Chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc 1979 trong SGK Lịch sử: Để sự thật không bị bóp méo, lãng quên

                            

Vì nhiều lý do khác nhau liên quan đến quan hệ ngoại giao, mà sự kiện chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc (1979 - 1989) chỉ được trình bày quá sơ sài trong sách giáo khoa Lịch sử hiện hành cả bậc THPT lẫn THCS.

Trong phần lớn thời gian và lưu lượng kiến thức về lịch sử dân tộc trong các cuốn sách giáo khoa, giáo trình lịch sử từ phổ thông đến đại học từ xưa đến nay, nội dung kiến thức về các cuộc kháng chiến giành độc lập và bảo vệ nền độc lập, chủ quyền của dân tộc luôn chiếm một thời lượng lớn. Trong giai đọan lịch sử Việt Nam sau năm 1975, bên cạnh nhiệm vụ chiến lược là xây dựng đất nước sau 30 năm chiến tranh giải phóng dân tộc 1945 - 1975, cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc (1979 - 1989) là một nội dung lớn, là một sự kiện lịch sử dù không muốn nhưng nó đã xảy ra, đã xảy ra, dù nguyên nhân, diễn biến và kết quả như thế nào thì chúng ta luôn cần phải tôn trọng và sòng phẳng với sự thật lịch sử. “Nguyên tắc vàng” của khoa học lịch sử là tái hiện lại quá khứ với bộ mặt của nó. Sự kiện lịch sử là cái không thay đổi, nhưng nhận thức lịch sử là một quá trình và tròn 40 năm qua cũng là thời gian quá đủ để chúng ta có đủ thời gian và bình tĩnh nhìn nhận, đánh giá một cách khách quan, trung thực sự kiện này.

Ôn lại kiến thức cũ không để kích động hận thù cực đoan với nước láng giềng mà từ sự thật lịch sử đó để chúng ta có thể rút ra những bài học quý giá trong cuộc đấu tranh giữ vững chủ quyền biển đảo vô cùng gian nan và phức tạp trong hiện tại và cả tương lai.

Khi sách giáo khoa lịch sử phổ thông hiện hành trình bày quá sơ sài, mờ nhạt sự kiện này, khi những kiến thức của sự kiện đó đã bị “giảm tải”, giáo viên không phải dạy, học sinh không phải học, không có kiến thức này trong các đề thi THPT quốc gia, thi tuyển sinh vào đại học, thi chọn học sinh các cấp thì trách nhiệm dạy như thế nào lại thuộc về cái tâm với nghề, khả năng và sự linh hoạt của các giáo viên Sử. Điều quan trọng đối với các giáo viên dạy Sử khi truyền đạt những kiến thức như thế này để nhắc nhớ thế hệ trẻ không nên hiểu phiến diện, không đầy đủ về những câu khẩu hiệu, những ngôn từ ngoại giao, những lời tuyên bố của các chính khách.

Bài học mất nước thời Thục Phán An Dương Vương luôn tươi nguyên giá trị trong cuộc bảo vệ chủ quyền lãnh thổ quốc gia, dân tộc hiện nay.

Nhắc lại để thế hệ trẻ cần phải biết tôn vinh, tưởng nhớ và tri ơn các bậc tiền nhân, những người đã chiến đấu, cống hiến và hy sinh vì công cuộc bảo vệ Tổ quốc, để sống có trách nhiệm hơn và yêu Tổ quốc hơn. Ôn lại kiến thức cũ không để kích động hận thù cực đoan với nước láng giềng mà từ sự thật lịch sử đó để chúng ta có thể rút ra những bài học quý giá trong cuộc đấu tranh giữ vững chủ quyền biển đảo vô cùng gian nan và phức tạp trong hiện tại và cả tương lai. Ghi nhớ nỗi đau để chúng ta trân trọng hòa bình, để những ký ức về cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc (1979 - 1989) không bao giờ bị xóa nhòa trong lòng mỗi người dân đất Việt. Lịch sử đã đi qua nhưng giá trị lớn nhất của các sự kiện, kiến thức lịch sử là để lại cho hậu thế những bài học lịch sử, kinh nghiệm lịch sử vẫn luôn tươi nguyên giá trị thực cho hiện tại và tương lai. Điều đó luôn nhắc nhở những người viết sử, dạy sử và học sử không để các sự kiện về các cuộc đấu tranh bảo về lãnh thổ, chủ quyền biên giới, hải đảo bị rơi vào quên lãng, bị chìm vào dĩ vãng vì bất cứ lý do gì. Đó không chỉ là sai lầm của chúng ta mà chính chúng ta còn có tội với lịch sử, có lỗi với vong linh những người đã ngã xuống vì sự toàn vẹn lãnh thổ và cả sự thiếu trách với hậu thế. Cái đích cuối cùng của nghiên cứu và giảng dạy lịch sử không phải chỉ để biết, hiểu quá khứ mà phải trên cơ sở đó để tìm ra những giá trị hữu ích cho cuộc sống hiện tại và tương lai.

Việc nghiên cứu và giảng dạy lịch sử cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc (1979 - 1989) cũng vậy, trên cơ sở khôi phục những hiểu biết cơ bản, đầy đủ, đúng đắn về cuộc chiến tranh này thì trách nhiệm của các giáo viên Sử phổ thông là biến các kiến thức lịch sử tạo nên sự chuyển biến về những nhận thức lịch sử hướng đến giáo dục các giá trị lịch sử để thế hệ trẻ biết trân quý các giá trị cuộc sống hiện đang đang có, ghi ơn các thế hệ tiền bối đã ngã xuống vì Tổ quốc và học hỏi từ quá khứ để tránh sai lầm trong hiện tại và tương lai.

Chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc đã bùng nổ cách đây tròn 40 năm, là một trong những cuộc chiến tranh lớn của dân tộc trong lịch sử chống ngoại xâm, bảo vệ Tổ quốc và trong thế kỷ XX. Nhưng trên thực tế, sự kiện đó chưa được nhận thức chính xác và đầy đủ ở cả trong và ngoài nước, chưa được ghi chép toàn diện và đầy đủ trong sử sách và được trình bày thuyết phục trong sách giáo khoa Lịch sử hiện hành. Hy vọng, nhân dịp kỷ niệm 40 năm sự kiện này, những “khoảng trống” về kiến thức và nhận thức lịch sử của lịch sử sẽ được khỏa lấp và đánh giá, nhìn nhận đầy đủ hơn, khách quan hơn, trung thực hơn.