Hãy đừng thêm những " nguy
cơ" từ bàn phím!
Theo Bộ Công an, từ khi xuất hiện dịch Covid-19 đến nay, trên
không gian mạng đã có gần 300.000 tin, bài đăng trên các trang thông tin điện
tử, blog, diễn đàn; gần 600.000 tin, bài, video clip liên quan đến dịch bệnh đã
được đăng trên mạng xã hội.
Trong đó, rất nhiều tin, bài có nội dung chưa được kiểm chứng, xuyên tạc, sai
sự thật, thu hút hàng triệu lượt bình luận, chia sẻ. Đây thực sự là những “nguy
cơ" đến từ bàn phím, là lực cản lớn trong nỗ lực phòng, chống Covid-19 ở
nước ta.
Điều gì đang xảy ra?
Có thể thấy, sự ra đời của mạng xã hội đã góp phần định hình lại
thế giới truyền thông trước đây vốn là độc quyền của các hãng thông tấn, đài
truyền hình, đài phát thanh, tòa soạn báo. Nhưng nay, thế giới truyền thông
khác đã, đang mở ra là mạng xã hội, góp phần hình thành cái gọi là một lớp “nhà
báo” công dân… tự do biểu đạt, truyền tải thông tin.
Và tất nhiên, nhu cầu “tôi là người thạo tin nhất” lên rất cao ở một bộ phận
người thiếu hiểu biết hoặc biết nhưng sẵn sàng đăng tải những thông tin không
có kiểm chứng, sai sự thật. Trong dịch Covid-19 cũng vậy. Chỉ trong thời gian
ngắn, Công an thành phố Hà Nội đã xử lý gần 30 trường hợp đăng tải thông tin
không đúng sự thật về dịch Covid-19 trên mạng xã hội. Trước cơ quan công an,
các trường hợp này đều thừa nhận do thiếu hiểu biết, không tìm hiểu kỹ đã đăng
tải thông tin không đúng sự thật.
Song, đây chưa phải là tất cả. Kể từ khi những ca nhiễm Covid-19
đầu tiên ở Việt Nam, những phần tử cơ hội chính trị, đối tượng chống đối, phản
động... đã xem đây là "cơ hội vàng" để gia tăng các hoạt động chống
phá, gây bất ổn về trật tự xã hội, gây hoang mang dư luận.
Phương thức, thủ đoạn của các đối tượng này là đưa tin giả, tin bịa đặt, chống
phá có một cách thức chung là: Thiết lập nhiều trang mạng, hội nhóm, tài khoản
Facebook… để tán phát, chia sẻ các bài viết, hình ảnh, video có nội dung xuyên
tạc, bịa đặt, kích động về tình hình dịch bệnh tại Việt Nam. Nhiều trang bịa
đặt các thông tin gây sốc về số người chết do nhiễm Covid-19 tại Việt Nam,
hướng dẫn cách chữa trị tại nhà như uống rượu, tắm cây sả, sử dụng tinh dầu
tràm… từ đó kêu gọi tự chữa bệnh và không thực hiện cách ly, tẩy chay hướng dẫn
của Bộ Y tế...
Đặc biệt, các đối tượng xấu lợi dụng “khoảng trống thông tin”
trên các kênh thông tin chính thống (do phải có thời gian xác định nguồn tin)
để lồng ghép các thông tin xuyên tạc, bịa đặt, gây hoang mang trong dư luận xã
hội.
Đáng tiếc, nhiều người do thiếu hiểu biết đã góp nhặt, chia sẻ những thông tin
sai sự thật, thậm chí là thông tin của các trang mạng phản động trên Facebook
cá nhân, vô tình tiếp tay cho việc lan truyền thông tin sai sự thật. Bên cạnh
đó, còn có nhiều trường hợp đăng tin nhằm câu view, câu like, tăng sự tương
tác, thể hiện “cái tôi” của mình và phục vụ mục đích bán hàng trực tuyến…
Ai hưởng lợi từ nạn tin giả, tin bịa đặt về Covid-19? Đó chính là các nhà cung
cấp dịch vụ mạng xã hội. Bởi thông qua chính sách mua quảng cáo trên nền tảng
công nghệ Facebook, nhiều tổ chức, cá nhân phản động ở nước ngoài đã chi hàng
chục nghìn USD để chạy quảng cáo các nội dung xuyên tạc tình hình dịch bệnh tại
Việt Nam, cố tình đưa tin sai sự thật nhằm công kích Chính phủ Việt Nam “bưng
bít thông tin”, yếu kém trong xử lý dịch bệnh…
Tính đến ngày 13-3, Công an cả nước đã xác minh, làm việc với
654 trường hợp đưa tin sai sự thật; xử phạt vi phạm hành chính gần 150 đối
tượng. Các trường hợp sai phạm, sau khi được lực lượng chức năng phân tích đã
nhận thức được hành vi vi phạm, tự gỡ bỏ các thông tin sai sự thật và cam kết
không tái phạm; trong đó có cả những người có ảnh hưởng lớn trong xã hội như ca
sĩ, diễn viên...
Trong một “thế giới phẳng” liên quan đến dịch Covid-19 như hiện nay, việc che
giấu thông tin (nếu có) là “bất khả thi”. Nguyên nhân là dịch xảy ra liên quan
đến rất nhiều đối tượng, nhiều địa bàn nên nếu không minh bạch thông tin thì sẽ
khó có thể có giải pháp xử lý tốt. Điều này cũng đã được Thủ tướng Chính phủ
Nguyễn Xuân Phúc; Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam - Trưởng ban Chỉ đạo quốc
gia phòng, chống dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của vi rút corona;
Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Đức Chung nhiều lần khẳng định qua các
cuộc họp. Người đứng đầu Chính phủ cũng nêu rõ quan điểm nhất quán của Đảng,
Nhà nước là sẵn sàng hy sinh lợi ích kinh tế trước mắt để bảo đảm sức khỏe, an
toàn tính mạng cho người dân.
Gần 3 tháng qua, các giải pháp, biện pháp mạnh của Chính phủ
nhằm ngăn ngừa Covid-19 đã nhất quán quan điểm đó và nỗ lực, kết quả của chúng
ta luôn được cộng đồng quốc tế ghi nhận. Mới nhất là tại cuộc tiếp kiến với Thủ
tướng Nguyễn Xuân Phúc sáng 14-3, ông Kidong Park - đại diện của Tổ chức Y tế
thế giới (WHO) tại Việt Nam đã đánh giá cao công tác phòng, chống dịch Covid-19
của nước ta. Đại diện WHO bày tỏ ấn tượng về hai chiến lược mà Chính phủ và Bộ
Y tế Việt Nam đang thực hiện là “4 tại chỗ” và nguyên tắc cách ly.
Để có được những đánh giá đó, ngoài các giải pháp y tế, còn là hiệu quả từ việc
minh bạch thông tin. Chính phủ, Bộ Y tế, các cơ quan báo chí thường xuyên cung
cấp thông tin, hướng dẫn người dân cách phòng ngừa Covid-19. Đó là những thông
tin có trách nhiệm với cộng đồng, chứ không phải là che giấu thông tin hay
“thích gì nói nấy” như những gì thấy trên mạng xã hội thời gian gần đây. Minh
bạch thông tin còn phải từ phía người dân, đặc biệt là những ai đã từng ở hay
đi qua vùng dịch, từng tiếp xúc với nguồn lây, người tiếp xúc của tiếp xúc. Bởi
sự thiếu minh bạch, thậm chí thiếu trung thực như trường hợp bệnh nhân số 17 sử
dụng hai hộ chiếu và không khai báo y tế đầy đủ để vượt qua sự kiểm soát của cơ
quan chức năng đã đem lại hậu quả không nhỏ cho bản thân, người thân của mình
và cho cả xã hội.
Trên quan điểm “chống dịch như chống giặc”, từ đó phải công
khai, minh bạch, đồng thời cũng nhận thức rõ tầm quan trọng của việc nắm thông
tin trung thực từ mỗi người dân trong phòng, chống dịch, từ ngày 10-3, Chính
phủ đã vận động người dân khai báo y tế tự nguyện. Đây chính là cơ sở để Chính
phủ đưa ra những quyết định và hành động kịp thời nhằm ngăn chặn dịch ngay từ
mầm mống. Có thể hiểu, đó là việc làm rất nhỏ đối với mỗi cá nhân, nhưng mang
lại giá trị to lớn cho cộng đồng. Do vậy, mỗi người dân cần phải xác định việc
tự nguyện khai báo sức khỏe vừa là quyền, vừa là nghĩa vụ. Việc thông tin sớm
sẽ giúp người có nguy cơ được chẩn đoán bệnh, cách ly sớm và dịch không có cơ
hội bùng phát. Trong nỗ lực chung của toàn bộ hệ thống chính trị, chỉ một công
dân thiếu sự hợp tác sẽ gây họa khó lường.
Dịch bệnh Covid-19 đang bùng phát chưa có điểm dừng. Ngăn chặn
và đối phó với dịch bệnh chết người này rõ ràng không phải là công việc của
riêng ai, mà đòi hỏi trách nhiệm và sự chung tay của mỗi người dân. Vì thế, đây
là thời điểm để phát huy “kháng thể vi rút” chia sẻ, đồng cảm; thay vì gieo rắc
“vi rút sợ hãi” như mạng xã hội đã làm trong những ngày qua. Cùng với đó, như
ông Kidong Park đề nghị, cần chú ý giảm thiểu sự kỳ thị đối với những người mắc
Covid-19, tránh lan truyền thông tin cá nhân, nhạy cảm của người bệnh trên mạng
xã hội, làm cho những người khác có thể sẽ không khai báo đúng về tình trạng
bệnh. Đó chính là cách để bảo vệ bản thân và gia đình tốt nhất.
Xin đừng thêm những “nhát dao” trên bàn phím để xã hội thêm yên
bình; để đội ngũ những người trên tuyến đầu chống dịch là các y, bác sĩ, lực
lượng công an, quân đội, bảo vệ dân phố… thêm vững lòng. Đó cũng là cách thể
hiện lòng yêu nước, trách nhiệm công dân mà mỗi cá nhân có thể làm để sớm đẩy
lùi dịch Covid-19, trả lại nhịp sống thường nhật tới mọi người, mọi nhà./.