VUN ĐẮP QUAN HỆ HỮU NGHỊ TRUYỀN THỐNG TỐT ĐẸP VIỆT NAM - LB NGA

 Nhận lời mời của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Tổng thống Liên bang (LB) Nga Vladimir Putin bắt đầu chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam từ ngày 19 đến 20-6. Chuyến thăm diễn ra chỉ sau hơn một tháng Tổng thống Vladimir Putin tuyên thệ nhậm chức nhiệm kỳ mới cho thấy, LB Nga đặc biệt coi trọng mối quan hệ với Việt Nam.

Nền tảng của tình hữu nghị truyền thống

Quan hệ Việt Nam-Liên Xô trước đây và LB Nga ngày nay được xây dựng trên nền tảng của tình hữu nghị truyền thống trong hơn 7 thập kỷ qua. Lịch sử cho thấy, mối quan hệ giữa hai nước luôn nồng ấm, tin cậy, vượt qua mọi thử thách của thời gian và sự biến động của thời đại. Liên Xô là một trong những nước đầu tiên trên thế giới công nhận và chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam vào ngày 30-1-1950, đặt nền móng cho tình hữu nghị bền chặt và quan hệ hợp tác tốt đẹp giữa hai nước sau này.

Trong suốt quá trình đấu tranh giành độc lập dân tộc và xây dựng đất nước, Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam luôn nhận được sự ủng hộ, giúp đỡ chí nghĩa, chí tình của Chính phủ và nhân dân Liên Xô. Sự ủng hộ, giúp đỡ toàn diện, to lớn và quý báu của Liên Xô trong nhiều thập niên là nhân tố quan trọng góp phần vào thành công của sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước và hàn gắn vết thương chiến tranh của nhân dân Việt Nam.

Trên cơ sở mối quan hệ hữu nghị truyền thống, sau khi Liên Xô tan rã năm 1991, quan hệ Việt Nam-LB Nga tiếp tục được lãnh đạo và nhân dân hai nước tích cực vun đắp. Ngày 16-6-1994, hai nước ký Hiệp ước về những nguyên tắc cơ bản trong quan hệ hữu nghị Việt Nam-LB Nga. Đây là văn kiện lịch sử, có ý nghĩa lớn lao, là biểu tượng khởi đầu cho một giai đoạn mới trong phát triển hợp tác nhiều mặt giữa Việt Nam và LB Nga, tạo ra tiền đề cho việc đưa quan hệ hai nước lên Đối tác chiến lược toàn diện vào năm 2012.

Suốt 30 năm qua kể từ khi hai nước ký Hiệp ước về những nguyên tắc cơ bản trong quan hệ hữu nghị Việt Nam-LB Nga, các thế hệ lãnh đạo và nhân dân hai nước đã không ngừng nỗ lực vun đắp cho tình hữu nghị bền chặt, củng cố và thúc đẩy hợp tác song phương một cách toàn diện trên các lĩnh vực, vì lợi ích của nhân dân hai nước, đóng góp cho hòa bình, hợp tác và phát triển của khu vực và trên thế giới. Việt Nam xác định quan hệ với Nga có tầm quan trọng chiến lược, coi Nga là đối tác quan trọng hàng đầu trong chính sách đối ngoại của Việt Nam. Trong khi đó, Nga coi Việt Nam là đối tác tin cậy và là một trong những ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại của Nga tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Hai bên phối hợp chặt chẽ trong khuôn khổ các tổ chức quốc tế và diễn đàn đa phương với quan điểm tương đồng về nhiều vấn đề quốc tế và khu vực.

Hợp tác trên mọi mặt

Bề dày truyền thống trong quan hệ Việt Nam - LB Nga không ngừng được củng cố bằng độ tin cậy cao trong quan hệ chính trị hai nước. Hai bên tăng cường trao đổi đoàn các cấp trên tất cả các kênh Đảng, nhà nước, Chính phủ, giao lưu nhân dân...

Trong những năm qua, trao đổi đoàn cấp cao diễn ra thường xuyên, tạo động lực mạnh mẽ cho việc phát triển quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa Việt Nam và LB Nga. Từ năm 2020, bất chấp tác động của dịch Covid-19, tiếp xúc cấp cao song phương vẫn được duy trì thường xuyên thông qua điện đàm, hội nghị trực tuyến giữa tất cả các lãnh đạo chủ chốt của hai nước: Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng điện đàm với Tổng thống LB Nga Vladimir Putin (tháng 4-2021), Phó chủ tịch Hội đồng an ninh Nga, Chủ tịch Đảng nước Nga thống nhất Dmitry Medvedev (tháng 2-2021)... Bên cạnh đó, hai bên duy trì nhiều cơ chế phối hợp và đối thoại như Đối thoại chiến lược Ngoại giao-Quốc phòng-An ninh thường niên cấp Thứ trưởng thường trực Ngoại giao; Đối thoại chiến lược quốc phòng cấp Thứ trưởng Quốc phòng... Ngoài ra, hai bên tiến hành tham vấn chính trị thường kỳ cấp Thứ trưởng Ngoại giao và cấp Cục, Vụ trong khuôn khổ hợp tác giữa hai Bộ Ngoại giao.

Bên cạnh mối quan hệ chính trị tốt đẹp, hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư Việt Nam-Nga thời gian qua diễn ra sôi động và còn nhiều dư địa phát triển, nhất là từ khi Việt Nam trở thành đối tác đầu tiên ký Hiệp định Thương mại tự do (FTA) với Liên minh Kinh tế Á-Âu (EAEU) mà Nga là thành viên năm 2015. Hiệp định này chính thức có hiệu lực vào tháng 10-2016, góp phần thúc đẩy trao đổi thương mại giữa hai nước. Kim ngạch thương mại năm 2020 đạt gần 4,85 tỷ USD, tăng gần 9% so với năm 2019, trong đó xuất khẩu đạt 2,85 tỷ USD, nhập khẩu đạt 2 tỷ USD. Kim ngạch thương mại song phương năm 2021 đạt gần 5,5 tỷ USD. Con số này giảm xuống mức 3,5 tỷ USD trong năm 2022 và có dấu hiệu phục hồi trong năm 2023 ở mức 3,63 tỷ USD. Các mặt hàng xuất khẩu chính của Việt Nam sang Nga gồm: Điện thoại, điện tử, dệt may, giầy dép, nông, thủy, hải sản các loại…; các mặt hàng nhập khẩu chính gồm: Than đá, lúa mỳ, sắt thép, phân bón, ô tô, máy móc, thiết bị các loại…

Tính đến tháng 4-2024, Nga có 186 dự án đầu tư tại Việt Nam với tổng vốn đăng ký đạt 984,98 triệu USD (xếp thứ 28/145 quốc gia và vùng lãnh thổ có vốn đầu tư tại Việt Nam). Việt Nam có 18 dự án đầu tư tại Nga với tổng vốn đăng ký đạt 1,63 tỷ USD (xếp thứ 4/80 quốc gia và vùng lãnh thổ có vốn đầu tư của Việt Nam).

Cùng với đó, quan hệ hợp tác quốc phòng giữa hai nước tiếp tục được triển khai hiệu quả, phù hợp với các thỏa thuận, cơ chế hợp tác đã thiết lập, nhất là trên các lĩnh vực trao đổi đoàn, đào tạo cán bộ, hợp tác giữa các quân, binh chủng, hợp tác trong khuôn khổ Trung tâm Nhiệt đới Việt-Nga, hợp tác truyền thông quân sự, lịch sử quân sự...

Tại Đối thoại chiến lược quốc phòng Việt Nam-LB Nga lần thứ 6 diễn ra ngày 6-7-2023 tại Moscow, hai bên nhất trí tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực: Trao đổi đoàn các cấp, đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cao, trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm xây dựng quân đội; nghiên cứu thúc đẩy, mở rộng các nội dung hợp tác khác như gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc, khắc phục hậu quả sau chiến tranh tại Việt Nam, trao đổi giữa các cơ quan nghiên cứu chiến lược, an ninh mạng, bảo đảm hậu cần, kỹ thuật, tham vấn và hợp tác chặt chẽ tại các diễn đàn đa phương, nhất là các cơ chế do ASEAN dẫn dắt, trong đó có Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN mở rộng (ADMM+)...

Hợp tác dầu khí-năng lượng tiếp tục là lĩnh vực hợp tác truyền thống chiến lược và hiệu quả. Hợp tác giáo dục-đào tạo, khoa học-công nghệ được triển khai tích cực; giao lưu nhân dân không ngừng được tăng cường. Trước đây, Liên Xô đã giúp Việt Nam đào tạo gần 40.000 cán bộ và chuyên gia giỏi thuộc nhiều chuyên ngành. Hiện nay, LB Nga tiếp tục hỗ trợ Việt Nam đào tạo nguồn nhân lực. Từ năm 2019, LB Nga đã tăng số học bổng cho Việt Nam lên khoảng 1.000 suất/năm. Hiện có hơn 5.000 sinh viên Việt Nam du học tại Nga. Các hoạt động giao lưu văn hóa được tổ chức thường xuyên, góp phần tăng cường hiểu biết, hữu nghị giữa nhân dân hai nước.

Làm sâu sắc quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước

Năm 2024, hai nước kỷ niệm 12 năm thiết lập quan hệ đối tác chiến lược toàn diện (2012-2024), 30 năm ký Hiệp ước về những nguyên tắc cơ bản trong quan hệ hữu nghị Việt Nam-Nga (1994-2024), hướng tới kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1950-2025).

Trong bối cảnh đó, chuyến thăm của Tổng thống Vladimir Putin có tầm quan trọng đặc biệt, làm sâu sắc quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước, vì mục tiêu phát triển đất nước, đóng góp cho hòa bình, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới. Sự kiện này cũng là dịp để Việt Nam khẳng định đường lối đối ngoại nhất quán theo chủ trương Đại hội XIII của Đảng về độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển, đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ đối ngoại, trong đó ưu tiên các nước có quan hệ hữu nghị truyền thống. Việt Nam luôn ủng hộ thúc đẩy quan hệ hòa bình, hữu nghị và hợp tác với các đối tác, giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, có tính đến lợi ích chính đáng của các bên liên quan, phù hợp với Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế.

Chúng ta tin tưởng chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Vladimir Putin sẽ thành công tốt đẹp, góp phần đưa quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Nga tiếp tục phát triển, bồi đắp thêm tình cảm hữu nghị truyền thống, gắn bó lâu đời giữa hai đất nước, hai dân tộc.