Công nghệ AI và câu chuyện gắp lửa bỏ tay người

Trí thông minh nhân tạo hay còn gọi là trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng phát triển, ứng dụng rộng rãi, có hiệu quả trong nhiều lĩnh vực của đời sống.

Tuy nhiên, trí tuệ nhân tạo cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ, rủi ro cho xã hội, nhất là khi nó được các thế lực phản động, thù địch, cơ hội chính trị lợi dụng nhằm thông tin sai sự thật, xuyên tạc, bịa đặt, hòng bôi nhọ, vu khống, xúc phạm người khác. Đây là thực tế đang diễn ra ở hầu hết các quốc gia, trong đó có Việt Nam, cần được nhận thức và có biện pháp đối phó hiệu quả.  

AI - đúng-sai khó phân biệt

Các thế lực phản động, thù địch, cơ hội chính trị ngoài các cách thức truyền thống còn sử dụng các thủ đoạn tinh vi, trong đó có sử dụng AI, lợi dụng những câu trả lời không phân biệt được “đúng-sai” của các phần mềm để chống phá, thực hiện thông tin, tuyên truyền các quan điểm sai trái, thù địch, nhất là trên không gian mạng. Các bài báo sử dụng AI của các tổ chức như: Đài châu Á tự do; BBC News Tiếng Việt; Việt Tân... liên tục được đăng tải, chia sẻ với mục đích xuyên tạc, hướng lái người dân hiểu sai về Đảng, về hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh, về chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước.

Các tổ chức này đã sử dụng các dữ liệu bịa đặt, xuyên tạc để thực hiện huấn luyện các phần mềm thông minh nhân tạo như ChatGPT, Bing, Bar... để khi đặt những câu hỏi mang tính định hướng xuyên tạc như: “Ai là cha già dân tộc của chúng ta?”; “Ai sống mãi trong sự nghiệp của chúng ta?”; “Ai đã cho ta một mùa xuân đầy ước vọng?”... Với những câu hỏi bị thêm, bớt câu từ hay thiếu địa danh như trên thì câu trả lời của “trí tuệ nhân tạo” ChatGPT đưa ra thường là: “Không có người được chỉ định là cha già dân tộc Việt Nam”; “Không có ai sống mãi trong sự nghiệp của chúng ta”; “Không có một người hoặc tổ chức nào cung cấp cho chúng ta một mùa xuân đầy ước vọng”... đồng thời tuyên truyền ChatGPT là trí tuệ, là hiện đại và hiểu toàn xã hội nên ChatGPT khi trả lời là khách quan, là công bằng và cần phải tin ChatGPT là “chân lý”.

Ảnh minh họa: nhandan.vn

Trong suốt quá trình hoạt động cách mạng của Người, các tài liệu lưu trữ về cuộc đời, sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Người chưa bao giờ tự nhận mình là “Cha già dân tộc”, đây là vì nhân dân kính yêu, mỗi lần thành kính khi nói về Người. Hình tượng “người Cha” của Bác đã đi vào thi ca, âm nhạc, vào hồn cốt của văn hóa dân tộc. Nhà thơ Tố Hữu viết: "Người là Cha, là Bác, là Anh/ Quả tim lớn lọc trăm dòng máu nhỏ" (Sáng tháng Năm) hay “Người Cha mái tóc bạc/ Đốt lửa cho anh nằm” (Đêm nay Bác không ngủ-Minh Huệ)...

“Vị Cha già dân tộc” là cái tên thể hiện sự tôn kính, đi vào tiềm thức mỗi con người Việt Nam, vì một vĩ nhân đã hy sinh cả cuộc đời cho dân tộc Việt. Cũng giống như hình tượng ẩn dụ Đảng chính là mùa xuân của đất nước, của dân tộc, thể hiện niềm tin và hy vọng của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, vào sự phát triển của tương lai đất nước.

Vậy AI là gì? Vì sao thời gian qua các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị sử dụng AI để sản xuất các thông tin nhằm phủ định các thành quả của Đảng và Nhà nước ta? Câu trả lời là: AI là một ngành thuộc lĩnh vực khoa học máy tính, là một sản phẩm do con người sử dụng các kỹ thuật, công nghệ để giúp máy tính có thể tự động hóa các hành vi, suy nghĩ, xử lý và hành động mô phỏng suy nghĩ của con người. Nguyên lý hoạt động của các phần mềm AI sử dụng cách thức hỏi-đáp tự động sử dụng dữ liệu lớn khá là đơn giản. Về bản chất, đây là các phần mềm thông minh nhân tạo, thực hiện các câu trả lời của người dùng thông qua dữ liệu ghi nhớ từ dữ liệu thu thập được, phân tích để tìm ra các tầng ý nghĩa của các dữ liệu nên khi được hỏi, các phần mềm này không phân biệt được đúng hay sai.

Quá trình tạo ra một phần mềm thông minh nhân tạo bao gồm các bước: Thu thập dữ liệu (từ không gian mạng, từ cung cấp của người dùng), chọn lọc dữ liệu, gán nhãn dữ liệu để thực hiện huấn luyện cho phần mềm và huấn luyện phần mềm như việc tiếp thu tri thức của con người. Dữ liệu thu thập được càng nhiều thì càng có nhiều câu trả lời. Tuy nhiên, một vấn đề nảy sinh khi sử dụng các phần mềm này, đó là phần mềm có thể phân tích và hiểu rất nhiều tầng ý nghĩa của một dữ liệu đầu vào, nhưng không thể hiểu được ý nghĩa đó "đúng" hay "sai".

Các dữ liệu đang tồn tại trên internet mà các nhà khoa học thu thập được để huấn luyện cho phần mềm cũng không phải luôn theo thiên hướng có ý nghĩa là “đúng” và dữ liệu đó chứa thông tin là “đúng” do các nhà khoa học thường sử dụng các công cụ thu thập dữ liệu tự động, sức người cũng không thể thu thập được các dữ liệu để phân tách được tính đúng-sai của các dữ liệu đó do dữ liệu trên internet là rất lớn.

Những dữ liệu như vậy, các phần mềm thông minh nhân tạo như ChatGPT không thể đoán nhận và không thể bình luận, phán xét. Tuy nhiên, chính những nội dung này lại lôi kéo các thành phần phản động, cơ hội chính trị vào bình luận, chia sẻ. Chúng sử dụng các câu hỏi không đầy đủ, không mang tính khoa học để đánh lừa phần mềm thông minh nhân tạo nhằm bôi nhọ Đảng, Nhà nước như: “Không thể tồn tại kinh tế thị trường mà lại định hướng xã hội chủ nghĩa phải không?”; “Khi nào về đích chủ nghĩa xã hội”; “Lúc nào thì làm theo năng lực, hưởng theo nhu cầu?”...

Hay đặt câu hỏi so sánh sai lệch, cổ xúy kẻ bán nước như “Cờ vàng ba sọc đỏ là của nước nào?”... Và khi các phần mềm này trả lời những thông tin không như chúng mong muốn, chúng lại cung cấp các dữ liệu xuyên tạc, sai lệch để phần mềm trả lời theo hướng lái của chúng.

Nhận thức và sử dụng AI làm sao cho đúng?

Với một số đánh giá, phân tích như trên có thể thấy, các phần mềm thông minh nhân tạo có những ưu điểm nhất định, nếu chúng ta khách quan, sử dụng các dữ liệu đúng, phù hợp thì câu trả lời sẽ mang tính chất khách quan, minh bạch. Nếu có những đối tượng dùng các thủ đoạn xấu, cung cấp các dữ liệu sai lệch thì các phần mềm này dễ dàng bị hướng lái.

Chính vì thế, làm thế nào để nhận diện, xác định và loại bỏ các nội dung được tạo ra bởi các ứng dụng thông minh nhân tạo khi bản thân nó chứa các thông tin chưa được kiểm chứng, không trích dẫn nguồn gốc, sai lệch cũng như các vấn đề bảo mật thông tin người dùng. Khi triển khai các nội dung thông tin, tuyên truyền, chúng ta luôn cần những dữ liệu trung thực, nguồn thông tin và các góc nhìn mới về các sự kiện chính trị, xã hội, văn hóa đang diễn ra trong thực tiễn Việt Nam và trên thế giới, trong khi đó các phần mềm ứng dụng AI có khả năng trợ giúp con người tạo ra các thông tin mới dựa trên phân tích ngữ nghĩa và tổng hợp thông tin từ các dữ liệu có sẵn, hoặc nếu bị các đối tượng lạm dụng các phần mềm ứng dụng AI này để sản xuất nội dung sẽ dẫn tới các thông tin sai lệch, xuyên tạc.

Hiện nay, các thế lực thù địch, chống phá Đảng và Nhà nước ta cũng đang lợi dụng các kỹ thuật mới, công nghệ mới, trong đó có AI để xây dựng các nội dung chống phá nền tảng tư tưởng của Đảng, tấn công thu thập dữ liệu để sử dụng vào mục đích chống phá, can thiệp vào hoạt động chính trị, quốc phòng, an ninh, kinh tế, đưa ra các thông tin thất thiệt hay dựng chuyện, bịa chuyện, sử dụng AI để đưa thông tin sai sự thật hòng bôi nhọ, vu khống và xúc phạm người khác... Một số khuyến cáo về giải pháp trong thời gian tới như sau:

Một là, đối với chủ thể quản lý, cần tiếp tục quán triệt sự lãnh đạo, bảo đảm sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, sự quản lý của Nhà nước; cần có sự thống nhất và phối hợp đồng bộ trong các cơ quan, tổ chức quản lý thông tin trên không gian mạng. Cần nhận thức đúng đắn trong toàn hệ thống chính trị về sử dụng các phần mềm thông minh nhân tạo theo bản chất vốn có của nó-không thể phân biệt “đúng-sai”.

Hai là, cần bổ sung, hoàn thiện hành lang pháp lý, ban hành luật pháp và hướng dẫn thực thi pháp luật liên quan đến sử dụng các hệ thống phần mềm ứng dụng AI, đặc biệt là sử dụng các dữ liệu trên không gian mạng, về điều chỉnh hành vi của người dùng khi sử dụng các phần mềm hỏi-đáp tự động để sáng tạo nội dung và cung cấp thông tin trên không gian mạng. Xây dựng chính sách hợp lý nhằm tổ chức thực hiện, phối hợp giữa các cơ quan được giao nhiệm vụ nghiên cứu, đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, bảo vệ bí mật nhà nước, chủ quyền quốc gia, an ninh quốc gia trên không gian mạng.

Ba là, các cơ quan quản lý nhà nước cần xây dựng các kế hoạch, chiến lược, chương trình tập huấn cho các cơ quan, tổ chức, cán bộ, công chức khi sử dụng các phần mềm thông minh nhân tạo nhằm nâng cao nhận thức của các tổ chức, cá nhân và phát huy vai trò của các cơ quan, tổ chức trong kiểm chứng các thông tin. Cần xây dựng cơ chế phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức để tận dụng thế mạnh về các cơ sở dữ liệu của mình, đồng thời chia sẻ dữ liệu với các cơ quan, tổ chức khác; trên cơ sở đó định hướng để người dân hiểu rõ về các phần mềm thông minh nhân tạo đã trả lời như thế nào, có khách quan, minh bạch hay không, câu trả lời có phù hợp và chuẩn xác hay không.

Bốn là, tăng cường công tác tập huấn, đào tạo nguồn nhân lực tham gia hoạt động bảo đảm an toàn, an ninh thông tin, nguồn lực tham gia việc kiểm chứng thông tin, đặc biệt nhận diện và kiểm chứng thông tin do các phần mềm ứng dụng AI tạo ra. Chú trọng các hoạt động ứng dụng AI của các lực lượng chuyên trách bảo đảm và bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, bảo đảm chủ quyền, an ninh quốc gia trên không gian mạng.../.

ST.

Góp phần giữ bình yên cho nhân dân vui Lễ Quốc khánh

Thực hiện nhiệm vụ trực sẵn sàng chiến đấu (SSCĐ) dịp Lễ Quốc khánh 2-9, các cơ quan, đơn vị thuộc Sư đoàn 363, Quân chủng Phòng không – Không quân đã chủ động rà soát, điều chỉnh, bổ sung hệ thống văn kiện, phương án tác chiến, duy trì nghiêm chế độ trực SSCĐ, tích cực luyện tập, làm chủ các tình huống, góp phần giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn.

“Keng, keng, keng"… Những hồi kẻng báo động của khối cơ quan Sư đoàn 363 vang lên. Tình huống giả định là sư đoàn đánh kẻ gian đột nhập, giải tán đám đông biểu tình gây rối trước cổng đơn vị. Nghe dứt mệnh lệnh của chỉ huy Sư đoàn, cán bộ, chiến sĩ với quân phục dã chiến gọn gàng cùng đầy đủ vũ khí trang bị nhanh chóng cơ động về phía mục tiêu.

Tại khu vực cổng chính của đơn vị, đội hình chiến đấu đã chiếm lĩnh các vị trí. Từng tổ, đội chiến thuật nhanh chóng phát triển chiến đấu, tiếp cận các vị trí phục kích, nghi binh lừa địch theo nhiệm vụ được phân công. Đội công tác chính trị tuyên truyền vận động giải tán đám đông, phối hợp với đội cơ động chiến đấu và đội cơ động ứng cứu áp sát mục tiêu để khống chế đối tượng và xử lý các tình huống trong chiến đấu. Hành động của bộ đội được thực hiện một cách nhuần nhuyễn, mau lẹ, chính xác. Chỉ trong ít phút, các đối tượng đột nhập vào đơn vị đã bị tiêu diệt và bắt sống, bảo đảm mục tiêu an toàn tuyệt đối…

Kíp chiến đấu Tiểu đoàn 181, Trung đoàn 213, Sư đoàn 363 huấn luyện SSCĐ.

Trực tiếp chỉ huy bộ đội huấn luyện, Đại tá Phạm Văn Thiết, Phó sư đoàn trưởng tỏ rõ sự hài lòng và chia sẻ: “Thực hiện nhiệm vụ tăng cường SSCĐ bảo vệ dịp Quốc khánh 2-9 năm nay, Sư đoàn 363 đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị tổ chức giáo dục, quán triệt nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho cán bộ, chiến sĩ trong thực hiện nhiệm vụ.

Các cơ quan, đơn vị thuộc Sư đoàn đã rà soát, bổ sung hoàn chỉnh và luyện tập thành thạo các phương án SSCĐ, nhất là phương án đánh địch tập kích đường không, phương án bảo vệ doanh trại, trận địa, kho tàng đơn vị; phòng, chống cháy, nổ… Triển khai kế hoạch luyện tập phân đoạn, tiến hành phối hợp hiệp đồng với các đơn vị thuần thục, chặt chẽ. Tăng cường báo động, kiểm tra SSCĐ, luyện tập các phương án chiến đấu tại chỗ, chuẩn bị vật chất trang bị đầy đủ. Nâng cao khả năng cơ động, trình độ kỹ, chiến thuật trong thực hiện các tình huống cụ thể. Phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương và lực lượng trên địa bàn nắm chắc tình hình. Thực hành xử lý một số tình huống thực hiện nhiệm vụ trước, trong và sau dịp nghỉ lễ. 100% cán bộ, chiến sĩ xác định rõ trách nhiệm, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao...”.

Vừa hoàn thành xong nhiệm vụ trong đội cơ động chiến đấu, Binh nhất Nguyễn Viết Tú, chiến sĩ vệ binh, Phòng Tham mưu Sư đoàn 363, cho biết: “Được chỉ huy đơn vị giáo dục, quán triệt nhiệm vụ, chúng tôi luôn xác định tốt tư tưởng, thường xuyên luyện tập các phương án SSCĐ của đơn vị, luôn nêu cao tinh thần cảnh giác, không để bị động, bất ngờ khi có tình huống xảy ra, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ”.

Cùng Đại tá Nguyễn Thành Sơn, Sư đoàn trưởng đi kiểm tra các cơ quan, đơn vị, chúng tôi nhận thấy cán bộ, chiến sĩ đều quán triệt và chấp hành nghiêm chỉ thị về SSCĐ tăng cường dịp nghỉ lễ theo quy định. 100% các cơ quan, đơn vị đã chủ động rà soát, bổ sung, hoàn thiện và luyện tập các phương án SSCĐ, sẵn sàng về con người, phương tiện và các loại cơ sở vật chất.

Các cơ quan, đơn vị tổ chức triển khai sinh hoạt quán triệt nhiệm vụ canh trực đến từng người; giáo dục chính trị tư tưởng cho cán bộ, chiến sĩ, tạo sự đồng thuận và xây dựng ý chí quyết tâm cao; dự kiến tình huống và chỉ đạo luyện tập thành thục các phương án. Tăng cường công tác quản lý vũ khí, khí tài, trang bị. Người chỉ huy trực tiếp quản lý quân số và phương tiện tham gia giao thông khi ra ngoài doanh trại. Tăng cường các thành phần canh trực tại sở chỉ huy sư đoàn, vọng quan sát, tổ chức canh trực 24/24 giờ. Duy trì nghiêm chế độ trực chỉ huy, trực ban, trực chiến, bảo đảm thông tin đồng bộ, thông suốt, sẵn sàng cơ động, xử lý có hiệu quả các tình huống. Tổ chức tuần tra, canh gác bảo vệ chặt chẽ các mục tiêu quan trọng.

Dịp này, các cơ quan, đơn vị cũng xây dựng kế hoạch, lịch công tác, hướng dẫn cho bộ đội vui chơi giải trí, hoạt động thể dục, thể thao, văn hóa, văn nghệ… tạo bầu không khí đoàn kết, vui tươi, phấn khởi.../,

ST.

Tiếp nối quá khứ, hướng tới tương lai

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm vừa hoàn thành chuyến thăm cấp Nhà nước đến Trung Quốc, chuyến công tác nước ngoài đầu tiên trên cương vị mới để lại nhiều ấn tượng rất tốt đẹp, góp phần xây dựng cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam-Trung Quốc có ý nghĩa chiến lược. Theo sát những hoạt động sôi động và hiệu quả của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước vào những ngày đầu mùa thu, chúng tôi may mắn được chứng kiến những sự kiện quan trọng trong quan hệ hai đất nước Việt Nam-Trung Quốc.

Tình hữu nghị sớm như rạng đông

Trước cuộc gặp gỡ của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm với đại diện nhân sĩ hữu nghị Trung Quốc, nhóm phóng viên chúng tôi đến rất sớm, vậy mà thật khó để tìm một chỗ đứng. Ngay trước cửa Trung tâm Hội nghị Bạch Vân (tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc), rất đông các nhân sĩ hữu nghị Trung Quốc đã có mặt từ sớm. Nhiều người trong số họ tuổi đã cao, tay chống gậy, mang theo cả ghế ngồi với mong muốn được gặp gỡ, tiếp xúc với đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam. Khi Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm xuất hiện, tất cả mọi người đã ùa ra, dành cho nhà lãnh đạo Việt Nam và đoàn những tràng pháo tay, những cái bắt tay nồng thắm, thân thiết. 

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm và Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình dự tiệc trà.

Ở hàng giữa khán phòng, chúng tôi gặp bà Dư Thư Huệ, người phụ nữ luống tuổi, da mồi, ngồi trầm ngâm, đôi mắt chăm chú không rời khỏi sân khấu. Thật đặc biệt, bà Huệ nói được một chút tiếng Việt. Bà tự giới thiệu mình nguyên là y tá viện trợ Việt Nam của Bệnh viện Nam Khê Sơn, Khu tự trị Dân tộc Choang Quảng Tây, Trung Quốc. Tháng 5 vừa qua, bà được mời sang Việt Nam tham dự Lễ kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ và hôm nay được dự buổi gặp với Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm. Niềm vui này giúp bà cảm nhận sâu sắc Đảng và Nhà nước hai dân tộc chưa bao giờ quên sự đóng góp của Bệnh viện Nam Khê Sơn trong mối tình hữu nghị Trung-Việt.

Trở lại lịch sử, từ năm 1969 đến 1975, thông qua đầu mối phía Việt Nam là Bệnh viện E, Bệnh viện Nam Khê Sơn đã thực hiện điều trị cho các thương binh, bệnh binh từ miền Nam Việt Nam và các cán bộ trung, cao cấp ở các địa phương của Việt Nam. Trong khoảng thời gian 7 năm, bệnh viện đã chữa trị cho hơn 5.430 bệnh nhân, trong đó, tiến hành hơn 2.000 ca phẫu thuật và tiếp 780.000ml máu cho các thương binh, bệnh binh Việt Nam. Bà Dư Thư Huệ xúc động chia sẻ: “Chúng ta nhất định phải tiếp tục phát huy tình hữu nghị vừa là đồng chí vừa là anh em do lãnh đạo hai nước dày công vun đắp, nhất định phải kế thừa qua nhiều thế hệ”.

Quảng Đông thật sự rất gần gũi, không chỉ gần trong khoảng cách mà còn trong cả tình thân, gắn bó. Mối tình ấy không phải bây giờ mới có mà được dệt nên từ lâu đời. Cách đây đúng 100 năm, người thanh niên Nguyễn Ái Quốc đã đặt chân đến nơi này sau 13 năm ra đi tìm đường cứu nước, chuẩn bị về lý luận, tổ chức cho việc thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên. Đúng như lời Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình từng nói rằng nơi đây vừa lưu giữ kỷ niệm quan trọng của hoạt động cách mạng ở Quảng Châu của Chủ tịch Hồ Chí Minh, vừa là nơi chứng kiến tình hữu nghị thắm thiết, vừa là đồng chí, vừa là anh em của hai đảng, hai dân tộc.

Những ngày ở Trung Quốc giúp chúng tôi có những cảm nhận sâu sắc về tình hữu nghị giữa hai nước đã được các bậc tiền bối xây dựng. Nếu như quá khứ là điểm tựa cho hiện tại thì tương lai lại được xây dựng từ những gì hai dân tộc đang làm hôm nay, trong đó có cả niềm tin, khát vọng, hướng tới những giá trị tốt đẹp. Đúng như điều Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm bày tỏ trong chuyến đi: “Mỗi chúng ta dù là ai, ở cương vị nào, cũng đều có một mong muốn chung lớn lao là quan hệ Việt-Trung sẽ mãi vững bền và sẽ tiếp tục có những đóng góp quan trọng góp phần củng cố nền tảng xã hội vững chắc hơn; thúc đẩy quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện, cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam-Trung Quốc”.

Cây hữu nghị đơm hoa, kết trái

Tháng 2-1999, trong chuyến thăm Trung Quốc của Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu, phương châm “16 chữ” thúc đẩy quan hệ hai nước trong thế kỷ 21 được xác định, đó là: "Láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai". Tháng 12-2000, Tuyên bố chung về hợp tác toàn diện giữa hai nước trong thế kỷ mới được ký kết. Năm 2005, tinh thần “4 tốt”: "Láng giềng tốt, bạn bè tốt, đồng chí tốt, đối tác tốt” ra đời.

Tháng 5-2008, trong chuyến thăm Trung Quốc của Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh, quan hệ “hợp tác toàn diện” trở nên sâu sắc hơn bởi sự bổ sung, nâng tầm thành “quan hệ đối tác và hợp tác chiến lược toàn diện”. Sau những thử thách và cả thăng trầm của lịch sử, quan hệ Việt Nam-Trung Quốc đã trở lại dòng chảy chính là hợp tác hữu nghị và phát triển. Kết quả chuyến thăm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đến Trung Quốc năm 2022 đã nâng tầm quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện, xây dựng cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam-Trung Quốc có ý nghĩa chiến lược.

Chuyến thăm lần này của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm diễn ra trong dòng chảy mạnh mẽ, sôi động hơn của quan hệ hai nước. Hai bên nhất trí tiếp tục thực hiện nghiêm túc nhận thức chung và những kết quả đạt được trong các chuyến thăm song phương của lãnh đạo cao nhất hai Đảng, hai nước; tuân theo phương châm “16 chữ” và tinh thần “4 tốt”, kiên trì thực hiện phương hướng “6 hơn”. Những nội dung tầm cao chiến lược đó, chúng tôi được nghe trong thông báo sau các cuộc hội đàm, hội kiến, trong tuyên bố chung của hai nước. Đó chính là những nhận thức chung mang tính chỉ đạo ở tầm chiến lược để từ đó lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước đi sâu, định hướng hợp tác trên các lĩnh vực cụ thể.

Một trong những dấu ấn hợp tác trong chuyến thăm lần này, đó là hai bên mở rộng hợp tác kết nối giữa sáng kiến “Vành đai và con đường” với khuôn khổ “hai hành lang, một vành đai”; nhất trí đẩy nhanh xây dựng “kết nối cứng” về hạ tầng cơ sở, cửa khẩu, đường sắt qua biên giới giữa hai nước; tăng cường “kết nối mềm” về hải quan thông minh. Trung Quốc sẵn sàng cung cấp viện trợ không hoàn lại để Việt Nam quy hoạch và nghiên cứu khả thi các tuyến đường sắt kết nối Việt Nam với Trung Quốc ở phía Bắc; xây dựng chuỗi sản xuất, chuỗi cung ứng an toàn, ổn định; ủng hộ các doanh nghiệp có thực lực của Trung Quốc tham gia phát triển kinh tế tại Việt Nam... Với Tuyên bố chung cùng 14 văn kiện hợp tác được ký kết sau cuộc hội đàm giữa lãnh đạo cấp cao hai nước, chúng ta hoàn toàn có niềm tin, kỳ vọng về sự bứt phá, phát triển, thịnh vượng.

Thực tế cho thấy, thời gian qua hợp tác hai nước đang ngày càng đi vào chiều sâu, toàn diện, trong đó xây dựng hạ tầng là trọng tâm, tạo nền tảng cho trao đổi kinh tế-thương mại song phương. Có thể dẫn ra những số liệu mà chúng tôi có trong chuyến đi như: Trong 7 tháng đầu năm nay, xuất nhập khẩu của Quảng Tây sang Việt Nam tăng 32% so với cùng kỳ năm trước, chiếm 41,3% tổng kim ngạch ngoại thương của Quảng Tây trong cùng kỳ. Các doanh nghiệp Trung Quốc tham gia các dự án về điện mặt trời, hạ tầng đường sắt đô thị ở Việt Nam. Các chuyến tàu chở hàng liên vận giữa hai nước tăng vọt về số chuyến và số lượng hàng hóa, hai bên đẩy mạnh xây dựng cửa khẩu thông minh, kết nối hạ tầng cửa khẩu trên bộ...

Chúng ta tin tưởng rằng, những thỏa thuận cấp cao và kết quả cụ thể đạt được trong chuyến thăm sẽ tiếp tục góp phần củng cố quan hệ láng giềng hữu nghị, đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Trung Quốc, quan hệ hai nước sẽ tiếp tục có những bước phát triển mạnh mẽ hơn nữa trong thời gian tới như mong muốn của hai đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước hai nước, là đưa quan hệ Việt Nam-Trung Quốc tiếp tục phát triển lành mạnh, ổn định, bền vững./.

ST.

Toàn tâm toàn ý phục vụ nhân dân

Với tầm nhìn sâu rộng, nhãn quan chính trị nhạy bén, sáng suốt, trong Di chúc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: "Ngay sau khi cuộc chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta đã hoàn toàn thắng lợi,... việc cần phải làm trước tiên là chỉnh đốn lại Đảng, làm cho mỗi đảng viên, mỗi đoàn viên, mỗi chi bộ đều ra sức làm tròn nhiệm vụ Đảng giao phó cho mình, toàn tâm toàn ý phục vụ nhân dân. Làm được như vậy, thì dù công việc to lớn mấy, khó khăn mấy chúng ta cũng nhất định thắng lợi".

Lời căn dặn đầu tiên

Trong suốt 55 năm (1969-2024) thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, những lời căn dặn của Bác đã trở thành kim chỉ nam, sức mạnh, nguồn năng lượng to lớn cho Đảng, dân tộc và nhân dân vượt qua mọi cam go, khó khăn để giải phóng đất nước, thống nhất non sông; xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm lại đình Tân Trào, ngày 20-3-1961. Ảnh: Tư liệu

Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, thắng lợi của cách mạng do Đảng lãnh đạo là đem lại độc lập, tự do, người dân được thực sự là chủ và làm chủ. Còn vinh dự và hạnh phúc lớn nhất của người cán bộ là đem lại hạnh phúc cho nhân dân. Là cán bộ, đảng viên của một đảng chân chính cách mạng, mỗi người phải luôn nêu cao ý thức trách nhiệm, hết lòng, hết sức phục vụ giai cấp, phục vụ nhân dân, phục vụ Tổ quốc.

Ngay lời căn dặn đầu tiên trong Di chúc, Người đã dự liệu, trù tính sâu xa việc hệ trọng nhất: Vấn đề xây dựng Đảng.

Vấn đề xây dựng Đảng là một trong những nội dung quan trọng được Chủ tịch Hồ Chí Minh đề cập đầu tiên trong bản Di chúc. Dù Người đã nhiều lần sửa một số câu từ, thêm, bớt các việc, nhưng trong Di chúc vấn đề xây dựng và chỉnh đốn Đảng luôn được Người đặt lên vị trí hàng đầu.

Trong lần sửa Di chúc vào tháng 5-1968, khi đề cập đến công việc phải làm ngay sau khi cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân thắng lợi, Người viết: “Theo ý tôi, việc cần phải làm trước tiên là chỉnh đốn lại Đảng, làm cho mỗi đảng viên, mỗi đoàn viên, mỗi chi bộ đều ra sức làm tròn nhiệm vụ Đảng giao phó cho mình, toàn tâm toàn ý phục vụ nhân dân. Làm được như vậy, thì dù công việc to lớn mấy, khó khăn mấy chúng ta cũng nhất định thắng lợi”.

Trong bản Di chúc được công bố năm 1969, Người cũng dành phần đầu tiên để “nói về Đảng”. Đầu tiên Người khẳng định vị trí, vai trò của Đảng: Đảng ta đã đoàn kết, tổ chức và lãnh đạo nhân dân ta hăng hái đấu tranh tiến từ thắng lợi này đến thắng lợi khác”. Đây là sự tổng kết mang tính lý luận và thực tiễn sâu sắc về vị trí, vai trò của Đảng.

Bác bắt nhịp bài ca Kết đoàn. Ảnh TTXVN

Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, yếu tố cốt lõi mang đến sự thành công trong việc tổ chức, lãnh đạo của Đảng đó là “Nhờ đoàn kết chặt chẽ, một lòng một dạ phục vụ giai cấp, phục vụ nhân dân, phục vụ Tổ quốc”. Đây chính là yếu tố quan trọng giúp cho Đảng có khả năng tổ chức, lãnh đạo, tập hợp được đông đảo quần chúng nhân dân, phát huy được sức mạnh của cả dân tộc trong sự nghiệp cách mạng. Do đó, Người nhấn mạnh: “Đoàn kết là một truyền thống cực kỳ quý báu của Đảng và của dân ta. Các đồng chí từ Trung ương đến các chi bộ cần phải giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình” .

Chỉnh đốn được Đảng, dù công việc to lớn mấy, khó khăn mấy chúng ta cũng nhất định thắng lợi

Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng chỉ rõ tại sao Đảng có thể tổ chức và lãnh đạo thành công: Đó là “Nhờ đoàn kết chặt chẽ, một lòng một dạ phục vụ giai cấp, phục vụ nhân dân, phục vụ Tổ quốc”.

