tạo tiền đề cho sự ra đời của Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa - Nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á.

Bước sang năm 1945, cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng đứng trước thời cơ lớn. Trên thế giới, Hồng quân Liên Xô liên tiếp giành thắng lợi quyết định trên chiến trường châu Âu, giải phóng một loạt nước và tiến thẳng vào sào huyệt phát xít Đức tại Béc-lin. Ngày 9/5/1945, phát xít Đức đầu hàng vô điều kiện, chiến tranh kết thúc ở châu Âu. Ngày 8/8/1945, Hồng quân Liên Xô tiến công như vũ bão vào quân đội Nhật. Ngày 14/8/1945, phát xít Nhật đầu hàng vô điều kiện, Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc.

Trong nước, phong trào cách mạng dâng cao. Ngày 9/3/1945, phát xít Nhật làm cuộc đảo chính hất cẳng Pháp. Ngay trong đêm Nhật đảo chính Pháp, Hội nghị Ban Thường vụ Trung ương Đảng mở rộng quyết định phát động một cao trào cách mạng làm tiền đề cho tổng khởi nghĩa, thay đổi cách thức tuyên truyền, cổ động, tổ chức và đấu tranh cho thích hợp. Tháng 3/1945, Trung ương Đảng ra Chỉ thị “Nhật – Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”. Tháng 4/1945, Trung ương triệu tập Hội nghị quân sự cách mạng Bắc Kỳ, quyết định nhiều vấn đề quan trọng, thống nhất các lực lượng vũ trang thành Việt Nam giải phóng quân. Ngày 16/4/1945, Tổng bộ Việt Minh ra Chỉ thị tổ chức các Ủy ban Dân tộc giải phóng các cấp và chuẩn bị thành lập Ủy ban giải phóng dân tộc Việt Nam, tức Chính phủ lâm thời cách mạng Việt Nam.

Từ tháng 4/1945 trở đi, cao trào kháng Nhật cứu nước diễn ra mạnh mẽ. Đầu tháng 5/1945, Bác Hồ từ Cao Bằng về Tuyên Quang, chọn Tân Trào làm căn cứ chỉ đạo cách mạng cả nước và chuẩn bị Đại hội quốc dân. Ngày 4/6/1945, Khu giải phóng Việt Bắc được thành lập, đặt dưới sự lãnh đạo của Ủy ban chỉ huy lâm thời, trở thành căn cứ địa của cả nước. Tháng 8/1945, Hội nghị đại biểu toàn quốc của Đảng họp tại Tân Trào khẳng định: “Cơ hội rất tốt cho ta giành độc lập đã tới” và quyết định phát động toàn dân khởi nghĩa giành chính quyền từ tay phát xít Nhật và tay sai trước khi quân Đồng minh vào Đông Dương; đề ra 3 nguyên tắc bảo đảm tổng khởi nghĩa thắng lợi, đó là: Tập trung, thống nhất, kịp thời. 23 giờ ngày 13/8/1945, Ủy ban Khởi nghĩa ra Quân lệnh số 1 hiệu triệu toàn dân tổng khởi nghĩa. Ngày 16/8/1945, Đại hội Quốc dân họp tại Tân Trào thông qua “10 chính sách lớn của Việt Minh”; thông qua “Lệnh tổng khởi nghĩa”; quy định quốc kỳ, quốc ca; thành lập Ủy ban Dân tộc giải phóng Trung ương, tức Chính phủ lâm thời do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch. Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư kêu gọi Nhân dân cả nước tổng khởi nghĩa, trong đó chỉ rõ: “Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, Nhân dân cả nước đồng loạt vùng dậy, tiến hành tổng khởi nghĩa, giành chính quyền. Từ ngày 14 đến ngày 18/8/1945, cuộc tổng khởi nghĩa nổ ra giành được thắng lợi ở nông thôn đồng bằng Bắc Bộ, đại bộ phận miền Trung, một phần miền Nam và ở các thị xã: Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Hội An, Quảng Nam… Ngày 19/8/1945, khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi ở Hà Nội. Ngày 23/8/1945, khởi nghĩa thắng lợi ở Huế, Bắc Cạn, Hòa Bình, Hải Phòng, Hà Đông, Quảng Bình, Quảng Trị, Bình Định, Gia Lai, Bạc Liêu… Ngày 25/8/1945, khởi nghĩa thắng lợi ở Sài Gòn – Gia Định, Kon Tum, Sóc Trăng, Vĩnh Long, Trà Vinh, Biên Hòa, Tây Ninh, Bến Tre,… Ở Côn Đảo, Đảng bộ nhà tù Côn Đảo đã lãnh đạo các chiến sĩ cách mạng bị giam cầm nổi dậy giành chính quyền. Chỉ trong vòng 15 ngày cuối tháng 8/1945, cuộc tổng khởi nghĩa đã giành thắng lợi hoàn toàn, chính quyền trong cả nước về tay Nhân dân.

Trên cơ sở thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám, ngày 02/9/1945 trong cái nắng rực rỡ của mùa thu, tại Quảng trường Ba Đình (Hà Nội), Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt cho chính phủ lâm thời đọc Bản Tuyên ngôn độc lập, trịnh trọng tuyên bố với toàn thể quốc dân đồng bào và thế giới Nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa được thành lập.

Trong Bản Tuyên ngôn độc lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định ý chí sắt đá của nhân dân Việt Nam là quyết giữ vững nền độc lập tự do của dân tộc Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập và sự thật đã trở thành nước tự do, độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do độc lập ấy. Tuyên ngôn độc lập của Hồ Chủ tịch là văn kiện lịch sử có ý nghĩa vô cùng trọng đại đối với vận mệnh dân tộc. Nó là sự tiếp nối truyền thống yêu nước, là bản anh hùng ca bất tử kế thừa và phát huy tư tưởng quyết chiến, quyết thắng của hai bản Tuyên ngôn Nam quốc sơn hà của Lý Thường Kiệt và Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi. Tuyên ngôn độc lập của Hồ Chí Minh đã khai sinh ra Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa - Nhà nước của dân, do dân, vì dân. 

Cách mạng Tháng Tám thành công và sự ra đời của Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa (02/9/1945) là sự kết tinh đỉnh cao của quá trình đấu tranh bền bỉ, kiên cường của nhân dân ta dưới sự lãnh đạo tài tình của Đảng đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại. 79 năm đã trôi qua nhưng tầm vóc thời đại, ý nghĩa lịch sử và bài học kinh nghiệm của  Cách mạng Tháng Tám và Bản Tuyên ngôn độc lập bất hủ của Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn còn nguyên vẹn giá trị lịch sử, mãi trở thành bản anh hùng ca bất tử, là kim chỉ nam soi sáng chặng đường bảo vệ và xây dựng Tổ quốc XHCN của toàn dân tộc ta. Kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với CNXH, Đảng, Nhà nước và nhân dân ta luôn nỗ lực phấn đấu vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh để đưa đất nước và con người việt Nam vươn lên tầm cao của thời đại./.

Bắc Ninh