Rèn đức - giữ 'Liêm'

Rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên luôn là vấn đề được Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm. Theo Người "Liêm" là một phần của đạo đức cách mạng mà người đảng viên, người cán bộ tốt phải có, phải rèn luyện. Cho đến cuối đời, trong Di chúc để lại cho muôn đời sau, Hồ Chí Minh vẫn đau đáu về chữ "Liêm" trong xây dựng đạo đức cách mạng cho Đảng, đó là "Đảng ta là một Đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thực sự thấm nhuần đạo đức cách mạng...". Bàn về chữ Liêm, theo Tiến sỹ Vũ Thị Kiều Phương (Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam) trong tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Liêm là "không tham danh vị, không tham sống, không tham tiền, không tham sắc. Người cán bộ đã dám hy sinh cho Tổ quốc, hy sinh cho đồng bào, hy sinh vì nghĩa, thì không tham gì hết"; là "không tham địa vị. Không tham tiền tài. Không tham sung sướng. Không ham người tâng bốc mình. Vì vậy mà quang minh chính đại, không bao giờ hủ hóa. Chỉ có một thứ ham là ham học, ham làm, ham tiến bộ"; là "chớ tham của, chớ tham sắc, tham sắc thì hay bị mỹ nhân kế, chớ tham danh vọng, tham sống"; là "không tham ô và luôn luôn tôn trọng, giữ gìn của công và của nhân dân". Thậm chí "Liêm" còn được Người bàn trong một trước tác chuyên biệt về các đức tính cần, kiệm, liêm, chính "Cần Kiệm Liêm Chính" viết năm 1949. Trong đó, cần, kiệm, liêm, chính có mối quan hệ rất mật thiết với nhau, là tiền đề của nhau. Người có chỉ rõ sự khác biệt giữa "Liêm" của "ngày xưa" với "Liêm" của ngày nay. Nếu như ngày xưa "Liêm" chỉ để nói đến "những người làm quan không đục khoét dân", "trong sạch, không tham lam", thì ngày nay "Liêm" có nghĩa rộng hơn và "mọi người đều phải Liêm". Và "Chữ Liêm phải đi đôi với chữ Kiệm", bởi "có Kiệm mới Liêm được. Vì xa xỉ mà sinh ra tham lam. Tham tiền của, tham địa vị, tham danh tiếng, tham ăn ngon, sống yên đều là bất Liêm". Tuy nhiên, Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, không phải cứ thực hiện các nội dung "Liêm" như thế là đã có "Liêm". Thực hiện "Liêm" như vậy mới chỉ là "Liêm một nửa". Để "Liêm" thật sự hoàn chỉnh thì không phải chỉ mình thực hiện "Liêm", mà còn phải giúp người khác cũng thực hiện được "Liêm". Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Chí Bảo - người đã dành hơn 30 năm cuộc đời mình để nghiên cứu, sưu tầm, chia sẻ những câu chuyện về Chủ tịch Hồ Chí Minh, thấy rằng Bác không chỉ là một nhà tư tưởng mà còn là một nhà đạo đức học. Lý thuyết đạo đức của Bác là đạo đức cách mạng, quy tụ vào có bốn giá trị, đó là: Cần, kiệm, liêm, chính. Như Bác gọi đó là bốn đức để làm Người. Có đủ cần, kiệm, liêm, chính mới chí công vô tư được, mới vô ngã, vị tha được, mới có thể đứng ngoài vòng danh lợi để suốt đời vì nước, vì dân được. Bác nói cần, kiệm, liêm, chính là bốn đức cơ bản để làm Người, phải đủ cả bốn đức mới là con người hoàn toàn, thiếu một đức thì không thành người. Nhưng ở đời thì nhân vô thập toàn, không ai là hoàn toàn cả, cho nên muốn có đủ bốn đức thì suốt đời phải rèn luyện đạo đức cách mạng, chống chủ nghĩa cá nhân mà Bác gọi là chống giặc nội xâm ngay ở trong lòng. Bác còn hình dung đây là cuộc chiến đấu suốt đời mà sẽ có không ít sự đau đớn ở trong lòng. Suy nghĩ về chữ Liêm trong quan hệ đạo đức của Bác, Giáo sư. Tiến sĩ Hoàng Chí Bảo phân tích liêm là kết quả của cần và kiệm, có cần, có kiệm thì mới liêm được, mà có liêm thì mới chính được. Vậy liêm ở đây là liêm khiết, trong sạch không có gì tư túi, khuất tất, bất minh. Liêm gắn liền với chính. Chính vì thế khi trừng trị tham nhũng, Bác chỉ thị là trừng trị tất cả những kẻ bất liêm, bất kể chúng là ai, bất kể chúng ở cương vị nào. Bây giờ Đảng đang thực hiện lời Bác là không có ngoại lệ là vì thế. Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Chí Bảo đánh giá chữ Liêm rất quan trọng, nhất là đối với người có chức, có quyền. Có liêm tức là liêm khiết, không tham nhũng, có liêm mới trong sạch, quang minh chính đại. Chữ Liêm gần như là thước đo về đạo đức, nhưng đồng thời cũng là thước đo về bản lĩnh của con người, nhất là khi có chức, có quyền. Điều đó càng đúng trong điều kiện hiện nay khi mà hằng ngày, hằng giờ con người bị cám dỗ bởi đồng tiền vật chất của kinh tế thị trường. Trước đây rèn luyện và bảo vệ, phát huy chữ Liêm đã khó, trong điều kiện ngày nay càng khó hơn bởi vì cuộc sống đã thay đổi, hằng ngày hằng giờ, người ta nghĩ tới lợi ích, nhất là lợi ích vật chất, thì chữ Liêm đúng là thách thức đối với cán bộ, đảng viên nói chung, nhất người có chức vụ. Chức vụ càng cao, càng đứng trước những thách thức rất nghiệt ngã của chữ Liêm - Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Chí Bảo đánh giá.