Cần thấy rằng, hiện nay trên
thế giới có nhiều mô hình nhà nước. Nhà nước dân chủ nhân dân, ở đó, quyền lực
thuộc về nhân dân mà quốc hội là người đại diện. Nhà nước quân chủ nghị viện, ở
đó, nhà vua là người đứng đầu quốc gia nhưng không nắm thực quyền. Nhà nước
cộng hòa tổng thống, ở đó, tổng thống là nguyên thủ quốc gia, có quyền lực rất
lớn không chỉ về hành pháp mà cả về lập pháp và tư pháp... Như vậy, dân chủ
được thực hiện thông qua nhiều mô hình nhà nước. Do vậy, việc lấy một mô hình
nhà nước nào đó để làm căn cứ phê phán có dân chủ hay không dân chủ là khiên
cưỡng, áp đặt phi lý. Mặt khác, hiện tại mô hình một đảng lãnh đạo nhà nước
không phải chỉ có ở Việt Nam và các nước xã hội chủ nghĩa, mà còn có ở các quốc
gia dân tộc không đi theo con đường xã hội chủ nghĩa như Êritơria, Ghi nê,
Mônacô.
Thực tiễn lịch sử và toàn cảnh thế giới đương
đại cho thấy, không thể lấy tiêu chí một đảng cầm quyền hay đa đảng là cơ sở,
và càng không thể là cơ sở duy nhất để xem xét chất lượng nền dân chủ của một
quốc gia, dân tộc. Ngay trong hệ thống các nước tư bản chủ nghĩa cũng có những
mô hình nhà nước khác nhau. Một số nước như Mỹ, Pháp, Anh, Đức, Nhật, … tổ chức
hệ thống chính trị theo hình thức đa đảng; thường là hai đảng trở lên có cơ hội
trở thành đảng cầm quyền hoặc tham gia vào liên minh cầm quyền. Song, trong
thực tế, hệ thống chính trị và các nhân vật cầm quyền nhà nước đều do một tập
đoàn chính trị đầu sỏ và các tổ chức kinh tế tư bản thao túng; các tổ chức này
có liên quan mật thiết với nhau về chính trị, kinh tế; cùng chi phối chính sách
phát triển đất nước theo hướng mở rộng ảnh hưởng, củng cố sức mạnh, quyền lực
và rốt cục phục vụ cho lợi ích của họ. Dù rằng ở nhiều nước tư bản hiện nay, do
áp lực đấu tranh của nhân dân, giai cấp tư sản buộc phải điều chỉnh, cải cách
dân chủ ở những mức độ nhất định. Họ buộc phải công nhận các lực lượng đối lập,
kể cả các đảng cộng sản; song về bản chất, chế độ dân chủ đó vẫn là dân chủ tư
sản bảo vệ lợi ích của giai cấp tư sản.
Bám lấy một số hiện tượng
được coi như “thành tựu” của cải cách dân chủ, các lý luận gia tư sản không
ngớt ca ngợi chế độ tam quyền phân lập ở Mỹ, coi đó là nền dân chủ hoàn chỉnh.
Tuy nhiên, chúng ta thấy rằng, trong thực tế ở Mỹ có nhiều đảng chính trị, nhưng
rốt cục quyền lực chỉ thuộc về hai đảng - Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hoà thay
nhau cầm quyền. Cả hai đảng này đều là đại diện cho những tập đoàn tư sản Mỹ,
họ vừa tranh giành, vừa thoả hiệp để cùng nhau thực hiện dân chủ cho giai cấp
tư sản, vì giai cấp tư sản Mỹ. Ở họ có sự thống nhất cao trong xác định và góp
phần thiết lập, củng cố những mục tiêu chiến lược của nước Mỹ: thứ nhất, nước
Mỹ phải có được quyền lực để giữ gìn an ninh của mình; thứ hai, nước Mỹ phải đủ
sức thiết lập và lãnh đạo trật tự thế giới; thứ ba, đem lại sự phồn vinh cho
nước Mỹ theo nguyên tắc tư bản chủ nghĩa và thứ tư, áp đặt các giá trị tự do,
dân chủ của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ cho toàn thế giới. Thực tế này góp thêm một
minh chứng, chế độ một đảng hay đa đảng chỉ là hình thức trực tiếp của thực
hành dân chủ. Ở các nước phương Tây, tuy thực hiện chế độ đa đảng, nhưng chỉ có
đảng nào chấp nhận con đường tư bản chủ nghĩa, có đủ uy lực đại diện và mang
lại lợi ích cho những tập đoàn tư sản hay giới tài phiệt thì mới có cơ hội cầm
quyền. Như vậy, đa đảng đua tranh ảnh hưởng, quyền lực chỉ là hình thức; bảo
đảm sự độc tôn thống trị xã hội và lợi ích của giai cấp tư sản mới là nội dung
cốt tử không bao giờ thay đổi ở các quốc gia tư bản chủ nghĩa.
Xem xét một quốc gia dân tộc
nào đó có dân chủ hay không dân chủ, suy cho cùng, vấn đề cốt tử nhất là xem
nhà nước đó có thực sự là nhà nước của dân, do dân, vì dân hay không; hệ thống
pháp luật của nhà nước đó có bảo đảm thực thi quyền lực chính trị của nhân dân
hay không? Lý luận Mác - Lênin và thực tiễn lịch sử đã minh chứng, dân chủ xã
hội chủ nghĩa là sự phát triển về chất so với các hình thức, chế độ dân chủ
trước đó. Vì nền dân chủ này nhằm tiến tới giải phóng giai cấp, giải phóng dân
tộc và giải phóng con người. Dân chủ xã hội chủ nghĩa chính là sự thể hiện
quyền con người của cá nhân và cộng đồng ở mức cao nhất.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét