CHEAPFAKE- ẨN HỌA KHÔNG THỂ BỎ QUA

 

Theo những bước tiến chóng mặt của trí tuệ nhân tạo (AI), chúng ta bị cuốn vào sự cảnh giác dành cho Deepfake- nghĩa là những thông tin giả được dàn dựng công phu, với các công nghệ thông tin hiện đại, mỗi lúc một khó nhận diện. Tuy nhiên, thực tế, điều vẫn luôn làm mưa làm gió trong xã hội thật cũng như trên mạng ảo, vào bất cứ thời kỳ nào, lại là Cheapfake (có thể tạm hiểu là tin giả bình dân) - những dạng tin giả (fakenews) rẻ tiền, có thể tạo ra một cách cực kỳ đơn giản, dễ phát tán trên môi trường mạng.

Đặc biệt, dù bị cộng đồng đánh giá thấp, Cheapfake vẫn có khả năng tạo nên những tác động tiêu cực rộng rãi, thậm chí không kém gì Deepfake

Cheapfake thật ra không phải là một hiện tượng mới, mà đã xuất hiện từ thế kỷ 20. Song hành cùng sự phát triển của internet và mạng xã hội, các dạng Cheapfake càng được phát tán rộng rãi, thông qua nhiều dạng thức khác nhau, tác động đến nhiều mặt của xã hội.

Đặc biệt, trong một số cộng đồng đặc thù, Cheapfake có thể lan truyền rất nhanh chóng mà ít gặp phải các ý kiến trái chiều, nhờ vào sức lan tỏa mạnh mẽ của mạng xã hội và xu hướng tiêu dùng thông tin của xã hội hiện đại. Do đó, Cheapfake luôn là một ẩn họa đích thực. Đặc điểm nhận dạng Cheapfake, trên thực tế, được thể hiện khá rõ qua các tiêu chí: Chỉnh sửa thô sơ; Ngữ cảnh bị thay đổi - Các video hoặc hình ảnh thường bị cắt bỏ một phần hoặc sắp xếp lại theo cách khác để làm sai lệch thông tin ban đầu; Biến dạng âm thanh - Thay đổi giọng nói, chèn thêm âm thanh hoặc hiệu ứng để tạo ra ấn tượng sai lệch; Thêm văn bản, hình ảnh - Chữ viết, mốc thời gian, biểu tượng hoặc hình ảnh được thêm vào file gốc, để hướng người xem đến một thông điệp sai lệch; Không tự nhiên - Dễ nhận thấy các điểm bất hợp lý khi xem kỹ (thí dụ: miệng không khớp với âm thanh, tư thế không thay đổi, biểu cảm khuôn mặt, các mốc thời gian của sự kiện...). Trong nhiều trường hợp, Cheapfake cũng có thể kết hợp nhiều hoặc tất cả các yếu tố trên.