Tiềm lực chính trị, tinh thần, tiềm lực quân sự của nền quốc phòng toàn dân

 

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng căn dặn: “Mọi người đều có trách nhiệm làm cho dân giàu nước mạnh, quốc phòng vững mạnh”⁽¹⁾. Thực hiện lời dạy của Người, Đảng và Nhà nước ta luôn coi xây dựng nền quốc phòng toàn dân nói chung, xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần, tiềm lực quân sự nói riêng là chủ trương chiến lược, quan trọng, xuyên suốt; không chỉ góp phần nâng cao sức mạnh quốc phòng, bảo vệ vững chắc Tổ quốc từ sớm, từ xa, từ khi nước chưa nguy, mà còn tạo sự ổn định, góp phần phát triển kinh tế, xã hội trên từng địa bàn và cả nước. Văn kiện Đại hội XIII của Đảng xác định: “Tăng cường tiềm lực quốc phòng và an ninh...; xây dựng và củng cố vững chắc thế trận quốc phòng toàn dân và thế trận an ninh nhân dân”⁽²⁾; “có cơ chế huy động nguồn lực từ địa phương và nguồn lực xã hội cho xây dựng tiềm lực quốc phòng, an ninh tại các khu vực phòng thủ”⁽³⁾.

Tiềm lực chính trị, tinh thần “là thành tố cơ bản của tiềm lực quốc phòng, chứa đựng trong tố chất con người, truyền thống lịch sử, văn hóa dân tộc và trong hệ thống chính trị; là khả năng tiềm tàng về chính trị có thể huy động nhằm tạo ra sức mạnh để thực hiện nhiệm vụ quốc phòng”⁽⁴⁾. Tiềm lực đó không phải là vấn đề trừu tượng, mà thể hiện trước hết ở sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng
Hồ Chí Minh, đường lối cách mạng đúng đắn, hợp lòng dân. Đồng thời, được biểu hiện ở nhận thức, niềm tin, tâm lý, tình cảm, trách nhiệm, ý chí của nhân dân và lực lượng vũ trang đối với nhiệm vụ quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc; sự giác ngộ sâu sắc mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, lòng yêu nước nồng nàn, khát vọng hòa bình, độc lập, tự do, kiên quyết đấu tranh để giải phóng dân tộc, với chân lý “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”; sự đoàn kết quốc tế, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại,...

Tiềm lực chính trị, tinh thần là “linh hồn”, “kết dính” mọi lực lượng, hội tụ mọi nguồn lực, tạo nên sức mạnh tổng hợp của dân tộc để chiến thắng mọi kẻ thù và để xây dựng đất nước. Thực tiễn đã chứng minh, nhờ có sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt của Đảng; tình cảm cách mạng, niềm tin và ý chí quyết tâm, quân và dân ta đã phát huy cao độ chủ nghĩa anh hùng cách mạng, sức mạnh của các phương tiện vật chất, vũ khí, trang bị kỹ thuật hiện có, chiến thắng kẻ thù xâm lược có tiềm lực kinh tế, quân sự mạnh hơn ta nhiều lần. Đúng như V.I. Lê-nin từng khẳng định: “Trong mọi cuộc chiến tranh, rốt cuộc thắng lợi đều tùy thuộc vào tinh thần của quần chúng đang đổ máu trên chiến trường”⁽⁵⁾. Vì vậy, xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần sẽ quyết định khả năng huy động các tiềm lực khác của nền quốc phòng.

Xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần phải bảo đảm toàn diện cả về nhận thức, tư tưởng, tâm lý, tình cảm, niềm tin, thái độ, trách nhiệm chính trị đối với Tổ quốc và nhân dân. Trước hết, đó là xây dựng niềm tin và sự đồng thuận của mọi tầng lớp nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, vào thắng lợi của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; coi trọng bồi dưỡng đạo đức cách mạng, giáo dục chủ nghĩa yêu nước, ý thức tự tôn dân tộc. Tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc; thực hiện chính sách tự do tôn giáo và bình đẳng giữa các dân tộc; phát huy dân chủ rộng rãi theo phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”; kiên quyết đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; bảo đảm an sinh xã hội, không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân; thực hiện chính sách ưu tiên phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói, giảm nghèo ở vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, hải đảo, tạo sự phát triển bền vững, xây dựng nước ta ngày càng phồn vinh, văn minh, hạnh phúc.

Tiềm lực quân sự “là khả năng về sức mạnh chiến đấu của Quân đội nhân dân, Dân quân tự vệ và khả năng huy động nhân lực, vật lực phục vụ nhiệm vụ quân sự, quốc phòng”⁽⁶⁾. Tiềm lực quân sự bao gồm các yếu tố: con người, vũ khí, trang bị, cơ sở vật chất, kỹ thuật, nghệ thuật quân sự, thế trận quân sự..., trong đó con người là nhân tố quyết định. Tiềm lực quân sự có hai dạng: hiện có và tiềm tàng. Dạng hiện có là số lượng, chất lượng của lực lượng vũ trang và lực lượng, phương tiện dự bị thường xuyên, được duy trì, không ngừng phát triển, bổ sung nhằm đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Dạng tiềm tàng là nguồn dự trữ về sức người, sức của trên các lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp, khoa học, kỹ thuật, giao thông vận tải và các ngành dịch vụ khác..., sẵn sàng được huy động để phục vụ nhiệm vụ quân sự, quốc phòng và chiến tranh khi có tình huống xảy ra.

Tiềm lực quân sự là bộ phận nòng cốt của tiềm lực quốc phòng, được xây dựng trên các nền tảng chính trị, tinh thần, kinh tế, văn hóa, xã hội, khoa học, công nghệ,... của đất nước, theo chiến lược thống nhất, phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Các nền tảng này phát triển vững mạnh sẽ là cơ sở quan trọng để tạo nên sức mạnh quân sự bảo vệ Tổ quốc. Tuy nhiên, không phải cứ có các nền tảng này là có tiềm lực quân sự mạnh, mà còn phụ thuộc vào cơ chế, chính sách, khả năng huy động và phát huy tối đa các yếu tố đó cho nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc. Do đó, đòi hỏi có sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý tập trung, thống nhất của Nhà nước, cơ sở pháp lý, kế hoạch, sự đồng thuận của các tầng lớp nhân dân,...; đồng thời, lực lượng vũ trang nhân dân phải được xây dựng, huấn luyện có chất lượng cao, số lượng và cơ cấu hợp lý, có đội ngũ cán bộ lãnh đạo, chỉ huy giỏi, có nghệ thuật quân sự độc đáo, sáng tạo,...

Tiềm lực chính trị, tinh thần và tiềm lực quân sự là các thành tố cốt lõi, cơ bản nhất của tiềm lực, sức mạnh quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc. Xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần và tiềm lực quân sự là xây dựng tổng hợp các nhân tố, trước hết là xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, nòng cốt là Quân đội nhân dân có chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu cao; là lực lượng tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và nhân dân. Xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, hoạt động hiệu lực, hiệu quả để củng cố niềm tin, tăng cường sự đồng thuận của mọi tầng lớp nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý, điều hành của Nhà nước. Xây dựng và phát huy nguồn lực con người có bản lĩnh chính trị vững vàng, có phẩm chất đạo đức cách mạng trong sáng, có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, phát triển khoa học, công nghệ; xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, góp phần bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới.

Trong quá trình xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần, tiềm lực quân sự phải quán triệt, nắm vững chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc. Phát huy sức mạnh tổng hợp, tính tích cực, chủ động, sáng tạo của các cấp, các ngành, các địa phương; khai thác tốt khả năng, nguồn lực của đất nước để xây dựng và củng cố các tiềm lực. Đẩy mạnh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, đối ngoại với tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh; bảo đảm hài hòa giữa tăng cường tiềm lực quốc phòng với nâng cao đời sống của bộ đội và nhân dân. Thực hiện tốt đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa; kiến tạo, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định; kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại để phát triển bền vững đất nước.