Đổi mới tư duy lập pháp
“Cánh cửa” để đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình
Phát biểu tại phiên khai mạc Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV mới đây, Tổng Bí thư Tô Lâm đã ghi nhận, biểu dương rất nhiều kết quả, thành tựu to lớn mà Quốc hội nói chung, Quốc hội khóa XV nói riêng đã và đang đạt được trong suốt chiều dài phát triển.
Phiên khai mạc
Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV
Trước yêu cầu, nhiệm vụ đưa đất nước bước vào thời kỳ phát triển mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, Tổng Bí thư đã yêu cầu: “Đổi mới mạnh mẽ công tác lập pháp, trong đó chuyển đổi tư duy xây dựng pháp luật theo hướng vừa bảo đảm yêu cầu quản lý nhà nước, vừa khuyến khích sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức sản xuất, khơi thông mọi nguồn lực để phát triển”.
Lĩnh hội tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn trong phát biểu khai mạc Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV cũng yêu cầu xây dựng luật theo hướng: “Chuyển tư duy quản lý sang khơi thông nguồn lực, tăng cường phân cấp, phân quyền triệt để, thực chất” và “Luật cần ngắn gọn, chỉ quy định những vấn đề theo đúng thẩm quyền của Quốc hội, không luật hóa các vấn đề thuộc thông tư, nghị định”.
Trong loạt bài này, Báo Nhân Dân sẽ cùng bạn đọc phân tích thực trạng, nguyên nhân, từ đó đề xuất một số giải pháp để góp phần tích cực trong việc tuyên truyền tư tưởng, đường lối của Đảng về công tác lập pháp; sự tích cực, chủ động của Quốc hội, lãnh đạo Quốc hội; các Ủy ban, cơ quan của Quốc hội và các đại biểu Quốc hội trong nhiệm vụ lập pháp, nhất là trong Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV đang diễn ra tại Nhà Quốc hội, Thủ đô Hà Nội.
Để chuẩn bị sẵn sàng thế và lực đưa đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, trong suốt chiều dài lịch sử, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo sáng suốt của Đảng, Quốc hội Việt Nam qua các nhiệm kỳ, nhất là nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV hiện nay không ngừng đẩy mạnh thực thi nhiệm vụ đổi mới tư duy lập pháp để nâng cao hơn nữa chất lượng xây dựng pháp luật, kịp thời thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng, đáp ứng tốt hơn yêu cầu, đòi hỏi từ thực tiễn, tháo gỡ những “điểm nghẽn” về thể chế, vì nước, vì dân…
Sau gần 10 năm, nhân dân nhiều khu vực của Thành phố Hồ Chí Minh vẫn phải “bì bõm”, “vật lộn” trên những tuyến đường ngập lụt.
Sau gần 10 năm, nhân dân nhiều khu vực của Thành phố Hồ Chí Minh vẫn phải “bì bõm”, “vật lộn” trên những tuyến đường ngập lụt.
Một ngày cách đây gần 10 năm (tháng 6/2016), hàng triệu người dân ở thành phố mang tên Bác vui mừng, phấn khởi khôn xiết khi dự án chống ngập cho thành phố chính thức được khởi công. Dự án có mục tiêu kiểm soát ngập do triều cường và chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu cho vùng diện tích 570km2 với khoảng 6,5 triệu dân thuộc khu vực bờ hữu sông Sài Gòn và trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh với tổng mức đầu tư là gần 10 nghìn tỷ đồng, dự kiến hoàn thành năm 2018 (sau hơn 2 năm).
Thế nhưng, “cái đích” năm 2018 đã trôi qua và tiếp tục “biền biệt”. Nhân dân nhiều khu vực của thành phố vẫn phải đêm ngày “bì bõm”, “vật lộn” trên những tuyến đường ngập lụt. Bà con dựng ván gỗ, lấy gáo tát nước ra khỏi “tổ ấm” của mình mỗi khi triều cường dâng. Hàng triệu người dân vui mừng, phấn khởi bao nhiêu trong ngày khởi công dự án chống ngập năm xưa, sau gần một thập kỷ chờ đợi trong vô vọng, thì đến nay, họ vẫn hoàn… vô vọng!
Luôn luôn lắng nghe và thấu hiểu lòng dân, Tổng Bí thư Tô Lâm khi nói về tình trạng lãng phí của các công trình để hoang hóa, chậm tiến độ hàng chục năm trong phiên thảo luận ở Tổ 12 tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV đang diễn ra tại Nhà Quốc hội (Thủ đô Hà Nội) đã trực tiếp dẫn chứng dự án chống ngập nêu trên. Tổng Bí thư nhấn mạnh, dự án này qua 2 nhiệm kỳ nhưng nhân dân thành phố vẫn phải chịu ngập lụt, trong khi tiền Nhà nước đã đầu tư.
Tổng Bí thư Tô Lâm đặt dấu hỏi, quy định thế nào mà đến Nhà nước còn không làm được thì doanh nghiệp làm sao làm được? Hàng trăm, hàng nghìn dự án ở địa phương được cấp cho doanh nghiệp nhưng triển khai lại vướng, lại đứng chờ nhau. “Tất cả do mình cả. Phải phối hợp, không đổ cho nhau hay chờ đợi nhau được, phải tìm cách trả lời cho nhân dân” - Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu.
Dự án chống ngập ở Thành phố Hồ Chí Minh chậm tiến độ và ngưng trệ; cơ sở 2 của Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện hữu nghị Việt Đức để hoang hóa, lãng phí nhiều năm nay… Đây chỉ là 3 trong số hàng trăm, hàng nghìn dự án đã và đang “đắp chiếu” trên khắp cả nước. Trong rất nhiều nguyên nhân, có một nguyên nhân rất quan trọng, đó là do các quy định của pháp luật còn tồn tại hạn chế, vướng mắc.
Nhận thức rõ những “điểm nghẽn” này trong thực tiễn, Quốc hội Việt Nam qua các nhiệm kỳ, đặc biệt là trong nhiệm kỳ khóa XV hiện nay, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, đã và đang khẩn trương, quyết liệt đẩy mạnh đồng bộ nhiều giải pháp đổi mới để quyết tâm nâng cao chất lượng xây dựng và hoàn thiện pháp luật, góp phần quan trọng trong nhiệm vụ kiến tạo kỷ nguyên vươn mình của dân tộc mà Đảng ta đang khởi xướng.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn trong phát biểu khai mạc Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV mới đây đã yêu cầu chuyển tư duy quản lý sang khơi thông nguồn lực, tăng cường phân cấp, phân quyền triệt để, thực chất, bảo đảm đủ khả năng cho cá nhân, cơ quan được phân cấp, phân quyền có thể tổ chức thực hiện công việc.
Khâu đột phá để phát triển đất nước hùng cường chính là thể chế
TS Nhị Lê – nguyên Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản.
Nếu đổi mới ở Việt Nam là bản chất của cách mạng, là cuộc cách mạng trong cách mạng xã hội chủ nghĩa, vì sự phát triển đất nước vươn tới hùng cường thì cần lựa chọn và nắm lấy khâu đột phá nhằm phát triển chính là thể chế. Nói một cách hình ảnh, nếu quả trứng bị vỡ bởi một lực từ bên ngoài thì cuộc sống bên trong nguy cơ sẽ kết thúc; nhưng, nó bị vỡ bởi một lực từ bên trong thì cuộc sống mới bắt đầu. Lực từ bên trong đó chính là pháp luật song hành hành với đạo đức – rường cột của công việc đổi mới thể chế.
TS NHỊ LÊ – nguyên Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản
Công tác xây dựng và hoàn thiện pháp luật luôn được Quốc hội xem là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu. Từ đầu nhiệm kỳ khóa XV đến nay, Quốc hội đã thông qua 43 luật, hơn 60 nghị quyết. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã ban hành 45 nghị quyết và 3 pháp lệnh.
