Ý NGHĨA CỦA VIỆC TỰ CHỦ SẢN XUẤT VACCINE

 Thế giới hiện nay chỉ có 42 nước có thể tự nghiên cứu và sản xuất vaccine phòng bệnh và Việt Nam là một trong số đó. Tất nhiên nếu quý anh chị thấy điều đó chưa thực sự ấn tượng thì tôi sẽ nói rằng hiện nay trên thế giới chỉ có vài nước đã nghiên cứu và điều chế thành công vaccine ngừa Covid-19, trong đó cũng có Việt Nam. Con số "vài" ấy có lẽ đếm không quá số đầu ngón tay của một người bình thường. Sở dĩ tôi dùng chữ "nghiên cứu và điều chế" chứ không phải là "nghiên cứu và sản xuất" là bởi ở Việt Nam người ta mới chỉ đi qua giai đoạn "điều chế" một chút và đang tiếp tục thử nghiệm lâm sàng ở những công đoạn cuối cùng trước khi đưa ra sản xuất hàng loạt. Tôi cũng phải dùng chữ "nghiên cứu" ở đây là để phân biệt giữa những nước dù không nghiên cứu và không điều chế được nhưng người ta sản xuất được nhờ việc chuyển giao công nghệ - tức là ăn ẵn. Tất nhiên, số quốc gia được chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine ngừa Covid-19 trên thế giới hiện nay cũng không nhiều.

Những quốc gia đã sản xuất được vaccine cung cấp cho thế giới hiện nay, sở dĩ họ có tiến độ nghiên cứu và sản xuất vaccine ngừa Covid-19 nhanh là bởi họ có nền tảng khoa học kỹ thuật và công nghệ tiên tiến, nhưng một điều cực kỳ quan trọng giúp cho họ có thành phẩm sớm - ấy là họ đã rút ngắn thậm chí lược bỏ bớt nhiều công đoạn trong các khâu từ nghiên cứu đến sản xuất, nói một cách khác theo góc nhìn cực đoan thì đó gọi là "ăn bớt" hay "đốt cháy giai đoạn" - như họ đang nói để lên án việc anh em Nanogen đang xin Chính phủ cấp phép sản xuất vaccine Nanovax của họ, mặc dù sản phẩm ấy đã và đang ở giai đoạn thưr nghiệm lâm sàng thứ 3 - giai đoạn gần như là cuối cùng. Hehe, mặc kệ - tây aka nước ngoài làm thế thì được, chứ trong nước mà làm thì có đúng và đủ quy trình thì cũng bị dìm sml chứ đừng nói là rút ngắn. Sính ngoại và bài nội nó thế.

Giờ nói tiếp gì nhỉ? À nói đến ý nghĩa và giá trị của việc tự chủ nghiên cứu và sản xuất vaccine. Hehe, nhiều anh em ngắn nghĩ có thả còm tút trước của tôi đại ý rằng Việt Nam đang cố gắng và tốn kém cả thời gian và tiền bạc cho sản xuất vaccine là việc làm vô ích. Họ cho rằng dù trong vài tháng nữa Việt Nam có sản xuất thành công vaccine thì cũng đã là muộn và chậm chân hơn nước khác rồi, khi ấy người ta đã bán vaccine khắp thế giới và ở trong nước cũng đã tiêm gần đủ cho dân bằng nguồn vaccine nhập khẩu thì sản xuất ra tiêm cho ai và bán cho ai? Cho nên họ kết luận rằng việc sản xuất vaccine của Việt Nam sẽ không đạt cả về yêu cầu phòng chống dịch cũng như cả về hiệu quả kinh tế... Đó là cách nghĩ cực kỳ thiển cận, thể hiện lối tư duy đóng khung, và tất nhiên ngắn - chỉ thấy cây mà không thấy rừng, thấy một mà không thấy 2 chứ đừng nói đến thấy 10.

Hehe, về ý nghĩa phòng chống dịch bệnh: việc Việt Nam nghiên cứu và sản xuất vaccine không chỉ để giải quyết vấn đề phòng chống dịch trước mắt mà cả cho tương lai lâu dài. Như tôi nói ở tút trước - không thể nói rằng chỉ cần tiêm đủ vaccine cho hơn 90 triệu dân lúc này có nghĩa là đã xong và không cần đến nó nữa, mà còn phải có để dùng cho các thế hệ sinh ra sau này; thậm chí, cũng không loại trừ việc virus gây bệnh dịch Covid-19 sẽ biến chủng nhanh và phức tạp đến mức người ta cần phải tiêm chủng nhắc lại hàng năm mới có thể chống chọi lại nó - giống như người Mỹ và châu Âu tiêm vaccine cúm mùa hiện nay vậy. Mặt khác - tại sao người ta lại chỉ có thể nghĩ đến việc sản xuất ra vaccine chỉ để đáp ứng nhu cầu sử dụng trong nước kiểu tự cung tự cấp, tự tiêu tự sản nhỉ? Đó là tư duy kiểu bần nông. Hiện nay và chắc chắn cả về lâu dài sau này - nhu cầu vaccine ngừa covid-19 trên thế giới còn rất lớn, tất nhiên là sẽ có thêm nhiều nhà sản xuất khác trên thế giới tung ra sản phẩm của họ, nhưng ai dám nói rằng vaccine của Việt Nam sẽ không thể cạnh tranh, đơn giản như bằng giá thành như hiện tại thấp hơn rất nhiều so với vaccine của các nước khác sản xuất đã là một lợi thế cạnh tranh rồi. Thế há chẳng phải là kinh tế?

Việc tự nghiên cứu và sản xuất vaccine còn có ý nghĩa khẳng định uy tín và vị thế khoa học của Việt Nam, cụ thể là trong lĩnh vực sinh học dược aka sản xuất vaccine. Việt Nam có thể đi sau một vài nước nhưng nhìn lại thì cũng đi trước cả trăm quốc gia và chắc chắn họ không thể không trầm trồ kính nể. Đừng nói rằng có một anh nào đó bảo rằng "bố đéo thèm sản xuất vaccine" - hehe, lúc này chỉ có một là vaccine hoặc hai là chết thôi chứ đéo phải thích hay không thích, nghe chửa?

Một ý nghĩa quan trọng nữa của việc nỗ lực thúc đẩy sản xuất vaccine ngừa Covid-19 trong nước ở chỗ: việc sản xuất thành công vaccine dù sớm hay muộn thì cũng sẽ là nguồn động viên, khích lệ đối với đội ngũ nhà khoa học nói riêng và đối với nền công nghiệp sản xuất vaccine trong nước nói chung, giúp họ có thêm động lực để tiếp tục nỗ lực, cố gắng và tiến bộ, thành công hơn nữa. Hôm nay có thể chậm hơn một chút, nhưng nếu quyết tâm và cố gắng thì ngày mai sẽ khá hơn, nhanh hơn, kịp thời hơn... Nhưng nếu cứ ôm cái tâm lý nhược tiểu và tự nhục rằng chúng ta sẽ luôn đi sau người khác mà không làm thì sẽ mãi mãi chỉ có những số "0" - không có gì cả.

Càng buồn cười hơn khi người ta nói rằng không cần phải phí công phí của cho việc nghiên cứu làm gì, mà hãy chờ các nước tiên tiến họ sản xuất xong mua thành phẩm hoặc mua chuyển giao công nghệ về sản xuất, xem như là "đi tắt đón đầu" vừa tiết kiệm thời gian, công sức và tiền bạc mà lại vẫn có được vaccine. Hehe - đó là cách nghĩ và cách làm không những không bền vững kiểu lựa chọn con cá thay vì chọn cái cần câu. Và hơn thế nữa, cách làm ấy sẽ khiến cho ta luôn thụ động, phải trông chờ và lệ thuộc vào kẻ khác. Đặt giả dụ, một lúc nào đó người ta không đủ nguồn vaccine cho nhu cầu của chính họ, hoặc không muốn bán và cũng không muốn chuyển giao công nghệ cho ta thì ta sẽ lấy gì và làm gì để chống chọi với bệnh tật? Nó giống như việc một anh lười nhất định không chịu cấy cày bởi niềm tin chắc chắn rằng khi đói chỉ cần vác bát đi xin kiểu gì cũng có người cho ăn ấy. Chịu khó cày cuốc có thể sẽ không giàu nhanh chóng nhưng không sợ chết đói, chứ không làm mà muốn có ăn thì chỉ có mà ăn đb, ăn cớt - Huấn's menu!

Câu chuyện sản xuất vaccine cũng chả khác gì như thế. Tự chủ bao giờ cũng hơn là lệ thuộc các ông bà ngắn nghĩ nhưng tự cho mình là thông minh và có trách nhiệm ạ!