Giải pháp phòng, chống suy thoái đạo đức, lối sống của đoàn viên, thanh niên trong xây dựng đơn vị cơ sở vững mạnh toàn diện

Đoàn viên, thanh niên ở đơn vị cơ sở là bộ phận quan trọng của thanh niên Quân đội, là lực lượng xung kích trong thực hiện nhiệm vụ của đơn vị. Tuy nhiên, trước sự suy thoái về đạo đức, lối sống của một bộ phận đoàn viên, thanh niên ở các đơn vị cơ sở, cần có một số biện pháp thiết thực để khắc phục tình trạng này

Ở đơn vị cơ sở, đoàn viên, thanh niên chiếm trên 80% quân số; đây là lực lượng đông đảo, trẻ khỏe, năng động, ham hiểu biết, giàu sức sáng tạo, có chí tiến thủ, xung kích trong việc quán triệt và thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, chỉ thị, nghị quyết của các cấp ủy Đảng, kế hoạch, mệnh lệnh của người chỉ huy, là lực lượng xung kích, trực tiếp góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị trung tâm của đơn vị, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện. Đoàn viên, thanh niên luôn phấn đấu theo mục tiêu, lý tưởng của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, với tinh thần: đâu cần thanh niên có, việc gì khó thanh niên làm. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng xác định: “Tăng cường giáo dục thế hệ trẻ về lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa, nâng cao lòng yêu nước, tự hào dân tộc, nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão, khát vọng vươn lên; nêu cao tinh thần trách nhiệm đối với đất nước, với xã hội; xây dựng môi trường, điều kiện học tập, lao động, giải trí, rèn luyện để phát triển lành mạnh, toàn diện, hài hòa cả về trí tuệ, thể chất và giá trị thẩm mỹ. Tạo động lực cho thanh niên xung kích trong học tập, lao động sáng tạo, khởi nghiệp, lập nghiệp; làm chủ các kiến thức khoa học, công nghệ hiện đại, phát huy vai trò quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.

Tuy nhiên, hiện nay, một bộ phận đoàn viên, thanh niên ở đơn vị cơ sở có nhận thức sai lệch về ý nghĩa, tầm quan trọng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương, chỉ thị, nghị quyết của Đảng; có biểu hiện suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, lười học tập và rèn luyện, giải quyết các mối quan hệ còn chưa hài hòa, có hiện tượng gây gổ, mất đoàn kết; phai nhạt lý tưởng, giảm sút niềm tin, ít quan tâm đến tình hình đất nước, thiếu ý thức chấp hành pháp luật, sống thực dụng, xa rời truyền thống văn hóa dân tộc. Một số đoàn viên, thanh niên có biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân, ích kỷ, hẹp hòi, buông thả, không khép mình vào tổ chức; nghiêm trọng hơn, còn một số ít đoàn viên, thanh niên sa vào các tệ nạn xã hội, bị lôi kéo, kích động, truyền bá các sản phẩm văn hóa xấu độc… Những biểu hiện trên đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến bản chất, truyền thống tốt đẹp của quân đội, đến phẩm chất người quân nhân cách mạng, hình ảnh “Bộ đội cụ Hồ”.

Để đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái đạo đức, lối sống đối với đoàn viên, thanh niên, làm thất bại âm mưu, thủ đoạn “diễn biễn hòa bình” của các thế lực thù địch là vấn đề cấp thiết. Đòi hỏi phải phát huy vai trò của mọi lực lượng với nhiều hình thức, biện pháp phong phú, đa dạng, sát, đúng, trúng với từng đơn vị mang tính thường xuyên, liên tục. Trong đó, cần tập trung thực hiện tốt một số biện pháp cơ bản sau:

Một là, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, chỉ huy đơn vị đối với công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho đoàn viên, thanh niên.

Đây là giải pháp quan trọng có ý nghĩa quyết định đến kết quả giáo dục đạo đức, lối sống cho đoàn viên, thanh niên ở các đơn vị cơ sở trong quân đội, nhằm giúp cho các cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, chỉ huy đơn vị nhận thức đúng, đầy đủ tính cấp bách và tầm quan trọng của công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho đoàn viên thanh niên.

Để nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, chỉ huy đơn vị đối với công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho đoàn viên, thanh niên, cần thường xuyên quán triệt sâu sắc Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, các nghị quyết, chỉ thị của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Nghị quyết Đại hội XI Đảng bộ Quân đội, nhất là các chỉ thị, nghị quyết về thanh niên và công tác thanh niên trong thời kỳ mới, đặc biệt Văn kiện Đại hội đại biểu Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Quân đội lần thứ X và sơ kết, tổng kết rút kinh nghiệm về công tác thanh niên.

Thông qua các hình thức giáo dục như: học tập chính trị, diễn đàn thanh niên… để nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các chủ thể giáo dục đoàn viên thanh niên hoặc có thể thông qua các hình thức giao nhiệm vụ, giao ban và thông qua các hình thức sinh hoạt chi bộ, sinh hoạt đoàn…; thông qua các nội dung, hình thức huấn luyện, xây dựng đơn vị để nâng cao nhận thức, phân công trách nhiệm giáo dục đoàn viên, thanh niên đối với từng chủ thể.

Hai là, tiếp tục đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp giáo dục đạo đức, lối sống cho đoàn viên, thanh niên.

Giải pháp này có vị trí, vai trò quan trọng, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác rèn luyện kỷ luật tạo nên sức mạnh chiến đấu của Quân đội nói chung và quá trình giáo dục, rèn luyện đạo dức, lối sống đoàn viên thanh niên ở đơn vị cơ sở nói riêng tạo sức đề kháng để ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái đạo đức, lối sống.