Ngay trong Kỳ họp thứ 8 đang diễn ra tại Thủ đô Hà Nội, Quốc hội dự kiến tiếp tục thông qua 15 dự án luật, 4 nghị quyết quy phạm pháp luật và cho ý kiến 13 dự thảo luật, trong đó có 1 luật sửa 3 luật trong lĩnh vực đầu tư; 1 luật sửa 7 luật trong lĩnh vực tài chính, quản lý tài sản. Có những dự án luật rất mới, phù hợp với xu thế phát triển như Luật Dữ liệu, Luật Công nghiệp công nghệ số… thể hiện tinh thần trách nhiệm rất cao của Quốc hội.
Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh (sau đây gọi là Nghị quyết 98) bao gồm 44 cơ chế, chính sách với 7 lĩnh vực, được kỳ vọng tạo điều kiện hơn nữa cho Thành phố Hồ Chí Minh khơi thông nguồn lực, tạo đà phát triển, khai thác tối đa tiềm năng, thế mạnh của thành phố để phát triển tương xứng với vị trí đầu tàu về kinh tế-xã hội của vùng Đông Nam Bộ và cả nước.
Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm, Nghị quyết 98 của Quốc hội vẫn chưa thể ngay lập tức tháo gỡ được hết các điểm nghẽn trong thực tiễn vốn luôn không ngừng biến động. Theo báo cáo của Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, trong 3 nguyên nhân chính khiến dự án chống ngập chưa thể tiếp tục triển khai, có nguyên nhân quan trọng đến từ khó khăn liên quan việc chưa có cơ sở thanh toán hợp đồng BT (xây dựng-chuyển giao). Nguyên nhân là dự án thuộc trường hợp chuyển tiếp theo quy định tại Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP).
Từ cơ sở nêu trên, Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đề xuất thực hiện điều chỉnh điều khoản về thanh toán trong hợp đồng song song với việc điều chỉnh tổng thể dự án. Cụ thể, thực hiện đồng thời thủ tục điều chỉnh thời gian thực hiện dự án để làm cơ sở ký kết Phụ lục Hợp đồng BT thay đổi phương án thanh toán.
Trụ sở Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh. Ảnh: hochiminhcity.gov.vn
Theo Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, đây chính là cơ sở để thành phố bắt đầu thực hiện việc thanh toán bằng quỹ đất là các khu đất đã xác định trong hợp đồng BT, giải quyết được nguồn vốn cho nhà đầu tư thực hiện hoàn thành công trình và giảm bớt chi phí phát sinh lãi vay trong thời gian chờ hoàn tất thủ tục điều chỉnh dự án.
Thay mặt Chính phủ trình bày tờ trình về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) và Luật Đấu thầu tại Kỳ họp thứ 8 đang diễn ra tại Nhà Quốc hội, Thủ đô Hà Nội, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, luật này sửa đổi một số nội dung về lĩnh vực và hình thức hợp đồng đầu tư theo phương thức PPP.
Theo đó, dự án luật khuyến khích thực hiện phương thức PPP đối với tất cả các dự án thuộc lĩnh vực đầu tư công nhằm cung cấp sản phẩm, dịch vụ công. Cùng với đó, bãi bỏ hạn mức về quy mô vốn đầu tư tối thiểu để thực hiện dự án PPP; giao bộ, ngành và địa phương xem xét và chịu trách nhiệm quyết định lựa chọn dự án phù hợp với nhu cầu và điều kiện thực hiện của nhà đầu tư.
Một điểm rất đáng chú ý là dự thảo luật đề xuất chính sách tiếp tục áp dụng loại hợp đồng BT thanh toán bằng tiền và thanh toán bằng quỹ đất theo hướng đổi mới toàn diện cách thức thực hiện và thanh toán cho nhà đầu tư, khắc phục tối đa các bất cập trong việc thực hiện loại hợp đồng này.