Như vậy, hai yếu tố quan trọng giúp cho Đảng có khả năng tổ chức, lãnh đạo, tập hợp được đông đảo quần chúng nhân dân, phát huy được sức mạnh của cả dân tộc trong sự nghiệp cách mạng là sự đoàn kết chặt chẽ trong Đảng và Đảng một lòng, một dạ phục vụ giai cấp, phục vụ nhân dân, phục vụ Tổ quốc. Hai yếu tố này có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Đoàn kết thống nhất trong Đảng chính là cơ sở của đoàn kết toàn dân và đoàn kết quốc tế, là sức mạnh của Đảng và là nguồn gốc của mọi thắng lợi. Do đó, trong công tác xây dựng Đảng, vấn đề đoàn kết đã được Bác đặt lên hàng đầu.

Chủ tịch Hồ Chí Minh và các đồng chí Tôn Đức Thắng, Lê Duẩn, Trường Chinh tại phiên khai mạc kỳ họp thứ 4 Quốc hội khóa III  (20-5-1968). Ảnh: Tư liệu

Thật vậy, đoàn kết là một nội dung quan trọng trong hệ giá trị truyền thống của dân tộc Việt Nam được hình thành, củng cố và phát triển lâu dài trong công cuộc dựng nước và giữ nước. Là người sáng lập ra Đảng Cộng sản Việt Nam, hơn ai hết, Chủ tịch Hồ Chí Minh hiểu rõ đoàn kết có sức mạnh to lớn như thế nào. Chính vì vậy, sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng chỉ rõ mối quan hệ giữa thực hiện dân chủ và đoàn kết trong Đảng. Không thực hiện dân chủ thì không đoàn kết được, nhất là dân chủ trong Đảng. Vì Đảng ta cầm quyền, không dân chủ trong Đảng thì làm sao dân chủ trong dân được. Nhờ có dân chủ mà Đảng ta đã khơi dậy, phát huy cao nhất trí tuệ, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của mình. Nhờ có dân chủ trong Đảng nên đã khắc phục được tình trạng bè cánh, cục bộ, địa phương chủ nghĩa, quan liêu, hách dịch, cửa quyền, xa rời quần chúng. Vì vậy, “thực hành dân chủ rộng rãi” là điều vô cùng cần thiết trong Đảng.

Bên cạnh đó, phê bình và tự phê bình cũng là một nguyên tắc trong sinh hoạt Đảng, là quy luật phát triển và là vũ khí sắc bén của Đảng. Phê bình và tự phê bình không những để sửa chữa khuyết điểm trong Đảng, làm cho đảng viên tiến bộ và mạnh lên mà còn khẳng định Đảng thật sự chân chính. Trong Di chúc, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Đảng ta là một đảng cầm quyền” tức chính quyền do Đảng Cộng sản tổ chức và lãnh đạo, là chính quyền của dân, do dân và vì dân. Do đó, người yêu cầu: “Mỗi đảng viên và cán bộ phải thực sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư”. Đạo đức cách mạng là “nền tảng”, là “cái gốc” của người cán bộ.

Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm khu công nghiệp Liên hợp gang thép Thái Nguyên nhân dịp lò cao số 1 ra mẻ gang đầu tiên (1-1-1964). Ảnh: Tư liệu

Nói về đạo đức của người cán bộ, đảng viên, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh bổn phận người đảng viên “phải đặt lợi ích của cách mạng, của Đảng, của nhân dân lên trên hết, trước hết… Phải đi sâu đi sát thực tế, gần gũi quần chúng, thật sự tôn trọng và phát huy quyền làm chủ tập thể của nhân dân. Phải cố gắng học tập, rèn luyện, nâng cao trình độ hiểu biết để làm tốt mọi nhiệm vụ”.

Còn khi là cán bộ thì phải thường xuyên rèn luyện. Rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên theo Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn toàn diện, sâu sắc, liên quan đến nhiều lĩnh vực. Trong đó mỗi cán bộ, đảng viên phải tự soi sét lại mình, tự phê bình, theo tư tưởng và tấm gương Hồ Chí Minh, luôn nêu cao ý thức trách nhiệm, hết lòng, hết sức phục vụ giai cấp, phục vụ nhân dân, phục vụ Tổ quốc.

Đừng để có quyền hành rồi sa ngã

Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng chỉ rõ, trong điều kiện Đảng cầm quyền, khi có quyền hành, cán bộ, đảng viên nếu không chú trọng rèn luyện đạo đức hàng ngày và suốt đời thì rất dễ sa ngã, hư hỏng.

Mặt khác, nói thì dễ, làm thì khó. Vì vậy, Người rất quan tâm đến việc rèn luyện “thật sự”. Trong một đoạn văn ngắn trong Di chúc, Chủ tịch Hồ Chí Minh dùng đến bốn lần cụm từ “thật sự” và “thật” để nói lên tầm quan trọng của hành động thật. “Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”. Không thật sự là giả dối, mà giả dối là bản chất của giai cấp bóc lột. Cán bộ, đảng viên của một Đảng mà ngoài lợi ích của Tổ quốc và nhân dân, không có lợi ích nào khác thì không thể giả dối, nói không đi đôi với làm, nói nhiều làm ít, nói một đằng làm một nẻo.

Người thăm lớp bổ túc văn hóa của bà con lao động ở khu Lương Yên, Hà Nội (27-3-1956). Ảnh: Tư liệu

Bác chỉ rõ: Đoàn kết không tự nhiên mà có mà lại rất dễ bị suy yếu, bị mất đi. Ý thức sâu sắc thực tế này, trong toàn bộ cuộc đời hoạt động cách mạng, đặc biệt là trên phương diện người sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện Đảng Cộng sản Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh ngoài việc luôn đặc biệt quan tâm đến vấn đề đoàn kết trong Đảng. Người chỉ rõ tầm quan trọng của đoàn kết đối với sự tồn tại và phát triển của Đảng, thì Người cũng thường xuyên cảnh báo những nguy cơ có thể dẫn đến sự mất đoàn kết, chia rẽ trong Đảng.

Tại Đại hội lần thứ III những người viết báo Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn: Cán bộ báo chí cũng là chiến sĩ cách mạng. Cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén (8-9-1962). Ảnh: Tư liệu

Người thẳng thắn phê phán những cấp ủy Đảng và đảng viên để xảy ra tình trạng mất đoàn kết trong Đảng. Người phân tích sâu sắc những nguyên nhân và chỉ ra những giải pháp cụ thể để gìn giữ, củng cố, tăng cường sự đoàn kết trong Đảng. Người yêu cầu tất cả mọi đảng viên, từ Trung ương đến các chi bộ phải hiểu rõ, trân quý và bảo vệ sự đoàn kết trong Đảng như một phần máu thịt quý báu nhất của cơ thể mình.

Đảng có mạnh đất nước mới phát triển

Trong thời kỳ Đổi mới, trên phương diện xây dựng, chỉnh đốn Đảng, tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về đoàn kết trong Đảng luôn được quán triệt sâu sắc, đặc biệt là ở những giai đoạn có ý quan trọng đối với sự tồn tại và phát triển của Đảng, của sự nghiệp cách mạng của dân tộc, khi phải đứng trước những thời cơ và cả những khó khăn, thách thức lớn. Đó là một bằng chứng mạnh mẽ khẳng định giá trị thực tiễn Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Đại hội VI của Đảng (tháng 12-1986) là sự tự phê bình, phê bình nghiêm túc, một cuộc chỉnh đốn lớn để đi đến hoạch định đường lối đổi mới. Hội nghị Trung ương 3, khóa VII (tháng 6-1992) về đổi mới, chỉnh đốn Đảng đã góp phần quan trọng cho công cuộc đổi mới phát triển mạnh mẽ vượt qua thách thức của sự sụp đổ của mô hình chủ nghĩa xã hội ở Đông Âu và Liên Xô.

Người tặng hoa cho ba nữ dân quân Quảng Bình, Vĩnh Linh (24-9-1968). Ảnh: Tư liệu

Hội nghị Trung ương 4, khóa XI đã ban hành Nghị quyết Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay; Hội nghị Trung ương 4, khóa XII tiếp tục ban hành Nghị quyết về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, thể hiện rõ quyết tâm chính trị, nhằm lập lại kỷ cương trong Đảng, xây dựng Đảng thật sự trong sạch, vững mạnh. Và đến Hội Nghị Trung ương 4 khóa XIII, Trung ương Đảng đã ban hành Kết luận về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm những cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ; và Quy định mới Về những điều đảng viên không được làm.

Qua đó, Đảng ta tiếp tục khẳng định trình độ bản lĩnh, trí tuệ lãnh đạo toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta thực hiện thành công công cuộc đổi mới, đưa Việt Nam từ nước kém phát triển trở thành nước đang phát triển, có thu nhập trung bình, người dân có cuộc sống ngày càng ấm no, hạnh phúc, uy tín, vị thế trên trường quốc tế ngày càng nâng cao.

Bên cạnh những kết quả, thành tích đã đạt được, công tác xây dựng và chỉnh đốn Đảng vẫn còn những hạn chế: Một bộ phận cán bộ, đảng viên, trong đó có cả cán bộ lãnh đạo, quản lý chưa nêu cao tinh thần trách nhiệm, thiếu gương mẫu, giảm sút ý chí chiến đấu, đặc biệt là sa vào chủ nghĩa cá nhân, vi phạm kỷ luật Đảng, vi phạm pháp luật của Nhà nước… Trong khi đó, các thế lực thù địch, phản động chưa bao giờ từ bỏ âm mưu lật đổ vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản, chế độ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam; ráo riết tiến hành chiến lược “diễn biến hòa bình” với nhiều phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, xảo quyệt, thâm độc; triệt để lợi dụng hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng để thâm nhập nội bộ, thúc đẩy các yếu tố “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” hòng làm tan rã Đảng ta, chế độ ta từ bên trong.

Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng các đồng chí Lê Duẩn, Trường Chinh vui đón Xuân Mậu Thân với các cháu nhi đồng (30-12-1967). Ảnh: Tư liệu

Đứng trước tình hình thế giới và trong nước đang tạo ra cả thuận lợi và thách thức đan xen, toàn Đảng ta tiếp tục kiên định lập trường, đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; ngăn chặn, đẩy lùi những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa". Đồng thời, tăng cường đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động diễn biến hòa bình của các thế lực thù địch; chủ động ngăn chặn, phản bác các thông tin, quan điểm xuyên tạc, sai trái, thù địch; tăng cường rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng, chống chủ nghĩa cá nhân, cơ hội, thực dụng nhằm nâng cao tinh thần, trách nhiệm, lãnh đạo đất nước thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế.

“Đặc biệt coi trọng và không ngừng tăng cường đoàn kết thống nhất trong Đảng, đại đoàn kết toàn dân tộc, mối liên hệ gắn bó máu thịt giữa Đảng với nhân dân. Từ Trung ương đến chi bộ, mỗi cán bộ, đảng viên phải ra sức “giữ gìn sự đoàn kết nhất trí trong Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình” theo Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại./.

ST.