Nội dung giáo dục đạo đức, lối sống cho đoàn viên thanh niên cần tập trung giáo dục nâng cao nhận thức về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định mục tiêu, lý tưởng cách mạng cho đoàn viên, thanh niên; giáo dục nâng cao phẩm chất đạo đức, phấn đấu trở thành người quân nhân cách mạng “vừa hồng, vừa chuyên”; giáo dục kỹ năng sống, văn hóa ứng xử, thị hiếu thẩm mỹ; giữ vững và phát huy phẩm chất tốt đẹp, truyền thống vẻ vang của quân đội. Tăng cường giáo dục, quán triệt cho đoàn viên thanh niên về Chỉ thị 42-CT/TW ngày 24/3/2015 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa XI) về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015 - 2030”. Quán triệt và thực hiện có hiệu quảChỉ thị 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” gắn với triển khai thực hiện nghiêm túc Kết luận số 21-KL/TW ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, khóa XIIIvề “Đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, Nghị quyết 847-NQ/QUTW ngày 28/12/2021 của Quân ủy Trung ương về “Phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân trong tình hình mới”; thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch. Qua đó, xây dựng hình ảnh đoàn viên, thanh niên “Khát vọng đẹp - Trách nhiệm cao; Học tập tốt - Hành động giỏi; Đoàn kết tốt - Kỷ luật nghiêm”, góp phần làm chuyển biến căn bản, ngăn chặn, đẩy lùi các biểu hiện tiêu cực, lạc hậu, chống suy thoái đạo đức, lối sống trong đoàn viên, thanh niên.

Thường xuyên đổi mới nội dung, hình thức giáo dục chính trị, tư tưởng; bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, lòng yêu nước, xây dựng đạo đức, lối sống lành mạnh, ý thức chấp hành Hiến pháp và pháp luật cho đoàn viên, thanh niên. Gắn giáo dục chính trị, tư tưởng với quản lý và rèn luyện kỷ luật, kết hợp chặt chẽ giữa “xây” và “chống”, lấy “xây” làm cơ sở để “chống”; chú trọng giáo dục lịch sử, truyền thống văn hóa dân tộc cho đoàn viên, thanh niên; tuyên truyền nêu gương chiến đấu hy sinh quên mình của những anh hùng tuổi trẻ như Tô Vĩnh Diện, Lý Tự Trọng…; lấy nhân tố tích cực đẩy lùi tiêu cực; cung cấp cho đoàn viên, thanh niên những thông tin mới có tính định hướng; kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý những thông tin không chính thống, thiếu căn cứ; xây dựng, củng cố niềm tin cho thanh niên vào sự nghiệp lãnh đạo của Đảng trên con đường hội nhập quốc tế.

Ba là, phát huy vai trò nòng cốt của tổ chức Đoàn Thanh niên trong công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho đoàn viên thanh niên

 Đoàn Thanh niên là tổ chứctrực tiếp tác động đến quá trình ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về đạo đức, lối sống trong đoàn viên, thanh niên; là nơi diễn ra các hoạt động sinh hoạt, học tập, rèn luyện của đoàn viên, thanh niên. Do đó, phải thường xuyên đổi mới nội dung, hình thức sinh hoạt, cải tiến phương thức hoạt động của Đoàn; đẩy mạnh công tác giáo dục chính trị, tư tưởng theo năm nội dung định hướng của Trung ương đoàn; đồng thời, đặt ra những yêu cầu, nội dung, biện pháp cụ thể về xây dựng phẩm chất đạo đức, lối sống và quá trình ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về đạo đức, lối sống trong đoàn viên, thanh niên.

Thường xuyên tổ chức nhiều hoạt động bổ ích, phù hợp với tâm lý của đoàn viên thanh niên như: diễn đàn thanh niên; tổ chức các hoạt động văn hóa văn nghệ; sinh hoạt giáo dục truyền thống, giao lưu kết nghĩa;… nhằm thu hút sự tham gia và hưởng ứng mạnh mẽ của đông đảo đoàn viên, thanh niên. Thông qua đó, xây dựng bảnlĩnh chính trị, củng cố niềm tin, nâng cao nhận thức, đạo đức, lối sống, phương pháp tác phong, ý thức tổ chức kỷ luật, lòng trung thành, tình yêu thương đồng chí đồng đội, sẵn sàng hy sinh để bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa; bồi dưỡng kỹ năng sống, văn hóa ứng xử, thị hiếu thẩm mỹ trong đoàn viên, thanh niên nhằm nâng cao sức “tự đề kháng” phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” cho đoàn viên, thanh niên.

Bốn là, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo trong tự giáo dục, tự rèn luyện của đoàn viên, thanh niên.

Đây là giải pháp có ý nghĩa quyết định trực tiếp đến việc phòng, chống suy thoái đạo đức, lối sống trong đoàn viên, thanh niên. Bởi vì, đoàn viên, thanh niên vừa là khách thể, vừa là chủ thể của quá trình đấu tranh phòng chống suy thoái đạo đức, lối sống. Do vậy, cần khơi dậy ý thức tự giáo dục, tự rèn luyện của đoàn viên, thanh niên. Mỗi đoàn viên, thanh niên phải luôn ý thức rõ nghĩa vụ trước Đảng, đơn vị và đồng đội về quá trình tự giáo dục, tự rèn luyện của bản thân. Để quá trình tự giáo dục, tự rèn luyện của đoàn viên, thanh niên đạt được kết quả cao, cần coi trọng xây dựng động cơ, mục đích, ý chí quyết tâm, tinh thần bền bỉ, tích cực, tự giác trong tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống tốt đẹp đối với hoạt động tự giáo dục, rèn luyện của đoàn viên. thanh niên; bồi dưỡng cho đoàn viên,thanh niên kỹ năng, phương pháp tự giáo dục, rèn luyện đạo đức, lối sống. Đồng thời, thường xuyên theo dõi, đôn đốc, kiểm tra chặt chẽ việc tự giáo dục, rèn luyện của đoàn viên, thanh niên, tạo điều kiện thuận lợi để đoàn viên, thanh niên tự giáo dục, tự rèn luyện.

Năm là, xây dựng môi trường văn hóa quân sự tốt đẹp góp phần ngăn chặn, đầy lùi suy thoái đạo đức, lối sống trong đoàn viên, thanh niên.

Trước hết lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị cần tổ chức và thực hiện tốt các phong trào thi đua, hành động cách mạng, các cuộc vận động do Đảng, Nhà nước, Quân đội phát động; đồng thời ra sức rèn luyện cán bộ, đoàn viên, thanh niên trong thực tiễn. Đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới”, “Thanh niên Quân đội học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; “Thanh niên Quân đội rèn đức, luyện tài, xung kích, sáng tạo, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ thời kỳ mới”,…; tạo môi trường văn hóa phong phú, lành mạnh cho đoàn viên, thanh niên tham gia; khơi dậy tính tích cực, sáng tạo, trau dồi đạo đức cách mạng, bồi dưỡng lòng yêu nước; không ngừng phát huy phẩm chất thanh niên Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh.

Thường xuyên làm tốt công tác xây dựng và nhân rộng cá nhân điển hình tiên tiến, tạo sự lan tỏa, thấm sâu vào suy nghĩ, hành động của thanh niên, góp phần đẩy lùi các “luồng” thông tin xấu độc ra khỏi đơn vị, tích cực đấu tranh chống các biểu hiện suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong một bộ phận cán bộ, đảng viên. Tập trung nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng; kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục nâng cao trình độ nhận thức lý luận, lòng yêu nước, tinh thần tự hào, tự tôn dân tộc với việc bồi dưỡng các giá trị: Chân, Thiện, Mỹ làm cho mọi hoạt động của cán bộ, chiến sĩ luôn hướng tới cái đúng, cái đẹp, cái thiện, đẩy lùi cái sai, cái xấu và cái ác.

Chủ động phòng ngừa và đấu tranh có hiệu quả với các luận điệu thù địch, sai trái và những tác động tiêu cực từ các loại sản phẩm văn hóa độc hại xâm nhập vào đơn vị, đẩy lùi các tệ nạn xã hội, giảm các vụ việc vi phạm kỷ luật xuống mức thấp nhất, góp phần ngăn chặn và đẩy lùi suy thoái đạo đức, lối sống trong đoàn viên, thanh niên.

Phòng, chống suy thoái đạo đức lối sống đối với đoàn viên, thanh niên ở đơn vị cơ sở luôn chịu sự tác động của nhiều yếu tố khách quan và chủ quan. Do đó, trong thực hiện đòi hỏi các cơ quan, đơn vị phải nghiên cứu cụ thể, sát với tình hình, đặc điểm nhiệm vụ; sát với từng đối tượng, vận dụng phải linh hoạt, sáng tạo, tránh dập khuôn, máy móc để đạt hiệu quả cao nhất. Đồng thời phê phán, lên án những biểu hiện sai trái trong nhận thức, cũng như hành vi đạo đức, lối sống không trong sáng, lành mạnh của đoàn viên, thanh niên, củng cố xây dựng tổ chức đoàn vững mạnh, góp phần xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, đơn vị vững mạnh toàn diện “Mẫu mực, tiêu biểu”, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới.

Nội dung biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”

 

Nhận thức rõ tính chất nguy hiểm của biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, những năm qua, trong nhiều kỳ đại hội, hội nghị Trung ương, Đảng ta từng cảnh báo về tình trạng này. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Đảng ta chỉ rõ: “Những biểu hiện xa rời mục tiêu của chủ nghĩa xã hội, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” có những diễn biến phức tạp”. Tiếp đó, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ tư (khoá XI), Đảng ta đã thẳng thắn chỉ ra những biểu hiện cụ thể về “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ hiện nay đó là: “Một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trong đó có những đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý, kể cả một số cán bộ cao cấp, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống... phai nhạt lý tưởng, sa vào chủ nghĩa cá nhân ích kỷ, cơ hội, thực dụng, chạy theo danh lợi, kèn cựa địa vị, cục bộ, tham nhũng, lãng phí, tuỳ tiện, vô nguyên tắc”. Tình trạng này “làm giảm sút lòng tin của nhân dân đối với Đảng; nếu không được sửa chữa sẽ là thách thức đối với vai trò lãnh đạo của Đảng và sự tồn vong của chế độ”. Do vậy, Trung ương yêu cầu phải “kiên quyết đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên, trước hết là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp để nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, củng cố niềm tin của đảng viên và của nhân dân đối với Đảng”. Văn kiện Đại hội XII của Đảng một lần nữa chỉ rõ: “Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên chưa bị đẩy lùi; có mặt, có bộ phận còn diễn biến phức tạp hơn”. Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã chỉ rõ: “Một bộ phận cán bộ, đảng viên phai nhạt lý tưởng, giảm sút ý chí, ngại khó, ngại khổ, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Kết luận số 21-KL/TW, ngày 25/10/2021 của Đảng cũng nhấn mạnh: “Một bộ phận cán bộ, đảng viên, trong đó có cả cán bộ lãnh đạo, quản lý nhận thức chưa đầy đủ tính chất, tầm quan trọng của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; chưa nêu cao tinh thần trách nhiệm, thiếu gương mẫu, phai nhạt lý tưởng, giảm sút ý chí, sa vào chủ nghĩa cá nhân, nói chưa đi đôi với làm, vi phạm kỷ luật đảng, vi phạm pháp luật”. Những năm tới, Đảng ta yêu cầu đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, phát huy mọi nguồn lực và động lực để phát triển đất nước nhanh, bền vững; đặc biệt chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện có kết quả sáu nhiệm vụ trọng tâm, trong đó cần tập trung nhiệm vụ: “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hoá" trong nội bộ. Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ cán bộ cấp chiến lược, đủ năng lực, phẩm chất và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ”.

Ở phạm vi tổ chức  “tự diễn biến”  là có những thay đổi ở tầm quản lý vĩ mô về đường lối, chủ trương, pháp luật, làm thay đổi bản chất chính trị, thậm chí làm suy yếu và tan rã tổ chức đó. Đối với cá nhân “tự diễn biến” là sự thay đổi về nhận thức chính trị - xã hội, thay đổi về quan điểm, tư tưởng của cán bộ, đảng viên nhận thức chính trị và hành động xa rời, thậm chí đi ngược lại chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm tư tưởng của Đảng. “Tự diễn biến” của cá nhân có thể dẫn đến sự thay đổi của tập thể, tổ chức. “Tự diễn biến” của tổ chức chi phối, áp đặt, điều khiển đối với cá nhân trong tổ chức đó. “Tự diễn biến” do nhiều nguyên nhân khác nhau, ở đây chủ yếu nói đến nguyên nhân chủ quan của cán bộ, đảng viên, như: lập trường, tư tưởng không vững vàng, thiếu bản lĩnh chính trị, hoang mang, dao động trước tác động của các yếu tố bên ngoài; thiếu tu dưỡng, rèn luyện bản thân thường xuyên; không chủ động học tập, nghiên cứu sâu sắc chủ nghĩa Mác-Lênin, học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh… “Tự chuyển hóa” là hậu quả tất yếu của quá trình “tự diễn biến”, nếu không được phát hiện và ngăn chặn kịp thời. Đó là thời điểm đã có sự thay đổi về bản chất.

Biểu hiện chuyển hóa chính trị ở Việt Nam xuất hiện từ hai hướng: Một mặt, đó là âm mưu và hoạt động tác động chuyển hóa chính trị của các thế lực thù địch. Mặt khác, đó là sự “tự chuyển hóa” chính trị của nội bộ ta. Hai hướng này có mối quan hệ chặt chẽ, biện chứng với nhau. Yếu tố bên ngoài thúc đẩy, tạo điều kiện cho yếu tố bên trong; yếu tố bên trong tạo sự chú ý và điều kiện thuận lợi cho yếu tố bên ngoài. Trong đó, “tự chuyển hóa” bên trong sẽ quyết định sự thay đổi về chính trị nên hết sức nguy hiểm. Do vậy, phương châm, nguyên tắc bảo đảm an ninh nội bộ, phòng, chống chuyển hóa chính trị phải chủ động phòng ngừa, giữ vững bên trong là trước tiên.

 “Tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ là sự suy thoái từ bên trong; là quá trình tự biến đổi về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên theo chiều hướng tiêu cực, làm mất dần các chuẩn mực của người cộng sản, dẫn đến xa rời những nguyên tắc, quan điểm mácxít; suy giảm nghiêm trọng niềm tin vào chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Đến khi những yếu tố cách mạng, tích cực bị phai nhạt, triệt tiêu, tư tưởng phi xã hội chủ nghĩa tăng dần, thắng thế, lúc đó sẽ dẫn đến sự “tự chuyển hoá” cán bộ, đảng viên từ người tốt trở thành phần tử chống đối Đảng, Nhà nước. “Tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” sẽ gây ra tình trạng mất đoàn kết trong nội bộ các cơ quan, tổ chức; một bộ phận trong đội ngũ trí thức, luật sư, báo chí, văn nghệ sĩ bộc lộ tư tưởng muốn thoát ly khỏi sự lãnh đạo của Đảng. Nếu không được ngăn chặn kịp thời, triệt để sẽ dẫn đến tổ chức bị suy thoái, tự tan rã. Khi “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” diễn ra ở tầm vĩ mô sẽ dẫn đến sự chuyển hoá từ chế độ xã hội chủ nghĩa sang chế độ tư bản chủ nghĩa.

Đại hội XII của Đảng nhận định: “Bốn nguy cơ mà Hội nghị đại biểu toàn quốc giữa nhiệm kỳ khóa VII của Đảng (năm 1994) nêu lên vẫn tồn tại, có mặt diễn biến phức tạp như tham nhũng, lãng phí, “diễn biến hóa bình” của các thế lực thù địch với những thủ đoạn mới, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân vào Đảng, vào chế độ có mặt bị giảm sút”. Và dự báo: “Bốn nguy cơ mà Đảng ta đã chỉ ra tiếp tục tồn tại, nhất là nguy cơ tụt hậu xa hơn về kinh tế so với các nước trong khu vực và trên thế giới, nguy cơ “diễn biến hòa bình” của thế lực thù địch nhằm chống phá nước ta; tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong một bộ phận cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí diễn biến phức tạp; khoảng cách giàu - nghèo, phân hóa xã hội ngày càng tăng, đạo đức xã hội có mặt xuống cấp đáng lo ngại, làm giảm lòng tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân vào Đảng và Nhà nước”. Trong khi đó mặt trái của cơ chế thị trường là nguyên nhân cộng hưởng trực tiếp làm gia tăng nguy cơ “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Điều này được minh chứng khi một bộ phận cán bộ, đảng viên có nhiều hành vi vi phạm kỷ luật của Đảng, pháp luật của Nhà nước, hạn chế về năng lực, phẩm chất, lối sống thiếu lành mạnh; tình trạng tham nhũng, tiêu cực chưa đẩy lùi; xuất hiện ngày càng nhiều các biểu hiện mâu thuẫn, mất đoàn kết nội bộ ở không ít tổ chức đảng, chính quyền các cấp. Nguy hiểm hơn đó là xuất hiện một bộ phận cán bộ, đảng viên có biểu hiện suy thoái về tư tưởng, không tin vào sự lãnh đạo của Đảng, sự tồn tại, phát triển của chế độ XHCN. Một số cá nhân, tổ chức lợi dụng danh nghĩ “phản biện”, “góp ý” để bày tỏ “quan điểm” chính trị tự do dân chủ theo kiểu phương Tây... Đứng trước tình hình đó, Đại hội XII, Đảng ta tiếp tục nhấn mạnh: “Tăng cường xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh”. Sự nhấn mạnh này không chỉ đáp ứng yêu cầu xây dựng Đảng, mà còn xuất phát từ thực tiễn tình hình, từ quyết tâm giải quyết triệt để một vấn đề cấp bách hiện nay, đáp ứng nguyện vọng của cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân.

Sinh thời, trong buổi nói chuyện tại lễ bế mạc lớp bổ túc trung cấp, được đăng lại trên Báo Vệ quốc quân số 15, ngày 10/10/1947, Bác Hồ đã ví một tập thể, một tổ chức như một cơ thể và mỗi khâu, mỗi cá nhân là một bộ phận hợp thành cơ thể ấy. Người nói: “Mệnh lệnh cũng như dòng máu chảy từ tim ra đến đầu, các tứ chi. Nếu chảy đến tay mà tắc nghẽn, thì tay bại. Tay bại thì người sẽ yếu đi”. Chủ trương xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay cũng như “dòng máu chảy từ tim ra đến đầu, các tứ chi”, tắc ở bộ phận nào là “bại” ở bộ phận ấy, “bại” ở một bộ phận cũng ảnh hưởng không nhỏ tới việc thực hiện chủ trương lớn của Đảng”.