Thay mặt Chính phủ trình bày tờ trình về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) và Luật Đấu thầu tại Kỳ họp thứ 8 đang diễn ra tại Nhà Quốc hội, Thủ đô Hà Nội, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, luật này sửa đổi một số nội dung về lĩnh vực và hình thức hợp đồng đầu tư theo phương thức PPP.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, qua thảo luận, các đại biểu nhất trí về sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu để thể chế hóa chủ trương của Đảng, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tăng cường phân cấp gắn với kiểm tra, giám sát, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc có tính chất cấp bách, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh, giải phóng và huy động nguồn lực để đầu tư cơ sở hạ tầng, các lĩnh vực đột phá của vùng phát triển kinh tế-xã hội…
Đại biểu Quốc hội Trần Khánh Thu cho rằng, đổi mới tư duy lập pháp sẽ giúp giải quyết những vấn đề thực tiễn.
Đại biểu Trần Khánh Thu (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Bình) bày tỏ nhất trí với việc đề xuất những nội dung sửa đổi trong luật như việc mở rộng phạm vi, lĩnh vực đầu tư và không giới hạn quy mô dự án đầu tư PPP cũng như các nội dung liên quan để đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho các địa phương.
Việc này sẽ giải quyết những vấn đề thực tiễn đặt ra nên cần có các đánh giá và rà soát với các luật liên quan, đặc biệt là các nội dung trong Luật Đầu tư, Luật Đầu tư công chúng ta sẽ sửa đổi.
---
Đại biểu Trần Khánh Thu - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Bình
Bên cạnh đó, nhiều đại biểu kỳ vọng, dự thảo luật nêu trên nếu được Quốc hội biểu quyết thông qua vào cuối Kỳ họp thứ 8 này sẽ giúp tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc để các công trình, dự án trọng điểm như dự án chống ngập tại Thành phố Hồ Chí Minh và nhiều dự án của các bộ, ngành, địa phương khác tiếp tục được triển khai, hoàn thành.
Trong nhiều nhiệm kỳ qua, nhất là trong nhiệm kỳ khóa XV hiện nay, tôi thấy rằng, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo sáng suốt của Đảng, Quốc hội đã và đang rất quyết tâm đẩy mạnh nhiệm vụ xây dựng và hoàn thiện pháp luật. Hy vọng rằng, với quyết tâm này, những thành quả trong xây dựng, hoàn thiện pháp luật thời gian tới sẽ đóng góp xứng đáng hơn nữa vào công cuộc phát triển đất nước, nhất là khi đất nước ta đang đứng trước cơ hội rất lớn bước vào kỷ nguyên phát triển mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc...
---
TS NHỊ LÊ – nguyên Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản
Trước đó, phát biểu tại cuộc làm việc giữa Đảng đoàn Quốc hội với Ban Thường vụ Thành uỷ Thành phố Hồ Chí Minh vừa qua, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn khẳng định, Đảng, Nhà nước luôn dành cho Thành phố Hồ Chí Minh sự quan tâm đặc biệt.
Theo đó, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 31 về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Cùng với đó, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 98 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển; Nghị quyết số 57 của Quốc hội về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 3.
Trên tinh thần đó, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, Đảng đoàn Quốc hội sẽ phối hợp tích cực với Ban Thường vụ Thành uỷ thành phố để kịp thời tháo gỡ những khó khăn cho thành phố trong quá trình triển khai các nghị quyết của Quốc hội.
Chắc chắn rằng, với tinh thần Quốc hội luôn đồng hành cùng Chính phủ và tinh thần xây dựng luật theo tư duy mới, cách làm mới, nâng cao chất lượng xây dựng, hoàn thiện pháp luật, những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn sẽ tiếp tục được Quốc hội tháo gỡ trong các luật, nghị quyết, giúp khơi thông điểm nghẽn, góp phần quan trong vào nhiệm vụ phát triển đất nước.
Đổi mới tư duy lập pháp - “Cánh cửa” để đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét