Tư tưởng phê bình cho đúng trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc” của Hồ Chí Minh không chỉ có giá trị lý luận, mà còn có giá trị thực tiễn trong công tác xây dựng đảng hiện nay, khi cuộc đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ theo Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII, đang được tích cực triển khai có hiệu quả.
Ngay trong chương đầu tiên của tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc”, Hồ Chí Minh viết: “… Ngay từ bây giờ, các cơ quan, các cán bộ, các đảng viên, mỗi người mỗi ngày phải thiết thực tự kiểm điểm và kiểm điểm đồng chí mình. Hễ thấy khuyết điểm phải kiên quyết tự sửa chữa và giúp đồng chí mình sửa chữa. Phải như thế, Đảng mới chóng phát triển, công việc mới chóng thành công”.
Người chỉ rõ những vấn đề có tính nguyên tắc trong thực hiện tự phê bình và phê bình “theo tinh thần nhân ái và lập trường cách mệnh” đồng thời nêu một tấm gương sáng về tự phê bình và phê bình. Người luôn thật lòng đề nghị và khuyến khích người khác phê bình mình. Tại buổi lễ bế mạc lớp bổ túc trung cấp (tháng 10-1947), Hồ Chí Minh đã nói: “Tôi làm điều xấu, các đồng chí trông thấy, phải phê bình cho tôi sửa chữa ngay. Nếu tôi có vết nhọ trên trán, các đồng chí trông thấy, lại lấy cớ "nể Cụ" không nói, là tôi mang nhọ mãi. Nhọ ở trên trán thì không quan trọng, nhưng nếu có vết nhọ ở trong óc, ở tinh thần, mà không nói cho người ta sửa tức là hại người”. Tư tưởng đặc sắc, nổi bật của Người về tự phê bình và phê bình là “phê bình cho đúng” để “trị bệnh cứu người”, phải tiến hành tự phê bình và phê bình cho đúng.
Vì sao phải tự phê bình, phê bình?
Có ý kiến cho rằng, tiến hành tự phê bình và phê bình là vạch rõ khuyết điểm của Đảng, của Chính phủ, của mình cũng như đồng chí mình, kẻ địch sẽ lợi dụng để phá hoại Đảng. Nhưng Hồ Chí Minh lập luận: làm người khó ai tránh khỏi lỗi lầm, thiếu sót. Đảng ta là một tổ chức chính trị tiên phong của giai cấp công nhân, tập hợp những chiến sĩ trung kiên, thông minh, dũng cảm..., nhưng Đảng cũng từ trong xã hội mà ra, không phải “trên trời rơi xuống” nên không tránh khỏi khuyết điểm, thiếu sót. Người chỉ ra nhiều lý do khách quan, chủ quan dẫn tới nhiều thiếu sót, khuyết điểm, thậm chí sai lầm của cán bộ, đảng viên. Điều đó là lẽ bình thường, quan trọng là thái độ của những người cộng sản ra sao trước những lỗi lầm mắc phải. Nếu “sợ mất uy tín và thể diện”, không quyết tâm sửa chữa sai lầm, khuyết điểm, đó là điều bất bình thường. Người khẳng định: “Một Đảng mà giấu giếm khuyết điểm của mình là một Đảng hỏng. Một Đảng có gan thừa nhận khuyết điểm của mình, vạch rõ những cái đó, vì đâu mà có khuyết điểm đó, xét rõ hoàn cảnh sinh ra khuyết điểm đó, rồi tìm kiếm mọi cách để sửa chữa khuyết điểm đó. Như thế là một Đảng tiến bộ, mạnh dạn, chắc chắn, chân chính”. Hồ Chí Minh chỉ rõ: Khuyết điểm cũng như chứng bệnh. Phê bình thì giống như uống thuốc. Nếu sợ phê bình thì cũng khác nào là có bệnh mà giấu bệnh, không dám uống thuốc. Như vậy thì bệnh tình lại càng nặng thêm, không chết “cũng la lết quả dưa”. Do vậy, đối với đảng viên, cán bộ mà “nể nang không phê bình, để cho đồng chí mình cứ sa vào lầm lỗi, đến nỗi hỏng việc. Thế thì khác nào thấy đồng chí mình ốm, mà không chữa cho họ. Nể nang mình, không dám tự phê bình, để cho khuyết điểm của mình chứa chất lại. Thế thì khác nào mình tự bỏ thuốc độc cho mình!”. Do đó, Người chỉ rõ: “Mỗi cán bộ, mỗi đảng viên, mỗi ngày phải tự kiểm điểm, tự phê bình, tự sửa chữa như mỗi ngày phải rửa mặt. Được như thế thì trong Đảng sẽ không có bệnh mà Đảng sẽ mạnh khoẻ vô cùng”.
Đặc biệt, Người cảnh báo hiện tượng cấp trên, cấp dưới tách biệt nhau. Quần chúng xa rời Đảng. Các đảng viên và các cán bộ dù có ý kiến cũng “không dám nói”, dù muốn phê bình cũng sợ, không dám phê bình vì “họ nghĩ nói ra cấp trên cũng không nghe, không xét, có khi lại bị "trù" là khác”. Còn quần chúng họ không dám nói ra để trong lòng, rồi sinh uất ức dẫn đến “không nói trước mặt, chỉ nói sau lưng” hoặc “thậm thà, thậm thụt” và hàng loạt thói xấu khác. Vì vậy, mọi người phải tự phê bình ráo riết, mạnh dạn nêu lên những ưu điểm và vạch ra những khuyết điểm của mình; cố gắng sửa chữa và lấy lòng thân ái, lòng thành thật mà phê bình đồng chí mình
Để phê bình và tự phê bình đạt được kết quả mong muốn, điều then chốt là phải “phê bình cho đúng”. Phê bình cho đúng chẳng những không làm giảm thể diện, uy tín của người bị phê bình, trái lại, làm cho sức mạnh, uy tín của Đảng và cán bộ, đảng viên tăng lên. Muốn phê bình cho đúng, trước hết phải xác định đúng mục đích và đối tượng phê bình. Phê bình cốt là để giúp nhau sửa chữa khuyết điểm, làm việc cho tốt hơn, tạo ra sự đoàn kết, thống nhất nội bộ. Phê bình mình cũng như phê bình người khác không phải là dịp để công kích lẫn nhau, nói xấu và bôi nhọ danh dự của nhau. Bản thân mình khi phê bình người khác không phải là soi mói, “bới lông tìm vết” của đồng chí mình để tìm cơ hội “hạ bệ” lẫn nhau. Người chỉ rõ, cần phải tránh triệt để hiện tượng: “Khi phê bình ai, không phải vì Đảng, không phải vì tiến bộ, không phải vì công việc, mà chỉ công kích cá nhân, cãi bướng, trả thù, tiểu khí”. Người xác định đối tượng cần phê bình là công việc chứ không phải phê bình người. Những việc làm sai trái, những suy nghĩ lệch lạc, sai lầm, khuyết điểm dù đó là của cá nhân hay của tổ chức, dù đó là đảng viên bình thường hay là cán bộ cấp cao đều phải được phê bình một cách kiên quyết và “phải lập tức sửa chữa”. Người nhấn mạnh: Đối với cơ quan lãnh đạo cũng như đảng viên giữ cương vị lãnh đạo trong các cơ quan đảng, nhà nước, đoàn thể phải gương mẫu trong tự phê bình và phê bình, tuyệt đối không được “phùng mang trợn mắt” làm thui chột tinh thần của đảng viên, quần chúng nhân dân.
Theo Hồ Chí Minh, có thái độ đúng với những khuyết điểm, thiếu sót và tìm ra phương pháp phê bình thích hợp là điểm có ý nghĩa mấu chốt trong nâng cao hiệu quả của tự phê bình và phê bình trong Đảng. Người cũng nghiêm khắc lên án thái độ, cách xử lý không đúng đắn trước những khuyết điểm, thiếu sót của tổ chức đảng hay cán bộ, đảng viên. Khi có người mắc phải sai lầm, khuyết điểm, thái độ đúng của cán bộ, đảng viên, tổ chức đảng là không “đao to búa lớn”, vội vàng chụp mũ cho họ là “cơ hội chủ nghĩa” rồi cảnh cáo, khai trừ một cách áp đặt. Muốn cho họ thành tâm sửa chữa, phải tiến hành giải thích rõ ràng, làm cho họ tự nhận thấy sai sót của mình để vui lòng sửa chữa. Để làm được điều đó, “phải biết cách phê bình sáng suốt, khôn khéo, như chiếu tấm gương cho mọi người soi thấu những khuyết điểm của mình, để tự mình sửa chữa”. Phê bình “khôn khéo” ở đây, theo Hồ Chí Minh, là phải đồng thời vạch rõ ưu điểm và khuyết điểm, tránh dùng những lời mỉa mai, chua cay đâm thọc, không được hữu khuynh “a dua”, “tâng bốc” mà phải phê, tự phê một cách “ráo riết, triệt để, thật thà, không nể nang thêm bớt”.
Nhìn thẳng vào sự thật, chúng ta phải thừa nhận ở một số tổ chức đảng, đoàn thể và một bộ phận cán bộ, đảng viên trong đấu tranh tự phê bình và phê bình còn nhiều hạn chế. Hội nghị Trung ương Trung ương 4 khóa XII chỉ rõ: Trong tự phê bình còn giấu giếm, không dám nhận khuyết điểm; khi có khuyết điểm thì thiếu thành khẩn, không tự giác nhận kỷ luật. Trong phê bình thì nể nang, né tránh, ngại va chạm, thấy đúng không bảo vệ, thấy sai không đấu tranh; lợi dụng phê bình để nịnh bợ, lấy lòng nhau hoặc vu khống, bôi nhọ, chỉ trích, phê phán người khác với động cơ cá nhân không trong sáng. Một số cán bộ, đảng viên, trong đó có cả cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp nhận thức về việc tự kiểm điểm còn nặng tính hình thức, qua loa, chiếu lệ, tự phê bình và phê bình chưa tự giác, chưa gương mẫu và thiếu quyết tâm thực hiện. Một số cán bộ, đảng viên tính chiến đấu yếu, còn tư tưởng “dĩ hòa vi quý”. Chưa nhìn nhận đúng mức khuyết điểm và trách nhiệm của mình trước những hạn chế, khuyết điểm của tập thể. Trong thời gian tới, để nâng cao chất lượng tự phê bình và phê bình trong các cơ quan, đơn vị theo tư tưởng Hồ Chí Minh cần phải có những biện pháp cụ thể:
Đẩy mạnh giáo dục nhằm làm cho cán bộ, đảng viên thấm nhuần tư tưởng Hồ Chí Minh về tự phê bình và phê bình. Khắc phục những biểu hiện sai trái trong phê bình và tự phê bình, nhất là tình trạng mất dân chủ, thiếu thông tin, thông tin không chính xác, kịp thời và thái độ độc đoán, gia trưởng, áp đặt ý kiến cá nhân của người lãnh đạo trong sinh hoạt tự phê bình và phê bình.
Xây dựng quy định tự phê bình và phê bình, khắc phục tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm. Bảo vệ người thẳng thắn, dám đấu tranh. Cấp trên gợi ý kiểm điểm và trực tiếp dự, chỉ đạo ở những nơi có vấn đề phức tạp, nơi có biểu hiện suy thoái, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa". Hoàn thiện quy chế đánh giá cán bộ một cách khoa học, phù hợp; quy định lấy phiếu tín nhiệm ở các cấp, các ngành định kỳ hoặc đột xuất. Đồng thời, tiếp tục bồi dưỡng nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức cách mạng, trình độ, năng lực chuyên môn cho cán bộ, đảng viên, nhất là cho cán bộ, đảng viên giữ chức vụ lãnh đạo, tạo cơ sở nền tảng vững chắc để họ thẳng thắn, thật thà, dũng cảm, có tính khoa học và giàu tính nhân văn, có văn hoá trong đấu tranh tự phê bình và phê bình.
Đổi mới mạnh mẽ nội dung, hình thức sinh hoạt chi bộ, gắn thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII với đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Thực hiện nghiêm chế độ tự phê bình và phê bình, để chỉ rõ và ngăn chặn kịp thời những biểu hiện suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Cấp ủy các cấp, nhất là người đứng đầu cấp ủy, cơ quan, đơn vị thực hiện nghiêm trách nhiệm nêu gương, đi đầu trong đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.
Đẩy mạnh phòng, chống chủ nghĩa cá nhân, cục bộ. Đây là kẻ thù bên trong, là nguyên nhân sâu xa suy yếu tinh thần, thái độ, trách nhiệm trong đấu tranh tự phê bình và phê bình trong Đảng và xã hội. Củng cố, xây dựng môi trường thật sự dân chủ, có kỷ cương để phát huy tác dụng và thực hiện có nền nếp tự phê bình và phê bình trong các cơ quan, đơn vị. Đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng mà trước hết là những người lãnh đạo, chủ trì các cơ quan, đơn vị, địa phương phải lấy tư tưởng Hồ Chí Minh về tự phê bình và phê bình chính là một trong những phương pháp tốt nhất để mỗi người đề cao trách nhiệm tự rèn luyện, hoàn thiện bản thân. Trong đó, phê bình cho đúng là phương thức cơ bản giải phóng mọi tiềm năng của con người.
Thực hiện phê bình cho đúng chính là sự thấm nhuần tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong mỗi chúng ta. Tư tưởng Hồ Chí Minh phê bình cho đúng luôn mang đậm sắc thái cách mạng, đạo đức và văn minh, mục đích là xây dựng Đảng ta ngày càng trong sạch, vững mạnh, xứng đáng là người lãnh đạo, không phụ niềm tự hào và tin yêu của nhân dân./.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét