Lập lờ đánh lận con đen

 Thời gian gần đây, trong khi “xét lại lịch sử”, có một số ý kiến “đánh giá

lại” một số nhân vật vốn gây nhiều tranh cãi, từ đó nhập nhèm giữa “công” và “tội”

có thể gây ra nhầm lẫn, làm sai lệch sự thật lịch sử. Các ý kiến này xuất phát từ sự

thật lịch sử, hay chỉ dựa vào một vài kết quả mà những người đó vô tình có được

rồi biến thành giá trị để tôn vinh, xưng tụng, bỏ qua việc họ đã đi ngược lại lợi ích

dân tộc, thậm chí bỏ qua tội ác của họ đối với dân tộc?

Chẳng hạn như việc mấy năm trước có một nhà sử học đề nghị “đánh giá

lại” Hoàng Cao Khải. Không thể bác bỏ sự thật Hoàng Cao Khải là nhân vật từng

tận tụy phục vụ chính quyền thực dân Pháp, dân gian đã lưu truyền “công trạng”

của người này bằng những câu ca để đời: “Hỏi ai bán nước buôn dân - Ấy Hoàng

Cao Khải, Nguyễn Thân một phường”, “Hoàng Cao nhục nhã đã xong - Nguyễn

Thân đâu cũng vào vòng khuyển nô - Lại cùng Tây tặc mưu mô - Người Nam lại

phá cơ đồ người Nam”…! Từ chỗ cho rằng “bia miệng” quá nặng nề khi đánh giá

Hoàng Cao Khải, nhà sử học nọ muốn bảo vệ nhân vật này, cho rằng đây là người

có … “tinh thần dân tộc”! Chẳng nhẽ khi “xét lại”, nhà sử học (vô tình, cố tình?)

bỏ qua báo cáo của thống sứ người Pháp Parreau (Pa-gô): Tháng 3-1889, Hoàng

Cao Khải tiến hành “một trận đánh vang dội khắp vùng làm quân nổi loạn hoang

mang, nhiều tên tướng bị bắt, Hoàng Cao Khải xử tử ngay lập tức. Hơn thế, Hoàng

Cao Khải không để cho quân nổi loạn kịp hoàn hồn. Thám tử của ông tỏa đi khắp

nơi, bắt giữ những kẻ tình nghi, hễ có dấu hiệu thông đồng với giặc (tức nghĩa

quân) thì xử chém ngay tức khắc …. Hàng loạt tên nổi loạn bị xử tử, làng Phù

Đổng theo giặc bị đốt sạch”. Một ghi chép khác về Hoàng Cao Khải được trung úy

F.Berard (Ph.Béc-na) viết trong thư ngày 16-10-1891 khiến người đọc không khỏi

rùng mình: “Ông ta chặt 1.800 đầu trong ba tháng, nhưng ông ta đã thu được các

tin tình báo quý báu đã giúp chộp được những tên cướp (tức nghĩa quân) và gặt hái

được một số lượng lớn súng ống”. Dưới trướng Hoàng Cao Khải, đã hình thành

một “thế hệ binh lính tàn bạo đến mức không chịu được” (lời Toàn quyền De

Lanessan (Đờ La-nê-xăng)). Không ngẫu nhiên, một chí sĩ yêu nước đương thời

từng nhận xét: “Phàm người Việt mà đi làm tôi tớ cho người Pháp đều là bọn tham

bỉ mất lương tâm, quỳ lạy giống khác, xẻo thịt đồng bào, không bằng cầm thú .…

Hai người ấy (Khải và Thân) đành bỏ tất cả liêm sỉ danh tiết một người đời, đem

hết tâm huyết tài lực giết hại đồng bào để cầu được công với người Pháp, chẳng

qua là chỉ thèm thuồng ba chữ “có quyền thế” đó thôi…”. Đó là sự thật lịch sử

không thể chối cãi. Đó cũng không phải “bia miệng”, nên không thể chỉ dựa vào

một cuốn sách viết về lịch sử của Hoàng Cao Khải để ca ngợi ông ta là người “có

tinh thần dân tộc”. Bởi người có tinh thần dân tộc không bao giờ theo chân ngoại

bang giết hại đồng bào mình như vậy!

Cùng trong xu hướng “xét lại lịch sử” đó, có tác giả cho rằng Trương Vĩnh

Ký là “người thầy, nhà văn hóa lớn của dân tộc”,…! Trang mạng Wikipedia cho

biết về Trương Vĩnh Ký rằng: " ... Ông để lại hơn 100 tác phẩm về văn học, lịch

sử, địa lý, từ điển và dịch thuật,... Riêng đối với báo chí viết chữ Quốc ngữ tại Việt

Nam, ông được coi là người tiên phong vì đã sáng lập, là Tổng biên tập tờ báo viết

chữ quốc ngữ đầu tiên mang tên là Gia Định báo. Tuy nhiên, ông đã giúp thực dân

Pháp xâm chiếm và cai trị Việt Nam, và làm cố vấn cho Pháp trong việc đàn áp

Phong trào Cần Vương của những người kháng chiến chống Pháp. Có những người

đã xếp Trương Vĩnh Ký vào nhóm người Việt cộng tác với thực dân Pháp tiêu biểu

trong thế kỷ 19, cùng với Nguyễn Thân, Hoàng Cao Khải, Lê Hoan....". Năm 2015,

việc Trương Vĩnh Ký được một Quỹ văn hóa tôn vinh “nhân vật kiệt xuất có công

đối với văn hóa Việt Nam” khiến nhiều người ngạc nhiên. Sau đó lại xuất hiện một

bài viết khẳng định Trương Vĩnh Ký là “người thầy, nhà văn hóa lớn của dân tộc”!

Vậy người được tôn vinh này là ai? Đó là người vào tháng 3-1859, hơn một tháng

sau khi Pháp chiếm thành Gia Định, trước cảnh nước mất nhà tan, phong trào

chống thực dân lan rộng khắp cả nước lại có hành động khó hiểu là viết thư gửi

người Pháp để cầu cứu: “Xin đừng chần chừ nữa, xin mở rộng bàn tay giải phóng

của Ngài để chấm dứt những nỗi cơ cực của dân tộc chúng tôi” (Vũ Ngự Chiêu

trích dịch Thư của Petrus Key); rồi tinh thần “không chần chừ” ấy được biểu hiện

cụ thể bằng việc xăng xái làm thông ngôn cho người Pháp; và đảm nhiệm luôn cả

việc làm “tay trong” cho người Pháp như đã thể hiện trong thư Trương Vĩnh Ký

gửi cho P.Bert (P.Be): “Tôi cũng đang lo tiếp xúc để cung cấp cho ngài những tin

tức chính trị hữu ích. Tôi hết lòng tán đồng dự án hoàn mỹ của ông Pène (Pen) về

công cuộc bình định thi hành bởi những yếu nhân bản xứ và, ở đây, tôi đang bám

sát nhà vua cùng Viện cơ mật. Như sứ giả tiên khu của Chúa, tôi tìm cách dọn

đường cho ngài” (thư ngày 10-5-1886); “Tôi sẽ trấn áp tất cả các hãnh thần và bao

vây nhà vua, tôi sẽ kiếm những người thật sự có khả năng cho Viện cơ mật” (thư

ngày 17-6-1886) .… Vậy nhưng, để đánh giá công lao Trương Vĩnh Ký, một số

người chỉ căn cứ vào số tác phẩm của ông ta để kết luận đó là “người đi tiên phong

trong việc chuẩn bị cho sự nghiệp duy tân”, “tác phẩm đa dạng như thế có tác dụng

xã hội lớn lao. Nó giúp cho đồng bào ta vượt qua vòng kiềm tỏa u minh của lối

sống phong bế, mở mang sự hiểu biết thiên nhiên, hiểu biết con người” mà không

xét tới mục đích xuất bản các tác phẩm này. Hơn nữa, họ lấy gì chứng minh các

cuốn sách ấy đã giúp người Việt đương thời “vượt qua vòng kiềm tỏa u minh của

lối sống phong bế, mở mang sự hiểu biết thiên nhiên, hiểu biết con người”? Chẳng

lẽ họ không biết chính Trương Vĩnh Ký đã nói rất rõ trong thư gửi “Các vị trong

ban duyệt xét bản thảo” rằng: “Người Pháp với tư cách là chủ, cần biết tiếng An

Nam để giảng dạy người An Nam là học trò những tư tưởng và khái niệm cần thiết

cho việc cải tạo và phục sinh của người An Nam”; thậm chí còn không ngần ngại

tự nhận mình là “người bề tôi tận tâm và vâng lời”, khẳng định “lòng tôi luôn luôn

