Trên hành trình sang thăm nước Pháp, ngày 8/6/1946, trong thời gian lưu lại ở Cairo, Chủ tịch Hồ Chí Minh đến chào vua Ai Cập và được đại diện nhà vua tiếp trọng thể vì vị quân vương đi vắng. Sau đó, Bác thăm Bảo tàng Ai Cập, các kim tự tháp và tượng nhân sư.
Cùng ngày, nhận được tin ở Sài Gòn, thực dân lập ra Chính phủ Nam Kỳ Tự Trị, Chủ tịch Hồ Chí Minh chất vấn tướng Salan đi cùng:
“Tại sao không báo cho tôi biết tin này trước khi tôi lên đường? Thật là một â.m mưu phi pháp. Tướng quân này, các ông đừng biến Nam Bộ thành một thứ Alsace-Lorraine mới, nếu không chúng ta sẽ đi đến cuộc chiến trăm năm đấy...”
("Chủ tịch Hồ Chí Minh - Ngày này năm xưa", tập 1, NXB Chính trị quốc gia - Sự thật, 2010)
Trích đoạn sau từ nguyên văn buổi gặp do tướng Salan ghi lại bằng bản đánh máy và lưu giữ tại Hội những bạn của Raoul Salan ở Bourges (Pháp).
Ngày 8 tháng 2 năm 1946, từ 17g đến 18g30 (1)
Raoul Salan: Trong tư cách tư lệnh quân đội, tôi đến thăm Ngài để đáp lễ hành động xã giao của Ngài ngày 2-2-1946 đã đến thăm và chúc sức khỏe các thương binh Pháp ở Bệnh viện Lạng Sơn.
Chủ tịch Hồ Chí Minh: Tôi là người bạn trung thành với nước Pháp. Hôm đó là ngày tết. Tôi rất sung sướng nhân dịp này bày tỏ tình bạn của tôi với nước Pháp.
Raoul Salan: Khi trở lại Hà Nội, tôi được biết người Việt đã bảo vệ người Pháp bị bao vây vào ngày 10 và 11-1 vừa rồi. Tôi cho đó là một dấu hiệu tốt. (2)
Chủ tịch Hồ Chí Minh: Vâng, nói cho cùng thì đa số người Đông Dương không bài xích Pháp. Nhưng những sự cố ở miền Nam cũng như phản ứng Pháp đã đào thêm hố sâu giữa các ông và chúng tôi.
Raoul Salan: Hố cách biệt này sẽ sớm được san bằng. Ông có nghĩ rằng tốt hơn là để chúng tôi lập lại trật tự và an ninh vì chúng tôi có thừa phương tiện. Như vậy cả nước sẽ mang ơn ông, và tôi cho rằng trong trách nhiệm chủ tịch nước, ông có thể để cho quân đội chúng tôi đến nơi cần thiết. Qua đó mọi người thấy ông có thực quyền và biết điều khiển lực lượng.
Chủ tịch Hồ Chí Minh: Tôi chỉ làm khi không phản bội Tổ quốc.
Raoul Salan: Không phải là phản quốc nếu đem lại sự sung túc và tự do cho dân tộc.
Chủ tịch Hồ Chí Minh: Pháp là một quốc gia lớn. Chúng tôi yêu nước Pháp nhưng chúng tôi không muốn sống n.ô lệ. Các ông có lực lượng đông và vũ trang kỹ. Chúng tôi có ít người có khí giới. Một người Pháp có thể giế.t 10 người Việt, 10 người Việt chỉ giế.t một người Pháp, nhưng chúng tôi có số lượng. Nếu Việt Nam bị thất bại dưới tay Pháp thì đó là thắng lợi nhỏ.
Ngược lại, với sức mạnh tập trung của chúng tôi, nếu chúng tôi thắng nước Pháp thì đó là một thắng lợi vô cùng lớn. (3)
Tôi nghe nói nước Pháp đang thay đổi và muốn đổi mới hơn.
