MẠNG XÃ HỘI: ĐẶC TRƯNG, TÁC ĐỘNG
VÀ GIẢI PHÁP VỀ CÔNG TÁC TƯ TƯỞNG

Tác giả: Nguyễn thị Thanh Nga

Đơn vị: Bếp ăn, Văn phòng

So với các phương tiện thông tin đại chúng truyền thống và chính thống, mạng xã hội hiện nay mang lại cho những người quan tâm một nguồn thông tin vô cùng sâu rộng, phong phú, đa dạng, phức tạp, đa chiều về tính chất; thuận tiện về sử dụng, đáp ứng cao các nhu cầu của người dùng... Qua đó, nó tác động mạnh mẽ và toàn diện đến đời sống tinh thần, ý thức của cá nhân, xã hội và lĩnh vực công tác tư tưởng. Việc theo dõi, điều chỉnh, kiểm soát, quản lý mạng xã hội khó khăn, phức tạp so với các phương tiện thông tin đại chúng khác. Sự mở rộng, lan toa, phát triển của mạng xã hội là một xu hướng khách quan và ngày càng gia tăng mạnh. Thực trạng này đang đặt ra nhiều vấn đề mới, cấp bách cho lĩnh vực công tác tư tưởng.

 

Định dạng và bản chất của mạng xã hội

Mạng xã hội, theo biểu hiện thực tế trực tiếp, bao gồm các trang thông tin điện tử số hóa (weblog, blog, website) hay gọi tắt là “trang mạng” (online), báo mạng, kho lưu trữ dữ liệu thông tin mạng,... của cá nhân hoặc tổ chức (kể cả nhà nước), quốc gia hoặc quốc tế, được thu, phát trên hệ thống đường truyền dẫn cáp quang toàn cầu (in-tơ-nét).

Tuy nhiên, khi tiếp cận một cách khái lược và theo hàm nghĩa ý thức thông thường, ý thức đời thường của số đông người thì mạng xã hội được hiểu là một môi trường thông tin - truyền thông mới mẻ, hiện đại, đặc thù. Nó bao gồm những kênh, luồng thông tin, tin tức cụ thể về toàn bộ các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội nói chung. Nội dung thông tin này dựa trên và gắn liền với những phương tiện, cơ sở vật chất - kỹ thuật và công nghệ về truyền thông nhất định tương ứng. Thông tin và truyền thông của mạng xã hội khác biệt, phân biệt với các kênh, luồng thông tin và phương tiện, cơ sở vật chất - kỹ thuật và công nghệ của truyền thông đại chúng truyền thống, chính thống, chính thức cả về nội dung thông tin phản ánh - tuyên truyền, lân về phương tiện, cơ sở truyền thông. Các trang mạng, báo mạng,... chủ yếu đều nằm ngoài hệ thống thông tin - truyền thông được Đảng, Nhà nước lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý trực tiếp, thường xuyên. Do đó, đương nhiên chúng có nội dung không đơn thuần, đơn giản chỉ là tích cực mà còn cả tiêu cực. Bài viết tập trung đề cập, xem xét chủ yếu ở chính khía cạnh ấy của mạng xã hội.

Mạng xã hội có tính độc lập rất cao, vì về mặt khoa học tin học và kỹ thuật - công nghệ truyền thông, nó gắn với hệ thống in-tơ-nét quốc tế, toàn cầu. Cho nên, kể cả trong trường hợp đã thực hiện sự quản lý nhà nước đến mức triệt để, quyết liệt nhất là sàng lọc thường xuyên, hoặc loại trừ tuyệt đối sự hiện diện của nó ở phạm vi quốc gia, thì nó vẫn tồn tại khách quan trên quy mô quốc tế, toàn cầu. Ngoài ra, với đà phát triển, tiến bộ của khoa học tin học và ngành truyền thông hiện đại trong Cách mạng công nghệ 4.0 ngày nay, thì sẽ sớm tới lúc in-tơ-nét vô tuyến (tức wifi, kể cả từ vệ tinh quỹ đạo địa cầu) trở nên hoàn toàn giống như phát thanh cao tần trên sóng cực ngắn. Tức là thông tin mạng xã hội sẽ được chuyển phát, phủ sóng với phạm vi đủ rộng và giá thành đủ rẻ ở mức chi phí dân dụng. Khi đó, trừ khi bị phá sóng, nhiễu sóng cục bộ, hoạt động của mạng xã hội sẽ là xuyên quốc gia, siêu quốc gia, gần như là tự do tuyệt đối, bất kỳ ai cũng có thể tùy ý truy cập, tiếp cận cũng như ngược lại là đăng tải, phát hành, phát tán thông tin.

Tính độc lập cao của mạng xã hội còn do số lượng chủ thể nguồn tin - tức cá nhân hoặc tổ chức tham gia phát mạng là vô cùng lớn. Địa chỉ (admin) của chúng lại thường xuyên biến dạng, biến hình, dịch chuyển, thay đổi. Điều này cũng bắt nguồn trực tiếp từ tính năng, tác dụng, tiện ích đặc biệt cao của hệ thống in-tơ-nét đã nêu trên. Cho nên, việc theo dõi, rà soát, kiểm duyệt, ngăn chặn, hay quản lý nói chung đối với chủ thể và nội dung thông tin của mạng xã hội đòi hỏi phải bố trí một nguồn nhân lực, vật lực rất lớn. Riêng đối với những trang tin, báo mạng tiếng Việt từ nước ngoài, hoặc của nước ngoài nói chung, thì trên thực tế việc kiểm soát, loại bỏ hoàn toàn, tận gốc rõ ràng là không thể thực hiện được.

Có thể quan niệm chung về mạng xã hội bao hàm ba phương diện chính sau: Thứ nhất, về cơ sở kỹ thuật - công nghệ truyền thông, đây là một phương tiện truyền thông đại chúng tổng hợp, đa năng, đa dụng, tiên tiến, hiện đại. Thứ hai, về nội dung thông tin phản ánh - tuyên truyền, đây là một kênh thông tin đại chúng hỗn hợp, phức tạp, đa nguyên, đa chiều đặc biệt, đặc thù. Thứ ba, về chủ thể xã hội, đây không phải là một môi trường thông tin - truyền thông hoàn toàn “vô chủ”, hoặc của “chung nhân loại”, của cả cộng đồng, mang tính khách quan, vô tư, rộng mở, cung cấp thông tin phục vụ cho mọi người, vì mọi người. Trên thực tế, chủ thể của mạng xã hội chính là vô số không chỉ cá nhân, mà cả tổ chức quốc gia, quốc tế rất cụ thể. Và chúng luôn luôn có những mục đích, mục tiêu, ý đồ, nhiệm vụ nhất định về nhiều mặt (kể cả chính trị) của mình.

Như vậy, ứng phó một cách chủ động, kịp thời, hiệu quả với phần tác động tiêu cực, bất lợi hiện có và sẽ còn thường xuyên tăng thêm của mạng xã hội, đương nhiên là yêu cầu, nhiệm vụ quan trọng, cấp bách đối với lĩnh vực công tác tư tưởng hiện nay. Các giải pháp để thực hiện, hoàn thành yêu cầu, nhiệm vụ ấy cần được hoạch định, triển khai theo hai hướng chính: giải pháp về mặt phát triển, hiện đại hóa tin học và kỹ thuật - công nghệ truyền thông; giải pháp về mặt tăng cường, chủ động đấu tranh, phản bác trong các nội dung thông tin phản ánh - tuyên truyền của công tác tư tưởng.

Đặc trưng và tác động của mạng xã hội

Mạng xã hội hoạt động, vận hành hoàn toàn gắn liền và dựa vững trên nền vật chất, vật liệu hiện đại là hệ thống đường dây cáp quang truyền thông tin số hóa in-tơ-nét phát triển ngày càng nhanh, mạnh. Trong gần 30 năm nay, nhất là 15 năm gần đây ở nước ta, tiện ích, giá trị của hệ thống này có thể được cung cấp cho bất kỳ ai muốn sử dụng, khai thác như một dịch vụ thương mại thị trường phổ thông, phổ biến, phổ cập một cách khá thuận tiện, dễ dàng và giá rẻ. Kể cả chi phí không quá lớn ban đầu để cá nhân mua sắm, nối mạng, hòa mạng cụm máy vi tính cá nhân, thì phương tiện thông tin này vẫn hoàn toàn có tính đại chúng, phổ cập, bình dân, khả thi. Còn chi phí cho việc cá nhân truy cập, khai thác thông tin từ mạng, hoặc ngược lại là trao đổi, cung cấp, phát hành thông tin lên mạng, trên thực tế có thể được coi là không đáng kể.

Nhờ tận dụng được ưu thế của khoa tin học và ngành kỹ thuật - công nghệ truyền thông hiện đại, mạng xã hội đồng thời tập trung, tổng hợp, tích hợp và cùng lúc thực hiện, thực hành được các chức năng của hầu như tất cả các phương tiện thông tin và cơ quan thông tin đại chúng dân dụng khác hiện có:

-                     Như một loại báo in có thể cập nhật thông tin mới tức thời, liên tục, vô số lần trong mọi kỳ hạn; truyền dẫn, phát hành thông tin bằng tốc độ gần như tức thời của ánh sáng, theo cự ly tối đa nửa vòng trái đất và địa bàn bao phủ tối hạn toàn cầu với cao độ tùy thích của nhu cầu hợp lý thông thường (trần bay dân dụng).

-                     Như một loại báo nói cả truyền dẫn hữu tuyến lẫn truyền phát vô tuyến âm thanh với tốc độ, cự ly, địa bàn, dung lượng quảng bá thông tin cực đại, vô hạn. Nhưng nó còn ưu việt hơn các đài phát thanh thông thường ở chỗ, đồng thời cung cấp cho thính giả cả “băng, đĩa ghi âm gốc” để có thể lưu giữ và tái hiện tùy ý, dễ dàng, miễn phí.

-                     Như một loại báo hình cả tĩnh (photo) lẫn động (video) có thể thực hiện thu nhận, đặc biệt là phát tán trực tuyến đơn giản, nhanh chóng; có thể được lưu giữ và tái hiện vô số lần, tức thời, thuận tiện.

-                     Như một thư viện, hay trung tâm thông tin tổng hợp với nội dung thông tin rất phong phú, đa dạng, cập nhật; được bố trí, sắp đặt linh hoạt, hệ thống; có thể tra cứu, khai thác thuận tiện, thường xuyên, nhanh chóng và lưu giữ, tái hiện dễ dàng. Như một kho lưu trữ thông tin với dung lượng, bề rộng, chiều sâu vượt trội; có thể được truy cập, sử dụng phổ biến, thường xuyên.

-                     Như một nhà xuất bản biên tập, kinh doanh sách điện tử (ebook) độc lập, tự chủ, tự do; có số lượng trang chữ, bản in và đầu sách phát hành không hạn chế. Như một tòa soạn, hay ban biên tập duy nhất thực hiện được chức năng giao lưu trực tuyến, tức là sự tương tác thông tin trực tiếp hai chiều, tức thời, công khai giữa tòa báo với bất kỳ ai, và trước mọi bạn đọc.

Mọi đường cáp quang truyền dẫn thông tin số hóa trong nước nếu không hòa mạng quốc tế, thì sẽ vẫn chỉ tạo nên những môi trường thông tin - truyền thông nội bộ ở các phạm vi, mức độ khác nhau. Một môi trường thông tin - truyền thông chỉ được coi là mạng xã hội thật sự, khi đã kết nối để trở thành một bộ phận hữu cơ của hệ thống in-tơ-nét toàn cầu mà bất kỳ cá nhân nào cũng có thể hòa mạng, hoặc ngược lại là tách thoát tùy ý, không giới hạn.

Trong ý nghĩa ấy, sự vận hành kỹ thuật - công nghệ truyền thông thường xuyên, bình thường của mạng xã hội mặc nhiên phải dựa trên nền vật chất, vật liệu của hệ thống in-tơ-nét toàn cầu như một tiện ích chung nhân loại thật sự. Mạng xã hội, trên mọi thành viên và ở mỗi thành viên của nó, luôn luôn gắn liền trong sự liên thông, lưu thông, mở cửa với toàn bộ hệ thống đường truyền cáp quang in-tơ-nét xuyên quốc gia, siêu quốc gia, khu vực và thế giới. Do sự tồn tại thực tế đặc biệt, đặc thù như vậy, nên khi không tiến hành tác động, can thiệp làm biến đổi cơ sở, nền tảng vật chất - kỹ thuật và công nghệ về truyền thông của mạng xã hội, thì sự quản lý, kiểm soát, kiểm duyệt theo phương thức ban hành mệnh lệnh, quyết định, quy định hành chính của quốc gia đối với nội dung thông tin của nó, sẽ chỉ thực hiện được không đáng kể. Việc này thậm chí về cơ bản không thể thực hiện được, cùng lắm chỉ mang lại hiệu quả không cao.

Chính vì vậy, việc đôi khi phải đơn phương thực hiện “chặn nguồn”, “ngắt mạng”,... hoặc sự ban hành một đạo luật về an ninh mạng quốc gia nói chung, là điều bình thường, rất cần thiết và hoàn toàn chính đáng. Nhóm giải pháp ứng phó thuần túy về kỹ thuật - công nghệ truyền thông, nằm ngoài lĩnh vực phản ánh - tuyên truyền các nội dung thông tin về chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa,... là không thể thiếu. Song, không nên và cũng khó có thể áp dụng, thực hiện nó một cách tuyệt đối như với các phương tiện thông tin đại chúng trong nước. Ở đây cần xác định mức độ, giới hạn hợp lý, hiệu quả, khả thi của việc tác động, chi phối đối với mạng xã hội, khi hội nhập vào môi trường thông tin - truyền thông quốc tế. Môi trường này vừa có nền tảng vật chất - kỹ thuật và công nghệ khách quan rất tích cực, tiến bộ, hiện đại là hệ thống in-tơ-nét, vừa mang nội hàm chính trị - tư tưởng chủ quan phức tạp, đầy thách thức. Những giải pháp về kỹ thuật - công nghệ truyền thông dù sao vẫn có phần thiếu năng động, tích cực, chủ động. Tính thuyết phục và đồng thuận, kết quả và hiệu quả của chúng chưa thật cao. Từ góc độ tính tất yếu khách quan về mặt kỹ thuật - công nghệ truyền thông của hệ thống in-tơ-nét, nhìn chung sự quản lý nhà nước ở đây khó có thể đạt tới mức độ cao như với các phương tiện thông tin đại chúng thông thường, chính thức trong nước.

Với tính năng, tác dụng đặc hữu, đặc biệt trên đây, trên thực tế mạng xã hội đang và sẽ trở thành một phương tiện thông tin đại chúng có hiệu lực mạnh, có sức thu hút lớn, rẻ tiền và tiện lợi, được sử dụng nhiều, do đó có tác động xã hội sâu rộng vào bậc nhất. Song mặt khác, trong hình thái độc lập, tự thân, nguyên bản chưa được điều chỉnh, thay đổi bằng phương tiện kỹ thuật - công nghệ truyền thông, thì đây cũng chính là một kênh thông tin khó định hướng, chi phối, quản lý nhất, kể cả so với luồng thông tin đặc biệt trong nước là dư luận xã hội.

Do cơ sở kỹ thuật - công nghệ truyền thông như trên quy định, nên sẽ có vô số chủ thể có thể dễ dàng, thường xuyên tham gia vào việc thu nhận và truyền phát thông tin trên mạng xã hội. Chính vì thế, thông tin mạng rất phong phú, đa dạng, thậm chí đến mức là quá phức tạp. Nó bao gồm cả thông tin tốt lẫn thông tin xấu, cả thật lẫn giả, cả đúng lẫn sai, cả chính thống lẫn thù địch, cả xây dựng lẫn phá hoại, cả có định hướng và được kiểm duyệt lẫn thu/phát tùy tiện nội dung chính trị - xã hội, văn hóa - đạo đức nhạy cảm, độc hại,... Có thể thấy, trong trường hợp thông thường, bình thường, đơn giản nhất, thì đây là một môi trường thông tin - truyền thông đa nguyên, tự do, tùy tiện, hỗn độn về tư tưởng, chính trị.

Đặc biệt, những nội dung thông tin ấy lại có thể được cung cấp cho tất cả mọi người, hoặc ngược lại được tất cả mọi người phát tán tùy ý một cách tự do, cá nhân, độc lập, bình đẳng. Cho nên, trên thực tế, ở mức độ nhất định có thể nói, mạng xã hội đã tạo nên một môi trường thông tin - truyền thông công khai, rộng rãi, mở ngỏ, đa diện, đa chiều. Khi chưa kết nối với mạng thông tin số hóa quốc gia, thì nó tồn tại độc lập trên thực tế, ngoài tầm với của các cơ quan chức năng nhà nước. Trong điều kiện ấy, nhất là ở trạng thái được truyền phát bởi sóng vô tuyến đang ngày càng được phổ cập, “dân dụng hóa” nhờ kỹ thuật - công nghệ về thông tin - truyền thông tiên tiến, mạng xã hội vẫn có ảnh hưởng, tác động không nhỏ. Việc xử lý nó gần như là bất khả thi, rất khó hoặc thậm chí không thể phong tỏa, sàng lọc, tách biệt, khoanh vùng, loại bỏ một cách tuyệt đối.

Đây là tình huống chưa hề xảy ra và cũng không thể xảy ra đối với kênh thông tin chính thống, chính thức được kiểm soát, điều tiết chặt chẽ trên các phương tiện truyền thông đại chúng trong nước. Điều đó nhìn chung cũng không được đặt ra thật gay gắt, bức xúc kể cả đối với luồng thông tin trên những phương tiện truyền thông đại chúng truyền thống từ bên ngoài hướng vào trong nước từ trước đến nay. Bởi vì rõ ràng các phương tiện thông tin ấy vẫn có những hạn chế cố hữu khách quan chưa thể vượt qua về kỹ thuật - công nghệ truyền thông. Chẳng hạn, như cự ly quá ngắn của truyền hình; tính phiến diện, đơn điệu, kém hấp dẫn (hoàn toàn không có hình ảnh) của phát thanh; sự kém thuận lợi, tiện ích do thiếu hụt tính năng lưu giữ, tái hiện thông tin, do đó khó sắp xếp, hệ thống, tổng hợp của cả phát thanh lẫn truyền hình; tốc độ chậm, tính ngắt quãng gián đoạn rời rạc của luồng thông tin, dung lượng thông tin thấp của sách báo in, kể cả các loại băng, đĩa ghi hình ảnh, âm thanh,...

Như vậy, với những nội dung, tính chất, đặc điểm trên, trong cách hiểu thông thường “mạng xã hội” chủ yếu là một kênh, luồng thông tin không chính thống, không chính thức, không tích cực. Nội dung, tính chất “không tích cực” đó thể hiện chủ yếu ở nhóm thông tin mạng về lĩnh vực chính trị - xã hội, được phát tán bởi chủ thể truyền thông là các cá nhân có nhận thức, quan niệm chính trị mơ hồ, lệch lạc, thiếu nghiêm túc, vô trách nhiệm, hoặc các thế lực thù địch, phản động chống Đảng Nhà nước và nhân dân ta. Đó là những nội dung thông tin không chính xác, thiếu xây dựng, thiếu thiện chí, xuyên tạc, bài xích, đối lập, bác bỏ, phủ nhận đối với nền tảng tư tưởng - lý luận là chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; cương lĩnh, nghị quyết, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trong công tác lãnh đạo, cầm quyền, quản lý; đối với hoạt động thực tiễn, thực tế xây dựng, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa của nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng trong giai đoạn hiện nay.

Giải pháp về công tác tư tưởng

Công tác tư tưởng là hoạt động của Đảng, Nhà nước ta, nhằm lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, và ở một mức độ cao là chủ động, tích cực, trực tiếp hình thành, xây dựng, phát huy, phát triển, sáng tạo các hiện tượng, quá trình, quan hệ, sản phẩm, giá trị về tinh thần, ý thức, tư tưởng trong đời sống xã hội theo định hướng xã hội chủ nghĩa, truyền thống tốt đẹp của dân tộc và tinh hoa văn hóa tích cực tiến bộ của thế giới; phản ánh xu thế, khuynh hướng, khả năng, tiềm năng vận động, phát triển của xã hội, cộng đồng và của mỗi người... qua đó góp phần thúc đẩy, phục vụ sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội trên thực tế, đặc biệt trong giai đoạn hiện nay ở nước ta.

Theo ý nghĩa cụ thể, trực tiếp của một ngành, lĩnh vực triển khai hoạt   động trong thực tế, công tác tư tưởng có thể được hình dung khái quát từ một số khía cạnh tiếp cận chính sau:

Hệ thống các nhân tố hợp thành, bao gồm chủ thể lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý (cấp ủy, chính quyền các cấp từ Trung ương đến cơ sở); chủ thể trực tiếp triển khai thực hiện hoạt động (đội ngũ cán bộ chuyên trách, chuyên nghiệp, chuyên môn).

Đối tượng của công tác tư tưởng là cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trong hệ thống chính trị, kể cả sĩ quan, chiến sĩ trong lực lượng vũ trang; quần chúng nhân dân; các đối tượng theo một số cách phân chia khác theo những tiêu chí: độ tuổi, giới tính, học vấn, nghề nghiệp, dân tộc, tôn giáo...

Nội dung của công tác tư tưởng là tuyên truyền, quán triệt đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước về chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa, quốc phòng, an ninh, đối ngoại; về ý thức chính trị, pháp luật, đạo đức, thẩm mỹ, khoa học, triết lý, tín ngưỡng theo định hướng xã hội chủ nghĩa, khoa học, nhân văn, nhân đạo, tiến bộ, dân tộc và hiện đại...

Hệ thống các hình thái, lĩnh vực hoạt động của công tác tư tưởng bao gồm: công tác lý luận: giáo dục lý luận, nghiên cứu lý luận; công tác tuyên truyền và cổ động: tuyên truyền, thông tin tư tưởng, báo chí, xuất bản, văn hóa, văn nghệ; công tác khoa giáo: nghiên cứu, giảng dạy, học tập khoa học; giáo dục, đào tạo về văn hóa, nghề (chuyên nghiệp), thể chất;...

Hệ thống các nhân tố cấu trúc của ý thức, tinh thần, tư tưởng bao gồm: kiến thức, tri thức, quy luật,... phản ánh thế giới khách quan bên ngoài có quan hệ với chủ thể; giá trị, lý tưởng, niềm tin, tình cảm, đạo đức, lẽ sống, lối sống,..., phản ánh tồn tại xã hội hiện thực, thực tế, thực tiễn của con người, thể hiện sự thống nhất giữa chủ thể và khách thể;...

Từ phân tích khái quát nội dung, tính chất, đặc điểm, hệ thống, cơ cấu, phương thức, phương tiện,... của công tác tư tưởng, có thể thấy, mạng xã hội và thông tin mạng mà nó phát hành, truyền tải, tác động chính là một đối tượng THÔNG TIN CHUYÊN ĐỀ SỐ 3/2021 thông tin - truyền thông rộng lớn, vĩ mô  mà cả hệ thống công tác tư tưởng hiện nay phải quản lý, khai thác, kiểm soát, đấu tranh mạnh mẽ, toàn diện, sắc bén, chủ động, thường xuyên. Điều này xuất phát chính từ chỗ, mạng xã hội đã, đang và sẽ tác động ngày càng lớn đến đời sống tinh thần, ý thức xã hội nói chung, công tác tư tưởng nói riêng trên tất cả các mức độ, phạm vi, khía cạnh tiếp cận, xem xét như đã nêu.

Ở đây cần thấy rõ một số tác động cụ thể đáng chú ý của mạng xã hội, chủ yếu ở phần nội dung thông tin không tích cực của nó nói riêng, như sau:

Truyền thông mạng xã hội có phần lấn át các phương tiện truyền thông đại chúng chính thống khác, bao gồm cả những trang mạng chính thức, chính thống trong nước. Mạng xã hội thu hút số lớn người truy cập nói chung, kể cả những người làm việc trong hệ thống chính trị, đặc biệt là trí thức, thanh niên, sinh viên, học sinh.

Thông tin mạng xã hội thách thức tính khách quan, đúng đắn của những kiến thức, tri thức, nguyên lý, quy luật của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; của cương lĩnh, nghị quyết, đường lối, quan điểm, chủ trương của Đảng Cộng sản Việt Nam, chính sách, pháp luật của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong nhận thức, tư tưởng, tình cảm, thế giới quan cá nhân và xã hội. Mặt khác, nó dẫn đến những nhận thức, kiến thức, quan niệm, quan điểm, tư tưởng, thế giới quan từ mơ hồ, lệch lạc, sai lầm, sai trái, đến thù địch, phản động.

Thông tin mạng xã hội làm xói mòn, đảo lộn hệ tư tưởng, hệ giá trị, niềm tin, đạo đức, lối sống, mục đích, lý tưởng, động cơ, tình cảm chính thống theo định hướng xã hội chủ nghĩa và mang tính nhân văn, nhân đạo, dân tộc, tiến bộ. Mặt khác nó dẫn đến những định hướng giá trị sống, nhu cầu, mục tiêu sai trái, tiêu cực, phản động, chống chủ nghĩa xã hội.

Như vậy, một mặt, chúng ta cần ghi nhận một cách đầy đủ, khách quan, THÔNG TIN CHUYÊN ĐỀ SỐ 3/2021 công bằng những nội dung, ảnh hưởng, tác dụng, tiện ích mang tính tích cực, tiến bộ, hiện đại, phổ cập của thông tin mạng xã hội và truyền thông mạng xã hội; mặt khác,, chúng ta phải thận trọng, tỉnh táo chú ý xem xét, phân tích mặt tự phát, tiêu cực, hạn chế của môi trường hay kênh, luồng thông tin - truyền thông đặc biệt, rất mới mẻ, phức hợp và phức tạp này,   Để ứng phó, khắc phục với những vấn nạn, hệ lụy tiêu cực trên của mạng xã hội, cần chú ý thực hiện một số phương hướng và giải pháp sau:

Một là, tăng cường tính hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chủ thể lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý đối với công tác tư tưởng và trong công tác tư tưởng, trước hết là lĩnh vực hoạt động thông tin - truyền thông trên hệ thống in-tơ-nét. Quán triệt và thực hiện tốt Luật An ninh mạng, số 24/2018/QH14, do Quốc hội khóa 14, tại Kỳ họp thứ 5, ngày 12-6-2018 đã ban hành, để điều chỉnh các hoạt động trên lĩnh vực này.

Hai là, chủ động, tích cực tham gia vận dụng, sử dụng, phát huy, chiếm lĩnh, làm chủ mọi tính năng, tác dụng, lợi thế, hiệu quả khách quan tích cực của môi trường truyền thông mạng xã hội. Kiên quyết đấu tranh phản bác những tổ chức, cá nhân và nội dung quan điểm, luận điệu thông tin mạng sai trái, thù địch, phản động.

Ba là, đẩy mạnh đầu tư trang bị, hiện đại hóa cơ sở kỹ thuật - công nghệ tin học - truyền thông của công tác tư tưởng nói chung, trước hết là các cơ quan thông tin - truyền thông mạng.

Bốn là, tiếp tục chủ động phát triển nhanh, mạnh về tổ chức, nhân lực trực tiếp tác nghiệp thông tin - truyền thông trên mạng xã hội trong lĩnh vực công tác tư tưởng, các lực lượng quản lý mạng và tiến hành hoạt động đấu tranh mạng hiệu quản

Nguồn: Tạp chí Cộng sản - 2019 - số 918 - tr.58-63