Như vậy khi xem xét "tự diễn biến" và "tự chuyển hóa" ta thấy quá trình vận động của nó diễn ra với ba giai đoạn, ứng với ba mức độ. Ở giai đoạn thứ nhất, đối tượng thể hiện sự hoang mang, dao động, hoài nghi về tư tưởng, chính trị. Giai đoạn thứ hai, đối tượng bắt đầu chủ động hơn trong tiếp nhận những thông tin trái chiều, thu thập tổng hợp thông tin và phát tán những thông tin này với thái độ bất mãn, chán ghét, thù địch. Giai đoạn thứ ba, đối tượng có tư tưởng, hành động cực đoan, phản động, chống đối Nhà nước. Khi đã đến giai đoạn thứ ba, đối tượng đã thể hiện rõ tư tưởng chính trị phản động, bất chấp mọi nguyên tắc hoạt động của tổ chức và pháp luật của Nhà nước. Sự suy thoái về tư tưởng chính trị và sự suy thoái về đạo đức và lối sống có quan hệ tương tác với nhau. Sự suy thoái về tư tưởng chính trị có thể dẫn tới sự suy thoái về đạo đức và lối sống và ngược lại, sự suy thoái về đạo đức và lối sống có thể dẫn đến sự thoái hóa về tư tưởng chính trị.

Khái niệm “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”

 

Theo nghĩa thông thường thì “tự diễn biến” và “tự chuyển hóa” là một quá trình sự vật tự thay đổi về chất. Nhưng các khái niệm “tự diễn biến” và “tự chuyển hóa” được sử dụng trong văn kiện của Đảng và trên phương tiện thông tin đại chúng ở nước ta không theo nghĩa như vậy, mà theo nghĩa là sự suy thoái, biến chất về tư tưởng chính trị, về đạo đức và lối sống của cán bộ và đảng viên. Như vậy, “tự diễn biến” và “tự chuyển hóa” là quá trình tự thay đổi của chủ thể theo hướng tiêu cực. “Tự diễn biến” và “tự chuyển hóa” của cán bộ và đảng viên nếu không được ngăn chặn sẽ dẫn đến sự chuyển hóa của cả chế độ.

"Tự diễn biến", "tự chuyển hóa" chính là quá trình đấu tranh giữa tư tưởng xã hội chủ nghĩa và tư bản chủ nghĩa, giữa cái lợi ích cá nhân và lợi ích tập thể trong tư tưởng, quan điểm, lập trường của người cán bộ, đảng viên. Trong đó, tư tưởng, lập trường, quan điểm thiên về tư bản chủ nghĩa và lợi ích cá nhân tăng dần lên, còn tư tưởng, lập trường, quan điểm về chủ nghĩa xã hội, về lợi ích tập thể phai nhạt và bị xem nhẹ dần. Sự "tự diễn biến" đến một ngưỡng nào đó, khi đạt đến “độ” thì nó "tự chuyển hóa" thay đổi về chất. Trong thực tế cách mạng Việt Nam hiện nay, đó chính là sự thay đổi trong quan điểm, tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên. Sự thay đổi này đưa tới những hành động đi ngược lại, thậm chí chống lại quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước.
Như vậy, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong đội ngũ cán bộ, đảng viên là sự suy thoái từ bên trong, là quá trình tự biến đổi về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên theo chiều hướng tiêu cực. Chủ thể của "tự diễn biến" là cán bộ, đảng viên, bất kể ở vị trí nào. Vị trí của người cán bộ, đảng viên càng cao thì hậu quả tiêu cực của "tự diễn biến" càng lớn. Còn chủ thể của "tự chuyển hóa" vừa là cán bộ, đảng viên, vừa là tổ chức của chính những cán bộ, đảng viên đó. Tuy nhiên, sự xác định như vậy cũng chỉ mang tính tương đối. "Tự diễn biến" và "tự chuyển hóa" có quan hệ chặt chẽ với nhau giống như mối quan hệ không thể phân biệt giữa cá nhân trong tổ chức mà cá nhân đó là thành viên. "Tự diễn biến" là quá trình thẩm thấu từng ngày, từng hoạt động của các chủ thể, còn "tự chuyển hóa" là đích đến, là hệ quả của "tự diễn biến" của các cá nhân, tổ chức.

PHÒNG, CHỐNG BIỂU HIỆN “TỰ DIỄN BIẾN”, “TỰ CHUYỂN HÓA” TRONG NỘI BỘ

 

Ngày nay, trong giai đoạn cách mạng mới “Tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” có xu hướng diễn biến phức tạp trong Đảng, trong hệ thống chính trị và trong quân đội và xã hội, v.v... làm cản trở sự phát triển của đất nước, gây bức xúc trong dư luận và giảm sút niềm tin của nhân dân đối với Đảng, thách thức vai trò lãnh đạo của Đảng và hiệu lực quản lý của Nhà nước, đe dọa sự tồn vong của chế độ ta. Hiện nay, "Tự diễn biến", "tự chuyển hóa" ở Việt Nam đang diễn ra hết sức phức tạp, với nhiều mức độ khác nhau trên các lĩnh vực của đời sống xã hội. Đây thực sự là một hiểm họa tiềm tàng, một loại kẻ thù giấu mặt, một thứ "giặc nội xâm" nguy hiểm rất khó nhận diện và đáng sợ nhất. Chúng ta xác định nền tảng tư tưởng chính trị với những nguyên lý, quy luật trong học thuyết Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh là kim chỉ nam cho hành động thực tiễn của cách mạng Việt Nam mang mầu "đỏ thắm" thì nguy cơ sự "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" theo hướng tiêu cực sẽ làm màu đỏ thắm phai nhạt dần, cuối cùng chuyển sang màu khác hoặc màu đối lập. Hoặc mục tiêu lựa chọn của chúng ta là chủ nghĩa xã hội, song "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" làm nhận thức phai nhạt dần và mục tiêu bị chệch hướng sang chủ nghĩa tư bản.

YÊU CẦU TRONG XÂY DỰNG CHỈNH ĐỐN ĐẢNG TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

 

Kế thừa những kết quả, bài học kinh nghiệm về xây dựng, chỉnh đốn đảng qua các nhiệm kỳ Đại hội; ý thức được nguy cơ tồn vong đối với Đảng cầm quyền, nhất là trong điều kiện nền kinh tế thị trường, Đảng ta đã đặt ra yêu cầu phải thường xuyên xây dựng, chỉnh đốn Đảng, phải tự đổi mới, tự chỉnh đốn.

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng là một sự kiện chính trị trọng đại của Đảng ta, đất nước ta và dân tộc ta, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong quá trình tiếp tục đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, hội nhập và phát triển của đất nước. Với phương châm “Đoàn kết - Dân chủ - Kỷ cương - Sáng tạo - Phát triển”. Đại hội lần thứ XIII xác định mục tiêu tổng quát là “Nâng cao năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền và sức chiến đấu của Đảng; xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện; củng cố, tăng cường niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, chế độ xã hội chủ nghĩa; khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, phát huy ý chí và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc kết hợp với sức mạnh thời đại; đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa; xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định; phấn đấu đến giữa thế kỷ XXI, nước ta trở thành nước phát triển, theo định hướng xã hội chủ nghĩa”. Trên nguyên tắc bảo đảm tính khoa học và thực tiễn; Đảng ta xác định các mục tiêu cụ thể không chỉ trong nhiệm kỳ khoá XIII mà hướng tới những dấu mốc phát triển quan trọng của đất nước ta trong những thập niên sắp tới như sau:

- Đến năm 2025: Là nước đang phát triển có công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mức thu nhập trung bình thấp.

- Đến năm 2030: Là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao.

- Đến năm 2045: Trở thành nước phát triển, thu nhập cao (4).

Có thể nói, đây là mục tiêu, định hướng quan trọng để toàn Đảng, toàn quân, toàn dân và cả hệ thống chính trị quyết tâm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, trong đó xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội, chủ nghĩa cá nhân, phòng, chống tham nhũng, quan liêu, lãng phí, thoái hóa… trong nội bộ Đảng và trong toàn bộ hệ thống chính trị là nhân tố hàng đầu, quyết định đến thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng.

Chúng ta triển khai thực hiện những mục tiêu, nhiệm vụ hết sức to lớn, nặng nề nêu trên trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực tiếp tục có nhiều thay đổi rất nhanh, phức tạp, khó lường. Hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn, song cũng đứng trước nhiều trở ngại, khó khăn, thách thức. Toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế tiếp tục tiến triển, nhưng cũng đang bị đe dọa bởi sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân tộc cực đoan; cạnh tranh chiến lược, cạnh tranh kinh tế, chiến tranh thương mại diễn ra gay gắt. Do tác động của đại dịch Covid-19, thế giới rơi vào khủng hoảng nghiêm trọng nhiều mặt. Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư phát triển mạnh mẽ, tạo đột phá trên nhiều lĩnh vực, mang đến cả thời cơ và thách thức đối với mọi quốc gia. Tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông còn diễn biến phức tạp. Biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, thiên tai, dịch bệnh và các vấn đề an ninh phi truyền thống khác, nhất là an ninh mạng, ngày càng tác động mạnh, nhiều mặt, đe dọa nghiêm trọng đến sự phát triển ổn định, bền vững của thế giới, khu vực và đất nước ta. Ở trong nước, dù đạt được những thành tựu rất quan trọng, rất đáng tự hào, nhưng đất nước ta vẫn đứng trước nhiều khó khăn, thách thức và hạn chế, yếu kém. Các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị vẫn tiếp tục điên cuồng chống phá chúng ta bằng những âm mưu, thủ đoạn hết sức thâm độc, tinh vi, nguy hiểm, xảo quyệt.

Tình hình trên đây đòi hỏi Đảng ta phải tiếp tục nâng cao hơn nữa bản lĩnh và trí tuệ, thực sự “là đạo đức là văn minh”; chúng ta phải nỗ lực hơn nữa trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nhằm xây dựng Đảng ta ngày càng trong sạch, vững mạnh, ngang tầm nhiệm vụ, đủ sức lãnh đạo xây dựng, phát triển đất nước nhanh và bền vững hơn. Do đó, để thực hiện có hiệu quả công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, cần tập trung làm tốt một số vấn đề cơ bản sau:

Thứ nhất, xây dựng Đảng về chính trị

Đây là vấn đề có tính nguyên tắc và tiên quyết trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Vì vậy, phải kiên định và không ngừng vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh phù hợp với thực tiễn Việt Nam trong từng giai đoạn. Kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Kiên định đường lối đổi mới vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Giữ vững bản chất giai cấp công nhân của Đảng, kiên định các nguyên tắc xây dựng Đảng. Nâng cao bản lĩnh, năng lực dự báo và chất lượng công tác hoạch định đường lối, chính sách phù hợp với thực tiễn Việt Nam và xu hướng phát triển của thời đại. Kịp thời thể chế hóa, cụ thể hoá, triển khai đúng đắn, hiệu quả chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, khắc phục sự yếu kém trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện. Nâng cao lập trường, bản lĩnh chính trị, trình độ, trí tuệ, tính chiến đấu của cấp uỷ, tổ chức đảng và của mỗi cán bộ, đảng viên, trước hết là cán bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt các cấp, cán bộ cấp chiến lược. Thực hành dân chủ trong Đảng gắn liền với tăng cường kỷ luật, kỷ cương của Đảng (5).

Thứ hai, xây dựng Đảng về tư tưởng

Đây là vấn đề cốt lõi và mang tính ý thức hệ trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nhằm nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân trong Đảng. Cho nên, cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương thức công tác tư tưởng theo hướng chủ động, thiết thực, kịp thời và hiệu quả; nâng cao tính chiến đấu, tính giáo dục, tính thuyết phục trong tuyên truyền, học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Nắm chắc, dự báo đúng, định hướng chính xác, xử lý đúng đắn, kịp thời các vấn đề tư tưởng trong Đảng, trong xã hội. Chú trọng nắm bắt, định hướng dư luận xã hội, bảo đảm thống nhất tư tưởng trong Đảng, đồng thuận cao trong xã hội. Đẩy mạnh tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, hoàn thiện hệ thống lý luận về đường lối đổi mới, về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Gắn kết tổng kết thực tiễn với nghiên cứu lý luận, định hướng chính sách. Thực hiện nghiêm Quy định dân chủ trong nghiên cứu lý luận chính trị, tạo môi trường dân chủ, khuyến khích tìm tòi, sáng tạo, phát huy trí tuệ của các tổ chức và cá nhân. Chú trọng cập nhật kết quả tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận; sớm kết luận những vấn đề lý luận đã chín, đã rõ để phát triển, hoàn thiện đường lối, chủ trương xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tiếp tục đổi mới mô hình tổ chức, phương thức hoạt động, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các cơ quan nghiên cứu lý luận. Từng bước đưa hoạt động trao đổi lý luận của Đảng ta với một số đảng cầm quyền, đảng tham chính ở một số nước đi vào chiều sâu, hiệu quả. Đầu tư thích đáng cho việc xây dựng, phát triển đội ngũ cán bộ lý luận; có chế độ, chính sách thoả đáng nhằm thu hút, trọng dụng các chuyên gia đầu ngành.

Đổi mới việc học tập, quán triệt nghị quyết của Đảng bảo đảm thiết thực, hiệu quả. Đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp giáo dục lý luận chính trị theo phương châm khoa học, thực tiễn, sáng tạo và hiện đại; đưa việc bồi dưỡng lý luận, cập nhật kiến thức mới cho cán bộ, đảng viên, cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, nhất là cấp chiến lược đi vào nền nếp, …Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, kiên quyết và thường xuyên đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, cơ hội chính trị; đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ (6).

Thứ ba, xây dựng Đảng về đạo đức

Đây là vấn đề cơ bản trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Do đó, cán bộ, đảng viên phải nêu cao tinh thần tự giác tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng. Đẩy mạnh giáo dục, thực hiện thường xuyên, sâu, rộng, có hiệu quả việc học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh gắn với việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị. Thực hiện nghiêm các quy định của Đảng về trách nhiệm nêu gương. Đảng viên tự giác nêu gương để khẳng định vị trí lãnh đạo, vai trò tiên phong, gương mẫu, tạo sự lan toả, thúc đẩy các phong trào cách mạng. Coi trọng kiểm tra, giám sát trong Đảng kết hợp với phát huy vai trò giám sát của cơ quan dân cử, của Mặt trận Tổ quốc, báo chí và nhân dân đối với cán bộ, đảng viên thực hiện các quy định nêu gương.

Nghiên cứu, bổ sung, hoàn thiện các giá trị đạo đức cách mạng theo tinh thần “Đảng ta là đạo đức, là văn minh” cho phù hợp với điều kiện mới và truyền thống văn hoá tốt đẹp của dân tộc. Xây dựng các chuẩn mực đạo đức để cho cán bộ, đảng viên tự điều chỉnh hành vi trong công việc hằng ngày. Đẩy mạnh giáo dục đạo đức cách mạng, làm cho mỗi cán bộ, đảng viên thấy rõ bổn phận và trách nhiệm của mình, vững vàng trước khó khăn, thách thức và không bị cám dỗ bởi vật chất, tiền tài, danh vọng. Tăng cường đấu tranh chống các quan điểm, hành vi phản đạo đức, phi đạo đức. Cổ vũ, biểu dương các gương sáng đạo đức, tạo ảnh hưởng sâu rộng trong Đảng và ngoài xã hội (7).

Thứ tư, xây dựng Đảng về tổ chức

Đây là vấn đề cơ bản trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng nhằm năng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền. Vì vậy, cần tiếp tục đổi mới, hoàn thiện tổ chức bộ máy của Đảng, đáp ứng yêu cầu nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền của Đảng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và nền dân chủ xã hội chủ nghĩa. Tiếp tục hoàn thiện mô hình tổ chức của hệ thống chính trị, khắc phục sự chồng chéo và những bất hợp lý trong tổ chức của Đảng và tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Đẩy mạnh thực hiện tinh giản biên chế gắn với cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức theo vị trí việc làm.

Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện tổ chức, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng. Rà soát, sửa đổi, bổ sung chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm, mối quan hệ công tác của các loại hình tổ chức cơ sở đảng phù hợp với tiến trình đổi mới, sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy của Đảng và hệ thống chính trị. Nâng cao vai trò, trách nhiệm của các tổ chức cơ sở đảng trong việc giáo dục, quản lý, rèn luyện, kiểm tra, giám sát đảng viên; đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, sinh hoạt của chi bộ. Đổi mới công tác đánh giá, xếp loại đảng viên bảo đảm thực chất. Phát hiện, quy hoạch, bồi dưỡng, phát huy vai trò những đảng viên ưu tú, có triển vọng, chuẩn bị nguồn cán bộ chủ chốt các cấp. Coi trọng công tác phát triển đảng viên, bảo đảm số lượng, chất lượng. Đẩy mạnh công tác phát triển đảng viên trong công nhân trực tiếp sản xuất, trí thức và doanh nhân. Phát hiện, bồi dưỡng, kết nạp vào Đảng những thanh niên ưu tú trưởng thành trong phong trào lao động, học tập, trong lực lượng vũ trang, tạo nguồn cán bộ cho hệ thống chính trị các cấp. Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý, giáo dục, rèn luyện đảng viên. Sàng lọc, kiên quyết đưa những người không đủ tư cách ra khỏi Đảng (8).

Thứ năm, xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược và người đứng đầu

Đây là vấn đề “then chốt” của “then chốt” trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Cho nên, phải tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ. Hoàn thiện thể chế, quy định về công tác cán bộ, tiêu chuẩn chức danh, tiêu chí, cơ chế đánh giá cán bộ. Xây dựng đội ngũ cán bộ, trước hết là người đứng đầu có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, năng lực nổi bật, dám nghĩ, dám làm, dám đột phá, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới, sáng tạo, dám đương đầu với kho khăn, thử thách, dám hành động vì lợi ích chung, có uy tín cao và thực sự tiên phong, gương mẫu, là hạt nhân đoàn kết. Xây dựng quy định về thẩm quyền, trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác cán bộ và quản lý cán bộ; thực hiện tốt quy định về kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ, chống chạy chức, chạy quyền; xử lý nghiêm minh, đồng bộ kỷ luật đảng, kỷ luật hành chính và xử lý bằng pháp luật đối với cán bộ có vi phạm, kể cả khi đã chuyển công tác hoặc nghỉ hưu.

Tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách tạo động lực cho cán bộ phấn đấu, toàn tâm, toàn ý với công việc. Coi trọng và làm tốt công tác bảo vệ cán bộ, bảo vệ chính trị nội bộ. Kiên quyết phòng, chống các biểu hiện bè phái, "lợi ích nhóm" và lợi dụng các phương tiện thông tin đại chúng để xuyên tạc sự thật, kích động, gây rối, chia rẽ làm mất đoàn kết nội bộ (9) .

Thứ  sáu, kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực

Công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí là một nhiệm vụ đặc biệt quan trọng trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, cung như xây dựng, củng cố hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Vì vậy, Phải kiên quyết, kiên trì đấu tranh, không ngừng, không nghỉ để ngăn chặn, đẩy lùi tham nhũng, lãng phí, với quyết tâm chính trị cao, hành động mạnh mẽ, triệt để, hiệu quả. Kết hợp chặt chẽ giữa tích cực phòng ngừa với chủ động phát hiện, xử lý nghiêm minh, kịp thời những hành vi tham nhũng, lãng phí, bao che, dung túng, tiếp tay cho tham nhũng, can thiệp, cản trở việc chống tham nhũng, lãng phí, không có vùng cấm, không có ngoại lệ. Phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và của toàn dân; thực hiện đồng bộ các biện pháp chính trị, tư tưởng, tổ chức, hành chính, kinh tế, hình sự.

Đẩy mạnh xây dựng, hoàn thiện các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, nhất là các quy định về kiểm soát quyền lực, trách nhiệm người đứng đầu,… Hoàn thiện cơ chế phòng ngừa chặt chẽ để “không thể” tham nhũng; tăng cường công khai, minh bạch, giám sát, kiểm soát quyền lực để “không giám” tham nhũng; xây dựng văn hóa liêm chính, tiết kiệm để “không muốn” tham nhũng; đẩy mạnh cải cách chính sách tiền lương, nâng cao thu nhập và có chính sách nhà ở, bảo đảm cuộc sống để cán bộ, công chức, viên chức yên tâm công tác và “không cần” tham nhũng (10). Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án, phát hiện sớm, xử lý nghiêm minh các vụ việc, vụ án tham nhũng, lãng phí; kiên quyết thu hồi tài sản tham nhũng. Tiếp tục nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động của các cơ quan, đơn vị có chức năng phòng, chống tham nhũng. Từng bước mở rộng phạm vi phòng, chống tham nhũng và nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế về phòng, chống tham nhũng. Phát huy vai trò, trách nhiệm của các cơ quan và đại biểu dân cử, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, nhân dân và cơ quan truyền thông, báo chí trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí.

Cùng với những vần đề trên, trong xây dựng chỉnh đốn Đảng cần phải tiếp tục thực hiện đồng bộ một số vấn đề quan trong khác như nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng; thắt chặt hơn nữa mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân, dựa vào nhân dân để xây dựng Đảng; tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương thức lãnh đạo của Đảng trong điều kiện mới để Đảng ta ngày càng trong sạch, xứng đáng là người lãnh đạo vĩ đại, thực hiện thắng lợi mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” theo con đường mà Đảng, bác Hồ và Nhân dân ta đã lựa chọn.

Hiện nay các thế lực thù địch, tổ chức phản động ngày càng ra sức chống phá Đảng, kích động, chia rẽ nội bộ Đảng, chia rẽ Đảng, Nhà nước với nhân dân, hòng làm tan rã Đảng ta, chế độ ta từ gốc, từ bên trong, hết sức thâm độc và nguy hiểm. Lợi dụng việc ta tiến hành đồng bộ, toàn diện công cuộc đổi mới và xây dựng và chỉnh đốn Đảng, chúng xuyên tạc và cho rằng: Đảng ta đang loay hoay trước tình thế nguy hiểm của sự suy thoái, cấp thiết phải củng cố, làm trong sạch đảng; phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực là “đấu đá”, “thanh trừng nội bộ”…, những luận điệu trên của kẻ thù nhằm xuyên tạc, phủ nhận, thổi phồng, bóp méo sự thật về thành quả công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Vì vậy, chúng ta cần phải nhận thức rằng: Xây dựng, chỉnh đốn Đảng là vấn đề có tính nguyên tắc và mang tính chiến lược; là tất yếu khách quan, gắn chặt với quá trình phát triển, trưởng thành của sự nghiệp cách mạng. Suy thoái là hiện tượng mang tính xã hội, tồn tại ở các quốc gia. Khi Đảng đã trở thành Đảng cầm quyền, một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên thoái hoá, biến chất, chạy theo chức, quyền, danh, lợi, dẫn đến phai nhạt lý tưởng, xa rời nhân dân, tham nhũng, lãng phí. Trong điều kiện mới hiện nay, nguy cơ suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống và những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ ngày càng tinh vi, phức tạp; nếu không kịp thời đấu tranh, khắc phục sẽ dẫn đến sự suy vong của Đảng. Do đó, công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng là vấn đề có tính quy luật, tính nguyên tắc; là việc làm thường xuyên, liên tục của Đảng ta, để “cơ thể Đảng” luôn khỏe mạnh, đủ năng lực lãnh đạo, có khả năng “đề kháng”, “miễn dịch” trước sự chống phá của các thế lực thù địch.

Như vậy có thể khẳng định: Đảng Cộng sản Việt Nam thường xuyên coi trọng công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; luôn có quyết tâm chính trị cao và kiên quyết phòng, chống khắc phục tham nhũng, suy thoái, thoái hóa, biến chất trong tổ chức đảng, đảng viên là hoàn toàn đúng đắn cả về lý luận và thực tiễn. Chính vì vậy, mà Đảng ta đã lãnh đạo sự nghiệp cách mạng, giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng chủ nghĩa xã hội, đạt được nhiều thành tựu to lớn trong công cuộc đổi mới của đất nước; cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế của nước ta ngày càng được nâng cao. Cho nên, thời gian tới Đảng ta cần đẩy mạnh hơn nữa công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng để lãnh đạo đất nước, dân tộc thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII cả trong hiện tại và tương lai.

---

(4) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập 1, Nxb CTQG, HN, 2021, tr.111, 112.

 

(5) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb CTQGST, HN, 2021, tr.180.

(6) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb CTQGST, HN, 2021, tr.181.

(7) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb CTQGST, HN, 2021, tr.183.

(8) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb CTQGST, HN, 2021 tr.185, 186.

(9) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb CTQGST, HN, 2021 tr.187.

(10) TBT Nguyễn Phú Trọng, Kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực góp phần xây dựng Đảng và Nhà nước ta ngày càng trong sạch vững mạnh, Nxb CTQGST, Hà Nội, 2023 tr. 30, 31.