Raoul Salan: Nước Pháp sẵn sàng chứng minh cho thấy việc đó. Ông sẽ phản ứng ra sao với hảo ý đó?
Chủ tịch Hồ Chí Minh: Với tôi, chữ “Độc lập” phải đầy đủ nghĩa. Chúng tôi không muốn là nô lệ. Chữ “Độc lập” không quan trọng, nhưng nội dung của nó rất quan trọng.
Chắc chắn chúng tôi muốn hợp tác kinh tế nhiều mặt, quan hệ văn hóa rộng rãi hơn. Muốn nhiều tài năng và chuyên viên kỹ thuật người Pháp trong nhiều lãnh vực nhưng chúng tôi phải là người chủ đất nước này.
Raoul Salan: Tôi tiếp tục nghĩ rằng nếu ông không phản đối sự trở lại của chúng tôi, chúng ta sẽ dễ hiểu nhau hơn. Cuộc đổ bộ của chúng tôi sẽ diễn ra trong thời gian rất gần và chúng tôi rất mạnh. Tại sao không nhìn nhận sự thật? (Khi nghe chữ đổ bộ, Hồ Chí Minh tỏ vẻ lo lắng hiện rõ trên mặt). (4)
Chủ tịch Hồ Chí Minh: Tôi không bao giờ là người phản quốc. Tôi đã sống lâu trong rừng sâu. Chúng tôi đã đuổi người Nhật trong khi người Pháp ở yên trong nhà.
Nếu các ông đổ bộ, bây giờ tôi không có khả năng cản trở. Nhưng m.áu sẽ chảy nhiều. Là một sự đau khổ vì tôi không muốn thấy đàn bà và trẻ em Pháp ở đây bị thiệt hại. Tôi sẽ không kiềm chế được sự căm phẫn của người dân. Sẽ rất đáng tiếc.
Raoul Salan: Vâng, không ai tha lỗi cho việc đó.
Chủ tịch Hồ Chí Minh: Tôi biết tôi sẽ không kiềm chế được mọi phản ứng, vì đó là phản ứng của những người không bị xiềng xích.
Raoul Salan: Trung Quốc có nhiều trách nhiệm với cả hai nước chúng ta. Trách nhiệm với cả thế giới qua Hiệp ước Potsdam. Họ sẽ trung thành với hiệp ước đó không?
Chủ tịch Hồ Chí Minh: Tôi nghĩ như vậy. Nhưng tôi giữ quan điểm là kể cả khi thế giới không đồng ý với chúng tôi, chúng tôi không chấp nhận làm n,ô lệ. Nước Pháp là nước của tự do. Tôi mong nước Pháp sẽ để lại tự do cho chúng tôi.
Cuộc nói chuyện kết thúc và Hồ Chí Minh mời tôi uống trà nhiều lần. Khi đưa tôi đi xuống cầu thang, Hồ Chí Minh nói:
“Ông là người có tình. Chiều nay chúng ta là bạn. Ngày mai có thể chúng ta là kẻ thù. Nhưng tôi mong chúng ta sẽ mãi là bạn”.
Chú thích:
(1): Tướng Salan không ghi nơi gặp gỡ nhưng nhiều phần có lẽ là ở Bắc Bộ phủ, trụ sở của Chính phủ lâm thời tháng 2-1946.
(2): Do tình hình bất ổn, đây đó có những sự đụng độ giữa người Việt và người Pháp.
(3): Tám năm sau, tháng 5-1954, với chiến thắng Điện Biên Phủ, lời nói này của Bác Hồ thành sự thật.
(4): Tướng Salan ghi chi tiết này có lẽ cho rằng Bác Hồ sợ trước quân đội Pháp, nhưng chắc chắn về phía Bác Hồ thì biết rằng sẽ có đụng độ và đổ má.u nên tỏ vẻ lo lắng./.
Môi trường ST.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét