Nối tiếp truyền thống của Liên minh chiến đấu Việt Nam - Lào - biểu tượng của mối quan hệ vĩ đại, tình đoàn kết đặc biệt giữa hai nước trong thời kỳ cùng kề vai sát cánh đấu tranh chống ách thống trị và xâm lược của thực dân, đế quốc, mối quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào ngày nay tiếp tục được xây dựng, phát triển trên nền tảng cùng chung ý thức hệ cũng như mục tiêu xây dựng và phát triển đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa. Công cuộc xây dựng, phát triển đất nước cả ở Việt Nam và Lào đều đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Marxist - Leninist, có cội nguồn chung là Đảng Cộng sản Đông Dương. Hai Đảng, hai Nhà nước Việt Nam và Lào vẫn luôn duy trì mối quan hệ gắn bó mật thiết, hết lòng tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước dù tình hình mỗi nước hay bối cảnh quốc tế, khu vực, cũng như các mối quan hệ quốc tế của mỗi bên có nhiều thay đổi.
Lịch sử đã chứng minh, Việt Nam và Lào có chung hoàn cảnh, gần gũi về địa lý và điều kiện tự nhiên, có chung mục tiêu phấn đấu vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Nếu không có sự nhất trí về quan điểm, tư tưởng, đường lối chiến lược thì hai nước khó có thể xây dựng được mối quan hệ truyền thống, hữu nghị, đoàn kết, thủy chung, sắt son, hiếm có như hiện nay. Hai nước cùng có chung mục đích, lý tưởng theo đường lối xây dựng chủ nghĩa xã hội; có chế độ chính trị và nhà nước tương đồng, đang thực hiện công cuộc đổi mới đất nước và phát triển nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Mỗi năm, Việt Nam dành cho Lào từ 600 đến 700 suất học bổng đào tạo ngắn hạn và dài hạn. Hiện nay, có khoảng hơn 14.000 sinh viên Lào đang theo học tại các cơ sở giáo dục Việt Nam và 250 sinh viên Việt Nam đang học tập tại Lào. Đây là những nhân tố quan trọng đóng góp vào sự nghiệp phát triển của mỗi nước và là cầu nối không thể thiếu trong việc duy trì, tăng cường hơn nữa mối quan hệ tốt đẹp sẵn có giữa hai Đảng và nhân dân hai nước. Bên cạnh công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực, Việt Nam còn giúp đỡ Lào trong đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, hệ thống trường học với tổng mức đầu tư lên đến hàng trăm tỷ đồng bằng nguồn viện trợ không hoàn lại của Chính phủ Việt Nam.
Từ khi hai nước tiến hành công cuộc đổi mới (năm 1986), mục tiêu hàng đầu của cả hai nước là tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước trên cơ sở đổi mới cơ chế quản lý kinh tế, chuyển đổi từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và đẩy mạnh hội nhập quốc tế. Hai nước xây dựng mô hình nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa “của dân, do dân, vì dân” dưới sự lãnh đạo của một chính đảng duy nhất. Sự tương đồng giữa hai Đảng, hai bộ máy nhà nước và lý tưởng chung xã hội chủ nghĩa là điều kiện quan trọng tạo nên mối quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào trong bối cảnh mới.
Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ trong thế kỷ XX của hai dân tộc Việt Nam - Lào, sự nhất trí về quan điểm, tư tưởng, đường lối chiến lược đã giúp hai nước xây dựng Liên minh chiến đấu Việt Nam - Lào. Chiến lược phối hợp tác chiến hiệu quả chỉ có thể nảy sinh từ một đường lối chính trị có sự nhất trí cao về quan điểm và lợi ích chân chính. “Về mặt đường lối, mối quan hệ cùng chung một dòng máu chính trị, là tài sản quý báu nhất của hai Đảng, hai Nhà nước và hai dân tộc, là một yếu tố quan trọng quyết định đến thắng lợi của cách mạng hai nước trong quá trình chiến đấu trường kỳ gian nan vất vả”(1). Như vậy, sự tương đồng về ý thức hệ cũng như mục tiêu phát triển đất nước của mỗi bên đang là nhân tố cơ bản tác động đến mối quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào.
Sau khi Chiến tranh lạnh kết thúc, Việt Nam và Lào đều đứng trước những cơ hội và thách thức to lớn. Sự sụp đổ của chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và Đông Âu trước đây không chỉ tác động đến quan hệ đối ngoại của Việt Nam và Lào, mà còn gây ra những ảnh hưởng nhất định về mặt an ninh chính trị, tư tưởng của mỗi nước. Bên cạnh việc đoàn kết, kề vai sát cánh cùng xây dựng và phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, thực hiện đổi mới đất nước, cả hai nước còn phối hợp, ủng hộ lẫn nhau trong hợp tác đa phương. Đặc biệt là cùng nhau giải quyết, xây dựng bán đảo Đông Dương hữu nghị, đoàn kết và phát triển; phối hợp chặt chẽ tại các diễn đàn hợp tác khu vực, như: Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Tiểu vùng sông Mekong mở rộng, Tam giác phát triển Campuchia - Lào - Việt Nam. Hai nước luôn ủng hộ lập trường của nhau trong nhiều vấn đề được đưa ra thảo luận tại các diễn đàn khu vực và quốc tế; hỗ trợ đắc lực cho nhau trong việc tổ chức thành công các hội nghị về chính trị, an ninh và quốc phòng trong năm Lào hoặc Việt Nam giữ cương vị Chủ tịch ASEAN; cùng các nước trong ASEAN xây dựng Cộng đồng ASEAN nhằm thúc đẩy sự phát triển chung của khu vực; nỗ lực cùng các nước giải quyết tranh chấp, thúc đẩy tuân thủ và thực hiện các nguyên tắc cơ bản phù hợp với luật pháp quốc tế.
Nhận thức rõ an ninh của mỗi nước không tồn tại độc lập, mà có sự phụ thuộc lẫn nhau nên cả hai nước đều chú trọng, tăng cường hợp tác chặt chẽ về quốc phòng - an ninh, bởi hợp tác quốc phòng - an ninh Việt Nam - Lào được xây dựng trên cơ sở truyền thống chống giặc ngoại xâm của hai dân tộc từ ngàn xưa và sự tôn trọng độc lập, chủ quyền của nhau, phát huy thế mạnh và khả năng của mỗi nước trên nguyên tắc bình đẳng, cùng có lợi. Lịch sử đã chứng minh, hai dân tộc Việt Nam - Lào gắn kết với nhau như là một quy luật tự nhiên và sự gắn kết đó có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với sự ổn định về chính trị cũng như sự phát triển của mỗi nước. Hợp tác hiệu quả về quốc phòng - an ninh giữa hai nước sẽ giúp an ninh và sự ổn định chính trị của hai nước được bảo đảm, do vậy, cần có sự hợp tác chặt chẽ, chân thành và tin cậy từ cả hai phía.
Hợp tác kinh tế giữa hai nước cũng được đặc biệt quan tâm, với nội dung, hình thức hợp tác ngày càng được mở rộng, đa dạng và phong phú. Mới đây nhất, nhân chuyến thăm hữu nghị chính thức Lào (tháng 1-2023) của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Phạm Minh Chính, hai bên khẳng định quyết tâm nâng tầm hợp tác kinh tế để tương xứng với tầm vóc của quan hệ đặc biệt giữa hai nước, trong đó trọng tâm là tiếp tục hỗ trợ nhau phục hồi kinh tế sau đại dịch COVID-19, xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với hội nhập quốc tế sâu rộng và hiệu quả; nhất trí tăng cường kết nối giữa hai nền kinh tế, cả về hạ tầng cứng và hạ tầng mềm nhằm mở rộng không gian hợp tác và phát triển.
Bên cạnh đó, với vị trí địa lý không giáp biển, Lào rất cần các “cửa ngõ” thông thương ra thế giới. Với hệ thống đường xương cá và hệ thống cảng biển thuận lợi, nhất là việc Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Lào đầu tư và khai thác cảng Vũng Áng, Việt Nam được xem là “cầu nối” quan trọng để Lào mở rộng sản xuất, thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, lưu thông hàng hóa... với các nước trong khu vực và trên thế giới. Đây cũng là lý do khiến nhu cầu khai thác vị trí địa - chiến lược của Việt Nam đối với Lào ngày càng trở nên cần thiết. Ngược lại, trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh công cuộc đổi mới và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, Lào được xem như “cầu nối” để hàng hóa của Việt Nam lưu chuyển sang các nước ASEAN khác thông qua Hành lang kinh tế Đông - Tây (EWEC) nối Việt Nam qua Lào, Thái Lan sang Myanmar...
Đối với Việt Nam, vị trí địa - chính trị của Lào có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc bảo vệ khu vực biên giới, ngăn chặn những tác động tiêu cực trực tiếp từ phía Tây vào Việt Nam. Thực tế, trong những thập niên cuối thế kỷ XX, các thế lực thù địch, phản động bên ngoài đã lợi dụng địa hình rừng núi giữa hai nước làm căn cứ hoạt động để thâm nhập chống phá Việt Nam. Vì vậy, sự ổn định trong hòa bình và phát triển của Lào, cũng như việc củng cố mối quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào trở thành một trong những yếu tố cấu thành lợi ích thiết thân, chính đáng của Việt Nam. An ninh và ổn định của Lào có ảnh hưởng trực tiếp tới an ninh, ổn định và phát triển của Việt Nam. Sự ổn định an ninh của Lào là điều kiện quan trọng bảo đảm an ninh của Việt Nam và ngược lại. Do vậy, việc tăng cường hợp tác chặt chẽ luôn là vấn đề sống còn của cả hai quốc gia Việt Nam - Lào.
Có thể thấy, việc tăng cường phát triển quan hệ đặc biệt giữa hai quốc gia giúp Việt Nam và Lào bảo vệ được lợi ích quốc gia - dân tộc mỗi nước. Do đó, có thể khẳng định, sự tương đồng và lợi ích quốc gia - dân tộc của mỗi nước tác động tích cực đến mối quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào. Xây dựng, bảo vệ, giữ gìn và phát huy giá trị của mối quan hệ hữu nghị, truyền thống, đoàn kết đặc biệt Việt Nam - Lào, Lào - Việt Nam vừa xuất phát từ ý muốn chủ quan (hệ tư tưởng và đường lối của đảng cầm quyền), vừa từ thực tế khách quan do sự tồn vong, phát triển của mỗi nước đòi hỏi. Đúng như cố Tổng Bí thư Đảng Nhân dân Cách mạng Lào Kaysone Phomvihane từng khẳng định: “Mối quan hệ Lào - Việt Nam đã trở thành mối quan hệ đặc biệt trong sáng, thủy chung mẫu mực, hiếm có”, “củng cố và tăng cường mối quan hệ đặc biệt đó, bảo vệ tình đoàn kết Lào - Việt như bảo vệ con ngươi của mắt mình”(2).
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét