Lý Bí (hay Lý Bôn), sinh năm 503, là người đã đứng lên khởi nghĩa chống lại ách đô hộ của nhà Lương và lập ra nhà nước Vạn Xuân (544-602), trở thành vị Hoàng đế đầu tiên trong lịch sử Việt Nam với danh xưng Lý Nam Đế.
Ông xuất thân là một hào trưởng địa phương, có tài văn võ. Ban đầu, ông từng ra làm quan chức Giám quân ở Đức Châu (Đức Thọ, Hà Tĩnh ngày nay) cho chính quyền đô hộ nhà Lương, nhưng vì bất bình với sự tàn ác của quan lại đô hộ, ông đã từ bỏ chức vụ và quyết tâm mưu tính việc khởi nghĩa.
Năm 542, Lý Bí phất cờ khởi nghĩa ở Thái Bình (vùng Sơn Tây, Hà Nội ngày nay). Hào kiệt và nhân dân khắp nơi hưởng ứng mạnh mẽ. Chỉ trong vòng gần 3 tháng, nghĩa quân đã chiếm được hầu hết các quận, huyện. Thứ sử Giao Châu là Tiêu Tư phải hoảng sợ bỏ chạy về Trung Quốc.
Nghĩa quân tiếp tục đánh bại hai lần phản công lớn của nhà Lương.
Mùa Xuân năm 544, sau khi đánh đuổi quân Lương và làm chủ đất nước, Lý Bí lên ngôi Hoàng đế, lấy hiệu là Lý Nam Đế. Ông đặt tên nước là Vạn Xuân, với ý nghĩa mong muốn đất nước độc lập và trường tồn.
Lần đầu tiên sau hơn 500 năm liên tục đấu tranh giành độc lập dân tộc kể từ khi Hai Bà Trưng dựng cờ khởi nghĩa (40-43), một quốc gia Việt Nam độc lập, tự chủ đã ra đời và đó là sự khởi đầu của một cơ cấu nhà nước dựa theo chế độ phong kiến trung ương tập quyền, tuy còn sơ sài và chủ yếu mô phỏng theo hình ảnh của nhà nước phong kiến Trung Hoa lúc bấy giờ. Triều đình được thành lập, có hai ban văn (đứng đầu là Tính Thiều), và võ (đứng đầu là Phạm Tu), cùng với Triệu Túc (cha Triệu Quang Phục) cai quản mọi việc. Ông đặt niên hiệu là Thiên Đức, dựng kinh đô ở vùng cửa sông Tô Lịch.
Nhà Lương không cam chịu mất Giao Châu. Tháng 5 năm 545, vua Lương Vũ Đế cử tướng Trần Bá Tiên (một danh tướng sau này lập nên nhà Trần ở Trung Quốc) và Dương Phiêu đem quân lớn sang xâm lược.
Quân Vạn Xuân do Lý Nam Đế trực tiếp chỉ huy đã chiến đấu anh dũng nhưng cuối cùng bị đánh bại ở hồ Điển Triệt (Vĩnh Phúc). Thành Gia Ninh (Phú Thọ) bị thất thủ. Lý Nam Đế phải lui vào động Khuất Lão (Tam Nông, Phú Thọ).
Trong thời gian rút lui và kháng chiến du kích, Lý Nam Đế lâm bệnh nặng và giao quyền chỉ huy lại cho tướng Triệu Quang Phục. Tháng 4 năm 548, Lý Nam Đế qua đời, hưởng thọ 45 tuổi.
Sau khi Lý Nam Đế mất, cuộc kháng chiến chống quân Lương được Triệu Quang Phục (tức Triệu Việt Vương) tiếp tục với chiến thuật đánh du kích ở đầm Dạ Trạch (Hưng Yên). Triệu Quang Phục sau đó đã đánh tan quân Lương và duy trì nhà nước Vạn Xuân.
Cuộc đời và sự nghiệp của Lý Bí cùng với sự ra đời của Nhà nước Vạn Xuân đã góp phần khẳng định sự trưởng thành của ý thức dân tộc, lòng tự tin vào năng lực quản lí và làm chủ đất nước của tầng lớp quý tộc bản địa, đánh dấu bước phát triển của phong trào đấu tranh giành độc lập của nhân dân Việt Nam thời Bắc thuộc./.
Yêu nước ST.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét