Một số giải pháp để tăng cường hiệu quả thực hành dân chủ, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ trong Đảng theo di huấn của Chủ tịch Hồ Chí Mi

 

Trong thời gian tới, để tăng cường hiệu quả thực hành dân chủ, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ trong Đảng theo di huấn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, cần tập trung thực hiện một số giải pháp chủ yếu sau:

Thứ nhất, tiếp tục tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng vững mạnh, toàn diện, nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền và sức chiến đấu của Đảng, lập trường, bản lĩnh chính trị, trí tuệ của mỗi cán bộ, đảng viên về thực hành dân chủ và tập trung dân chủ. Đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục, quán triệt, thống nhất trong toàn Đảng và cho mỗi đảng viên nhận thức đúng đắn về nội dung thực hành dân chủ, nguyên tắc tập trung dân chủ trong Đảng. Tăng cường làm rõ nội hàm về thực hành dân chủ, nguyên tắc tập trung dân chủ gắn với từng lĩnh vực, công việc, hoạt động cụ thể của từng cấp, từng ngành, từng địa phương, đơn vị và công tác xây dựng Đảng, hệ thống chính trị ở nước ta.

Nguyên tắc tập trung dân chủ và vấn đề dân chủ là một trong những trọng tâm mà các thế lực thù địch, phản động luôn ra sức tìm cách xuyên tạc, lợi dụng để chống phá nhằm thực hiện âm mưu xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng, thay đổi chế độ chính trị ở nước ta. Do đó, cần tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phòng, chống, phản bác các luận điệu sai trái, thù địch, xuyên tạc, phủ nhận nguyên tắc tập trung dân chủ của Đảng và các hoạt động lợi dụng vấn đề dân chủ của các thế lực thù địch để chống phá cách mạng Việt Nam. Muốn vậy, phải nâng tầm tư duy lý luận của Đảng, đẩy mạnh tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh về dân chủ và nguyên tắc tập trung dân chủ, bảo đảm nền tảng tư tưởng của Đảng được bảo vệ vững chắc.

Thứ hai, hoàn thiện và thực hiện nghiêm các nguyên tắc tổ chức xây dựng Đảng, các quy định của Đảng về dân chủ và phát huy dân chủ ở cơ sở, bảo đảm phát huy trí tuệ của toàn Đảng, toàn dân trong xây dựng, hoàn thiện và tổ chức thực hiện hiệu quả chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước; bảo đảm sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng và đồng thuận trong xã hội. Tiếp tục hoàn thiện, cụ thể hóa, quy chế hóa việc thực hành dân chủ và nguyên tắc tập trung dân chủ trong từng lĩnh vực, từng mặt công tác xây dựng Đảng. Cần cụ thể hóa các nội dung cơ bản của nguyên tắc này đã được nêu trong Điều lệ Đảng bằng những văn bản hướng dẫn cụ thể để các tổ chức đảng và đảng viên thực hiện.

Trong thực hiện các nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt đảng, đảng viên phải có dũng khí và bản lĩnh để đưa ra ý kiến với tinh thần xây dựng, ý thức tự phê bình và phê bình thẳng thắn, chân thành, trao đổi dân chủ, để đi đến thống nhất trong nhận thức và hành động trên cơ sở tuân thủ quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Đồng thời, không nên tuyệt đối hóa hay đối lập tập trung với dân chủ. Phải mở rộng dân chủ mới tạo ra sự ổn định và phát triển bền vững của chế độ chính trị; dân chủ phải có tập trung và phải gắn liền với kỷ luật, kỷ cương mới đem lại hiệu quả thiết thực và tạo ra động lực để thúc đẩy sự phát triển xã hội; dân chủ càng mở rộng, thì tập trung cũng càng phải cao.

Thứ ba, vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về nguyên tắc tập trung dân chủ trong tổ chức và hoạt động của Đảng phải gắn với yêu cầu tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách theo đúng quy định của Điều lệ Đảng và các nghị quyết của Đảng đã ban hành. Chỉ có tập thể lãnh đạo mới khơi dậy được tinh thần dân chủ trong Đảng, mới huy động được toàn bộ trí tuệ đội tiên phong. Cá nhân phải gắn liền và ở trong tập thể, luôn có ý thức chịu trách nhiệm trước Đảng và trước nhân dân; tránh tình trạng “phớt lờ” tổ chức, vi phạm kỷ luật, kỷ cương của Đảng và lợi dụng nguyên tắc tập trung dân chủ để lấn át tập thể, chuyên quyền, độc đoán, đi ngược lại lợi ích chung của tập thể, của nhân dân.

Mặt khác, cần tiếp tục đề cao, phát huy vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu, cán bộ chủ chốt trong việc tổ chức thực hiện dân chủ và áp dụng nguyên tắc tập trung dân chủ trong Đảng. Làm rõ và tăng cường trách nhiệm nêu gương của người đứng đầu, cán bộ chủ chốt trong thực hành dân chủ và  thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ, đẩy mạnh tự phê bình và phê bình.

Thứ tư, thực hành dân chủ rộng rãi trong Đảng. Dân chủ trong sinh hoạt của tổ chức đảng phải tránh được tính hình thức hoặc tiến hành qua loa, chiếu lệ. Thực hiện đúng đắn và đầy đủ quy định mọi đảng viên chấp hành nghiêm chỉnh nghị quyết của Đảng, phát ngôn và hành động đúng tinh thần trách nhiệm của người đảng viên. Trong điều kiện mới, nhiều vấn đề quan trọng, mới và phức tạp, thậm chí chưa có tiền lệ đang đặt ra, đòi hỏi phải xử lý. Mọi quyết định chủ quan, độc đoán, duy ý chí đều không tránh khỏi sai lầm, đặc biệt là trong những bước ngoặt của cách mạng.

Để đáp ứng những yêu cầu của thực tiễn, việc thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ theo tư tưởng Hồ Chí Minh, các chủ trương quan trọng đều phải được bàn bạc và quyết định tập thể, tuân thủ nguyên tắc thiểu số phục tùng đa số, nhưng cho phép bảo lưu ý kiến. Do vậy, trong hoạt động lãnh đạo của Đảng, cần định kỳ xem xét lại ý kiến bảo lưu và coi đây là việc làm thường xuyên để bảo đảm tính đúng đắn của quá trình thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ; từ đó, giảm thiểu những sai sót, lệch lạc, tăng cường sự đoàn kết, thống nhất ý chí và hành động của tổ chức đảng và đảng viên.

Bên cạnh đó, cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ trong Đảng. Xử lý nghiêm, kịp thời những tổ chức đảng và đảng viên không chấp hành nghiêm các quy định, quy chế về thực hành dân chủ hoặc vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, vi phạm Cương lĩnh, Điều lệ, nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhất là các tổ chức đảng và người đứng đầu cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị, bộ, ngành, địa phương…

Thực hành dân chủ và tập trung dân chủ đã trở thành một nguyên tắc tổ chức và hoạt động cơ bản của Đảng và hệ thống chính trị. Vì vậy, sự tồn tại và phát triển của Đảng và cả hệ thống chính trị gắn bó mật thiết, hữu cơ với việc tuân thủ, củng cố, phát triển nguyên tắc đó. Điều đó cũng có nghĩa, nếu xa rời hoặc buông lỏng nguyên tắc ấy sẽ làm cho Đảng mất dần sinh khí, sức mạnh, dẫn tới tha hóa, biến chất, đe dọa sự tồn vong của Đảng và chế độ. Do vậy, cần tuân thủ, bảo đảm thực hành dân chủ rộng rãi và nguyên tắc tập trung dân chủ theo tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng ta; kiên quyết, kiên trì đấu tranh không khoan nhượng chống mọi biểu hiện xa rời, buông lỏng, xem nhẹ nguyên tắc tập trung dân chủ là biểu hiện rõ ràng nhất của tính đảng, phẩm chất đạo đức cách mạng của mỗi cán bộ, đảng viên trong điều kiện hiện nay.