thuộc về nước Pháp, và những công việc phục vụ nhỏ mọn của tôi cũng thuộc về

nước Pháp” (trích thư ngày 3-9-1868 gửi Giám đốc Nội trị để xin từ chức). Các

huân chương của “Mẫu quốc Đại Pháp” tặng thưởng cho Trương Vĩnh Ký đeo trên

áo đều nhuốm máu đồng bào Đại Việt. Rõ ràng rất nhiều việc làm của Trương

Vĩnh Ký chỉ là nhằm phụng sự quyền lợi của nước Pháp, không nhằm phụng sự đất

nước đã sinh ra ông ta, tức là đâu có yêu dân tộc mình tới mức phải được ca ngợi.

Thật đáng buồn khi có cuốn sách giáo khoa phổ thông hiện hành cũng như cuốn Từ

điển Nhân vật lịch sử Việt Nam đang vinh danh Trương Vĩnh Ký như là một

“người thầy, nhà văn hóa lớn của dân tộc”, thậm chí ở một vài địa phương còn

đang đặt tên Trương Vĩnh Ký cho một số đường phố, trường học.

Hoàng Cao Khải, Trương Vĩnh Ký không phải trường hợp cá biệt mà một số

người nhân danh “nhà nghiên cứu” đánh giá, tôn vinh quá mức. Gần đây, hiện

tượng này đang có xu hướng gia tăng với những việc khó tin như: có nhân vật cho

rằng Pháp đánh chiếm Việt Nam là do “thượng đế an bài… nếu chống lại thì sẽ

giống như châu chấu lay trụ đá”, vì vậy “tốt nhất là quân lính nên nghỉ ngơi” vẫn

được ca ngợi “có tấm lòng yêu nước”; lại có nhân vật nói rằng: “Nay các nước

phương Tây, đã bao chiếm từ Tây Nam cho đến Đông Bắc,... ở đâu thuận với họ

thì phúc, chỗ nào trái với họ thì họa, ai hòa với họ thì được yên, huống hồ nước

Việt Nam ta là một nước nhỏ bé, tại sao lại muốn trái đạo trời mà làm những việc

thiên hạ khó làm được” lại được ca ngợi là “yêu nước thiết tha”… Đáng nói là tại

một số hội thảo, tọa đàm, có tác giả đưa ra logic kỳ quặc: “Văn hóa là nền tảng,

người có đóng góp vào văn hóa dân tộc thì không lý gì không yêu nước, không có

những đóng góp ưu việt cho nước nhà”; thậm chí có người kiên trì dựng lên cái gọi

là “nỗi oan khuất chưa có người giải” và tìm mọi cách “minh oan”. Trong khi đó,

một số tờ báo lại chưa thận trọng tỉnh táo, thiếu kiểm chứng, đã tạo diễn đàn công

bố, vô tình trở thành công cụ tuyên truyền luận điểm thiếu chính xác tới công

chúng, nếu tình trạng này tiếp diễn vô hình trung sẽ biến cái sai thành cái đúng,

biến “ngụy sử” thành chính sử, tác hại sẽ khôn lường. Có thể thấy sự bất thường từ

hiện tượng một số người nhân danh “xét lại lịch sử” để đưa đánh giá khác lạ, thậm

chí sai lầm, về một số nhân vật lịch sử mà hành vi của họ từng làm tổn hại đến lợi

ích dân tộc để tạo dựng nên “giá trị ảo”, thậm chí ca ngợi cả người theo ngoại

bang, phản bội Tổ quốc …, rồi từ đó gieo rắc sự hoang mang, gây mất lòng tin,

hoài nghi về những giá trị đích thực, phủ nhận những thành quả mà các thế hệ cha

ông đạt được sau bao nhiêu năm đấu tranh giữ nước, bảo vệ độc lập dân tộc./.